Morgunblaðið - 18.05.1994, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ
MIIMIMINGAR
MIÐVIKUDAGUR 18. MAÍ 1994 35
Við flytjum þakkarkveðju þjóð-
kirkjunnar og lýsum friði Guðs yfir
minningu hennar. Guð gefi góða
ferð og góða heimkomu í himneskar
tjaldbúðir.
Ingólfur Guðmundsson og
Þorvaldur Karl Helgason,
fyrrverandi æskulýðsfulltrúar.
Hún var alltaf fremst í flokki.
Það kom af sjálfu sér. Öðrum fannst
sjálfsagt að leita til hennar. Allir
vissu að málefnum sem hún tók að
sér var borgið.
Hrefna var ennþá stelpan hennar
Amalíu og hans Samúels á Súðavík
þegar hún tók að sér að stjóma
krökkunum í plássinu við að hreinsa
drasl og úrgang úr fjörunni meira
en hálfri öld áður en það komst í
tísku að gera slíkt „átak í umhverf-
ismálum". Félagar hennar fundu
fljótt að hún var hugmyndarík,
ósérhlífin og fylgin sér og þess
vegna kjörin til forystu en tíminn
til félagsstarfs var ekki alltaf eins
mikill og hún hefði kosið þegar hún
var unglingur. Nokkru eftir að for-
eldrar Hrefnu fluttust til ísafjarðar
hófst þar skátastarf. Hún hafði
haft spumir af skátahreyfmgunni
og þráði að fá að_ taka þátt í kven-
skátastarfinu á ísafirði en ekkert
varð úr því. Hrefna var í vist á
Hesteyri og síðan bauðst henni
framtíðarstarf fjarri heimahögun-
um.
Hrefnu hafði ævinlega gengið vel
í skóla og hana langaði til þess að
fara í Menntaskólann á Akureyri
en þá var ógerlegt fyrir efnalitla
foreldra að senda dóttur sína til
framhaldsnáms. Hrefna beit á jaxl-
inn og gerði gott úr öllu eins og
hún átti eftir að gera svo mörgum
sinnum síðar á lífsleiðinni. Sextán
ára gömul hélt hún til Siglufjarðar
þar sem starf beið hennar á bæjar-
fógetaskrifstofunni. Þar kunni vel
við sig. Hún bjó heima hjá bæjar-
fógetahjónunum sem tóku henni
eins og dóttur sinni og starfið á
skrifstofunni var fjölbreytt og lær-
dómsríkt þótt það væri fyrir tíma
kalkipappírs og ritvéla! Hrefna
skrifaði afar fallega og læsilega
rithönd og var því kjörin til þess
að sjá um alls konar færslur og
afritun.
Hrefna hafði verið einn vetur á
Siglufírði þegar yngri systir hennar
kom þangað. Hún hafði tekið þátt
í skátastarfi á ísafirði og hafði með
sér skátabúninginn og stílabók þar
sem ýmis skátafræði voru skrifuð.
Bubba systir vakti heldur betur at-
hygli ungu stúlknanna á Siglufirði
þegar hún spásséraði þar um í
skátabúningnum og það leið ekki á
löngu þangað til nokkrar þeirra
sném sér til Hrefnu og báðu hana
um að taka að sér að stofna kven-
skátafélag á Siglufirði og vera for-
ingi þess. Eftir nokkra umhugsun
tók hún það að sér. Skátahreyfingin
á íslandi var enn mjög ung og eng-
ar bækur á íslensku fáanlegar um
skátastarf. Hrefna fékk stílabók
systur sinnar lánaða og lærði allt
vandlega sem í henni stóð. Drengja-
skátafélag hafði þá verið stofnað á
Siglufirði og Hrefna gekk á fund
foringja þess, Kristjáns Dýrfjörð, til
að taka hjá honum nýliðaprófið. Þá
kom heldur en ekki babb íbátinn.
Skátalögin kunni Hrefna og skáta-
heitið og íslensku fánareglurnar en
hún hafði ekki hugmynd um hver
hafði stofnað skátahreyfínguna. Það
stóð ekkert um þennan Baden-Pow-
ell í stílabókinni hennar Bubbu syst-
ur! En Kristján færði Hrefnu í allan
sannleikann um þann mæta mann,
prófið fékk hún og gat tekið til við
að kenna stallsystrum sínum fræðin.
Hana grunaði ekki þá að mörgum
árum síðar ætti hún eftir að kynn-
ast konu Baden-Powells náið, skrif-
ast á við hana og skiptast á heim-
sóknum. Hrefna sagði reyndar lafði
Baden-Powell söguna af því þegar
hún gataði á nýliðaprófinu vegna
þess að hún vissi ekki hver stofnand-
inn var. Þá skellihló lafðin og sagði:
„Well, now you know!“
Hrefna hafði ekki verið lengi á
Siglufirði þegar fundum hennar og
ungs Norðmanns bar saman. Hann
hét Sverre Tynes og var úrskrifaður
frá tækniskólanum í Björgvin en
hafði verið um nokkurn tíma á
Siglufirði. Þau giftu sig og þá hætti
Hrefna að vinna á bæjarfógetaskrif-
stofunni en skátastarfi hélt hún
áfram og hafði fundina heima hjá
sér. Á Siglufirði fæddust tvö börn
Hrefnu og Sverres, Ásta og Ottó,
en Jón, sem er yngstur, fæddist í
Noregi. í tíu ár stjómaði Hrefna
fjölbreyttu skátastarfi á Siglufírði.
Þá fluttust þau Sverre til Noregs.
Þau settust að á fögrum stað, í
Sykkylven skammt frá Álasundi, og
voru ekki fyrr komin þangað en
Hrefna tók að sér að stofna kven-
skátafélag. Norsku kunni hún ágæt-
lega. Henni hafði leiðst svo I vist-
inni forðum vestur á Hesteyri að
það hvarflaði að henni að strjúka
en seinna þakkaði hún fyrir að ekk-
ert hafði orðið úr því, bæði af því
að norska húsfreyjan þar reyndist
henni vel og af því að hjá henni
lærði hún að tala norsku reiprenn-
andi. Hrefnu og Sverre þótti
ánægjulegt að vera komin til Noregs
en það stóð stutt. Þau höfðu verið
þar einn vetur þegar Þjóðverjar
hertóku landið og þá hófst erfiður
tími fyrir þau eins og alla aðra.
Þegar norska skátahreyfingin
neitaði að sameinast Hitlersæskunni
var hún bönnuð. Hrefna varð að
koma fýrir rétt og undirskrifa að
hún lofaði að standa ekki fyrir
skátastarfi. Hún hélt samt áfram
að starfa með skátastúlkunum en
þess var vandlega gætt að á yfir-
borðinu minnti ekkert á skáta.
Söngtextum var breytt lítillega,
engin skátapróf tekin og engin fé-
lagsgjöld innheimt. Þannig var reynt
að gera gott úr öllu og áranna í
Noregi minntist Hrefna ævinlega
með mikilli hlýju þrátt fyrir hörm-
ungamar sem hemáminu fylgdu.
Eftir stríðið vildi Sverre ekki vera
lengur í Noregi og þau Hrefna héldu
heim til íslands. Þá var hún staðráð-
in í að hella sér ekki út í skátastarf-
ið og helga sig börnum og búi. En
hún var ekki fyrr komin heim en
dr. Helgi Tómasson skátahöfðingi
hringdi dyrabjöllunni. Erindið var
auðvitað að biðja hana um að taka
við stjóm Kvenskátafélags Reykja-
víkur. Hrefna varð við bón hans en
ekki fyrr en hún hafði haldið fund
með allri fjölskyldunni. Amalía,
móðir hennar, hafði þá bæst í hóp-
inn, og allir vildu leggja sitt af
mörkum svo að Hrefna gæti starfað
með skátunum. í Reykjavík tóku
við afar fjölbreytt skátastörf. Það
var eins og öllum þætti sjálfsagt
að Hrefna bætti alltaf einhveiju á
sig. Öll þessi störf vom henni afar
kær en trúlega er ekki ofsagt að
Kvenskátaskólinn á Ulfljótsvatni
hafi átt mest í henni. Hrefna tók
líka þátt í alþjóðlegu skátastarfi.
Þrautseigja hennar við að koma ís-
lenskum skátastúlkum inn í Al-
þjóðasamband kvenskáta er
ógleymanleg öllum sem til þekktu.
Hingað voru sendir „njósnarar“ frá
alþjóðasambandinu til þess að kanna
hvort nokkurt vit væri í starfi þess-
ara íslensku kvenskáta sem voru í
samkrulli við strákana. Eitt sinn
sem oftar var von á fulltrúa sam-
bandsins belgískri konu, og þá kytj-
uðum við litlu stelpurnar meðan við
æfðum okkur í skátafræðum: „Þeirri
belgísku skal það besta sýna, svo
berist vor hróður um framandi
lönd.“ Inn í sambandið sluppum við
og nú þykir það sjálfsagt um víða
veröld að drengir og stúlkur starfi
saman í skátahreyfingunni.
Það var Hrefnu þungt áfall þegar
hún missti Sverre sinn langt um
aldur fram. En hún missti ekki
kjarkinn, fór að vinna úti og hélt
áfram að taka þátt í félagsstörfum
Hún var trúuð kona á einlægan
hátt en það hvarflaði ekki að henni
að biðja forsjónina um að hlífa sér
við erfiðleikunum heldur að styðja
sig í gegnum þá. Hún var ákaflega
glaðlynd þótt hún væri föst fyrir
og var sísyngjandi og yrkjandi
skátasöngva. En öllu hennar langa
og mikla lífsstarfi verður þó best
lýst með kjörorði skáta. Hún var
„ávallt viðbúin."
Margrét E. Jónsdóttir
Fleiri ininningargreinar um
Hrefnu Tynes bíða birtingar og
múnú birtast á næstu dögmn.
ÞORLEIFUR
SIGURÐSSON
+ Þorleifur Sig-
urðsson fisksali
var fæddur að Rift-
úni í Olfusi 6. sept-
ember 1910. Hann
lést í Borgarspítal-
anum 4. maí siðast-
liðinn. Foreldrar
hans voru Sigurður
Bjarnason frá Þurá
í Ölfusi og Pálína
Guðmundsdóttir _
frá Gímslæk í Ölf-
usi. Systkinin voru
13, komust átta til
fullorðinsára og er
nú eitt eftirlifandi.
Þorleifur kvæntist
Nikulásdóttur frá
Stokkseyri árið 1935 en hún
lést 1966. Ingibjörg og Þorleif-
ur eignuðust þrjú börn, Jónu
Ingibjörgu, Sigurð Fossan og
Hiimar Nikulás.
Ingibjörgu
Söndu á
HINSTA lega Þorleifs Sigurðssonar
tengdaföður míns var löng eða frá
síðustu jólum, en áður hafði hann
gengist undir tvær stórar skurð-
aðgerðir vegna illkynja sjúkdóms.
Þorleifur tókst á við sjúkdóm sinn
af miklu æðruleysi. Þegar ljóst var
að einföld og lítt ágeng meðferð
var ekki líkleg til árangurs var
Þorleifur ekki í neinum vafa um að
hann vildi gangast undir þær skurð-
aðgerðir sem taldar vóru líklegar
til hjálpar, en sló jafnframt alltaf á
léttari strengi: „Gætuð þið ekki
komið því þannig fyrir að ég missti
ekki af gömlu dönsunum nema um
eina helgi?“ Þorleifur var glaðvær
maður, léttur í spori, hafði mikið
yndi af að dansa og eignaðist marga
góða vini og dansfélaga, sem sýndu
honum vinarhug í veikindum hans.
Þorleifur ólst upp í Ölfusinu við
almenn sveitastörf en fluttist til
Reykjavíkur þegar hann kvæntist
25 ára gamall og bjó lengst af á
Baldursgötu 22 a. Það þurfti þó oft
að fara austur yfir Fjall á æsku-
stöðvamar, hitta menn og fýlgjast
með búskap í Ölfusinu, en Þorleifur
átti alla tíð nokkrar kindur og vom
margar ferðir sem þurti að fara
þeirra vegna. Það veitti einnig tæki-
færi til þess að hitta æskufélaga
og ef til vill hjálpa til við heyskap
eða annað.
Þegar Þorleifur flutti til Reykja-
víkur byijaði hann strax fisksölu,
sem hann gerði að sínu ævistarfi,
fyrst með handvagn, en fékk fljót-
lega húsnæði til fisksölu á Mána-
götu. Síðan byggði hann fiskbúð í
Starmýri 2 þar sem hann starfaði
þar til hann hætti vinnu 75 ára
gamall.
Hér áður var oft erfitt fyrir fisk-
sala að fá fisk og fór Þorleifur
margar ferðir um miðja nótt til
þess að vera kominn þar sem bát-
amir voru væntanlegir með afla
sem hann kom síðan á markað í
sinni búð og oft nutu starfsfélagar
hans fyrirhyggju hans og gátu
fengið hjá honum fisk til sinnar
verslunar. Þorleifur starfaði mikið
að félagsmálum fisksala og var for-
maður fisksalafélagsins í fjölda ára.
Eitt sinn er Þorleifur var kominn
á áttræðisaldur og hættur að starfa
sátum við yfir kaffi og vorum eitt-
hvað að ræða þessa þróun fisksölu
hans frá handvagni til búðarrekst-
urs. Ég spurði hann hvað honum
þætti merkilegast nú þegar hann
væri hættur að vinna og liti til baka.
Þorleifur þagði smástund, en sagði
svo eitthvað á þá leið að eiginlega
þætti honum það markverðast að
geta lifað nokkuð þægilegu lífi án
þess að þurfa að vinna. Því hafði
hann aldrei vanist né búist við.
Þorleifí var mikil stoð að börnum
sínum efri árum, en liann hafði
sjálfur stutt vel við bakið á þeim
þegar þurfti og hann gat. Minnis-
stæð var Þorleifi ferð sem hann fór
til Bandaríkjanna 1968, en þá
bjuggum við Jóna í Minnesota. Við
fórum í þriggja vikna ferðalag um
þver Bandaríkin með
tjaldvagn, gistum í
þjóðgörðum og nutum
fjallafegurðar. Við
skoðuðum oft myndir
frá þessu ferðalagi og
staldra ég enn við eina
sérstaka mynd sem
tekin var af Þorleifí í
Y ellowstone-þjóðgarð-
inum, en þar er mikill
jarðhiti og margir
hverir og það þekkti
Þorleifur vel frá Hvera-
gerði. Einn hveranna
er svo áreiðanlegur að
gos úr honum eru tíma-
sett nær upp á mínútu. Fyrir fram-
an spjald með nafni þessa hvers
stóð Þorleifur þannig að ég náði
mynd af nafninu og Þorleifi. Hver-
inn heitir „01d-faithful“ eða laus-
lega þýtt „gamli áreiðanlegi".
Þannig þekkti ég Þorleif og þannig
vil ég minnast hans.
Sigurður E. Þorvaldsson.
Fallinn er í valinn Þorleifur Sig-
urðsson. Með fáeinum línum vil ég
minnast hans vegna vináttu hans
og hjálpsemi við mig og fjölskyldu
mína um margra ára bil.
Á þessari stundu sækja minning-
arnar á hugann og allar eru þær
bjartar og góðar og það er af mörgu
að taka.
Ég minnist hans fyrst er ég var
smá snáði og hann bauð okkur að
vera á sumrin í sumarbústað er
hann átti í Hveragerði. Þar var
verið í leik og í sundi alla daga og
þó að bústaðurinn væri lítill og
sennilega þröngt um alla fannst
mér hann eins og höll. Minningin
um skemmtilega og góða tíma eru
enn í fersku minni og enn í dag er
staðurinn skoðaður þar sem bústað-
urinn var þegar við eigum leið um.
Þessa skemmtilega tíma var oft
minnst þegar ljölskyldurnar hittust
og riljuð voru upp hin skemmtileg-
ustu atvik og prakkarastrik.
Mig langar að minnast á atvik
sem sýnir best trygglyndi hans og
umhyggju fyrir öðrum og munum
við þess vegna ávallt minnast hans
með hlýhug og þakklæti.
Fyrir nær 50 árum ráðgerðu for-
eldrar mínir kaup á litlu húsi í
Kópavogi. Á þessum árum var
Kópavogur að byggjast upp. Aura-
ráð voru ekki mikil en loforð um
lán í banka átti að vera tryggt, en
það loforð var svikið. Leifi frétti
af þessum vandræðum og bauðst
af fyrra bragði til að lána svo hægt
væri að greiða umsamið verð og
gerði hann þannig foreldrum mín-
um kleift að festa kaup á þessu
húsi. Ég er þess fullviss að ef hjálþ-
semi hans hefði ekki komið til hefði
líf okkar orðið öðruvísi og okkur.
ekki liðið eins vel eins og raun ber
vitni. Ég tel núna að það hafi verið
forréttindi að fá að alast upp á
þessu svæði, kynnast því fólki sem
þar bjó og geta leikið sér á öllu því
svæði sem við krakkarnir á Kárs-
nesinu höfðum. Ef hjálpsemi hans
hefði ekki komið til hefði mín æska
og uppeldisár sennilega orðið á
annan máta.
Vinátta og hjálpsemi hans og
konu hans við foreldra mína voru
ætíð mikil og góð. Oft buðu þau
okkur á Baldursgötuna, t.d. á jólum
og við önnur tækifæri, einnig fitv
boðið í skemmtiferðir. í þá daga
átti Leifi vörubifreið sem hann not-
aði við vinnu sína og þegar farið
var í slíkar ferðir var öllum hópnum
komið fyrir upp á palli í svokölluðu
„boddíi“, sem hann sennilega smíð-
aði sjálfur. Ekki man ég eftir öðru
er við vorum með þeim á ferðalög-
um en að þeim þætti það sjálfsagt
og eðlilegt og aldrei sást annað en
bros og þannig voru þau hjónin
ætíð, glöð og elskuleg.
Leifi var sérstaklega barngóður
og ekki fór ég varhluta af því. Þeg-
ar ég var lítill var ég oft tekinn
með til að gá að kindunum. í þess-
um ferðum var ævinlega boðið ufijp
á hina bestu veislu, gos og sjálfsagt
var að eitthvað væri með í poka til
að maula. Síðar fengu dætur mínar
einnig að njóta barnelsku hans á
margan hátt.
í seinni tíð er árin færðust yfir
og ég keypti mína fýrstu íbúð var
hann strax tilbúinn til aðstoðar.
Kom hann oft í kaffi og ætíð kom
hann færandi hendi.
Ég minnist Leifa sem afar glað-
lynds manns. Við sem vorum þeirr-
ar ánægju aðnjótandi að kynnast.
honum vitum að hann gat veffi
mátulega stríðinn og skelfing
fannst honum gaman þegar hann
náði að plata einhvern með ein-
hveiju uppátæki. En allt var þetta
saklaust og skemmtilegt.
Foreldrar Þorleifs voru Pálína
Þorleifsdóttir og Sigurður Bjarna-
son, Riftúni Ölfusi. Kona Þorleifs
var Ingibjörg Nikulásdóttir, hún
lést 1966, Ingibjörg og móðir mín
voru systradætur. Börn Ingibjargar
og Þorleifs eru Jóna Ingibjörg, gift
Sigurði E. Þorvaldssyni, Sigurður
Fossan kvæntur Kristínu S. Jóns-
dóttur og Hilmar Nikulás kvæntur
Borghildi Guðjónsdóttur.
Með Þorleifír er genginn merkuf
heiðursmaður, hjartahlýr, hjálpml
og gestrisinn eins og best verður á
kosið. Ég vil að lokum þakka sam-
fylgdina við þennan heiðursmann
og þakka allt það sem hann hefur
gert fyrir okkur, þeir hlutir verða
aldrei fullþakkaðir.
Börnum hans, tengdabörnum og
barnabörnum sendi ég mínar dýpstu
samúðarkveðjur.
Gunnar Böðvarsson.
+
Þökkum innilega auðsýnda samúð og hlýhug við andlát og útför
eiginmanns míns,
GUÐMUNDAR GÍSLA GUÐMUNDSSONAR
frá Sómastöðum,
Fáskrúðsfirði.
Oddný Þorvaldsdóttir.
+
Innilegar þakkir til allra þeirra sem sýndu okkur samúð og vinar-
hug við andlát og útför eiginmanns míns, föður okkar, tengdaföð-
ur og afa,
HELGA SKÚLASONAR
frá Guðlaugsvík,
Fljótaseli 21,
Reykjavík.
Anna S. Sigurðardóttir,
Ólöf Helgadóttir,
Ólafía Helgadóttir,
Skuli Helgason, ióna Guðmundsdóttir,
Ragna Unnur Helgadóttir,
Jóhann Gunnar Helgason, Maria Anna Gi'sladóttir,
Kristján Helgason, Ása M. Finnsdóttir,
barnabörn, barnabarnabörn
og barnabarnabarnabörn.
III »*« • ( I » Iðl IIM 1 4 <1 »2 i «»||<£1« í II t «1 1» t