Morgunblaðið - 26.11.1993, Qupperneq 1

88 SIÐURB/C
270. tbl. 81. árg. FÖSTUDAGUR 26. NÓVEMBER 1993 Prentsmiðja Morgunblaðsins
Olíuframboð óbreytt
eftir OPEC-fund
Veðjað
ákulda
í vetur
Singapore. Reuter.
OLIUVERÐ lækkaði á heims-
markaði í gær eftir að að-
ildarríki OPEC, samtaka olí-
uútflutningsríkja, tóku eina
mestu áhættu, sem þau hafa
tekið í 33 ára sögu samtak-
anna, með því að neita að
draga úr olíuframleiðslunni í
vetur. Olíuverðið í Asíu hefur
ekki verið jafn lágt í fimm ár.
Haft var eftir forseta samtak-
anna, Abdullah Bin Hamad al-
Attiyah frá Katar, að ákvörðunin
hefði verið samþykkt einróma.
„OPEC hefur veðjað öllu á von-
ir um slæmt veður í vetur þannig
að orkunotkunin aukist,“ sagði
sérfræðingur í olíuviðskiptum í
Singapore. „Ef við fáum ekki langt
kuldaskeið á verðið eftir að lækka
enn meira. Fjármálamenn gera sér
nú grein fyrir að OPEC vill ekki
koma [framleiðendum] til bjargar
og halda verðinu uppi.“
Brent-hráolía úr Norðursjó var
seld á 14,70-14,75 dali fatið í
Asíu, 20 sentum hærra en í Lund-
únum og New York, en 70 sentum
lægra en daginn áður. Búist er
við að olíuverðið lækki um 50 sent
til viðbótar í næstu viku.
20% lækkun á árinu
Olíuverðið hafði þegar lækkað
um 20% á þessu ári þegar olíu-
málaráðherrar samtakanna
ákváðu á miðvikudag að minnka
ekki framleiðslukvótana. Mikil
framleiðsla í Norðursjó og hægur
efnahagsbati í heiminum veldur
offramboði á olíu.
Fyrrverandi sovétlýðveldi mótmæla hótunum vegna minnihlutahópa
Rússar sagðir vilja eiidur-
reisa gamla heimsveldið
Kíev, Moskvu. Reuter.
RAÐAMENN í flestum fyrrverandi sovétlýðveldum utan Rússlands
eru einhuga um að fordæma óbeinar hótanir stjórnvalda í Moskvu
um að beita vopnavaldi ef þrengt verði að hagsmunum rússneskra
minnihlutahópa í löndunum. Andrej Kozyrev, utanríkisráðherra
Rússlands, sagði fyrr í vikunni að Moskvustjórnin myndi „verja
Rússa og rússneska hagsmuni af harðfylgi hvar sem þess verður
þörf og hver sem á í hlut, jafnvel þótt um vini okkar verði að ræða“.
Utanríkisráðherra Eistlands,
Toivo Klaar, sagði í gær að Rússar
hefðu verið í forystu fyrir „sovéska
heimsveldinu“ og Eistlendingar ótt-
uðust að heimsveldið yrði endur-
reist. Um 10.000 rússneskir her-
menn eru enn í Eistlandi þrátt fyrir
mótmæli landsmanna og hafa Rúss-
ar ýmist borið því við að ekki sé til
húsnæði fyrir hermennina heima
fyrir eða sagt að tryggja verði betur
réttindi rússneska minnihiutans sem
er um 30% íbúa Eistlands.
Talsmaður forseta Lettlands
sagði Rússa, sem einnig hafa her-
námslið þar í landi, beita landsmenn
þrýstingi með herskáum ummælum
af áðurnefndum toga en Rússar
hafa m.a. farið fram á að hafa her-
stöðvar í Lettlandi. Utanríkisráð-
herra Georgíu sagði réttindi allra
þjóðarbrota í landinu, einnig Rússa,
vera höfð í heiðri og landið þyrfti
ekki aðstoð annarra ríkja til þess.
Leiðtogar Úzbekístans, þar sem
búa nokkrar milljónir Rússa, eru
sagðir hafa tekið það óstinnt upp
er Kozyrev vildi ræða réttindi þjóð-
arbrota þegar hann var þar á ferð
fyir rúmri viku.
Moldovar eiga í höggi við rúss-
neska aðskilnaðarsinna í Dnéstr-
héraði er njóta stuðnings rússneskra
hetja og hafa lýst yfir sjálfstæði.
Fulltrúi þingsins í Moldovu sagði
að sérhver tilraun annarra ríkja til
að skipta sér af málefnum þjóðar-
brota í landinu væri árás á landið
og brot á alþjóðalögum. Úkraínu-
menn fordæmdu einnig ummæli
Kozyrevs. „Hverju myndu Rússar
svara ef Úkraína segðist ætla að
veija fimm milljónir Úkraínumanna
í Rússlandi?“, spurði talsmaður ut-
anríkisráðuneytisins í Kíev, höfuð-
borg Úkraínu.
Um 20 milljónir manna af rúss- •
neskum ætturn eru búsettar í ná-
grannalöndunum. Stjórn Borísar
Jeltsíns Rússlandsforseta sam-
þykkti fyrir skömmu nýja varnar-
stefnu sem túlkuð er svo á Vestur-
Iöndum að kveðið sé á um rétt ríkis-
ins til að hlutast til um innri mál-
efni fyrrverandi Sovétríkja.
Líkt við Hitlers-Þýskaland
Rússar eru um 40% íbúa í Kaz-
akhstan. Nursultan Nazarbayev,
forseti landsins, réðst í fyrradag
harkalega á nýja og harða stefnu
Rússa gagnvart nágrönnum sínum.
Nazarbayev sakaði rússneska
stjórnmálamenn um að slá á strengi
tilfinninga og lýðskrums vegna
kosninganna í desember. „Þegar
þeir tala um að veija Rússa, ekki í
Rússlandi, heidur í Kazakhstan, þá
minna þeir mann á Hitler, sem byrj-
aði með því að veija Súdeta-Þjóð-
veija í Tékkóslóvakíu," sagði Naz-
arbayev og fullyrti að Rússar í Kaz-
akhstan hefðu ekkert að óttast.
Sjá einnig frétt á bls. 24.
Leyniskýrslur sýna sigurvissu Adolfs Hitlers 1941
Taldi klofning ríkja með-
al Breta og innrás óþarfa
YASSER Arafat, leiðtogi Frelsissamtaka Palestínumanna, PLO, kom til Noregs í gær til viðræðna við þarlenda
ráðamenn og sést hér með Gro Harlem Brundtland forsætisráðherra. Norðmenn gegndu lykilhlutverki í viðræð-
unum sem leiddu til þess að gerður var samningur um takmarkaða sjálfsstjórn Palestínumanna á hernumdu
svæðunum fyrr í haust. Vel hefur miðað í viðræðum ísraela og PLO þrátt fyrir að öfgamenn úr röðum beggja
deiluaðila beijist gegn friðarsamningum. Hefur- samist að mestu leyti um fiskveiðar, trúmál og skilríki. Stefnt er
að undirritun nýs áfanga í friðarviðræðunum 13. desember.
London. Reuter.
NASISTALEIÐTOGINN Adolf
Hitler hélt að sundurþykkja
væri orðin svo mikil í Bretlandi
árið 1941 að óþarft væri að
gera innrás, Bretar myndu
senn gefast upp og semja frið
við Þjóðveija. Þetta kemur
fram í leyniskýrslum sem bresk
yfirvöld hafa nú gert opinberar
en þær voru á sínum tíma af-
hentar Winston Churchill, for-
sætisráðherra Breta og þjóð-
heiju í síðari heimsstyrjöld.
Alls eru skjölin um 1.300.
Bresku leyniþjónustunni tókst að
ráða dulmál Þjóðverja og eru skjöl-
Churchill Hitlcr
in talin mikill fjársjóður fyrir sagn-
fræðinga. í safninu eru m.a. skýrsl-
ur þýsku lögreglunnar og fram
kemur að bresk stjórnvöld vissu
að rúmlega 8.000 manns hefðu
látið lífið í Auschwitz-útrýmingar-
búðunum á einum mánuði árið
1942.
Skjölin sýna að Hitler var fullur
sjálfstrausts 1941, hann taldi sig
mundu ná heimsyfirráðum og ætl-
aði að knýja Breta til uppgjafar
án þess að gera innrás. Siðan hugð-
ist hann sundra breska heimsveld-
inu. Þýskir ráðamenn töldu að
traust á Churchill færi minnkandi,
íhaldsflokkurinn væri klofinn og
Verkamannaflokkurinn væri til
vandræða. Þetta kemur fram í
skýrslu sem japanski sendiherrann
í Berlín sendi til Tókýó um samtal
sitt við Joacnim von Ribbentrop,
utanríkisráðherra Hitlers.
Arafat í Noregi
Reuter
Jólabann
var aftur-
kallað
Toronto. Reuter.
YFIRVÖLD í Ontario í
Kanada urðu í gær að aftur-
kalla bann sem þau höfðu sett
við jólaskreytingum á opin-
berum skrifstofum. Vakti
bannið geysilega hörð við-
brögð og var stjórnvöldum
líkt við sögupersónu rithöf-
undarins Charles Ðickens,
Skrögg, sem taldi réttast að
banna jólin.
íhaldsmenn, pólitískir and-
stæðingar stjórnvalda, segja
bannið sýna að þau hafí tekið
pólitíska rétthugsun of alvar-
lega. í tilskipuninni var lagt
bann við „helgimyndadýrkun í
tilefni jólanna“ og hvatt til þess
að skreytingarnar endurspegl-
uðu þá „margbreytilegu menn-
ingu sem er í þjóðfétagi okkar“.
íhaldsmenn sögðu að verið
væri að banna jólin. Stjórnvöld
svöruðu því til að embættismað-
urinn sem ritaði tilskipunina
væri lágt settur og hefði brugð-
ist of hart við áhyggjum fólks
sem ekki væri kristið og kynni
ekki að meta jólaskreytingar.
Honum hefði nú verið skipað að
afturkalla bannið.