Alþýðublaðið - 30.06.1959, Blaðsíða 5

Ur skýrslu um hafrannsóknirnar á „Ægi"
VABÐSKIPIÐ Ægir er nú
koniið úr hinum árlegu vor-
rannsóknum á síldarslóðum
íyrir norðan land og vestan,
og hefur skýrsla um niður-
stöður verið birt. Verkaskipt-
ing vísindamanna var þannig,
að dr. Hcrmann Einarsson var
leiðangúrsstjóri, og honum til
aðstoðar Sverrir Guðmunds-
son; Unnsteinn Stefánsson at-
hugaði ástand sjávarins, að-
stoðarmaður: Birgir Halldórs-
son, Þórunn Þórðardóttir rann
sakaði juríagróður og Hjálm-
ar Vilhjálmsson aðstoðaði
hana; en átumagn rannsakaði
Ingvar Hallgrímsson og Var
jón Magnússon honum til að-
stoðar.
Hér fara á eftir nokkur brot
úr skýrslunni, um gróður og
átu:
VERKEFNI ÆGIS-
LEIÐANGRANNA.
„Hér er ekki hægt að drepa
á nema fáein atriði, sem liggja
til grundvallar rannsóknaáætl
un okkar. Eftirfarandi höfuð-
atriði má nefna:
1. Við töldum líklegt, að
breytingar á ástandi sjávar,
gróori og dýralífi, í maí og
júní væru það örar, að æski-
legt væri að rannsaka svæðið
vestan- og norðanlands a.m.k.
þrisvar á tímabilinu 15. maí
til 25. júní.
2.. Við töldum sennilegt, að
í hafinu fyrir vestan landið
r
l
Vill deyja
stí^vélunum
Houston, Texas, UPI.
SÍÐASTI eftirlifandi
uppgjafahermaðurinn frá
bandarísku borgarastyrj-
öldinni, Walter Williams,
sem nýlega varð 116 ára
garnall, skipaði dóttur
sinni nýlega að klæða sig
í gömlu herstígvélin, svo
að hann geti sem góðum
hermanni sæmir dáið í
stígvélum.
Williams garnli, sem
lengi hefur verið blindur
og rúmfastur, veiktist fyr
ir nokkrum dögum af ill“
kynjaðri lungnabólgu. —
Þegar hitinn var kominn
upp í 39 stig s. 1. sunnu-
da-g og hann gerði sér ljóst
— að dauðinn nálgaðist,
bað hann um að vera
færður í gömlu stígvélin.
Dr. Russel Wolfe, sem
annast gamla hermanninn
— segir að líðan sjfiklings
ins fari stöðugt versnandi
og lífið fjari smátt og
smátt út.
skapaðist á þessu tímabili á-
stand, sem síðar hefði mikil
áhrif á síldveiðisvæðið norð-
anlands vegna sjávarstraums-
ins að vestan norður fyrir
land.
3. Við álitum reynandi að
fylgja þessari þróun með end-
urteknum athugunum, með
það fyrir augum, að í fram-
tíðinni verði hægt að ráða af
ástandinu vestanlands, hvern-
ið ástandið norðanlands verð-
ur að ákveðnum tíma liðnum.
4. Við vildum leitast við að
athuga hvaðan sú síld kæmi,
sem síðari árin hefur veiðzt
á vestursvæðinu í byrjun ver-
tíðar.
5. Við vildum leitast við að
rannsaka lögmál rauðátu-
hrygningarinnar og hvernig
hin ýmsu stig hennar dreif-
ast frá hrygningarstöðvunum.
6. Við vildum halda áfram
tilraunum með handhæga átu-
safnara og afla meiri reynslu
í notkun þéirra við síldarleit.
7. Við vi-ldum rannsaka
breytingar á rennslinu yfir
neðansjávarhryggínn milli ís-
lands og Grænlands. Á síð-
ustu árum hefur áhugi haf-
fræðinga beinzt mjög að þessu
rannsóknarefni, vegna þeirrar
þýðingar, sem óreglulegt
rennsli botnsjávarins á þessu
svæði kann að hafa fyrir fiski-
göngur og gróðurskilyrði í yf-
irborðslögum sjávarins vestan
íslands og_ á Íslands-Græn-
landshry ggnum.“
GRÓÐUR f HAFINU.
Þórunn Þórðardóttir segir
m.a. um gróðurrannsóknir:
„í fyrri leiðangrinum var
yfirleitt mjög lítið um þör-
ungagróður á því svæði, sem
rannsakað var, nema alveg
unn við landið, þar varð vart
talsverðs gróúrs, sem náði þó
víðast hvar fnjög skammt frá
landi. Þess skal getið til sam-
anburðar að í leiðangri 'Ægis
á síðastliðnu vori, sem farinn
var á mjög svipuðum tíma og
þessi fyrsta yfirferð, sýndu
mælingar með 14C eftirfar-
andi: að fyrir vestan land var
lítill sem enginn gróður uppi
við landið, aftur á móti mjög
mikill yfir landgrunnsköntun-
um, en minnkaði svo aftur
þegar vestar dró. Á öllu vest-
ursvæðinu fyrir norðan landið
var yfirleitt mjög mikill gróð-
ur.
í síðari yfirferðinni í ár, var
ástandið breytt frá því, sem
var í fyrri yfirferð. Fvrir vest
an land, á stóru svæði er náði
allt norður að Kögri, bar mik-
ið á þörungum í átusýnishom-
um og var gagnsæi sjávarins
yfirleitt lítið; upp við landið
eru þó þörúngar lítið áberandi
á átusýnishornunum.
Fyrir norðan landið að und-
anskildu Kögursvæðinu var
yfirleitt lítið um gróður.
Það er ekki tímabært að
draga neinar endanlegar á-
lyktanir um útbreiðslu gróð-
ursins í þessum tveim yfirferð
um fyrr en niðurstöður frá
14C mælingunum liggja fyrir.
Þó virðist mega álykta vegna
magns þess af fitu rauðátu,
sem er á norðursvæðinu, að
við höfum ekki verið á svæð-
inu, þegar mest var af gróðri.
En við byrjuðum ekki að rann
saka svæðið fyrr en í lok maí
og er það í öllu falli mánuði
seinna en æskilégt væri, til
þess að hægt væri að segja
fyrir um fæðuskilyrði rauðát-
Unnar fyrir norðan landið í
vorbyrjun.“
ÁTURANNSÓKNIR.
Ingvar Hallgrímsson segir
um átuna:
„í fyrri leiðangri Ægis 23.
maí — 1. júní voru alls tekin
65 átusýnishorn með lóðrétt-
um háf úr efstu 50 metrum
sjávar. Hvað snertir átumagn-
ið má óhætt telja, að það hafi
á þeim tíma verið mun minna
en undanfarin ár. Helztu átu-
svæðin reyndust þá vera á
alútflufningsvar-
an í Liechfensfein
VADUZ, Liechtenstein. Að-
aðútflutningsvara dvergrík-
isins Liechtenstein eru frí-
verki.
Tíu af hundraði af tekjum
ríkisins koma af frímerkja-
sölu og á síðasta ári komu
þar inn 1 500 000 svissneskir
frankar fyrir frímerki. Þau
eru seld og eftirsótt af söfn-
urum um heim allan.
Liechtenstein hóf að gefa
út frímerki árið 1912, fyrst
i samvinnu við Austurríkis-
menn, en árið 1921 hóf ríkið
efnahagssamstarf við Sviss
og tók upp svissneskan gjald
miðil. Stjórnin í Liecliten-
stein ákveður verðgildi ög
myndir frímerkjanna.
Fyrir heimsstyrjcldina síð
ari voru flestir safnarar í
löndum Engilsaxa, en eftir
stríð hafa fleiri lönd tekið æ
meiri þátt í söfnuninni.
Fframhald á 10. síðu>. (wttvwwwtwMWW*wmM*MmwwtwMMMWwwww
„NÓTT
AÐFAKANÓTT 30. júní
1934 gengur undir nafninu
,.,nótt hinna löngu hnífa“. Þá
nótt lét Adolf Hitler taka
1076 SA-foringja af lífi, eftir
að hafa lokkað þá í gildru.
Ernst Röhm, yfirmaður SA-
sveitanna féllst á að senda
hersveitir sínar heim og kalla
foringja þeirra á fund hinn 30.
júní í smábæ skammt frá
Múnchen, Þegar foringjarnir
með Röhm í broddi fylkingar
komu þangað tóku hinar ný-
stofnuðu SS-sveitir á móti
þeim og handtóku þá alla.
Hilter stjórnaði sjálfur að-
gerðunum í Múnchen, en
Göring stóð fyrir sams konar
aðgerðum í Berlín.
Atburðir þessir vöktu hina
mestu athygli víðs vegar um
heim. Enn voru ekki liðin tvö
ár síðan Hitler var kjörinn
ríkiskanzlari, en í bað starf
komst hann vegna samvinnu
nazista og þjóðernissinna á
þingi. Margir héldu að Hitler
yrði eins konar fangi Hinden-
burgs og von Papens. Þessir
tveir þjóðernissinnar voru
hinir „sterku" menn stjórnar-
innar, en það kom brátt í
ljós, að Hitler var sterkari en
þeir, Þar eð hann átti vísan
stuðning hinnar nazistisku
múghreyfingar.
Vorið 1934 gekk Hitler af
þýzku verkalýðshreyfingunni
dauðri og nú var röðin komin
að þeim íhaldssömu stjórn-
málamönnum, sem, höfðu
hjálpað honum í valdastólana.
En 30. júní féll gríman
Sagan um júní-morðin upp
lýstist ekki að fullu fyrr en
eftir heimsstyrjöldina síðari.
Helztu upplýsingarnar feng-
ust þó ekki fyrr ’en 1957, er
Sepp Dietrich og Micliael
Lippert var stefnt fyrir rétt
í Múnchen, ákærðir fyrir að
hafa myrt Ernst Röhm og
fleiri SA-foringja. Tvímenn-
ingarnir höfðu áður verið
dæmdir fyrir stríðsglæpi.
Nazistar héldu því jafnan
fram, að Röhm hefði verið
að undirbúa samsæri gégn
Hitler. En ekkert bendir til
að þessi skýring sé rétt.
Ernst Röhm var foringi hinna
150 000i SA-ma(nna, en þeir
voru eins konar framvarða-
lið Hitlers í baráttu hans við
að ná völdum. Þeir voru harð
ir í horn að taka og svifust
einskis, en þegar þeir fóru að
tala um hina þjóðfélagslegu
byltingu fannst Hitler nóg
komið og ákvað að losa sig
við Þá. En það, sem úrslitum
réði var að fastaherinn ótta-
ist hin miklu völd SA. Hers-
höfðingjarnir fullvissuðu Hit-
ler um að hinar lítt þjálfuðu
SA-sveitir, sem einkum voru
skipaðar smáborgurum og
liðsforingjum, sem lækkað
höfðu í tign, væru einskis
megnugar er til harðra átaka
drægi. Hinir íhaldssömu her-
foringjar og iðjuhöldar, sem
stutt höfðu Hitler til valda,
kröfðust þess nú, að SA yrði
eyðilagt, Sú staðreynd að
Röhm var kynvilltur olli einn
ig miklu um ógeð Hitlers á
honum.
Um þetta leyti var Sepp
Dietrich yfirmaður lífvarðar
Hitlers og Michael Lippert
var foringi í SS-sveitunum.
En SS-foringinn Karl Oberg
skaut Röhm tip bana. Oberg
var ekki dreginn fyrir rétt
1957, þar eð hann sat og sit-
ur enn í fangelsi í Frakklandi
fyrir stríðsglæpi. Dietrich og
Lippert fengu báðir 18 mán-
aða fangelsi fyrir aðgerðir
sínar gegn SA.
Á nótt hinna löngu hnífa
styrktf Hitler mjög aðstöðu
Framhald á 10. síðu.
AlþýSublaðið — 30. júní 1959 §