Morgunblaðið - 17.04.1994, Side 47

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17. APRÍL 1994
47
eftir Elittu Pálmadóttur
Gotterum
öruggtaðbúa
Þe»sl ejólfHfigða spekl ilhar
eða Róaamundu rlddara=
Bftgnarma hefur býsna oft ekotlð
upp kolllnum yfir fréttunum sfð=
ustu viku, |ió er heijast fróaagn=
lr af óeköpunum i landinu Ró=
anda ( Afrfku suður, Þar hefur
nú upp úr soðið, l^okið lyfst af
þrýstlpottinum
og við Bjúum og
heyrum um
hvernig fólkið
er saxað níður
af stríðandi ætt-
flokkum, börn,
^júklingar og
nunnur, Jafnvel
það ætti ekki að
koma svo mjög
á óvart, Þetta
er yfirvofandi
eða verður það
af og tíl I flest-
um Afríkuríkj-
um. Fyrir
tveimur órum
vár ég einmitt
stödd í einu
þeirra þegar
sauð og kraurn-
aði með bar-
smíðum, pynd-
ingum og brenndum skólum,
áður en sjatnaði aftur fyrir
harkalega íhlutun hers og lög-
reglu. Samtímis var þá verið að
bjarga hvíta fólkinu út úr ná-
grannalandinu Zaire (lika ná-
grannalandi Rúanda). Þá sem
nú fjölluðu fréttirnar sem út
bárust um heiminn býsna mikið
um útlendingana sem bjarga
þyrfti og var verið að bjarga
úr landinu. Þetta leiddi hugann
þá sem nú að því hve lifandis
skelfing við erum heppin að eiga
slíkar hremmingar ekki sífellt
yfir höfði okkar hér norður á
þessari óherskáu eyju. Að gott
er hér við öryggi að búa. Metum
við þá nokkuð þetta öryggi?
Aldrei heyrast þeir sem ráða sig
fyrir stóran pening og stundum
skattleysi til þessara landa, þar
sem hér sé illa líft á lágum laun-
um, nefna þá áhættu sem fylgir
kauphækkuninni suður þar.
Reikna sjálfsagt með að verða
bjargað eins og öðru hvftu fólki
— af björgunarliði stórþjóðanna.
Auðvitað fórum við að venju
fyrir alvöru að frétta af ósköp-
unum í Rúanda þegar farið var
að bjarga hvítu fólki úr landi.
Þær fregnir vega býsna þungt
í umfjölluninni.
Á þessum slóðum og raunar
í öllum Afríkuríkjunum sunnan
Sahara og upp af Guineu-flóa
er þetta sama að gerast. Þar
kraumar ólga og náigast tíma-
mót. Svo skrýtið sem það kann
að virðast, þá hefur hættan af
þessu tagi vaxið fyrir áhrif af
breyttri Evrópu með meðfylgj-
andi viðhorfsbreytingu stórveld-
anna til einræðisherra. Upphaf-
lega voru þeir flestir frelsishetj-
urnar, sem með hugsjónaeldi
ætluðu sér að fengnu freisi
sæti meðal lýðræðisþjóða. And-
spænis erfiðleikunum smáhertu
þessir menn svo tökin og urðu
annaðhvort einræðisherrar sem
ekki fundu sig örugga nema
styðjast við her og lögreglu úr
sínum eigin ættflokki eða urðu
höfðinu styttri. Þannig hefur
þetta verið ( flestum löndunum.
Nú þegar frjálsari vindar blása
um Evrópu og stórveldin eru
hfstt að senda þeim vopn O;
horl hofur vfðasl aðolna ioam
um loklð og, sýður upp úr með
miklu gosi, Úr nágrannalöndum
Rúanda eru sovýsku hersvelU
irnar t,d, horfnar frá Kongó,
Kúbumenn farnir frá Angola og
RandarfKiamenn þá ekkert tlU
kippilegir tíi
varnar Zaire
o,s,frv, Einraað"
isherrarnir
hætta þá gjarn-
an á að losa að-
eins um til að
missa ekki frek-
ari aðstoð og lán
frá lýðræðisþjóð-
unum sem ekki
finna sig jafn
skítpliktugar til
að ansa kvabb-
inu eftir að
keppinautarnir
eru horfnir af
vettvangi. Þá er
hætt við að lokið
springi af pottin-
um og uppreisn
nái sér á strik
með yfirvofandi
allri þeirri
grimmd sem skapast hefur með-
an enginn mátti sig hræra.
Við þessar fréttir rifjaðist nú
upp fyrir mér þetta merkilega
fyrirbrygði sem alltaf er að
skjóta upp kollinum, „björgun
útlendinga", og það sem að
baki býr. Þetta er heil sérgrein,
sem byggist á hreyfanlegum
björgunarsveitum. Að þær eru
til taks sýnir einmitt betur en
nokkuð annað hve vtða þessi
hætta er fyrir hendi. Gömlu
nýlenduþjóðirnar, sem eiga
marga þegna sína ( þessum
löndum, eru alltaf ( viðbragðs-
stöðu rétt eins og björgunar-
sveitirnar okkar til að bjarga
fólki á fjöllum þegar skyndilega
skellur á óveður. Það er ( raun-
inni merkilegt að upplifa slíkt
ástand. Fulltrúar viðkomandi
lands hafa hlustunarbúnað til
að fylgjast með því sem er að
gerast hjá her og lögreglu ein-
ræðislandsins og spá í hvenær
hætta sé á uppreisn. Skipulagt
er hvert útlendingur eigi að
koma sér með fjölskyldu sína
ef upp úr sýður og ( nálægu
landi blður fallhlífasveit her-
manna heimalandsins til að
koma í skyndingu og bjarga
þeim þaðan. Einfalt er það ekki?
En það er undir stjórn sérhæfðs
fóiks, sem oft hefur verið sent
til að bjarga löndum sinum í
Afríkuríkjum eða Suður-Amer-
íkuríkjum. Rétt er að taka fram
að sjálf var ég í öryggi og ekki
í hættu. En nálægðin við slíka
yfirvofandi allshetjaruppreisn,
sem í landi kynþáttabaráttu og
undirokunar verður svona
grimmileg, færir allar slíkar
fréttir nær. Þótt öðrum löndum
mínum kunni að finnast þetta
langsóttar áhyggjur sakar það
okkur kannski ekki í öllu kvart-
inu og kveininu, að vita að ör-
yggi fyrir sig og sína getur ver-
ið nokkurra skildinga virði.
Rifjar upp gamla þjóðlega
viðlagið, sem lengi hefur búið
með þessari þjóð:
Mínar eru sorgimar
þungar sem blý.
Brunnar eru borgimar,
böl er að því.
NORDISK FORSKERUTDANNINGSAKADEMI
Styrkir vegna
vísindanámskeiða
NorFn - Nordlik Forikerudannlngsftkademi býður norrpnum
víglndamðnnum og víslndastofnunum að smkja um styrkl vegna
norrggnnarvlgindanámgkoiða 1995,
\ .•tíBg. J
Umgóknarfrosturinn nmr
einnig til gtyrkja innan norrmnu
umhvorfigranngóknaámtlunarinnar,
Á árinu 1994 hefur NorFa um 40 milljónir
norgkra króna tll ráðgtöfunar til að gtyðja við
bakið á vígindamenntun og hi'oyfanleika vígindamanna á Norðurlöndum,
Nánari upplýsingar er aófinna t upplýsingabœklingi NorFa „Grmselös
farsherutdanning 1994'\ Bœklinginn, þarsem einnigeraófinna umsóknar-
eyóublöó, er hœgt aöfá i háshólum, rannsóknastofnunum og visindaráóum
eöa á skrifstofum NorFai
NORDISK FORSKERUTDANNINGSAKADEMI
Postboks 2714 St. Hanshaugen, N-0181 Noregur,
Heimilisfang vegna heimsókna: Stensberggaten 26,
Sími: 90 47 22 03 75 20/Myndsími: 90 47 22 03 75 81
BLAÐSINS
/
A ferb um Island
Miðvikudagsblabi Morgunblaðsins, 20. apríl nk., fylgir blaðauki sem heitir Á ferb um
ísland. í þessum blaðauka veröur fjallað um ferðalög innanlands, þar sem íslenskum
fjölskyldum er bent á ferðamöguleika um eigiö land. Greint verbur frá athyglisverbum
áningarstöðum, gistimöguieikum, útivist, s.s. hjólreiöum, sundi og golfi, auk þess sem
sérstaklega veröur fjallað um ferðamannastaöinn Reykjavík. Einnig verður bent á ýmsa
. afþreyingarmöguleika, t.d. veiði, hestaferöir, jöklaferðir og bátsferðir. Fjallað verður
um undirbúning ferðalags um ísland með tilliti til útbúnaðar, nestis og gæslu eigna.
Þá verður kynning á ferbamessu sem byrjar 21. apríl nk.
Þess má geta að í blaðaukanum verður efnt til ferðagetraunar fyrir lesendur.
Þeim, sem áhuga hafa á aö auglýsa 1 þessum blabauka, er bent á ab tekib
er vib auglýsingapöntunum til kl. 12.00 mánudaginn 18. apríl.
Nánari upplýsingar veita Agnes Erlingsdóttir, Helga Gubmundsdóttir og Petrína
Ólafsdóttir, starfsmenn auglýsingadeildar, í síma 69 1111 eða símbréfi 69 1110.
fltagmiMiifeifr
• _____ • •
- kjarni máisins!