Morgunblaðið - 07.06.1997, Síða 41

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
LAUGARDAGUR 7. JÚNÍ 1997 41
i heilsu nú síðustu árin, reiknaði
I maður ekki með þessu frekar nú.
En eflaust er hann hvíldinni feginn
því þetta var ósköp erfitt hjá honum
eftir að hann veiktist fyrir nærri 5
árum og ýmsar aðstæður urðu til,
sem vafalítið hafa íþyngt svo skap-
ríkum manni sem Halldór var.
Það er ekki ætlun mín að fara
nánar út í það enda ekki fær um
| slíkt en því meiri er vilji minn til
j að reyna að rifja upp sitthvað sem
gleðilegt gerðist á milli okkar
| frændanna og er að mörgu að
hyggja í þeim efnum og ekki víst
að mér takist að gera því góð skil
í fáeinum orðum.
Það fór ævinlega vel á með okk-
ur og vorum við vel séðir hvor í
annars garði enda gisti ég ekki
sjaldan hjá Halldóri þegar ég var á
ferð fyrir austan og í einhver skipti
;J kom það fyrir að hann gisti hjá
j okkur Sonju en segja má að þetta
hafi verið arfur frá foreldrum mín-
I um en Halldór var ætíð aufúsugest-
ur á þeirra heimili. Samband okkar
Halldórs var samt mest og sterkast
þegar hann fór að skipuleggja
fyrsta ættarmót niðja afa og ömmu
í Hærribæ á Bæjum á Snæfjalla-
strönd og má segja að hann hafi
tekið af skarið eftir að þau systkin
höfðu rætt nokkuð lengi um að
J koma á fyrsta ættarmótinu.
j Það var Halldór, sem átti hug-
myndina að því að byggja upp nokk-
' urs konar ættartré og í upphafi
kallaði hann til undirritaðan ásamt
frænkum mínum Grétu Aðalsteins
og Maríu Gunnars og var það köll-
uð litla nefndin. Stóra nefndin var
síðan einhver einn afkomandi hvers
þeirra systkina frá Bæjum. Á bak
<
I
<
<
I
I
I
i
I
I
i
I
við allt saman stóð hugmyndafræð-
ingurinn Halldór Sigurðsson og
tókst honum vel að virkja hópinn,
svo vel að varla hefði betur getað
tekist til, enda mættu nærri 200
manns á fyrsta ættarmótið á Snæ-
fjallaströnd fyrstu helgina í júlí
1980. Þetta hafði verið þeim systk-
inum frá Hærribæ mikið áhugamál
ekki síst Halldóri og tel ég að fyrir
hans áhrif hafí dóttir hans Sigrún
valið þann kostinn að gifta sig við
athöfn í Unaðsdalskirkju á áður-
nefndu ættarmóti.
Af þessu framtaki Halldórs og
þeirra systkina hefur síðan þróast
og vaxið hópur nýrra kynslóða, sem
haldið hefur saman síðan og haldið
ýmsar smærri og stærri samkomur
og þrátt fyrir að þau Hærribæjar-
systkin hverfi héðan hvert af öðru
er ekki annað að sjá en ættmennin
haldi þeim sið enn um sinn að
mætast og kætast öðru hverju og
er þá ekki hvað síst horft til ársins
2000 þegar 20 ár verða liðin frá
fyrsta mótinu.
Þau systkinin frá Bæjum eru öll
meira og minna þekkt fyrir hagleik
sinn en þeira þekktastur er þó Hall-
dór og er hann löngu landsfrægur
fyrir marga hluti, sem hann hefur
smiðað og skorið út.
Valþjófsstaðarhurðin er líklega
einn sá gripur, sem þekktastur er,
en þar fyrir utan eru fjölmargir
gripir, sem bæði einstaklingar og
samtök hafa fengið til gjafa. Eru
þeir ófáir gripirnir, sem ýmis stór-
menni, svo sem forsetar vorir, hafa
fengið við ýmis tækifæri á ferðalög-
um sínum og mörg frændsystkini
og venslafólk Halldórs á ýmsa dýr-
gripi í fórum sínum og á mínu heimii
er kistill fagurlega útskorinn, ger-
semi sem ég gaf konu minni og er
nú afskaplega glaður yfir að hafa
látið af verða. Svona snillingar sem
Halldór eru ekki úti um allt og oft
hefur mér verið hugsað þess að
orðuveitingar og listamannavið-
urkenning hafi hlotist fyrir eitthvað
minna en margt sem Halldór hefur
gert um dagana.
Og nú er hún úr leik fyrir fullt
og allt smiðshöndin og var reyndar
þegar fyrir hálfu fimmta ári er
Halldór varð fyrir áfalli og gat lítið
eða ekkert gert eftir það og veit
ég að þungbært var það fyrir hann
að geta ekki lengur sinnt sinni list-
sköpun, það segir sig sjálft að þung
er sú raun.
Halldór hafði margvísleg áhuga-
mál og tók þátt í ýmsum félagsmál-
um. Hann hafði áhuga á skógrækt,
fiskirækt og þjóðminjaáhugi hans
og verndun þess, sem gamalt er,
var honum ofarlega í sinni og kom
sér þá vel hans listahandbragð þeg-
ar hann tók að sér endurgerð gam-
alla hluta. Vann hann við uppbygg-
ingu og endurgerð á kirkjum svo
sem á Kolfreyjustað í Fáskrúðs-
firði, Papey, en þó sérstaklega á
Stafafelli í Lóni og þá er marga
gripi eftir hann að finna í ýmsum
kirkjum landsins, mest þó skírnar-
fonta og þá var haft að leiðarljósi
að þeir féllu sem best saman við
það, sem fýrir var á staðnum.
Af mörgu er að taka af minning-
um mínum um Halldór og erfitt í
stuttri minningargrein að velja þar
og hafna en líklegast verður mér í
heildina minnisstæðust þau fjö!-
mörgu skipti er við töluðum saman
og skiptumst á skoðunum og vorum
þá ekki alltaf á sama máli enda
hundleiðinlegt að vera alltaf sam-
mála og kom það fyrir að við geng-
um nokkuð nærri hvor öðrum í þeim
efnum.
Aldrei gekk það svo langt að við
ekki mættumst ævinlega til að jafna
ágreininginn og er ég þess fullviss
að báðir vildum við hvor öðrum vel
og þegar Halldór gaf mér góð ráð
að hans dómi eða varaði mig við í
einhveiju þá var á ferðinni heiðar-
legur og drengur góður, sem var
fyrst og síðast að miðla mér af
reynslu sinni.
Fyrir þetta vil ég nú færa fram
þakkir, elsku frændi og nafni. Um
leið og ég sendi öllum aðstandend-
um þínum innilegustu samúðar-
kveðjur frá mér og konu minni, þá
viljum við Sonja þakka þér fýrir
allt og allt.
Hvíl þú í Guðs friði.
Þórir Halldór Óskarsson.
Fyrir fáum árum var ég staddur
í kirkju í fjarlægum landshluta.
Frammi fyrir altarinu stóð skírnar-
fontur veglegur og vandaður að
allri gjörð, svo að bar af öðrum
kirkjugripum. Mér var tjáð í óspurð-
um fréttum að þennan grip hefði
listasmiðurinn Halldór Sigurðsson á
Miðhúsum gert. Þegar þetta var
hafði ég þekkt Halldór allmörg ár,
unnið með honum að ýmsum þörf-
um málum og hlýtt á hann segja
frá starfi sínu og séð ýmsa hans
merkustu gripi, en þarna fyrst, í
kirkjunni á Patreksfirði, áttaði ég
mig á því hvílíkur afreksmaður hér
var á ferðinni. Það þarf nokkra fjar-
lægð til að sjá mikilleik manna og
náttúru. En afköst og elja segja
ekki alla söguna. Handbragð Hall-
dórs sveik engan og ekkert lét hann
frá sér fara, fyrr en hann var full-
komlega ánægður með útkomuna.
Og þegar Halldór var orðinn
ánægður, var engin ástæða fyrir
aðra að vera óánægðir. Þetta er í
samtíðinni kölluð fullkomnunarár-
átta, sem gömlu mennirnir kölluðu
samviskusemi, og var talinn sjálf-
sagður eiginleiki hveijum heilbriðg-
um manni.
En jafnvel hárfínt handbragð og
nostur nægðu ekki til að Halldór
teldi gripi sína nógu góða þeim sem
hann síðan seldi þá eða gaf, sem
oft kom fyrir. Eitthvert kvöldið lýsti
hann fyrir mér hvernig hans hug-
myndir fæddust, hvernig listaverkin
yrðu til í höfði hans áður en hann
hæfíst handa. Hvernig hann leitaði
að táknum fyrir viðkomandi þiggj-
anda, byggðarlag eða hlutverk hins
ófædda smíðisgrips. Hér fór ekki
einungis iðjusamur hagleiksmaður,
heldur listamaður, skáld. Hann bók-
staflega orti sín skáldverk, eins og
hver annar höfundur.
Ekki veit ég hvort sérfræðingar
hafí lagt mat á verk Halldórs sem
list. Hitt er víst að á síðari tímum
munu fagmenn beina sjónum sínum
að því sem eftir Halldór liggur, og
bíður þeirra þar verðugt viðfangs-
efni.
Þessi upprifjun kom upp í hugann
er ég heyrði lát Halldórs nú á dög-
unum. Einnig rifjaðist upp margt
sem ég hafði af Halldóri að segja
á lífsleiðinni og einnig það að verk
hans birtust ekki eingöngu í hand-
verki.
Hann var ekki síður hugsjóna-
maður og mikilvirkur félagsmála-
maður og urðu afrek hans á því
sviði ósmá. Hann stóð meðal ann-
ars fyrir stofnun Leikfélags Fljóts-
dalshéraðs og var formaður þess
fyrstu árin, hann var formaður
slysavarnadeildarinnar Gró um
nokkra hríð, í stjórn Minjasafns
Austurlands og Safnastofnunar
Austurlands, og eru hér aðeins
nefnd örfá dæmi. Hygg ég að á
engan sé hallað þó að sagt sé að
húsnæðismálum Minjasafnsins og
slysavarnadeildarinnar hafí verið
komið í viðunandi horf fyrir tilstilli
Halldórs, með fullri virðingu fyrir
öllu hans samstarfsfólki. Eg segi
„í viðunandi horf“ en ekki endan-
legt lag. Það er til að þóknast hug
Halldórs, því að hann gerði sér
manna best grein fyrir því að seint
komast menn að leiðarlokum í slík-
um málum og lengi má gott bæta.
Eins og listamönnum er títt átti
Halldór afar viðkvæma lund. And-
byr í einkalífi og á opinberum vett-
vangi gat hann tekið afar nærri
sér, svo að tungan varð þá sem
bundin. En við venjulegar kringum-
stæður gat hann lyft hug manna á
fjölmennum fundum svo að menn
hrifust af hans málflutningi, og
sýnist mér nú að flestir hefðu viljað
hans „Lilju kveðið hafa“. Og hvort
sem var að viðstöddu fjölmenni eða
í einkaviðtölum var alltaf ljóst hver
vilji Halldórs var í hveiju máli, og
sannleikurinn var sá að fáir urðu
til þess að neita Halldóri um viðvik
í þágu hugsjóna sinna, svo skýr var
hann í allri framsetningu, rökfastur
en þó sanngjarn í málaleitunum.
Hann kunni líka vel að meta sam-
starfsvilja og virti þá vel sem lögðu
góðum málum lið.
Halldór átti ekki stóran hóp vina,
það er varla hægt að segja að hann
hafí verið vinsæll af alþýðu. Til
þess var hann of lokaður, fámáll
hversdagslega og gerði sér ekki far
um að baða sig í ljósi fjölmiðla. En
þeir sem áttu hann að samstarfs-
manni vissu þeim mun betur hvern
mann hann hafði að geyma. Þau
verkefni sem hann tókst á hendur
voru í góðum höndum, og tækist
áhugasömum samverkamanni vel
upp við að leysa sinn þátt, voru
launin vís, hýrt augnatillit, bros og
viðurkenningarorð á réttu augna-
bliki.
Halldór var Vestfirðingur að ætt,
og gæti skapgerð hans og persónu-
leiki minnt á hin vestfírsku fjöll,
svipmikil þar sem þau teygja sig
fram í rastirnar, prýdd viðkvæmum
gróðri í hlíðum og varin af stórgiýt-
isurðum eða sjávarklettum við
skriðufót. Og svipurinn breytilegur
eftir veðurlagi, ábúðarmikill og
jafnvel skuggalegur í hríðum og
dimmviðrum en bjartur og brosandi
á lognkyrrum kvöldum við skin síg-
andi sólar.
Um leið og ég votta aðstandend-
um Halldórs mína dýpstu samúð,
vil ég minnast hans sem manns sem
mikils virði var að kynnast, og þó
að veröldin sé undrafljót að gleyma
góðum verkum, trúi ég þvi að menn-
ing og mannlíf á Austurlandi eigi
Iengi eftir að orna sér við þann
mikla árangur sem Halldór Sigurðs-
son á Miðhúsum náði á sínu far-
sæla æviskeiði.
Sigurjón Bjarnason.
• Fleiri minningargreinar um
Halldór Sigurðsson bíða birtingar
ogmunu birtast í blaðinu næstu
daga.
Sérfræðingar
í blómaskreytingum
við öll tækif'æri
mblómaverkstæði I
INNA- I
Skóla\örðustíg 12.
á horni Bergstaðastrætis,
sími 551 9090
+
Ástkær sambýlismaður, faðir okkar, sonur og
bróðir,
JÓNMUNDUR EINARSSON
stýrimaður,
Engjaseli 84,
Reykjavík,
verður jarðsunginn frá Seljakirkju þriðjudaginn
10. júní kl. 13.30.
Hrafnhildur Eiríksdóttir,
Harpa Dís, Einar Sævar,
Anna Karen,
Valdís Pálsdóttir
og systkini hins látna.
Innilegar þakkir færum við öllum þeim, sem
sýndu okkur samúð og hlýhug við andlát og
jarðarför ástkærs sonar okkar, bróður og
mágs,
SIGURÐAR SIGURMUNDSSONAR,
Búðarstíg 16A,
Eyrarbakka.
Guð blessi ykkur öll.
Hugborg Sigurðardóttir, Sigurmundur Arinbjörnsson,
Arnrún Sigurmundsdóttir, Guðmundur Marteinsson,
Ágúst Sigurmundsson,
Lena Sigurmundsdóttir
og aðrir aðstandendur.
+
Eiginmaður minn, faðir okkar, stjúþfaðir, tengdafaðir, afi og langafi,
HELGI JAKOBSSON
pípulagningameistari,
Skeiðavogi 85,
Reykjavík,
lést þriðjudaginn 27. maí síðastliðinn.
Útförin hefur farið fram í kyrrþey að ósk hins látna.
Malena Andreasen,
Viðar Helgason, Edda Eiríksdóttir,
Reynir Helgason, Ewa Kolka,
Valgerður Stefánsdóttir, Gunnar Jósefsson,
Jósef Karl Gunnarsson,
Jónas Helgi Ólafsson,
Aron Suni Jónasson,
Sigurður Stefánsson, Gyða Kristinsdóttir,
Kristinn Þ. Sigurðarson,
Eva Sigurðardóttir.
+
Alúðarþakkir til allra þeirra, sem sýndu okkur
samúð og hlýhug við andlát og útför föður ok-
kar, tengdaföður, afa og langafa,
GESTS HANNESSONAR
pípulagningameistara,
Jöldugróf 16.
Hilmar Gestsson,
Gyða Gestsdóttir,
Viðar Gestsson,
Erla Gestsdóttir,
barnabörn og
Hanna Kristinsdóttir,
Ingibjörg Axelsdóttir,
Halldóra Karlsdóttir,
Skarphéðinn Njálsson,
barnabarnabörn.
+
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og hlý-
hug vegna andláts og útfarar föður okkar,
tengdaföður, afa og langafa,
JÓNS ZOPHONÍASAR SIGRÍKSSONAR,
Hjarðarholti 18,
Akranesi.
Hrönn Jónsdóttir, Halldór Jóhannsson,
Börkur Jónsson, Valgerður S. Sigurðardóttir,
Þorsteinn Jónsson, Hrefna W. Steinþórsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.