Morgunblaðið - 29.10.1993, Qupperneq 29

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 29. OKTÓBER 1993
29
formi. Einnig gerðum við okkur
ferðir í blómabúð og skoðuðum
mikið bonsai-plöntur þar. En okkur
tókst ekki að halda lífi í plöntunum
og þar með lauk því ævintýri.
í fyrrasumar fórum við norður í
land til að heimsækja kisur í Hrísey
og mér er minnisstætt þegar við
þurftum að ýta bílnum í snjó klukk-
an eitt um nótt á Jónsmessu og það
var bjart úti. Mikið hlógum við þá.
Seinna um sumarið fórum við á
Snæfellsnes í bústað fjölskyldu
hans að Lágafelli. Við fórum í skoð-
unarferðir um allt sunnanvert Snæ-
fellsnesið, drukkum heitt kakó með
tjóma á Arnarstapa, fórum í sund
og síðast en ekki síst grilluðum við
okkur mat og sungum langt fram
eftir kvöldi. Þá reyndi Tóti að kenna
mér að syngja eitt lag, sem mér
fannst fallegt, en kunni ekki. Hann
var mikill söngmaður.
Ég vil þakka Tóta fýrir allar sam-
verustundirnar sem við áttum sam-
an ásamt öðrum og þann hlýleika
sem hann gaf af sér. Vil ég votta
ástvinum hans samúð mína á þess-
ari stundu.
Júlíana.
f
Tóti vinur minn er látinn og verð-
ur jarðsunginn í dag. Ég vil minn-
ast hans með örfáum orðum, sem
geta þó engan veginn lýst þeim ljár-
sjóði minninga sem vinskapur okkar
skilur eftir hjá mér.
Þórður Jóhann Þórisson var
þriðja barn hjónanna Ingibjargar
Þórðardóttur skrifstofumanns í
Tryggingastofnun ríkisins og Þóris
Jóhannssonar fyrrum lögreglu-
manns. Systkini hans eru Ingibjörg
Sveina, Einar Björn og Anna. Mik-
ill vinskapur og miklir kærleikar
eru milli systkinanna og í fjölskyld-
unni allri. Þó má segja að þau Þórð-
ur og Anna hafi verið sérstaklega
náin. Systkinabörnum Tóta þótti
líka ákaflega vænt um frænda sinn
og ekki að ástæðulausu.
Á bernsku- og unglingsárum
Þórðar bjó fjölskyldan í Voga-
hverfi. Hann gekk í Vogaskóla og
lauk þar skyldunámi með góðum
árangri. Þaðan lá leiðin í Verslunar-
skólann þar sem hann lauk Verslun-
arprófi 1980. Á þessum árum fékk
glæsileiki Þórðar að njóta sín við
sýningarstörf í Karon-samtökunum
og svo þegar hann fór að stunda
Ágúst fæddist sumarið 1959, Guð-
björg vorið 1964 og Gísli Rúnar
Már veturinn 1966. Síðar bættust
tengdabörnin í hópinn og alls hefur
Gunna eignast 12 barnabörn og sex
langömmubörn, sem öll hafa notið
ástríkis og umhyggju þeirra hjóna,
og oft hefur verið fjölmennt á Más-
stöðum enda hafa Gunna og Gunni
ætíð kunnað því afskaplega vel að
hafa fólkið sitt hjá sér. Óvíða man
ég eftir meiri og innilegri gestrisni
en einmitt á Másstöðum.
Kveðjustundir, eins og stundin í
dag, kalla fram myndir úr sjóði
þeirra minninga sem tengjast þeim
sem kvaddir eru. Elstu myndirnar
í þessum minningasjóði mínum eru
frá því ég var sex ára gömul og
dvaldist um skeið ásamt tveim
ömmusystrum mínum hjá Mundu
og Gísla á Brekku. Þetta var í fyrsta
skipti sem ég dvaldist fjarri foreldr-
um mínum, þegar frá eru taldar
heimsóknir hjá móðurömmu minni
og afa. Þær frænkur mínar skildu
svo ótrúlega vel hvaða tilfinningar
bærðust innra með mér og keppt-
ust um að gera dvölina sem ánægju-
legasta og eftirminnilega. Ekki
minnkaði það ánægjuna af dvölinni
að tvíburasysturnar Helga og
Magga og Stína fóstursystir Gunnu,
stjönuðu við þessa yngri frænku
sína.
Bæði þessar samverustundir
sumarið 1959 og síðari samveru-
stundir hafa allar einkennst af gleði
og kátínu, sem aldrei voru langt
undan þegar hún Gunna frænka
mín var annars vegar. En jafnframt
sýndi hún einstaklega mikinn og
einlægan áhuga á högum mínum
og fjölskyldu minnar og bar ævin-
lega mikla umhyggju fyrir okkur
öllum. Það má einstakt teljast,
hversu vel hún frænka mín var allt-
af högum mínum kunnug, þrátt
fyrir að miklar fjarlægðir hafi verið
á milli okkar mörg undanfarin ár.
dans af miklu kappi, svo miklu að
hann varð íslandsmeistari í svoköll-
uðum frí-stæl dansi.
Að lokinni skólagöngu lá leiðin
til Kaupmannahafnar þar sem
skyldi víkka sjóndeildarhringinn.
Þó að dvölin hafi aðeins orðið tvö
ár, veitti hún mikið. Kaupmanna-
höfn og dönsk menning og tunga
voru alltaf í miklu uppáhaldi. En
fleiri fræði, og þá einkum þau sem
snúa að listum, höfðu aðdráttarafl.
Yið heimkomuna hóf Þórður nám í
Öldungadeild MH þar sem hann
lagði sérstaka rækt við bókmenntir,
íslenskar og erlendar. Sjálf varð ég
fyrir þeirri reynslu, í fyrstu hálf-
vandræðalegri, en síðar yndislegri,
að fá þennan nána vin allt í einu
inn í bekk sem nemanda.
Þó að við höfum átt góðar stund-
ir saman við lestur og umræður um
bókmenntir, þá var fyrsti og sterk-
asti tengiliðurinn tónlistin. Við
kynntumst fyrst er hann byijaði í
Dómkórnum í Reykjavík 1983. Þar
var hann mikils metinn, bæði fýrir
fallegan söng og vegna þess hversu
ljúfur og skemmtilegur hann var.
Þó að hann hafi nokkuð oft tekið
sér löng hlé frá kórstarfinu á síðari
árum, var hann ávallt álitinn full-
gildur kórmeðlimur, ómissandi á
skemmtunum, hluti af hópnum.
Tóti hafði mjög djúpa og undur-
milda bassarödd, og kunni að beita
henni þannig að hún féll vel inn í
kórsöng. En slík rödd á að heyrast
ein og sér, enda fór hann fljótlega
í söngnám, fyrst í Söngskólanum í
Reykjavík en síðan hjá Sigurði
Demetz í Nýja tónlistarskólanum.
Honum sóttist söngnámið vel og
það er ljóst að íslenskir tónlistar-
unnendur hafa misst mikinn hæfi-
leikamann.
Tóti hafði mjög sterkt fegurðar-
skyn, og var mjög opinn fýrir listum
af öllu tagi. Auk dansins, bók-
menntanna og tónlistarinnar var
hann áhugamaður um leikhús.
Sumarið 1984 ferðaðist hann og
vann með Viðari Eggertssyni og
EGG-leikhúsinu og kynntist leik-
hússtarfinu innan frá. Sjálf naut
ég innsæis hans á þessu sviði síðar
þegar við Tóti lásum, sáum eða
ræddum leikrit Shakespeares, en
við höfðum yndi af slíku.
Eins og hjá okkur flestum fór líf
Tóta að komast í fastari skorður á
þrítugsaldrinum. Hann hóf störf í
Landsbankanum sem gjaldkeri, og
flutti þaðan í Iðnaðarbánkann, sem
síðar varð íslandsbanki. Þar var
hann fljótlega fluttur úr gjaldkera-
í fulltrúastöðu. Á þessum vinnu-
stöðum eins og alls staðar sem
hann kom, var hann mikils metinn,
og eignaðist kæra vini. Strax í
grunnskóla eignaðist Tóti vini sem
héldu tryggð við hann alla tíð. Þeir
sem höfðu fjarlægst í tíma og rúmi,
t.a.m. vegna dvalar erlendis, lögðu
sig í líma við að hafa samband er
þeir fréttu af veikindum hans. Enda
hætti Tóti heldur aldrei að vera
vinur gamalla vina. Marga vini og
vinkonur hans hef ég aldrei séð en
finnst ég samt þekkja. Tóti talaði
svo oft um þau að greinilegt var
að þau voru honum jafnkær og
nærri í huganum og þau höfðu allt-
af verið.
Flest erum við glöð og þakklát
að eiga góða vini en leitum samt
að lífsförunaut. Síðla sumars 1987
kynntust þeir Tóti og Vignir Jóns-
son kennari og auðguðu upp frá
því líf hvor annars. Vignir er ekki
síður listunnandi en Tóti var, mynd-
listarmaður af guðs náð við hliðina
á tónlistarmanninum. Saman sköp-
uðu þeir yndislegt heimili, fallegt,
hlýlegt og vinalegt. Við erum ófá
sem höfum ítrekað lagt leið okkar
inn á'það heimili til að njóta hlýj-
unnar og gleðinnar, eða til að end-
urnæra þreytta, kvíðna eða sorg-
mædda sál.
Tóti og Viggi urðu ekki einir rík-
ari af sínu sambandi, vinir þeirra
hvors um sig urðu svo lánsamir að
verða vinir beggja. Það dregur ögn
úr sársauka okkar við að missa
Tóta að eiga vin hans að vini. Kar-
en, dóttir Vignis, og Tóti urðu líka
perluvinir. Hún hefur verið lánsöm
að eiga samastað á tveimur góðum
heimilum, og Tóti veit ég að gladd-
ist og efldist við það hversu traust
og náið samband hans og Karenar
varð.
Fyrir nokkrum árum hóf Tóti,
sem hefur löngum verið kattavinur,
sitt brautryðjendastarf á sviði
kattaræktar hér á landi. Hann hreif
Vigni með sér og þeir félagar fluttu
til landsins — með mikilli fyrirhöfn
og glímu við kerfið — tvo glæsilega
ketti af persakyni. Að þeirra frum-
kvæði var litlu síðar stofnað félagið
Kynjakettir, Kattaræktarfélag ís-
lands, og fyrsta kattasýningin hald-
in. Hinn 17. október síðastliðinn
mátti sjá afrakstur þessarar hug-
myndar og þessa ötula frumkvöð-
ulsstarfs Tóta, þar sem nærri 200
glæsilegir kettir voru til sýnis á
fjórðu sýningu Kynjakatta í íþrótta-
húsi fatlaðra en félagið er í þann
veginn að fá viðurkenningu og inn-
göngu í alþjóðasamtök kattarækt-
enda. Það var einkennandi fyrir
Tóta að fylgja því eftir sem hann
taldi einhvers virði.
í veikindum sínum sem voru löng
og erfið, naut Tóti stuðnings svo
margra að ekki er unnt að geta
þeirra allra. Læknar og hjúkrunar-
konur heimahlynningarinnar vinna
ólýsanlega göfugt starf þar sem þau
gera sjúklingum og fjölskyldum
þeirra kleift að vera saman þar til
yfir lýkur. Fjölskylda Tóta öll var
að vanda full ástar og umhyggju,
og er á engan hallað þótt ég lýsi
aðdáun minni á því hvernig Anna
systir hans vann fús og glaðleg á
heimilinu í marga mánuði, og á því
hversu skilyrðislaus móðurástin var
sem kom fram í umönnun Ingu á
sínum sjúka syni. Vignir var samt
kjölfestan, manneskjan sem Tóti
treysti alltaf til að skilja sig og
styðja.
Tóti sjálfur gerði þeim og okkur
öllum kleift að gefa af okkur óhikað
og eðlilega. í sínum miklu veikind-
um var hann einlægur og heiðarleg-
ur sem endranær þannig að ástvin-
irnir gátu tekið þátt í því hvernig
honum leið. Við fengum tækifæri
til að reyna að hlú að, hugga og
tjá honum viðkvæmustu tilfinningar
okkar í hans garð.
Hitt var þó yfirgnæfandi að alla
tíð og líka alveg undir það síðasta
átti Tóti auðvelt með að sjá skondnu
hliðarnar á tilverunni, njóta þeirra
og fá alla til að hlæja með sér.
Minningin um þennan allrakærasta
vin minn eru samofnar gleðihlátri
okkar saman, og ég brosi gegnum
tárin.
Wincie.
Þórður Jóhann Þórisson, jafnan
kallaður Tóti, var einn af mínum
kærustu og bestu vinum. Ekki spillti
það heldur fyrir að við vorum frænd-
systkin. Sárt er að þurfa að kveðja
kæran vin og frænda langt fyrir
aldur fram. Með harm í hjarta en
rík af minningum um ljúfan og
skemmtilegan félaga kveð ég.
Elsku Tóti minn, mikið var á þig
lagt þetta síðasta ár en núna _er
loksins öllum þjáningum lokið. Ég
veit að við eigum eftir að hittast
aftur.
Slokknaði fagurt lista ljós.'
Snjókólgudaga hríðir harðar
til heljar draga blómann jarðar;
fyrst deyr í haga rauðust rós.
(Jónas Hallgrímsson)
Elsku Viggi, Inga, Þórir, Einar,
Biddí, Anna og fjölskyldur, ég bið
Guð að styrkja ykkur á þessum erf-
iðu tímum.
Þórunn frænka.
Okkur langar að minnast vinar,
eða Tóta eins og hann var ævinlega
kallaður.
Þegar við fréttum um lát hans
rifjuðust upp góðar minningar frá
æskuárunum sem hlýja okkur í dag.
Stigagangurinn í Glaðheimum 14
er okkur minnisstæður, en þar sát-
um við margar góðar stundir. Þar
var oft glatt á hjalla og þröng á
þingi. Ekki var það heldur ósjaldan
sem við hittumst öll um helgar
heima hjá Rúnu eða fórum út og
könnuðum hverfið og var þá ýmis-
legt prófað.
Tóti var hrókur alls fagnaðar og
alltaf var stutt í hláturinn. Þá meg-
um við ekki gleyma dansinum sem
var þá ofarlega í huga hans. Við
gátum bókstaflega dansað alls stað-
ar og minnast foreldrar okkar þess
oft.
Tóti var fyrir margra hluta sakir
mjög sérstakur, glaðlyndur og góður
strákur. Hann kom ávallt til dyr-
anna eins og hann var klæddur og
var ófeiminn við að vera hann sjálf-
ur. Það var gott að koma til hans
og tala um sín hjartans mál. Hann
var ætíð tilbúinn að hlusta og sýna
skilning á áhyggjuefnum okkar.
Fyrir það þökkum við honum í dag.
En nú hafa leiðir okkar skilið
fyrr en við bjuggumst við og er það
okkur mikil eftirsjá að hafa ekki
haldið betur hópinn í seinni tíð.
Við sendum ástvinum hans okkar
innilegustu samúðarkveðjur. Minn-
ingin um góðan dreng mun lifa.
Elsa, Elías, Lára og Rúna.
Ekki get ég gumað af umfangsmikl-
um bréfaskriftum í gegnum árin,
en eitt mátti þó aldrei bregðast og
það voru bréfaskriftir í tilefni jóla-
hátíðar. Það var gjarnan svo á
heimili mínu úti í Kaupmannahöfn,
að jólabréfið frá henni Gunnu
frænku var fyrsti hátíðarboðberinn,
enda barst það gjarnan snemma í
desembermánuði. Þetta var ævin-
lega fyrsta jólakveðjan, sem jafn-
framt boðaði að fleiri myndu fýlgja
í kjölfarið, jólin voru örugglega að
nálgast. Bréfin voru ævinlega mett-
uð af fréttum af ættingjunum og
afar mikilvægur hlekkur í tengslum
mínum við uppruna minn heima á
Fróni. Dætur mínar hafa gjarnan
tengt jólaskreytingar og annað jóla-
stúss á heimilinu við þennan fyrsta
boðbera jólanna, nú hlyti að vera
tímabært að fara að skapa jóla-
hugblæ.
Við munum sakna þessa jólaboð-
bera fyrir næstu jól. En þótt sýni-
legar og áþreifanlegar kveðjur komi
ekki framar frá henni frænku minni
á Másstöðum, þá munum við taka
minningarnar upp úr sjóðnum og
ylja okkur við þær öðru hvoru í
framtíðinni. Ég vil að lokum votta
Gunna og börnum, tengdabörnum,
barnabörnum og langömmubörnum
innilega samúð fyrir hönd fjölskyldu
minnar, systra minna og þeirra fjöl-
skyldna og móður minnar.
Minningin lifir.
Helga Muggs.
Og því var allt svo hljótt við helfregn þína,
sem hefði klökkur gígjustrengur brostið.
Og enn ég veit margt hjartað harmi lostið,
sem hugsar til þín alla daga sína.
(T.G.)
Elskuleg tengdamóðir mín, Guð-
rún Ágústsdóttir, er látin. Stórt
skarð hefur verið höggvið í fjöl-
skylduna. Á einu augabragði
slokknaði hennar lífsljós, án fyrir-
vara. Eftir stöndum við máttvana
og reynum að skilja hvers vegna.
Hvers vegna núna þegar áhyggju-
laus og róleg ár ævikvöldsins voru
framundan? En Guð ræður. Og veg-
ir hans eru órannsakanlegir.
Guðrún var fædd á Norðfirði 25.
september 1926. Hún var dóttir
Guðmundu Gísladóttur, sem fædd
var á Seljadal í Kjós, og unnusta
hennar Ágústs Guðmundssonar,
sem ættaður var úr Önundarfirði.
Áður höfðu þau eignast dreng,
Kristján, sem dó þriggja vikna gam-
all. Og það leið ekki langur tími
þar til dauðinn knúði aftur dyra hjá
litlu fjölskyldunni. Þegar Guðrún
var aðeins átta mánaða gömul
missti hún föður sinn. Eftir það
fluttist Guðmunda með litlu dóttur
sína til systra sinna og föður í
Hafnarfirði og þar ólst Guðrún upp,
að mestu leyti til 11 ára aldurs.
Þá ræður móðir hennar sig sem
ráðskonu hjá Gísla Magnússyni
bónda á Brekku á Hvalfjarðar-
strönd og giftist honum ári seinna.
Gísli og Guðmunda áttu ekki barn
saman, en 1946 tóku þau að sér
lítið stúlkubarn, Ágústu Kristínu,
og ólu hana upp sem sína. Mjög
gott og náið samband var alla tíð
á milli þeirra systranna Guðrúnar
og Stínu. Bar Guðrún alla tíð sér-
stakan hlýhug til þessarar litlu syst-
ur sinnar, enda hafði hún nú eign-
ast langþráð systkini.
Árið 1948 eignast Guðrún sjálf
tvær litlar stúlkur, tvíburana Helgu
og Margréti, með Gísla Búasyni á
Ferstiklu. Þær ól hún upp með að-
stoð foreldra sinna heima á Brekku.
Það hefur ekki verið auðvelt hlut-
skipti að vera einstæð móðir á þess-
um tímum. Engar bætur eða aðstoð
að fá eins og nú þykir sjálfsagt.
Þá hefur reynt á þau skapgerða-
reinkenni sem einkenndu Guðrúnu
mest, en hún var einstaklega kjark-
mikil og ákveðin kona sem lét um-
tal og álit annarra sem vind um
eyru þjóta. Dæturnar tvær komu
sem litlir sólargeislar inn í líf henn-
ar og áttu seinna eftir að reynast
ömmu sinni og afa á Brekku vel.
Hinn 19. desember 1959 giftist
Guðrún eftirlifandi manni sínum,
Gunnari Nikulássyni frá Sólmund-
arhöfða á Akranesi. Tel ég að þá
hafi þau stigið sitt mesta gæfuspor
í lífinu. Samrýndari hjón voru vand-
fundin. Þá um sumarið höfðu þau
eignast son, Guðmund Ágúst. Arið
1960 flyst fjölskyldan á framtíðar
heimili sitt, að Másstöðum í Innri-
Akraneshreppi. Og þar fæddust
þeim yngstu börnin tvö, Guðbjörg
1964 og Gísli Rúnar 1966. Barna-
börn þeirra eru nú orðin 12 og
barnabarnabörnin sex. Síðustu árin
hefur fjölgunin í hópnum hennar
orðið mjög ör. Og litlu treyjurnar,
sem hún hafði vart undan að pijóna,
eru orðnar margar. Reyndar voru
það ekki bara litlu börnin innan fjöl-
skyldunnar sem nutu þessarar
sköpunargleði og listfengi Guðrún-
ar. Börn vinnufélaga hennar úr slát-
urhúsinu, börn sveitunganna eða
barnabörn kunningja og vina fengu
senda litla treyju og húfu sem báru
gefandanum fagurt vitni, bæði hvað
handbragð og þá ekki síður vinar-
og hlýhug snerti. Guðrún var ein-
staklega trygg vinum sínum og allt-
af tilbúin að gleðja þá og gleðjast
með þeim.
Guðrún hafði einstakt lag á börn-
um og hændust þau að henni. Ekki
var hún þeim neitt sérlega eftirlát,
heldur fundu þau hjá henni það
öryggi og þánn aga sem bömum
er nauðsynlegur. Þau dáðu hana
og virtu og hlýddu henni oftast
skilyrðislaust. Einnig fundu þau hjá
henni þá hlýju og þann móðurkær-
leika sem börn þurfa að fá að njóta
ótakmarkað. Litlu stúlkurnar mínar
þijár eiga eftir að sakna faðmsins
hennar mjúka og hlýja sem um-
vafði þær strax eftir fæðingu og
svo oft síðan. Litlu ungarnir hennar
voru alltaf velkomnir, hvort sem
um stuttan eða langan tíma var að
ræða. Svo það kom í hlut okkar
foreldranna að passa að ömmu og
afa væri ekki ofgert með barnapöss-
un. Því allir vildu gista hjá ömmu
og afa á Má. Hún var sannkölluð
ættmóðir sem vakti yfir velferð
ættarinnar. Hún lét sig varða um
hvern og einn einstakan í hópnum
sínum. Og alltaf hafði hún tíma
fyrir okkur sem leituðum til henn-
ar, tíma til að setjast niður ræða
málin og gefa ráð. Við munum
minnast hennar sem sterkrar og
góðrar konu sem sífellt var vinn-
andi, innanhúss eða í kringum hús-
in sín að Másstöðum. Lítandi eftir
barnabörnunum eða gá að einhveij-
um málleysingjanum sem tilhpyrði
hennar hjörð. Ég veit að fleirum
en mér er tregt tungu að hræra
þegar við kveðjum Guðrúnu hinstu
kveðju. En við vitum að íjölskyldan
mun um ókomna framtíð hittast á
góðum stundum á Másstöðum og
eiga þar samverustundir. Þá veit
ég að hlátur okkar og gleði mun
gleðja hana þó að hún virðist víðs
Qarri.
Að lokum vil ég þakka henni
samfylgdina þau þrettán ár sem ég
hef fengið að njóta með henni og
ég hefði svo sannarlega kosið að
þau ár hefðu orðið fleiri.
Elsku Gunnar ég votta þér mína
dýpstu samúð, svo og bömum ykk-
ar, föður hennar og systur.
Megi góður Guð styrkja ykkur.
Blessi þig blómjörð,
blessi þig útsær,
blessi þig heiður himinn!
Elski þig alheimur,
eilífð þig geymi,
signi þig sjálfur Guð!
(Jóh. úr Kötlum)
Úrsúla Ámadóttir.