Morgunblaðið - 16.06.1994, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 16. JÚNÍ 1994 39
MINNINGAR
HALLDORA
TRYGGVADÓTTIR
+ Halldóra
Ágústa
Tryggvadóttir var
fædd 15. janúar
1906 að Hauksstöð-
um í Vopnafirði.
Hún var dóttir
Tryggva Helgason-
ar bónda þar, síðar
sauðamanns í
Hólsseli á Fjöllum,
og Kristrúnar Sig-
valdadóttur frá
Skoruvík á Langa-
nesi. Systkini Hall-
dóru voru: Helgi
bókbindari og
bókasafnari, kvæntur Ingi-
gerði Einarsdóttur prófasts á
Hofi í Vopnafírði; Sigvaldi sem
lést á 8. ári; Guðrún, gift Gesti
Jónssyni bónda í Hróarsholti í
Villingaholtshreppi; Ólafur
bókbindari, kvæntur Sigríði
Sigurgeirsdóttur frá Hóli í
Kelduhverfi; og Klara, gift
ísak Sigurgeirssyni bróður
Sigríðar. Hinn 5. desember
1942 giftist Halldóra Eyvindi
Jónssyni frá Hjalla í Reylgad-
al. Þau hófu búskap á Akur-
eyri en fíuttu síðan til Reykja-
víkur þar sem Eyvindur hóf
störf þjá Búnaðarfélagi íslands
og tók síðar við rekstri Bú-
reikningaskrifstofu landbún-
aðarins. Eyvindur lést árið
1969. Börn Halldóru og Ey-
vindar eru Tryggvi kerfisfræð-
ingur, f. 5. 12. 1943 og Guðrún
skrifstofustjóri, f. 11. 12. 1946.
Tryggvi er kvæntur Jóhönnu
Björnsdóttur og búa þau í
Garðabæ. Þau eiga þtjú börn:
Halldóru, Eyvind og Odd Björn
og tvö bamaböm. Guðrún er
gift Hjálmari Hjálmarssyni vél-
stjóra og búa þau í Garði í
Gerðum. Þau eiga þijár dætur,
Helgu, Herborgu og Dóra Sig-
rúnu. Halldóra lést á Landspít-
alanum 7. júní sl. Hún verður
jarðsett frá Fossvogskirkju í
dag.
ÉG VISSI af Dóru frænku allt frá
því að ég man fyrst eftir mér. Hún
var frænkan sem sendi jólapakkana
sem á sinn hátt innleiddu sérhver
jól á Undirvegg og framkölluðu
ískrandi spenning og gleði hjá smá-
fólkinu. Síðar kom hún í heimsókn
ásamt Eyvindi og Lillu jafnöldru
minni flest þau sjö sumur sem
Tryggvi dvaldist hjá okkur í sveit-
inni. Tryggvi og Lilla urðu vinir
mínir fyrir lífstíð og það kom ein-
hvem veginn af sjálfu sér að ég
varð heimagangur hjá Dóm fyrst
eftir að ég flutti til Reykjavíkur á
7. áratugnum. Þó kynntist ég henni
sjálfri ekki svo náið fyrr en sein-
ustu tvo áratugina og þróaðist þá
með okkur djúp vinátta og
væntumþykja.
Minningamar safnast að. Minn-
ingar um notalegar rabbstundir
yfir rjúkandi ekta súkkulaði og
heimsins bestu kökum, eða jafnvel
sherry-staupi ef svo bar við. Minn-
ingar um frásagnir af atburðum frá
löngu lífshlaupi, um augu sem
skutu gneistum þegar sagt var frá
því misrétti sem vinnuhjú vom beitt
til sveita fyrr á öldinni eða hjá
„fína“ fólkinu í Reykjavík. Minning
um hlýju og léttan roða í vöngum
þegar talið barst að barnabörnun-
um eða hamingjuárunum með Ey-
vindi. Stöku minning um verðskuld-
aða ádrepu fyrir vanrækslusyndir
undirritaðrar. Ofar öðmm minning-
um stendur myndin af fíngerðri,
skapríkri en þó hógværri og lí-
tillátri skírleikskonu sem hataði
allan yfirdrepsskap. Hún var
óvenjulega örlát og lifði fyrir það
að gleðja aðra. Hún mátti ekkert
aumt sjá og tók alltaf upp hansk-
ann fyrir þá sem minna máttu sín.
í ungdæmi sínu let hún sig dreyma
um að læra, einkum tungumál, en
skorti til þess tæki-
færi. En svo tónelsk
var hún að hún lærði
á orgel af sjálfri sér
og gat spilað gáska-
fulla valsa af fingrum
fram þar til öxlin gaf
sig endanlega og fing-
urnir tóku að stirðna.
Dóra átti um margt
erfíða æsku og mótuð-
ust lífviðhorf hennar
og skaphöfn af þeirri
reynslu sem hún hlaut
þá. Hún var af þeirri
kynslóð íslendinga
sem ólst upp við þá
hugmyndafræði að „á misjöfnu
þrífist börnin best“ og hún fékk
að bergja ríkulega á beiskum miði
þeirrar stéttaskiptingar sem hér
ríkti á fyrstu áratugum aldarinnar
og Tryggvi Emilsson hefur lýst svo
eftirminnilega í bókum sínum.
Árið 1910 urðu aðstæður til þess
að Tryggvi og Kristrún foreldrar
Dóru neyddust til að leysa upp
heimili sitt að Hólum í Hauksstaða-
landi sem varð til þess að fjölskyld-
an tvístraðist. Þá upphófst tímabil
þar sem skiptust á skin og skúrir.
Dóra, sem þá var á 5. ári, var afar
óheppin með sína fyrstu vist. Hún
fór til vandalausra hjóna sem
reyndust henni ekki sem skyldi og
var hún tekin frá þeim eftir þijú
ár sökum harðræðis og vanrækslu.
Þar var hún m.a. látin smala og
vaka yfir vellinum klæðlítil, ber-
fætt og blóðrisa og þurfti að sæta
hörðum refsingum af minnsta til-
efni. Næstu árin er bjartara yfir
og er hún á nokkrum bæjum í
Vopnafírði, hjá fólki sem reyndist
henni vel, fyrst á Ljótsstöðum hjá
foreldum Gunnars Gunnarssonar
skálds, þar sem móðir hennar og
yngri systir dvöldust, síðan Búa-
stöðum og Krossavík í sömu sveit
þar sem Guðrún systir hennar var
vinnukona.
Það er svo 1916 að Karl Sig-
valdason móðurbróðir Dóru kaupir
jörðina Syðri-Vík í Vopnafírði og
tekur til sín systur sína og öll börn-
in hennar. í hönd fóru fyö ham-
ingjuár þrátt fyrir mikla fátækt og
minntust systkinin jafnan dvalar-
innar í Syðri-Vík með stjörnur í
augum. En Adam var ekki lengi í
paradís. Það var ásetningur Karls
að skapa fjölskyldunni heimili til
frambúðar, en forlögin tóku í taum-
ana og 1918 seldi hann jörðina og
fluttist til Danmerkur þar sem hann
bjó æ síðan. Þar með tvístraðist
hópurinn aftur og vinnumennskan
tók við. Halldóra fer þá í vist á
Grímsstöðum á Fjöllum og þarf að
standa sig sem fulltíða vinnukona
12-13 ára gömul. Meðal daglegra
verkefna í tvö sumur var að mjólka
75 ær með annarri vinnukonu og
mun Halldóra ekki hafa látið sitt
eftir líggja við það verk fremur en
önnur sem hún tók sér fyrir hend-
ur. Þar gekk hún í farskóla og tók
fullnaðarpróf með góðum árangri.
En heimþráin var sterk og söknuð-
urinn sár eftir árin í Syðri-Vík.
Enda lá leiðin fljótlega aftur til
Vopnafjarðar, nú í Burstafell þar
sem Halldóra fermdist og var þar
í vinnumennsku fram um tvítugs-
aldur.
Tvítug að aldri ræður Dóra sig
í vist á Akureyri á miklu myndar-
heimili og hugði gott til glóðarinnar
að mennta sig um leið til munns
og handa. Hafði hún m.a. útvegað
sér tilsögn í dönsku í frítíma sínum.
Fljótlega eftir að hún hóf störf á
heimilinu fór harðræði bemsku- og
unglingsáranna að segja til sín og
fékk hún svo svæsna liðagikt að
hún lá rúmföst í níu vikur og mátti
ekkert vinna í heilt ár á eftir. Eft-
ir hvíldartíma í Vopnafirðinum fór
hún til Reykjavíkur og vann þar
fyrir sér næstu tíu árin eða svo sem
þjónustustúlka hjá ýmsum góð-
borgurum bæjarins. Þaðan lá leiðin
til Akureyrar, í vinnu í verksmiðj-
unni Gefjun.
Á Akureyri beið gæfan hennar,
ungur og myndarlegur maður, ný-
kominn frá námi í dönskum búnað-
arháskóla. Skömmu fyrir andlátið
sagði hún mér frá því geislandi
glöð að Maggi og Gunna, bestu
vinir þeirra Eyvindar, hefðu komið
frá Ákureyri og heimsótt sig á
spítalann og m.a. rifjað upp þegar
hún hitti mannsefnið sitt í fyrsta
sinn á heimili þeirra. Eyvindur var
hvers manns hugljúfí, enda allt í
senn vandaður maður, vel greindur
og gæddur svo ríkri kímnigáfu að
unun var að hlusta á hann segja
frá á sinn sérstaka hátt. Hann lést
um aldur fram eftir langa og erfiða
sjúkdómslegu.
Ég kom fyrst á heimili Dóru og
Eyvindar í Eskihlíð 20 og tók strax
eftir því hve allt var þar smekklegt
og fágað og hver hlutur á sínum
stað. Þannig var umhverfis Dóru
alla tíð, einnig á Hjallabrautinni
undir það síðasta þegar hún átti
orðið erfitt með að halda heimili.
Dóra átti einstöku bamaláni að
fagna. Börnin stóðu þétt við hlið
móður sinnar í blíðu og stríðu, í
veikindum föðurins, í einstæðings-
skap ekkjunnar og veikindum
hennar seinasta árið sem var afar
erfítt. Sama er að segja um tengda-
börnin og fjölskyldur þeirra.
Undir það seinasta var Dóra orð-
in södd lífdaga og sátt við Guð og
menn. Hún hafði löngum kviðið því
að geta ekki lengur séð um sig sjálf
og þurfa að vera upp á aðra kom-
in. Nú í vor var hún komin í þá
stöðu að hún átti ekki afturkvæmt
á heimili sitt sökum sjúkleika. Þá
tók forsjónin í taumana og færði
henni hvíldina þegar hún þráði það
heitast.
Elskulega frænka og vinkona.
Hafðu þökk fyrir allar samveru-
stundirnar sem ég nú minnist með
gleði og söknuði. Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi.
Elsku Tryggvi og Lilla. Ég votta
ykkur og fjölskyldum ykkar inni-
lega samúð mína og veit að minn-
ingin um góða móður, tengdamóð-
ur, ömmu og langömmu mun verma
huga ykkar. Ég samhryggist þér
Birting afmælis- og
minningargreina
MORGUNBLAÐIÐ tekur afmælis- og minningargreinar
til birtingar endurgjaldslaust. Tekið er við greinum á rit-
stjórn blaðsins Kringlunni 1, Reykjavík, og á skrifstofu
blaðsins í Hafnarstræti 85, Akureyri.
Athygli skal á því vakin, að greinar verða að berast með
góðum fyrirvara. Þannig verður grein, sem birtast á í miðviku-
dagsblaði að berast fyrir hádegi á mánudegi og hliðstætt er
með greinar aðra daga.
Við birtingu afmælisgreina gildir sú regla, að aðeins eru
birtar greinar um fólk sem er 70 ára eða eldra. Hins vegar
eru birtar afmælisfréttir með mynd í dagbók um fólk sem er
50 ára eða eldra.
Mikil áhersla er á það lögð að handrit séu vel frá gengin,
vélrituð og með góðu línubili.
Ákjósanlegast er að fá greinarnar sendar á disklingi.
einnig, mamma mín. Nú ertu orðin
ein eftir af systkinahópnum.
Kristrún ísaksdóttir.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin strið.
(V. Briem.)
Mig langar til að minnast hennar
ömmu minnar hér í örfáum orðum.
Þegar ég sest niður og ætla að
skrifa um hana reynist mér erfitt
að koma því á blað sem mig langar
til að segja. Mér finnst ég hafa
misst svo mikið, og þó að amma
hafi orðið 88 ára gömul, þá finnst
mér erfitt að sætta mig við að hún
sé farin.
Ýmsar minningar koma upp í
hugann og allar eru þær góðar.
Ég man þegar hún amma passaði
mig í Stóragerðinu þegar ég var
lítil og var hún eina manneskjan
sem mátti passa mig. Ég man eft-
ir því þegar krakkarnir í blokkinni
gerðu grín að ryksugunni sem var
gömul, og ég varði heiður ryksug-
unnar hennar ömmu. Hún hló oft
að þessu atviki. Eins þegar við fór-
um í feluleik, og ég leitaði að ömmu
í klósettinu, alltaf gat hún hlegið
að því.
En árin liðu og að því kom að
amma þurfti ekki að pássa mig
lengur. í staðinn var alltaf gott að
hitta hana og oftar en ekki bar hún
,á borð ástarpunga og kleinur.
Amma var af þeirri kynslóð sem
lagði allan metnað sinn í að gera
vel við sitt fólk og alltaf varð hún
að eiga eitthvað með kaffinu. Þó,
lítil væri og grönn var hún sístarf-
andi og aldrei var hún ánægðari
en þegar nóg var af þvotti til að
strauja.
Heilsu ömmu hrakaði mjög síð-
ustu tvö árin og þurfti hún að dvelja
mikið á spítölum. Ég held að hún
hafi orðið hvíldinni fegin og nú er
hún búin að hitta afa og systkini
sín og líður vonandi vel.
Hin langa þraut er liðin,
nú loksins hlaustu friðinn,
og allt er orðið rótt,
nú sæll er sigur unninn,
og sóljn bjðrt upp runnin,
á bak við dimma dauðans nótt.
Fyrst sigur sá er fenginn,
fyrst sorgar þraut er gengin,
hvað getur grætt oss þá?
Oss þykir þungt að skilja,
en það er Guðs að vilja,
og gott er allt, sem Guði’er M.
(V. Briem)
Elsku amma. Ég kveð þig með
ást og þakklæti. Hvíl þú í friði ogm^
Guð geymi þig.
Þín Halldóra.
I tilefni þjóðhátíðar
höfum við lokað laugardaginn 18. Júní.
Aðra laugardaga í sumar verður
verslun okkar opln á mllll kl. 10 og 13.
Bílavörubúðin
FJÖÐRIN
Skeifunni 2, sími 81 29 44
Auglýsendur
Auglýsingar sem eiga aö birtast sunnudaginn 19.
júní þurfa að berast auglýsingadeild
fyrir kl. 16.00 í dag 16. júní.
Auglýsingar sem eiga ab birtast þribjudaginn 21.
júní þurfa einnig að berast í dag
- kjarni málsins