Morgunblaðið - 29.10.1993, Síða 23

22
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 29. OKTÓBER 1993
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 29. OKTÓBER 1993
23

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Kringlan 1, 103 Reykjavík. Símar: Skiptiborð 691100. Auglýsingar:
691111. Áskriftir 691122. Áskriftargjald 1400 kr. með vsk. á mánuði
innanlands. í lausasölu 125 kr. með vsk. eintakið.
Vextir og atvinnulíf
* *
Iræðu sinni á aðalfundi LIU
í - gær sagði Kristján
Ragnarsson, formaður sam-
takanna, m.a.: „Með vaxandi
lánsfláreftirspurn ríkisins
hafa vextir hækkað óeðlilega
mikið. Nú er talið, að raun-
vextir hér á landi séu um 10%
að meðaltali, á sama tíma og
raunvextir í helztu viðskipta-
löndum okkar eru á bilinu 6%
til 7%. Svo mikill munur
gengur ekki til lengdar og
er nauðsynlegt að stjómvöld
geri allt, sem í þeirra valdi
stendur, til þess að draga úr
lánsfjárþörf sinni og stuðla
Jjannig að vaxtalækkun. Arð-
i semi íslenzks atvinnulífs
stendur engan veginn undir
þeirri vaxtakröfu, sem nú er
uppi.“
I ræðu sinni á sama fundi
sagði Þorsteinn Pálsson, sjáv-'
arútvegsráðherra: „Hitt er
áhyggjuefni, að fjárfesting
atvinnuveganna hefur dregizt
verulega saman og víst er,
að við vinnum okkur ekki út
úr erfiðleikunum nema við
getum aukið fjárfestingu og
verðmætasköpun á nýjan
leik. Lækkun vaxta mun
skipta sköpum um það, hvort
við náum markmiðum okkar
að þessu leyti. Ég er mjög
ákveðið þeirrar skoðunar, að
sá stöðugleiki, sem hefur
skapazt, hafí opnað mögu-
leika á verulegri lækkun
vaxta, sem nú eigi að knýja
fram. En forsenda þess, að
það megi takast, er áfram-
haldandi stöðugleiki. Friður á
vinnumarkaði mun vissulega
ráða miklu þar um.“
í viðskiptablaði Morgun-
blaðsins í gær var frá því
sagt, að ýmislegt benti til
þess, að vaxtalækkun væri í
nánd. Bent var á, að ávöxtun-
arkrafa húsbréfa hefur þok-
ast niður á við og er nú 7,17%
en var 7,40% í lok septem-
ber. Vextir á svonefndum
húsnæðisbréfum hafa lækkað
og voru sl. þriðjudag 7,15%
en voru 7,31% fyrr í mánuðin-
um. Lækkun varð á ávöxtun-
arkröfu nýjustu flokka spari-
skírteina á Verðbréfaþingi í
vikunni. Vextir á skamm-
tímaverðbréfum hafa þokast
niður úr um 12% í rúmlega
8%,
í samtali við viðskiptablað
Morgunblaðsins í gær sagði
Eiríkur Guðnason, aðstoðar-
bankastjóri Seðlabankans:
„Það er nauðsynlegt að hér
verði frekari vaxtalækkun,
sérstaklega á bankalánum og
langtímamarkaði verðbréfa.
Vextir hafa lækkað erlendis
en það hefur ekki gerzt að
sama skapi hér á landi.“
Ennfremur sagði aðstoðar-
bankastjóri Seðlabankans:
„Eitt af því, sem veldur til-
tölulega háum vöxtum, er
mikil ásókn á innlenda verð-
bréfamarkaðinn. Það má
velta því fyrir sér, hvort ríkis-
sjóður ætti frekar að beina
athyglinni að erlendum lána-
mörkuðum í bili til að létta
af innlenda lánamarkaðnum
... Þetta er spuming um
það, hvort menn sætti sig
frekar við að auka erlendu
skuldirnar eða hafa háa vexti
hér áfram.“
í samtali við Morgunblaðið
sl. laugardag sagði Davíð
Oddsson, forsætisráðherra,
m.a.: „Raunvextir þurfa og
eiga að lækka tiltölulega
hratt. Að mínu mati fyrst
niður fyrir hin erfiðu 7% og
síðan áfram niður í 5%, sem
er eðlilegt markmið ... Ég
tel, að það sé útséð um það,
að þó að við náum stöðugleik-
anum, vinnufriðnum, lágri
verðbólgu og hagstæðum við-
skiptajöfnuði, þá vantar
þennan stóra þátt, raun-
vaxtalækkun, inn, ef menn
eiga að eygja einhveija von
í því, að fyrirtækin þori að
leggja í einhveijar fjárfest-
ingar.“
Eins og af þessum tilvitn-
unum má sjá leggja bæði for-
sætisráðherra og sjávarút-
vegsráðherra nú mikla
áherzlu á raunvaxtalækkun.
Hið sama gera formaður LÍÚ
og aðstoðarbankastjóri
Seðlabankans. í forystugrein
Morgunblaðsins sl. sunnudag
var því spáð með tilvísun til
ummæla forsætisráðherra, að
tíðinda mætti vænta af þess-
um vígstöðvum á næstunni.
Veruleg raunvaxtalækkun
mundi gjörbreyta öllum við-
horfum í atvinnu- og við-
skiptalífí landsmanna. Vegna
þess hve erfiðlega hefur
gengið að knýja hana fram
misserum saman hafa menn
haft takmarkaða trú á því,
að til þess mundi koma í fyrir-
sjáanlegri framtíð, að vextir
lækki hér eins og annars
staðar. Yfirlýsingar ráða-
manna síðustu daga benda
til annars. Það yrðu mestu
tíðindi í efnahags- og at-
vinnumálum þjóðarinnar frá
því, að núverandi ríkisstjóm
tók við völdum.
íslenskir bókaútgefendur hafa sameinast um óbreytt verð á jólabókunum í ár
Taka á sig hækkun
vegna virðisauka
og gengisfellinga
ALLIR helstu bókaútgefendur landsins hafa ákveðið að taka
sjálfir á sig hækkanir vegna 14% virðisaukaskatts, tveggja
gengisfellinga og almennra verðhækkana á árinu og halda
jólabókaverði óbreyttu frá því um síðustu jól. Jóhann Páll
Valdimarsson, formaður Félags íslenskra bókaútgefenda, seg-
ir ákvörðunina leiða til 14-20% verðlækkunar á bókaverði
fyrir útgefendur. Til að mæta tekjuskerðingunni sem þessu
fylgir hafa helstu bókaútgefendur landsins m.a. tekið ákvörð-
un um að auglýsa ekki einstaka bókatitla í ljósvakamiðlum
fyrir jólin. Aðspurður áætlar Jóhann Páll að kostnaður útgef-
enda vegna gerðar og birtingar bókaauglýsinga í ljósvaka-
miðlum fyrir síðust jól hafi numið um 50 milljónum eða um
helmmgs heildarkostnaðar við
Jóhann Páll sagði að með að-
gerðunum væru bókaútgefendur
sérstaklega að bregðast við álagn-
ingu 14% virðisaukaskatts 1. júlí.
„En aðstæður eru allar þannig í
samfélaginu að við teljum ótækt
að hækka bókaverð sem nemur
virðisaukaskattinum, tveimur
gengisfellingum og almennum
verðhækkunum. Af þeirri ástæðu
höfum við valið að grípa til allra
mögulegra aðgerða til að draga
saman kostnað og ná sem mestri
hagræðingu í allri okkar starf-
semi. Og stærsti einstaki liðurinn
sem er á okkar valdi í þessu sam-
bandi er auglýsingakostnaður-
inn,“ sagði Jóhann og áætlaði að
kostnaður útgefenda vegna gerð-
ar og birtingar bókaauglýsinga í
ljósvakamiðlum fyrir síðustu jól
hefði numið um 50 milljónum eða
um helmingi auglýsingakostnað-
ar. Hann lagði hins vegar áherslu
á að bókaútgefendur hefðu ekki
að fullu og öllu sagt skilið við ljós-
vakamiðlana um jólin því þeir
myndu sameignlega standa að
auglýsingar.
auglýsingum í sjónvarpi til að
minna landsmenn á tilvist bókar-
innar og hvetja þá til að gefa
jólabækur hér eftir sem hingað
til. Að auki verður íslenskum bó-
katíðindum dreift á hvert heimili
og í prentmiðlum verður hægt að
ganga að upplýsingum um ein-
stakar bækur.
Sterkur leikur í minnkandi
kaupmætti
Aðspurður hvort bókaútgefend-
ur og þá sérstaklega smærri út-
gefendur væru hugsanlega að
tefla á tæpasta vað með því að
taka þátt í aðgerðunum sagði Jó-
hann að líta mætti á málið frá
annarri hlið. „Spyrja má á mótí
hvernig bóksala hefði orðið ef
bækur hefðu hækkað um 20% og
við hefðum haldið okkar striki og
auglýst bæði í sjónvarpi og út-
varpi. Ég tel að á tímum minnk-
andi kaupmáttar séu aðgerðir af
þessu tagi sterkasti leikurinn og
besta auglýsingin sem bókin getur
Morgunblaðið/Kristinn
Virðisauki reiðarslag
JÓHANN Páll Valdimarsson, formaður Félags íslenskra bókaútgef-
enda, segir að rekstrargrundvöllur bókaútgefenda sé erfiður um
þessar mundir og álagning virðisaukaskatts á bækur hafi því verið
mikið reiðarslag fyrir útgáfuna.
í sjálfu sér fengið er að útgefend-
ur axli þessar verðhækkanir,“
sagði Jóhann og bætti við að
vissulega legðu útgefendur hart
að sér. „Rekstrargrundvöllur bó-
kaútgefenda er mjög erfíður um
þessar mundir og virðisaukaskatt-
ur á bækur því mikið reiðarslag
fyrir útgáfuna."
Ekki stefnumarkandi
Jóhann Páll lagði áherslu á að
aðgerðin gilti aðeins fyrir næstu
jól og ekki bæri að líta á hana
sem stefnumarkandi. „Hins vegar
er það von mín að í framtíðinni
dragi útgefendur úr kostnaði við
markaðssetningu bóka vegna þess
að það er deginum ljósara að
kostnaður vegna auglýsinga er
farinn úr böndunum og ekki í
nokkru samræmi við okkar litla
markað. En auðvitað gildir þetta
alls ekki aðeins um bækur heldur
marga aðra vöru sem verið er að
markaðssetja hér á landi. Þannig
væri óskandi að aðgerðirnar gætu
orðið öðrum atvinnugreinum for-
dæmi.“
Hvað þátttöku í aðgerðunum
varðaði sagði Jóhann Páll tiyggt
að allir helstu útgefendur tækju
þátt í henni og samstaðan væri
breið og almenn meðal útgefenda.
Þó hefði frést, að Fróði yrði ekki
með. Því væri ekki hægt að full-
yrða að allir væru með. Aðspurður
áætlaði Jóhann Páll að markaðs-
hlutdeild Fróða væri á bilinu 2-4%
eða um 10-11 bækur af 4-500
titlum fýrir jólin.
Qpinber heimsókn frú Vigdísar Finnbogadóttur, forseta íslands, til Noregs
Minntust fómarlamba
flugslyssins með þögn
Ósló. Frá Jan Gunnar Furuly, fréttaritara Morgunblaðsins.
16.000 námsmenn mótmæltu fjárlagafrumvarpi norsku stjómar-
innar í Þrándheimi þegar Vigdís Finnbogadóttir kom þangað í
gær í fylgd Haralds Noregskonungs og Sonju drottningar. Mar-
vin Wiseth, borgarstjóri Þrándheims, bauð Vigdísi velkomna og
minntist flugslyssins í grennd við Namsos kvöldið áður. Sex
manns fómst í slysinu og þeirra var minnst með þögn í eina
mínútu.
36,5 millj.
fyrir bíla-
geymslu
BORGARRÁÐ hefur samþykkt
að taka rúmlega 36,5 millj. til-
boði lægstbjóðanda Húsanes
hf., í byggingu bílageymslu við
Aflagranda 40. Tilboðið er
74,96% af kostnaðaráætlun sem
er tæpar 48,7 mil\j.
Tíu tilboð bárust í verkið og átti
Árbær hf., næst lægsta boð 75,08%
af kostnaðaráætlun. Járnbending
hf., bauð 78,16% af kostnaðaráætl-
un, Ártak hf., bauð 82,34% af kostn-
aðaráætlun, Byggðaverk hf., bauð
85,28% af kostnaðaráætlun, Sig-
björn H. Pálsson bauð 85,66% af
kostnaðaráætlun, S.R. Sigurðsson
hf., bauð 86,82% af kostnaðaráætlun
og Hagvirki-Klettur hf., bauð
87,74% en einn lið vantaði í tilboðið.
Þá bauð ístak hf., 103,38% af
kostnaðaráætlun og Iberg sf. bauð
132,31% af kostnaðaráætlun.
A meðan námsmennimir biðu
komu forsetans og konungshjón-
anna sungu þeir lagið „Kanskje
kommer kongen“ og lögðu áherslu
á að mótmælin beindust ekki að
gesti konungshjónanna, heldur
fjárlagafrumvarpi stjómarinnar.
Hundmð námsmanna og ann-
arra gesta vom viðstödd þegar
Vigdís var sæmd heiðursdoktors-
nafnbót við háskólann í Þránd-
heimi.
„Að sjá hið ósýnilega með hjálp
hljóðs,“ sagði Káre Molne, prófess-
or við' háskólann, þegar hann lýsti
nýju hábylgjutæki sem gestunum
var sýnt í læknamiðstöð skólans.
Ungur maður lagðist undir tækið
til að .sýna hvernig ungt og heil-
brigt hjarta lítur út.
„Tæknin er dýr en fer vel með
sjúklingana og veldur minni sárs-
auka, fækkar legudögum þeirra og
sparar þess vegna mikla fjármuni
þegar upp er staðið,“ sagði Molne.
Sterk bönd
„Það eru sterk bönd milli íslands
og Noregs, en enn sterkari bönd
milli íslands og Þrándheims,“ sagði
Marvin Wiseth borgarstjóri, sem
hélt því fram að ef Þrándheimur
og Þrændalög yrðu tekin úr norsk-
um sögubókum yrði ekkert eftir
af þeim nema kápurnar!
Vigdis skoðaði einnig dómkirkj-
una í Þrándheimi og konungshjónin
buðu henni og 27 öðram til há-
degisverðar í bústað sínum. Síðar
fóru þau á hljómleika í dómkirkj-
unni og þáðu boð erkibiskupsins í
Þrándheimi.
Aðalfundur Hvatar, félags sjálfstæðiskvenna
Anna Knstj ónsdóttir
endurkjörin fomiaður
HVOT, félag sjálfstæðiskvenna í Reykjavík, hélt sl. miðvikudag,
27. október, aðalfund sinn í Valhöll. Formaður félagsins, Anna
Krisljónsdóttir, var einróma endurkjörin.
Að formanni meðtöldum sitja níu
konur í stjórn félagsins. Stjómina
skipa, auk formanns: Kristín Zoéga,
varaformaður, Ragnhildur Pála
Ófeigsdóttir, ritari, Oddný Vil-
hjálmsdóttir, gjaldkeri, Ellen Ingva-
dóttir, Guðrún Beck, Helga Ólafs-
dóttir, Hrefna Ingólfsdóttir og Ing-
veldur Fjeldsted. Þrjár síðastnefndu
era nýjar í stjóminni en þær koma
í stað Áslaugar Friðriksdóttur, Sig-
ríðar Sigurðardóttur og Þuríðar
Pálsdóttur.
Góðri útkomu fagnað
Fundurinn samþykkti eftirfar-
andi ályktun sem lögð var fram af
Björgu Einarsdóttur:
„Aðalfundur Hvatar, félags sjálf-
stæðiskvenna í Reykjavík, haldinn
27. október 1993, fagnar góðri út-
komu kvenna í miðstjórnarkjöri á
landsfundi Sjálfstæðisflokksins
hinn 24. október sl.
Jafnframt tekur aðalfundurinn
undir ályktun Iandsfundarins um
jafnréttis- og fjölskyldumál þar sem
lögð er áhersla á jafnrétti kynjanna v
til atvinnu, launa og menntunar,
og ánægju er lýst með fram-
kvæmdaáætlun ríkisstjórnarinnar
til fjögurra ára um aðgerðir til að
ná fram jafnrétti kynjanna.
Aðalfundur Hvatar minnir á kjör-
orð sjálfstæðismanna, „Einstak-
lingsfrelsi er jafnrétti í reynd“, og
áréttar að inntak þess birtist í því
að karlar og konur, hlið við hlið á
öllum sviðum samfélagsins, beri
sameiginlega ábyrgð."
Gestur fundarins var Hannes
Hólmsteinn Gissurarson lektor, en
hann flutti framsögu um Siðferði
og siðleysi í íslensku þjóðfélagi.
Fundurinn var vel sóttur og umræð-
ur fjörlegar, m.a. um framboðsmál
í næstu borgarstjórnar- og alþingis-
kosningum.
Bygging bamaspítala
eftir VíkingH.
Arnórsson
Það eru aðeins 36 ár síðan fyrsta
bamadeild á íslandi — barnadeild
Landspítalans — var sett á stofn.
Hringskonur höfðu um árabil háð
baráttu fyrir því að sérstökum
bamaspítala yrði komið á fót í
Reykjavík og safnað til þess fé. Á
6. áratugnum náðu þær samkomu-
lagi við stjórn Landspítalans um að
sjálfstæð barnadeild fengi inni í við-
byggingu sem þá var í smíðum og
reiddu fram sjóði sína þeirri hug-
mynd til framdráttar.
Húsnæðið sem barnadeild fékk
til afnota á tveimur hæðum í ný-
byggingu Landspítalans var glæsi-
legt á sínum tíma og bætti úr brýnni
þörf í heilbrigðisþjónustu fyrir böm
og unglinga. Þetta húsnæði hafði
þó strangt til tekið á sér ýmsa van-
kanta eins og eðlilegt var því hvorki
á teikniborðinu né í uppbyggingu
hafði það verið hugsað til reksturs
bamadeildar. Sérþarfir veikra
bama á sjúkrahúsi era miklar og
margvíslegar og slíkum sérkröfum
getur verið erfitt að fullnægja í
húsnæði sem byggt hefur verið til
annarra nota.
Sú uppranalega hugmynd
Hringskvenna að byggður skyldi
sérhannaður bamaspítali hefur því
lifað áfram og er það raunar orðinn
staðfastur ásetningur og stefna
allra sem að málum hafa komið.
Árið 1987 ákvað stjómamefnd rík-
isspítala að slík bygging skyldi reist
á Landspítalalóð á árunum
1994-97. Búið er að ákveða bygg-
ingunni stað. Innan skamms hefst
undirbúningur að útlitsteikningu og
fyrirkomulagi öllu.
Árið 1988 stofnaði starfsfólk
Barnaspítalans og Kvenfélagið
Hringurinn byggingasjóð til styrkt-
ar þessu málefni. Sjóðnum hafa
borist góðar gjafir og áheit. Hann
nemur nú um 35 milljónum króna.
Fyrir 3 áram var skipuð sérstök
nefnd til að vinna að heildarstefnu-
mótun fyrir ríkisspítala. Fengnir
vora erlendir sérfræðingar til ráð-
gjafar. Sérstakur starfshópur á veg-
um bamadeildar skilaði ýtarlegu
áliti. Það var einróma niðurstaða
starfshópsins að spítalaþjónustu
fyrir böm og unglinga skyldi sam-
eina sem mest undir einu þaki og
ekki væri þörf á nema einni barna-
deild á höfuðborgarsvæðinu. Skoð-
anir erlendu ráðgjafanna gengu í
sömu átt.
í þessu sambandi er vert að vekja
á því athygli að það er yfirlýst stefna
Félags íslenskra barnalækna að öll
sjúkrahúsþjónusta við böm sé í
framtíðinni best komin undir einni
stjórn eins og segir í bréfi fyrrv.
formanns félagsins til heilbrigðis-
málaráðherra nú á dögunum. Enn-
fremur er kveðið svo að orði í bréf-
inu að öll skynsamleg rök mæli með
því að nægilegt sé að hafa eina
bamadeild í Reykjavík.
Á það skal og lögð áhersla að
ein bamadeild á höfuðborgarsvæð-
„Á það skal og lögð
áhersla að ein barna-
deild á höfuðborgar-
svæðinu er mun virkari
og hentugri til kennslu
og rannsókna en tvær
eða fleiri.“
inu er mun virkari og hentugri til
kennslu og rannsókna en tvær eða
fleiri.
Að undanförnu hefur í fjölmiðlvm
talsvert verið fjallað um málefni
sjúkrahúsanna í Reykjavík, verka-
skiptingu og hagkvæmni í rekstri
þeirra. Tilefnið er hinar miklu
þrengingar í efnahagslífi þjóðarinn-
ar og niðurskurður fjárvejtinga,
ekki síst til heilbrigðismála. í þess-
um umræðum hefur síðustu dagana
gerst tíðrætt um hvert flytja skuli
starfsemi þá er farið hefur fram á
bamadeild Landakotsspítala en
deildina mun eiga að leggja niður
um næstu áramót. Leigusamningur
notenda við ríkið um húsakost
Landakots rennur að vísu ekki út
fyrr en 1996 en vegna niðurskurðar
á fjárveitingum ríkisins til reksturs
Landakotsspítala í framvarpi til
fjárlaga er brýnt að taka nú þegar
ákvarðanir um framtíð bamadeild-
arinnar. Yfirlýsingar hafa birst hvað
eftir annað í fjölmiðlum um að
bamadeildin eigi að flytjast á Borg-
arspítalann. Þarna hefur einungis
verið um viljayfirlýsingar ráða-
manna Landakots og Borgarspítala
að ræða en ekki heilbrigðismála-
ráðuneytisins. Þar hefur engin
ákvörðun verið tekin.
í ársbyijun 1992 voru bráðavakt-
ir fyrir fullorðna fluttar frá Landa-
koti og yfir á Borgarspítala. Áður
höfðu þær skipst þannig að af hverri
21 vakt vora 5 á Landakoti og 8 á
hvorum hinna spítalanna, Borgar-
spítala og Landspítala. Hlutdeild
bamadeildar Landakots í vöktum
hélst óbreytt, þ.e.a.s. 1 vakt á móti
hveijum 2 sem barnadeild Landspít-
alans annaðist. í júlí 1992 átti ég
stuttan fund með þáverandi heil-
brigðismálaráðherra, Sighvati
Björgvinssyni. Var ég að kynna
honum málefni barnadeildar Land-
spítalans og framtíðaráform um
byggingu nýs barnaspítala. Hann
spurði strax í upphafi fundarins
hvort bamadeild Landspítalans gæti
tekið að sér allar bráðavaktir fyrir
börn og unglinga. Ég taldi það vel
mögulegt með endurskipulagningu'
á starfsemi deildarinnar, nokkurri
aukningu húsrýmis og starfsliðs.
Tjáði ég honum að raunar væri
deildin búin að vera til margra ára
á stöðugri bráðavakt bæði vegna
fæðinga og gjörgæslu nýbura sem
og vegna skyndiveikinda hjá lang-
veikum (krónískum) sjúklingum
sem dveldust heima. Þeim er ekki
vísað frá þó bæjarvaktin sé annars
staðar. Þann 30. mars á þessu ári
átti sami ráðherra fund með yfir-
mönnum Landspítalans þar sem
Víkingur H. Arnórsson
kynnt voru málefni hans. Lagði ég
þá formlega fyrir hann eftirfarandi
spurningu: „Á Barnaspítali Hrings-
ins að búa sig undir yfirtöku bráða-
vakta barnadeildar Landakotsspít-
ala?“ Engin svör fengust, ráðherra
sagði þetta allt vera í deiglunni.
Síðan heyri ég ekkert um málið
fyrr en áðumefndar yfirlýsingar
taka að birtast í fjöhniðlum frá
ráðamönnum Landakots og Borgar-
spítala, sem eftir orðanna hljóðan
virðast hafa tekið að sér skipulag
og yfirstjórn sjúkrahússmála í
Reykjavík og stundum, að því er
almenningi gæti sýnst, með sam-
þykki heilbrigðismálaráðuneytisins.
Hjá 250 þúsund manna þjóð sýn-
ist hin mesta fásinna að ætla að
fara að byggja upp nýja barnadeild
í Reykjavík, 100 þús. manna bæjar-
félagi, þegar tækifæri gefst til að
sameina þær tvær deildir sem fyrir
eru. Ég hélt að það ríkti samdráttur
á öllum sviðum í þessu þjóðfélagi
og hafa ekki ráðamenn verið að
tala fjálglega um hagkvæmni í
rekstri og sparnað? Hér á Landspít-
alanum hafa allir lagt sig fram um
að draga sem mest úr útgjöldum
og náð umtalsverðum árangri. En
þá heyrist, þvert á predikaðan
sparnað, að uppi séu í heilbrigðis-
ráðuneytinu ráðagerðir um tvöföld-
un vissrar spítalastarfsemi (þ.e.a.s.
bamadeilda) og útþenslu.
Barnadeild Landakots og barna-
deild Landspítala hafa sinnt svo til
sams konar verkefnum nema hvað
á barnadeild Landspítalans fer fram
ýmis sérhæfð starfsemi sem ekki
er til á hinum staðnum eins og t.d.
nýburalækningar, hjartalækningar
bama og barnaskurðlækningar.
Halda menn að það kosti ekkert
að koma upp nýrri barnadeild á
Borgarspítala og reka hana, jafnvel
þótt húsnæðið sem henni er þar
ætlað sé svo ákjósanlegt sem látið
er í veðri vaka? Það vekur raunar
furðu að sama húsnæðið henti svo
vel ungum bömum sem öldruðum
því það er vitað mál að B-álma
Borgarspítalans var ætiuð gamla
fólkinu og byggð fyrir fjármuni úr
Framkvæmdasjóði aldraðra. Sömu-
leiðis er einkennilegt ef samtök aldr-
aðra láta sig engu skipta hvernig
húsnæði B-álmunnar er ráðstafað
og láta sér lynda að fá í staðinn
allt að 90 ára gömul hús Landakots-
spítala.
Með endurskipulagningu á starf-
semi barnadeildar Landspítalans,
nokkurri húsnæðisaukningu og
fjölgun starfsliðs, gæti hún annað
þeirri starfsemi sem hingað til hefur
farið fram á barnadeild Landakots.
Sem liður í þeirri endurskipulagn-
ingu væri að koma upp virkri og
vel skipulagðri dagdeild í sérstöku
húsnæði og með föstu starfsliði.
Með dagdeild er átt við það fyrir-
komulag að sjúklingar innritist að
morgni og útskrifist síðari hluta
dags. Mér telst til að um 35% þeirra
sjúklinga sem hingað til hafa verið
lagðir inn á bamadeild Landspítal-
ans sé hægt að afgreiða á slíkri
dagdeild. Þannig losnaði verulegur
fyöldi legurúma fyrir sjúklinga sem
þurfa að vera á spítalanum einn
sólarhring eða lengur. Ég býst við
að svipaðar hlutfallstölur eða jafn-
vel hærri eigi við á barnadeild
Landakotsspítala. Yfirlæknar Land-
spítalans eru mjög þess sinnis að
barnadeild Landakotsspítala sam-
einist barnadeild Landspítalans.
Eindreginn vilji í þá átt kom fram
á fundi þeirra föstudaginn 23. þessa
mánaðar. Eru þeir vafalaust reiðu-
búnir að leggja sitt af mörkum til
að hægt sé að koma því í kring.
Sama má segja um stjórnarnefnd
ríkisspítala og framkvæmdastjórn.
Sem rök fyrir þörf sérstakrar
barnadeildar á Borgarspítala hefur
verið fram talið að þó nokkur fjöldi
barna vistist á Borgarspítalanum
ár hvert. Spurningin er hvort ekki
sé hægt í fyrsta lagi að beina veru-
legum hluta þessara sjúklinga til
barnadeildar Landspítalans eftir að
endurskipulagning starfseminnar
þar hefur átt sér stað, þar með tal-
ið að bráðamóttaka barnadeildar
verði höfð opin allan sólarhringinn
alla daga ársins. í öðru lagi hvort
ekki sé unnt að veita læknisþjón-
ustu frá barnadeild Landspítalans
þeim börnum sem nauðsynlega
þurfa að liggja á Borgarspítalanum.
Fyrir nokkrum árum var um það
gerður samningur að barnadeild
Landspítalans léti í té læknisþjón-
ustu til að sinna Fæðingarheimilinu
við Eiríksgötu og sömuleiðis börnum
á Borgarspítalanum. Ráðinn var
læknir í hlutastarf til þessarar þjón-
ustu. Óskað var eftir tillögum frá
þáv. formanni læknaráðs Borgar-
spítalans og yfirlækni HNE-deildar
um fyrirkomulag þessarar þjónustu.
Viðkomandi barnalæknir ræddi við
þá. Tjáðu þeir honum að eftir þess-
ari þjónustu yrði leitað eins og
ástæða þætti til. Þennan kost til
ráðgjafar hefur Borgarspítalinn lítið
notað en barnalæknar hafa sinnt
Fæðingarheimilinu allt fram á síð-
asta ár. Nú er það allt í einu orðið
mikið áhugamál Borgarspítala-
manna að fá sjálfstæða barnadeild
þó þeir hafi áður lítið nýtt sér þá
barnalæknisþjónustu sem þeim stóð
til boða frá bamadeild Landspítal-
ans.
Það er gefið mál að flytji barna-
deild Landakots í Borgarspítalann
með allri þeirri uppbyggingu og
kostnaði sem því tilheyrir muni það
spilla fyrir byggingu sérhannaðs
barnaspítala um langan tíma.
, Grípum það tækifæri sem nú
gefst til að slá báðum barnadeildun-
um saman í eina öfluga starfsheild.
Það er hagsmunamál sjúkra barna
og viðkomandi starfsstétta að svo
verði. Slík deild gæti auðveldlega
séð Borgarspítalanum fyrir nauð-
synlegri þjónustu. Blákaldur veru-
leikinn krefst sameiningar. Þræðum
götu sparnaðar og hagræðis. Látum
skynsemina ráða og hættum að
hegða okkur eins og milljónaþjóð-
irnar. Þreyjum þorrann þar til sér-
hönnuð barnaspítalabygging rís.
Fjöldi áhugamanna bíður eftir að
fá að taka til hendinni til stuðnings
því verkefni.
Höfundur eryfirlæknir á
Bamaspítala Hringsins,
Landspítala, og prófessor í
bamalæknisfræði við Háskóla
íslands.