Morgunblaðið - 19.12.1993, Síða 23

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19. DESEMBER 1993
23
sem eru með ýmsu lagi. Þegar ég
var lítil skreyttum við piparkökum-
ar og hengdum á jólatréð og svo
bjuggum við líka til piparkökuhús.
Smákökur og ýmsar þurrar kökur
era líka bakaðar en borðaðar allan
desember með kaffinu og um jól-
in,“ segir Camilla Wide.
Þrjáliu gráðu hili á jóladag
„Fjölskyldan mín er hvorki fá-
tæk né rík, bara venjuleg miðstétt-
arfjölskylda," segir Femando Vill-
afuerte frá Perú sem kallaður er
Coco. „24. desember borðum við
kalkún en það er mjög vinsælt í
Perú. Þeir sem era fátækir borða
kannski kjúkling í staðinn og svo
er til fólk sem er svo fátækt að
það á ekkert að borða. Um fímm-
leytið er byijað að elda en upp úr
ellefu fer fólk í bað og skiptir um
föt. Það er borðað um miðnætti,
eftir að búið er að skála í rauðvíni
og óska fjölskyldunni gleðilegra
jóla. í sjónvarpinu er horft á jóla-
boðskap páfans í beinni útsendingu
frá Vatíkaninu en eftir það er borð-
að. Stundum er forréttur en svo
kalúnn með grænmetisalati, kart-
öflusalti og alltaf eru hrísgijón.
Við höfum ekki neina sósu með
eins og hér er gert, aðeins soðið
af kjötinu. Á eftir er drakkið súkk-
ulaði og borðað ítalskt jólabrauð,
„panetone" sem er mjög vinsælt í
Perú en sá siður barst með ítölum.
Eftir matinn era gjafimar opnað-
ar.“ í Perú er talsvert um að fyrir-
tæki sem fólk hefur unnið lengi
hjá gefi starfsfólkinu kalkún og
„pantone" í jólagjöf til þess að
hafa í jólamatinn.
Jesúbarnió kemur á
miónælti
Á jólanótt fara margir út í garð
eða út á götu. í Perú er nefnilega
hásumar og fólkið æst af hitanum
um jólin. „Púðurkerlingar era
sprengdar og fólk óskar hvert öðra
gleðilegra jóla. Hjá unglingum er
vinsælt að hittast og halda partí
en á jólanótt er opið á veitingastöð-
um. Undir morgunn er farið á
ströndina og sofið í 30 gráðu hita.
Fjölskyldufólk er heima en drekkur
rauðvín og hittir kannski nágrann-
ana. Á jóladag fer fólk í heimsókn-
ir en í Perá þekkjast ekki jólaboð
eins og á íslandi. 65 prósent íbúa
höfuðborgarinnar Lima eru utan
af landi og því ferðast margir um
jólin en það er helmingi dýrara að
taka rútu eða strætó um jólin en
á öðrum tímum ársins."
Perá er rómversk-kaþólskt land
og í þeim löndum er það siður að
stilla upp litlu fjárhúsi með Maríu
og Jósef, að ógleymdu Jesúbarninu
og ýmsu fleiru. Coco segir mikla
samkeppni vera milli fjölskyldna
um að gera þetta sem flottast. „En
Jesubarnið er ekki sett í skreyting-
una fyrr en eftir miðnætti þegar
jólin eru byijuð. Við höfum jólatré
og jólaskraut sem er svipað og
hér. 20. desember skreytir fólk
heimili sín og miðbærin er skreytt-
ur með ljósum. Líkt og hér sendir
fólk jólakort en þau era alltaf með
myndum af fjöllum og snjó eða
tijám eins og á Norðurlöndunum
eða í Ameríku. Einnig eru sendar
myndir af Jósef, Maríu og Jesú-
baminu en þá er Jósef dökkhærð-
ur, María ljóshærð og Jesús hvít-
ur. Þetta eru kynþáttafordómar
hvítra í garð indíánanna í Perá,
mótív frá Perá era ekki vinsæl.“
Hlaupa með feröatösku
kringum húsid
Áramótin í Perá eru haldin há-
tíðleg á mjög svipaðan hátt og jól-
in og er kalkúnninn og jólabrauðið
aftur á borðum. Hins vegar gerir
fólk ýmislegt til að tryggja sér
lukku fýrir nýja árið. Til dæmis á
að nota einhvem gulan fatnað og
ef viðkomandi ætlar að ferðast á
nýju ári á hann að hlaupa með
ferðatösku í kringum húsið sitt.
„Oft býr fólk til mann úr ýmsu
dóti sem er kveikt í á miðnætti og
þar með era þau leiðindi sem hafa
gerst á árinu brennd. Sumir sópa
gólfið og hinu og þessu með og
þannig á að hreinsa út illdeilur."
Um jólin er gjarnan grillad
úti
Christien Kristjánsson bjó í Suð-
ur-Afríku þar til fýrir tveimur
áram en hún byijaði í íslensku
fyrir erlenda stúdenta í haust.
Christien á íslenskan pabba og
segir því íslenskan mat hafa verið
að einhveiju leyti á borðum hjá
þeim. „24. desember hittist fjöl-
skyldan og borðar góðan mat þó
að jólin byiji ekki fýrr en á jóla-
dag, allavega ekki hjá krökkunum
því þá era gjafimar opnaðar. í
S-Afríku er alltaf borðað snemma,
um klukkan sex því þá er sólin að
setjast. Borðaðir era fímm réttir,
yfírleitt er fýrst tómatsúpa með
ijóma, þar á eftir era egg, lax og
kavíar. Aðalrétturinn er yfirleitt
önd eða kalkúnn og jólaeftirréttur-
inn er ávaxtakaka, sem sumir hella
víni yfír, og í henni era smápening-
ar. Borðhaldinu lýkur svo með
kaffi og tertu. Venjulega fer fólk
í kirkju um níu en það er breyti-
legt eftir söfnuðum. Sumir fara á
diskótek því þau era opin. Þá er
jólaskraut um allt á diskótekinu
og aðeins spiluð jólalög svo það
er allt öðravísi en venjulega. Að
kvöldi 24. desember setja krakkar
poka á hurðina á herberginu sínu
og um nóttina kemur jólasveinninn
niður um skorsteininn og setur
gjafír í pokann. Þegar sá fyrsti
vaknar á jóladag vekur hann alla
hina og era gjafímar þá opnaðar.
Eftir það er borðaður góður morg-
unverður t.d. egg og beikon."
Hugsunarhátturinn i
kringum jólin er allt
öóruvísi hér en i S-Afriku
S-Afríka er mjög stórt land og
þar er algengt að fólk fara til ætt-
ingja sem búa annars staðar um
jólin. Veðráttan gerir það að verk-
um að jólahald líkist kannski meira
sumarleyfi á íslenskan mæli-
kvarða. Allir taka sér frí í desem-
ber. Fólk gerir talsvert af því að
dvelja í sumarhúsum á þessum
árstíma og mergir taka slík hús á
leigu. Um jólin er gjaman grillað
úti, ekki á venjulegu grilli heldur
á opnum eldi, og fólk syndir í sund-
laugum en margir hafa sundlaugar
við hús sín. Christien segir fólk
ekki hugsa mikið um jólin fyrr en
rétt áður en hátíðin gengur í garð.
Hitinn í Jóhannesarborg er um
25-35 gráður þannig að flestir era
úti á þessum árstíma. Jólatré eru
gjaman hvít eða sprautuð hvít og
koma í staðinn fyrir snjóinn sem
ekki er til í S-Afríku. „Milli jóla-
dags og áramóta er haldin veisla
og eldað úti í stóram, svörtum,
potti líkum þeim sem nornir nota.
Þá er notað blandað fuglakjöt,
blandað kjöt eða fiskur. Kjötið er
soðið ásamt grænmeti og pasta og
brauð, fyllt með ostram og osti,
er haft með. Þetta kallast „poté
iekos". Meðan maturinn er eldaður
er fólkið úti og drekkur og syng-
ur. Hugsunarhátturinn í kringum
jólin er allt öðravísi hér en í S-Afr-
íku, t.d. er mjög ódýrt að versla
en á íslandi er ekkert nógu gott
nema að það sé dýrt. í S-Afríku
era aðallega keypt leikföng handa
börnum í jólagjafir en aldrei bækur
eða föt.“
Christien segir flugelda 'ekki
mikið notaða um áramótin. Mið-
borgin er girt af og bílaumferð
bönnuð þar. Ungt fólk hópast nið-
ur í bæ og fýllir götumar. „Marg-
ir heimsækja vini sína og allir
drekka allt of mikið eins alls stað-
ar annars staðar,“ segir Christien
Kristjánsson.
Höfundur að sjálfstætt starfandi
blaðamaður
Alt í hátíðarmatiim
á einurn stað
ORA Beuwan
Sveppir 380 gr. kr. 88,- Græna baunir 1/1 dós kr. 109,- Rauðkál 570 gr. kr. 78,- rauðbeður 570 gr. kr. 78,-

Sfinx SS london lamb
jólakonfekt 380 gr. kr. 798,- Egils malt og appelsín tilboðsverð Pepsi 2 lítr. kr. 139,- kr. 995,- kg. SS lambahamborgarhryggir kr. 895,- kg.

Munið Jólamarkaðinn 15. - 23. desember
Kalkúnar
kr. 985,- kg.
Aligæsir
kr. 1.295,- kg.
Pekingendur
gott verð
Ali hamborgarhryggir...........kr. 1.165,- kg.
Úrb. Ali hamborgarhryggir......kr. 1.559,- kg.
SS hamborgarhryggir ...............gott verð
Bayonne skinka, læri,............kr. 985,- kg.
Bayonne skinka, bógur,..........kr. 858,- kg.
Reyktur svínabógur..............kr. 595,- kg.
Nýr svínabógur..................kr. 489,- kg.
Svínakótilettur.................kr. 998,- kg.
Svínalæri.......................kr. 489,- kg.
Jólaávextír á góðu verði
s
8
Búrfells
Jólatilboð
Hamborgarhryggir
kr. 899,- kg.
Jólakaffið
í ár
Maxwell house
500 g
kr. 278,-
MS ístertur
Djæf íshringur
kr. 598,-
Fantasía
kr. 1.098,-
Kjama hangikjöt, læri
kr. 798,- kg.
Kjama frampartur
kr. 549,- kg.
Austurvers úrb. hangilæri
kr. 998,- kg.
Austurvers
úrb. hangiframpartur
kr. 849,- kg.
Nýreyktir
SS lambaskrokkar
í heilu og hálfu
kr. 649,- kg
á meðan birgðir endast
Rjúpur 795,- stk.
Villigæsir
1.795,- stk.
Hreindýralæri
kr. 2.195,-
Sól
spergilkál
kr. 145,-
Sól
rósakái
kr. 109,-
Sól
2 lítr. íscola og
appelsín
tilboðsverð
Sendum frítt heim fram aðjólum - Verið velkomin
Opið til kl. 22.00 alla daga
Verið vandlát - það erum við
MATVÖRUVERSLUNIN
Háaleitisbraut 68, sími 812599