Morgunblaðið - 19.12.1993, Síða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19. DESEMBER 1993
KVIKIVIYNDIR/Sambíóin frumsýna á annan í jólum teiknimyndina „Aladdín“ frá Walt
Disney sem farið hefur sigurför um heiminn frá því hún var frumsýnd í Bandaríkjunum
fyrir ári. Myndin er þegar orðin 11. mest sótta mynd allra tíma og í Bandaríkjunum eru
tekjurnar af henni orðnar 215 milljónir dollara og er ekkert lát á aðsókninni.
í góðum höndum
SKÖTUHJÚIN Aladdín og Jasmín í traustum höndum
andans njóta athygli soldánsins og þorparans Jafars.
hún hafði alla tíð haft áhuga
á. Með aðstoð andans vinar
síns, apans Abu og töfra-
teppis ræðst Aladdín svo í
það að sanna að hann sé fær
um að forða konungsríkinu
frá illyrmislegu ráðabruggi
Jafars og jafnframt að ná
valdi yfir eigin örlögum.
Trúverðugar persónur
Eitt af því sem ræður
úrsiitum um hvort teikni-
mynd öðlast vinsældir er það
hvort persónumar í henni
ná að skemmta áhorfendum
og fá þá til að lifa sig inn í
atburðarás myndarinnar. í
Aladdín lögðust allir fremstu
teiknimyndasmiðir Disney-
fyrirtækisins á eitt um að
skapa persónumar og gæða
þær lífí, og var aðaláherslan
lögð á að gera Aladdín sjálf-
an sem trúverðugastan. í
þessu skyni var meðal ann-
ars stuðst við ýmsa eigin-
leika í útliti og fari leikar-
anna Tom Cruise og Michael
J. Fox, og hreyfingar Aladd-
íns vom sóttar til rapparans
M.C. Hammers. Andinn sem
bregður sér í allra kvikinda
líki er gæddur ótrúlegu lífi
meðal annars með frábærri
túlkun Robins Williams, en
hann bregður sér að minnsta
kosti í 70 ólík hlutverk í
myndinni. Meðal þeirra sem
hann hermir eftir eru ýmsir
þekktir leikarar og aðrar
stjömur úr bandarísku
skemmtanalífi, og má þar
til dæmis nefna Amold
Schwarzenegger, Jack Nich-
olson, Robert De Niro, Ed
Sullivan, Groucho Marx,
Peter Lorre og Arsenio Hall.
í myndinni er nútíma
tölvutækni notuð til hins ýtr-
asta í því skyni að styðja við
bakið sköpunarverki
teiknaranna og reyndar
hefðu sum atriði myndarinn-
ar verið óframkvæmanleg
nema með aðstoð tölvutækn-
innar. Þar má nefna stór-
kostlegt flug Aladdíns á
töfrateppinu um Undrahell-
inn og hinn magnaða tígris-
haus sem er inngangur hell-
isins.
Aladdín upp-
fyllir allra óskir
Aladdín er 31. teikni-
myndin í fullri lengd frá
WaltDisney, ogjafnframt
sú metnaðarfyllsta sem
frá fyrirtækinu hefur
komið, en þetta er sjötta
myndin frá fyrirtækinu
sem gerð er eftir sígildu
ævintýri. Myndin kemur í
kjölfar tveggja teikni-
mynda frá Disney sem
báðar öðluðust miklar
vinsældir, en það eru
myndirnar um litlu haf-
meyjuna og Fríðu og dýr-
ið sem gerðar voru 1989
og 1991, en sú síðar-
nefnda var tilnefnd til sjö
óskarsverðlauna og var
hún fyrsta teiknimyndin
sem tilnefnd var sem
besta kvikmynd ársins.
Aladdín skaut fljótlega
báðum þessum myndum
aftur fyrir sig bæði hvað
snertir aðsókn og gagn-
rýni, en hún fékk í vor
tvenn óskarsverðlaun og
þrenn Golden Globe verð-
laun. Það er ekki síst
snilldarleg túlkun grín-
leikarans Robins Williams
sem ljær andanum i
myndinni rödd sína sem
hefur slegið í gegn, en
frammistaða hans þykir
vera sú besta sem nokkru
sinni hefur orðið vart í
mynd frá Disney.
Kvikmyndagerðarmönn-
um Walt Disney hefur í
Aladdín tekist að spinna
snilldarlegan vef dulúðar,
tónlistar, ævintýra og róm-
antíkur, en allt er þetta síð-
í Undrahellinum
Aladdín og apinn Abu leita töfralampans í Undrahelli.
an kryddað með takmarka-
lausu gríni sem höfðar till
allra aldurshópa. Yfirum-
sjón með verkinu höfðu þeir
John Musker og Ron Cle-
ments sem gerðu „Litlu haf-
meyjuna“ 1989, en þeim til
aðstoðar voru 600 teiknar-
ar, listamenn og tækni-
menn. Myndin er eigin út-
færsla kvikmyndagerðar-
mannanna á ævintýrinu um
Aladdín og töfralampann,
sem sagt er frá í Þúsund
og einni nótt, en síðan það
birtist fyrst á prenti í byijun
18. aldar hefur ævintýri
þetta verið meðal heimsins
þekktustu ævintýra.
Sögusviðið í Aladdín er
hið ímyndaða arabíska kon-
ungsríki Agrabah, en í
myndinni er fylgst með
ævintýrum úrræðagóða
stráksins Aladdín s sem þrá-
ir það heitast af öllu að
losna úr fátækrahverfínu
þar sem hann býr og eign-
ast hina fallegu prinsessu
Jasmín, dóttur soldánsins.
Örlögin grípa í taumana
þegar ráðgjafi soldánsins,
hinn slóttugi Jafar, ræður
hann til að ná í töfralampa
sem geymdur er í iðrum
Undrahellis. Stráknum
tekst að ná í lampann, hinn
svörótta anda sem í honum
býr og óskimar þijár sem
fylgja með í kaupbæti. En
Aladdín hefur einnig eign-
ast svarinn óvin þar sem
Jafar er. Dulbúinn sem
myndarlegur og ríkur prins
mistekst Aladdín að ná hylli
prinsessunnar, og kemst
hann að því að það var hið
raunverulega sjálf hans sem
Af íslenskunámi
Aladdíns og félaga
ALLT frá því I maí á liðnu vori hefur verið unnið að
því á vegum SAMBÍÓANNA að setja íslenskt tal við
myndina um Aladdín, sem frumsýnd verður á annan
í jólum. Felix Bergsson er Aladdín en Andinn, sem
Robin Williams leikur í frumútgáfunni, er leikinn af
Ladda. Alls tóku sjö þjóðkunnir ieikarar þátt í islensku
talsetningunni. Afraksturinn er fyrsta flokks, að sögn
Björns Arnasonar hjá Sambíóunum og eru engir
ánægðari með árangurinn en fulltrúar Disney-kvik-
myndafélagsins sem ætluðu varla að trúa vitnisburði
eigin augna og eyrna um færni íslensku leikaranna
og tæknimannanna. „Eruð þið ekki bara 250 þúsund
þarna uppi á íslandi? Hvaðan fáið þið allt þetta hæfi-
leikafólk?" segir Björn að forkólfar Disney hafi sagt
þegar þeir heyrðu og sáu Aladdín og félaga tala á
íslensku.
íslenskumælandi
ÍSLENSKIR kvikmyndahúsagestir munu eiga kost á að velja um hvort
þeir heyra andann tala með röddu Ladda í íslensku útgáfunni eða Rob-
in Williams í upprunalegu útgáfunni.
Til þessa hefur aldrei
fengist samþykki fyrir því
að setja íslenskt tal við Di-
sney-teiknimynd og að sögn
Björns Ámasonar voru for-
svarsmenn kvikmyndavers-
ins í fyrstu tregir til þess að
veita leyfi til þess að myndin
yrði talsett á íslensku en
féllust loks á það með sömu
ströngu skilyrðum og alls
staðar annars staðar, meðal
annars að hver einasta leik-
og söngrödd þyrfti að fá
samþykki vestanhafs. Slíkt
hefur víða vafist fyrir mönn-
um, þar á meðal í Evrópu-
löndum en þó sérstaklega í
Japan þar sem hverri upp-
ástungunni eftir aðra var
hafnað.
Magnea Matthíasdóttir
var fengin til að þýða hand-
rit myndarinnar en Þorsteinn
Eggertsson gerði íslenska
söngtexta. Leikstjóri tal-
setningarinnar var Randver
Þorláksson. Þeir íslensku
leikarar sem koma við sögu
í myndinni em, auk Ladda
og Felix Bergssonar, Amar
Jónsson, Edda Heiðrún
Backman, Jóhann Sigurðar-
son, Rúrik Haraldsson, Örn
Ámason, Ólafía Hrönn Jóns-
dóttir og Magnús Ólafsson.
Jónas Þórir var tónlistar-
stjóri og hafði umsjón með
flutningi íslenskra söngtexta
sem söngavaramir Bergþór
Pálsson, Guðlaugur Viktors-
son, Sigurður Steingríms-
son, Elsa Waage, Inga Back-
man og Jóhanna Linnet önn-
uðust auk leikara. Júlíus
Agnarsson hafði umsjón með
hljóðsetningu.
Bjöm Ámason sagði að
hljóðsetning teiknimynda
væri sérstaklega erfið.
Teiknimyndapersónur væm
oft risastórar á skjánum og
verði misræmi í munnhreyf-
ingum þeirra og því tali sem
heyrist verði það oft hjákát-
legt. Gera hefði þurft ýmsar
breytingar á handriti eftir
því sem menn hefðu rekið
sig á vandamálin og velja
ný orð til þess að tryggja sem
best samræmi milli þess sem
heyrðist og sæist á tjaldinu.
I fyrstu vom pmfur
sendar vestur um haf og all-
ar leik- og söngraddir sam-
þykktar og sagði Bjöm að
strax þá hefði verið greini-
legt að mönnum í Hollywood
hefði komið á óvart að fá í
hendur leik, söng og tækni-
vinnu í hæsta gæðaflokki frá
smáríkinu Islandi.
Þegar endanlegi afrakst-
urinn lá svo fyrir fór Bjöm
með myndina vestur um haf
og sýndi hana framleiðend-
unum sem samþykktu ís-
lensku útgáfuna af Aladdín
ekki aðeins athugasemda-
laust heldur með miklum við-
urkenningarorðum í garð
lista- og tæknimanna og
höfðu jafnvel á orði að ís-
lensku útgáfuna mætti nota
til þess að sýna öðrum þjóð-
um hvemig standa ætti að
talsetningu.
Aladdín verður tekinn til
almennra sýninga í Sambíó-
unum á annan dag jóla með
íslensku tali, og eins geta
þeir sem vilja fengið að sjá
upprunalegu bandarísku út-
gáfuna þar sem Robin Will-
iams fer meðal annarra á
kostum í margrómaðri túlk-
un sinni á Andanum.