Morgunblaðið - 18.04.1999, Blaðsíða 20

20 SUNNUDAGUR 18. APRÍL 1999
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Svörin liggja
öll í fortíðinni
Morgunblaðið/Halldór
MOKKAKAFFI er vettvangur fyrstu einkasýningar Ilmar Maríu Stefánsdóttur. I haust heldur hún utan til
framhaldsnáms í hinum virta listaskóla Goldsmiths í Lundúnum.
Líkaminn í listinni
ERLEIVDAR
BÆKUR
Spennusaga
AFNEITUN „DENIAL“
eftir Keith Ablow. St. Martin’s Pa-
perbacks 1998. 358 síður.
SAGT er að rithöfundar eigi helst
ekki að skrifa um annað en það sem
þeir þekkja og þekkja vel. Þetta
hljómar mjög ágætlega en um slíkan
vísidóm má svo sem deila eins og
annað. Það breytir því ekki að fjöl-
margir spennusagnahöfundar hafa
komið fram á undanförnum árum
sem hafa langskólanám að baki, hafa
starfað í lengri eða skemmri tíma við
það sem þeir hafa sérhæft sig í og
hafa notað þekkingu sína, reynslu og
kunnáttu síðar meir til þess að skrifa
spennusögur. Lögfræðingar og
læknar, verkfræðingar og sagnfræð-
ingar, sálfræðingar og glæpafræð-
ingar hafa snúið sér að spennu-
sagnagerð og sumir með góðum ár-
angri. Þekktasta dæmið er auðvitað
John Grisham eins og margoft hefur
verið bent á en hann er aðeins einn
af fjölmörgum lögfræðingum sem
skrifa mjög viðunandi spennusögur
er fjalla um þeirra sérsvið.
Sálfræðilegur tryllir
Einn af þessum nýju og skóluðu
rithöfundum er Keith Ablow. Hann
er læknir og sálfræðingur sem sér-
hæft hefur sig í glæparannsóknum
og það fer ekki framhjá neinum sem
les fyrstu spennusögu hans, Afneit-
un eða „Denial“, sem gefin var út í
vasabroti á síðasta ári hjá St. Mart-
in’s Paperbacks. Ablow sparar
hvergi þekkingu sína til þess að kafa
í sálarlíf persóna sinna og það reynd-
ar háir honum nokkuð þegar líða
tekur á söguna. Hann er svo upptek-
inn af þvi að skrifa um það sem hann
þekkir, að sálgreina og stunda
freudíska djúpköfun, að fátt annað
kemst að. Ef hann rekst á nektar-
dansara veit hann fyrir víst af hverju
hún berar sig fyrir framan karlmenn
með því einu að heyra brot af æsku
hennar. Ef hann sér ljósmóður og
veit að hún horfði á systur sína
brenna inni þarf ekki frekari vitn-
anna við; hún er sífellt að bjarga
börnum úr brennandi húsum.
Of mikið má af öllu gera og Ablow
hættir til þess að ofnýta þekkingu
sína en að öðru leyti er Afneitun sem
fyrsta bók þokkalegur sálfræðilegur
tryllir um lækni og sálfræðing að
nafni Frank Clevenger, er rannsak-
ar morð á ungum konum sem drepn-
ar hafa verið á hinn hroðalegasta
hátt. Sjálfur er Frank þessi svolítið
vafasamur karakter. Hann er forfall-
inn kókaínneytandi og stundar m.a.
veðreiðarnar til þess að fjármagna
dópkaupin.
Þjáningar annarra
Þessi staða hans kemur nokkuð
við sögu auðvitað. „Gat ég komið
upp um leyndarmál morðingjans,"
hugsar hann, „sem eins og alltaf
tengjast miklum þjáningum, þegar
mitt eigið markmið var að forðast
þjáningar í lengstu lög?“ Ástæður
þjáninga Franks er að sjálfsögðu að
finna í fortíðinni hjá ofbeldisfullum
föður. Eins og allir aðrir í sögu
Ablows á Frank sér skuggalega for-
tíð sem gert hefur hann að því sem
hann er í dag. Allir þjást af sektar-
kennd eða vondum minningum sem
þeir reyna að halda niðri en Frank
grefur upp með innsæi sínu og
þekkingu.
Ablow er ekkert sérlega vandaður
höfundur en hann keyrir írásögnina
áfram á góðum hraða og kryddar
hana með athyglisverðum persónum
eins og fegrunarskurðlækni sem á
verulega bágt á andlega sviðinu og
bersöglislegum kynlífslýsingum, sem
skjóta reglulega upp kollinum. Það
er varla nokkur persóna í sögunni
sem lesandinn getur fundið til sam-
kenndai- með en þó á Ablow sín við-
kvæmu augnablik. Sagan er ekkert
til þess að hrópa húrra fyrir en hún
heldur manni þó við lesturinn og það
eru ákveðin meðmæli.
MANNSLÍKAMINN er marg-
slungið fyrirbæri. Svo flókinn og
furðulegur er hann að fæst okk-
ar, dauðlegra manna, gera til-
raun til að botna í honum, skilja
forsendur hans og starfsemi.
Vissulega leggjast Iæknar, líf-
fræðingar og auðvitað erfða-
fræðingar yfir líkamann, leitast
við að brjóta hann til mergjar.
En hverju fá þeir áorkað? Ein-
hverju að sjálfsögðu, sumir
myndu segja miklu, en hvers eru
vísindin í raun og veru megnug?
Svo eru þeir til sem nálgast
mannslíkamann á öðnim for-
sendum, huglægum, listrænum.
Ein þeirra er Ilmur María Stef-
ánsdóttir myndlistarinaður sem
sýnir sex verk - lágmyndir og
þrívi'ðar veggmyndir -, unnin út
frá líkamanum, á veggjum
Mokkakaffis þessa dagana.
Umur útskrifaðist úr textfldeild
Myndlista- og handíðaskólans fyr-
ir fjórum árum og er þetta henn-
ar fyrsta einkasýning. Til þessa
hefur hún tekið þátt í nokkrum
samsýningum og er viðfangsefnið
einatt það sama - mannslíkam-
MIKIL gróska hefur verið í menn-
ingarlífinu í Ólafsvík að undanfómu.
Er fyrst að telja tónleika þeirra
Gunnars Kvaran sellóleikara og
Selmu Guðmundsdóttur píanóleikara
í Ólafsvíkurkirkju, en þau voru hér á
ferð í tengslum við fjölþætt kynning-
arátak, sem nefnt er Tónlist fyrir
alla.
Átak þetta er rekið í samvinnu
sveitarfélaganna og menntamála-
ráðuneytisins, með styrk úr þjóðar-
gjöf Norðmanna á lýðveldisafmæl-
inu. Ýmsir tónlistarmenn hafa farið
um landið til að kynna grunnskóla-
nemum og öðrum ólíkar tegundir
tónlistar í heimabyggð, og þannig
stuðlað að auknum tónlistarþroska
landsmanna.
Tónlistarmennirnir héldu tónleika
í öllum þremur grunnskólunum í
Snæfellsbæ, en flestir fulltrúar tón-
listarfólksins sem hér hafa verið á
ferð sl. tvo vetur hafa einnig gefið al-
menningi kost á að hlýða á flutning
inn. Á Mokka getur að líta skurð
úr slöngum og striga, hvít blóð-
korn úr matarlími og lyfjahylkj-
um, heila úr ljósleiðurum, ljós-
gjafa, matarlími og plasti,
lungnablöðrur, litaðar af reyk-
ingum og mengun, úr ljósleiður-
um, Ijósgjafa og matarlími, bifhár
úr pijónaefni og Ijósleiðurum og
nefhár úr gúmmíi og bindivír.
Óneitanlega nýstárleg samsetn-
ing í sumum tilvikum en þannig
er listin - að nema nýjar lendur.
Blaðamaður staðnæmist við
ljósleiðarana. „Ljósleiðarar eru
ekki mikið notaðir í myndlist,
þótt einhverjar þreyfingar hafi
verið í gangi erlendis. Efnið er
þó alþekkt úr skiltagerð, auk
þess sem Landssíminn notar það
auðvitað mikið,“ segir Ilmur og
bætir við að Ijósleiðarinn sé ákaf-
lega spennandi efni, möguleik-
arnir séu óþijótandi. „Eg mun
svo sannarlega halda áfram að
gera tilraunir með þetta efni,
þennan Iifandi þráð.“
Ótroðnar slóðir
En af hveiju mannslíkaminn?
sinn með tónleikum í Ólafsvíkur-
kirlqu.
Kvöldið eftir var sýning í félags-
heimilinu á Klifi á Hellisbúanum,
sem sýndur hefur verið í Islensku óp-
erunni. Snæfellsbæingar og nágrann-
ar þeirra notuðu þetta tækifæri vel
og sóttu um 430 manns sýninguna.
Safna þurfti stólum úr nærliggjandi
félagsheimilum til að koma þessum
mikla fjölda fyrir.
STOFNFUNDUR áhugafólks um
sjónlistir verður haldinn í Þingholti,
Hótel Holti, þriðjudaginn 20. apríl
kl. 20.30.
Tilgangur félagsins verður að
kynna listamenn og verk þeirra, að
hvetja einstaklinga, fyrirtæki og
stofnanir til kaupa á listaverkum, að
efla sjónlistir á landsbyggðinni, að
„Hann hefur alltaf heillað mig.
Svo sameinar hann okkur auðvit-
að öll, í þeim skilningi að hann
skiptir okkur svo miklu máli, all-
ir verða fyrir slysum, veikjast og
deyja, það er hægt að kippa lík-
amanum frá okkur eins og hendi
sé veifað. Þar fyrir utan er svo
gaman að skapa út frá mannslík-
amanum, fara óhefðbundna leið í
„læknavísindunum", ef þannig
má að orði komast, leggja út af
fyrirbærinu á sinn hátt, taka sér
skáldaleyfi.“
En þótt Ilmur glími við lík-
amann á forsendum listamanns-
ins lætur hún sig læknavísindin
varða. „Eg les mikið um gang
mála í vísindunum, reyni að
fylgjast með. Þá þekki ég tvo
lækna sem ég „misnota" óspart.
Þeir hafa bara gaman af þessu,
telja ekki eftir sér að fræða
„amatörinn" enda er þeim kunn-
ugj; um áhuga minn og vilja til að
vinna úr upplýsingunum. Verk-
efnið er hvergi nærri tæmt enn-
þá.“
Sýningu Ilmar lýkur 7. maí
næstkomandi.
Stofnun Sigurðar
Nordals
Nýr formað-
ur stjórnar
•MENNTAMÁLARÁÐHERRA
hefur skipað Ólaf Isleifsson hag-
fræðing, framkvæmdastjóra al-
þjóðasviðs __ Seðla-
banka Islands,
formann stjórnar
Stofnunar Sigurð-
ar Nordals. Aðrir
í stjórn eru Þóra
Björk Hjartar-
dóttir dósent, kos-
in af háskólaráði,
og Sigurður Pét-
ursson lektor,
kosinn af heim-
spekideild Háskóla Islands. Skip-
unartími stjórnarinnar er til 25.
mars 2002.
I fréttatilkynningu segir að
Stofnun Sigurðar Nordals sé
menntastofhun sem starfi á vegum
Háskóla Islands. Hlutverk hennar
skal vera að efla hvarvetna í heim-
inum rannsóknir og kynningu á ís-
lenskri menningu að fornu og nýju
og tengsl íslenskra og erlendra
fræðimanna á því sviði.
Forstöðumaður stofnunarinnai-
er dr. Úlfar Bragason. Stofnunin
hefur aðsetur í Þingholtsstræti 29.
efla íslenskan og erlendan lista-
verkamarkað, að skipuleggja heim-
sóknir á listasöfn, innanlands og ut-
an, að stuðla að alþjóðasamstarfi
listunnenda, að félagið veiti sjón-
listafólki stuðning og hvatningu og
að stuðla að útgáfustarfsemi og
kynningu á íslenskum sjónlist-
um,innanlands sem utan.
Arnaldur Indriðason
Iþingiskosningar 1999
3g stjórnmálafræðinga boðar til opins fundar í
ihúsinu þriðjudaginn 20. apríl kl. 20.00.
Um hvað er kosið 8. maí?
Er fjórflokkakerfið að ganga sér til húðar?
Hver er hin nýja miðja íslenskra stjómmála?
■\
Forystumenn stjórnmálaflokkanna og helstu
stjórnmálafræðingar landsins mæta til leiks
i Dr. Svanur Krisljánsson,
prófessor við Háskóla Islands
Flokkakerfið og þróun þess
■ Erum við að verða vitni að fæðingu nýs flokkakerfis
með núverandi uppstokkun þess?
Dr. Stefanía Óskarsdóttir
Hugmyndafræði stjórnmálaflokkanna
Hver er fulltrúi hinnar „nýju miðju" á Islandi?
Dr. Auður Styrkársdóttir
Konur og kosningar
Komast konur til valda í vor?
Dr. Ólafur Þ. Harðarson,
dósent við Háskóla Islands
Kosningahegðun
Hvað ræður vali kjósenda?
Hugmyndafræði, málefni og/eða frambjóðendur?
Helstu forystumenn stjórnmálaflokka sem bjóða fram
á landsvísu svara spurningunni:
Um hvað verður kosið í vor?
Fundarstjóri: Dr. Jón Ormur Halldórsson
Að loknum framsögum verða opnar umræður
Morgunblaðið/Friðrik
TÓNLISTARMENNIRNIR Gunnar Kvaran sellóleikari og Selma Guð-
mundsdóttir píanóleikari í Ólafsvfkurkirkju.
Gróska í menningarlífi
Snæfellsbæjar
Morgunblaðið. ólafsvík.
Stofnfundur um sjónlistir
_ Ólafur
ísleifsson