Morgunblaðið - 11.11.1995, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 11. NÓVEMBER 1995 37
AÐSENDAR GREINAR
Bömum mismun-
að eftir búsetu?
TILEFNI þessara skrifa er grein
Einars Hólm Einarssonar sem birt-
ist í Morgunblaðinu þann 7. nóv-
ember sl. Ég ætla þó ekki að mót-
mæla neinu af því sem Einar seg-
ir, heldur miklu fremur bæta við
upplýsingum sem að mínu mati er
nauðsynlegt að komi fram nú þeg-
ar sveitarfélögin eru að taka við
rekstri grunnskólanna.
Ég vil bytja á því að óska starfs-
fólki og nemendum Öskjuhlíðar-
skóla til hamingju með 20 ára af-
mælið. Skólinn hefur, eins og aðrir
sérskólar ríkisins, gegnt mikilvægu
hlutverki í kennslu fatlaðra bama
hér á landi. Þar hefur verið unnið
gott starf og þar hefur orðið til
þekking sem er mikilvæg öðmm
skólum sem glíma við svipuð verk-
efni.
Sérskólar ríkisins, segir
Anna Kristín Sigurð-
ardóttir, eru ekki leng-
ur raunverulegt úrræði
fyrir fötluð börn búsett
á landsbyggðinni.
Sérkennsla er tilboð skólanna til
þeirra nemenda sem einhverra
hluta vegna geta ekki nýtt sér það
nám sem öðrum nemendum á sama
aldri er boðið upp á. Fjármagni til
hennar er úthlutað sérstaklega og
fer fram með tvennum hætti. Ann-
ars vegar er fjármagn ætlað til
reksturs á sérskólum ríkisins sem
allir, utan einn, em staðsettir á
Reykjavíkursvæðinu. Hins vegar
er fjármagn sem skipt er milli
fræðsluumdæma eftir fjölda nem-
enda og útdeilt til skólanna frá
fræðsluskrifstofum hvers umdæm-
is. Hvor hlutinn um sig er u.þ.b.
hálfur milljarður.
Sérskólum er því, eins og Einar
bendir á, ætlað að þjóna nemendum
af öllu landinu. Nú er svo komið
að sérskólar ríkisins em ekki leng-
ur raunverulegt úrræði fyrir fötluð
börn búsett á landsbyggðinni.
Kemur þar einkum tvennt til. í
fyrsta lagi hefur það verið opinber
stefna hér á landi að fötluð böm
skuli eiga rétt á skólagöngu við
hæfi í sínum heimaskóla eða sem
næst sinni heimabyggð. Þetta hefur
leitt til þess að foreldrar fatlaðra
bama hafa, af skiljanlegum ástæð-
um, valið skóla í heimahéraði fyrir
börn sín fremur en að flytjast bú-
ferlum til Reykjavíkur. Kennarar
og skólastjórar hafa einnig þróað
starfshætti sína til þess að mæta
þörfum þessara barna, með góðum
árangri víðast hvar.
í öðru lagi má nefna að vistunar-
úrræði í Reykjavík og nágrenni,
sem áður voru til og tengd sérskól-
unum, hafa nú verið lögð niður.
Má þar nefna fjölskylduheimili
Öskjuhlíðarskóla, heimavist við
Heyrnleysingjaskólann, sem nú
heitir Vesturhlíðarskóli, og Kópa-
vogshæli. Foreldrar bama á lands-
byggðinni eiga því engan annan
kost, vilji þeir nýta sér hina góðu
þjónustu sérskólanna en vistun á
venjulegum heimilum. Og allir sem
reynt hafa, vita að ekki er auðvelt
að finna fjölskyldur á Reykjavíkur-
svæðinu til að taka að sér slík verk-
efni.
Afleiðingiii er sú að böm með
alvarlega námserfiðleika eða fötlun
verða sífellt fleiri í almennum skól-
um úti á landsbyggðinni og sérskól-
ar ríkisins þjóna nær eingöngu böm-
um úr Reykjavík og af Reykjanesi.
Eins og fram kemur í grein Einars
eru einungis 2 nemendur af 103
með lögheimili utan Reykjavíkur
eða Reykjaness. Hygg ég að þessu
sé svipað farið í öðrum sérskólum.
Þrátt fyrir þetta hefur enginn til-
flutningur orðið á því íjármagni sem
ætlað er til sérkennslu. Þannig hef-
ur skapast ákveðið misræmi milli
landsbyggðar og höfuðborgarsvæð-
is þar sem það síðamefnda hefur
hlutfallslega mun meira fjármagn
til sérkennslu en aðrir landshlutar.
Afleiðingin hefur orðið sú að að-
staða skóla á landsbygðinni er
hvergi nærri nógu góð og sveitarfé-
lög hafa orðið að leggja fram um-
talsvert fjármagn til skólanna til að
þeir geti sinnt þessu
verkefni. Auk þess hef-
ur þetta bitnað á nem-
endum sem þurfa
minni háttar aðstoð þar
sem óbreytt tímamagn
er nýtt fyrir sífellt færri
nemendur. Þannig
vinna reglur um skipt-
ingu fjármagns gegn
meginmarkmiðum
grunnskólalaga um
rétt allra bama til
skólagöngu sem næst
sinni heimabyggð.
Nú veit ég að skólar
í Reykjavík og ná-
grenni em ekki ofsælir
af því fjármagni sem
þeir hafa til ráðstöfunar
kennslu. En eigi rétturinn
í heimaskóla að vera
meira en orðin tóm
verður að leiðrétta
þetta misræmi þegar
rekstur grunnskóla er
fluttur til sveitarfélaga.
Einar leggur áherslu á
að réttur nemenda af
öllu landinu til náms í
Öskjuhlíðarskóla verði
tryggður eftir að svejt-
arfélögin taka við. Ég
get að mörgu leyti tek-
ið undir þau orð hans,
en það má ekki verða
til þess að rýra mögu-
leika þeirra nemenda
sem kjósa heimaskól-
ann. Lausnin gæti verið
til sér- að megninu af því fjármagni sem
til náms nú er varið til sérkennslu verði skipt
Anna Kristín
Sigurðardóttir
eftir nemendaflölda til umdæma eða
sveitarfélaga, litlum hluta verði
haldið eftir í jöfnunarsjóði til að
mæta sérstökum þörfum minnstu
sveitarfélaganna. Reykjavíkurborg
ætti að hafa alla burði til að reka
sérskólana áfram kjósi borgaryfir-
völd það, nemendur úr öðrum sveit-
arfélögum gætu jafnvel fengið að-
gang að þeim gegn eðlilegum hluta
í rekstrarkostnaði. Fjármagnið má
aldrei ráða því hvar fatlaður nem-
andi i grunnskóla stundar nám, eins
og nú er, heldur eiga fagleg og fé-
lagsleg rök að vera lögð til grund-
vallar.
Höfundur er sérkennslufulltrúi á
Fræðsluskrifstofu Suðurlands og
formaður Félags íslenskra sér-
kennara.
laugardag kl. 10-17
sunnudag kl. 13-17
mánudag kl. 9-18

hjá Ingvari Helgasyni
þar fœrð þú
á frábœru
og jafnvel
fyrstu 6-8 mánuðina.
fyrsta hálfa árið og
'a bílnum
Notaðir bílar
Sími 525 8020
Ingvar
Helgason hf.
_____ Sœvarftöfða 2
Sími 525 8000