Alþýðublaðið - 30.06.1959, Blaðsíða 10

! Gréiur og á
Framhald af 5. síðu.
Strandagrunni og út af Húna-
flóa og Skagafirði.
Út af Yestfjörðum var einn-
ig átubelti um 15—30 mílur
undan landi, og náði það suð-
ur á móts við Snæfellsnes.
Þetta átubelti út af Vestfjörð-
um kom ekki fram við sýnis-
hornatöku með lóðréttum háf,
en hins vegar greinilega í átu-
safnara, sem dregnir voru lá-
rétt og verður þeirra nánar
getið síðar í þessari greinar-
gerð. Sunnan Snæfellsness
var hins vegar lítil áta, öfugt
við það, sem hefur fundizt
fyrri ár á þessum tíma.
Helzta ástæðan fyrir þessu
litla átumagni á þessum tíma
mun vera sú, hve sjórinn varð
seint lagskiptur á úthafssvæð-
inu- undan Vesturlandi, allt
norður á móts við Vestfirði,
en eins og kunnugt er, berst
hluti Atlantshafssjávarins á
þessu svæði norður fyrir land.
Af þessu leiðir, að vetrará-
stand hélzt lengur á þessu
svæðisvæði en undanfarin ár
og gróður því síðbúnari en
svæði en undanfarin ár og
gróður því síðbúnari en ella.
Þetta hefur svo haft þau á-
hrif á átuna, að hún hefur
í fyrsta lagi þroskazt seinna
en undanfarin ár, og í annan
stað hefur átustofninn sjálfur
sennilega aldrei náð mikilli
stærð á þessum tíma sakir
gróðurleysis.
í þessum fyrri leiðangri
Ægis voru eldri rauðátustig-
in ásamt fullorðnum kvendýr-
um yfirgnæfandi í sýnishorn-
unum út af Vestfjörðum og
allt norður að Strandagrunni.
Á þessu svæði fundust einnig
fullvaxin karldýr, en þau eru
mun sjaldgæfari en kvendýr-
in. Af þessu verðiir dregin sú
ályktun, að frióf'gun og hrygn-
ing hafi staðið yfir á þessum
tíma, og nýr átustofn verið í
uppsiglingu.“
ÁTAN EYKST.
„ í seinni leiðangri Ægis,
frá 6. til 25. júní voru fyrri
athueanir endurteknar til að
fá vfirlit yfir þá þróun. sem
orðið hefði. f bessum leiðangri
var safnað 120 átusýnishorn-
um með sama hætti og fyrr
greinir. Var bersýnilegt, að
átustofninn ha.fði að töluverðu
leytj náð sér síðan í fyrra
mánuði. Út af Vesturlandi
voru helztu átusvæðin út af
Garðskaga og um 60 mílur út
þaðan. og átubelti á svæðinu
15—30 mílur út af Vestfjörð-
um. Fyrir utan þetta belti tók
við mjög átusnauður sjór, en
á mjóu svæði meðfram 200
metra dýptarlínunni var ann-
að átubelti, sem náði allt frá
Garðskaga og út að ís vestur
af Vestfjörðum. Vestan þessa
svæðis var aftur átusnauður
sjór, en nokkru utan við 1000
metra dýptarlínuna eða um
110 mílur vestur af Snæfells-
nesi var á ný komið í sæmi-
legt átusvæði. Á Halanum og
svæðinu þar í kring var einn-
ig takmarkað átusvæði, sem
náði þó ekki austur á Horn-
banka. Vegna ísreks var ekki
hægt að ganga úr skugga um,
hvort þetta átusvæði á Halan-
um stæði í sambandi við átu-
beltin út af Vesturlandi.
Undan Norðurlandi vestan-
verðu varð strax allgott átu-
svæði á Strandagrunni, og
gekk það átusvæði til norð-
austurs og varð nýtt átuhá-
mark fyrir norðan Kolbeins-
ey. Frá svæðinu 20—30 mílur
norðan Kolbeinseyjar gengur
átutunga til suðausturs inn
Skjálfandadjúp og að Sléttu-
grunni. Þetta átusvæði norð-
anlands gengur þannig í boga
frá Strandagrunni nörður fyr-
ir Kolbeinsey og inn undir
Sléttugrunn og inn Skjálfanda
djúp.
Fyrir sunnan þetta átu-
svæði norðanlands, þ.e.a.s. í
Húnaflóadjúpi, á Skagagrunni
og Sporðgrunni, Skagafjarð-
ardjúpi, Eyjafjarðarál og
Grímseyjarsundi, er mjög
átusnautt.“
RAUÐÁTA TIL VESTUR
SVÆÐISINS.
„Það er eftirtektarvert, að
mjög lítil rauðátuhrygning fer
nú fram norðanlands, og varð
sjaldan vart fullorðinna kven-
dýra þar. Meginrauðátuhrygn
ingin fer nú fram undan norð-
anverðum Vestfjörðum. Þar
fer ný kynslóð rauðátu að
vaxa upp, og mun hún senn
berast með straumi inn á vest
ursvæðið norðanlands og ná
fullum þroska þar. Út af Horn
banka og Strandagrunni er
einnig ný kynslóð rauðátu í
uppvexti. Þessi ungu dýr eru
afkomendur hinna fullvöxnu
dýra, sem fundúst á þessum
og vestlægari slóðum í fyrri
leiðangri, og áður er sagt írá.
Þótt lítil áta sé nú á grunn-
slóðum nórðanlands og aðeins
mjög veruleg hrygning rauð-
átu, mun hin unga kvnslóð,
sem nú vex upp norðan
Stranda brátt berast inn á
vestursvæðið og verða að
sæmilegum rauðátustofni á
því svæði, ef hagstæð skilyrði
verða fyrir hendi.
Það er alkunna, að átan er
ekki jafndreifð í sjónum, held
ur safnast hún í átuflekki, oft
við yfirborð, eða heldur sig á
vissu dýptarlagi. Af þessum
sökum er oft erfitt að gera sér
rétta hugmvnd um útbreiðslu
hennar með lóðréttum sýnis-
hornatökum eingöngu. Lárétt
ar sýnishornatökur með átu-
safnara geta því gefið nokkuð
aðra mynd af útbreiðslu át-
unnar. I þessum tveim leið-
öngrum hafa verið hafnar
sámanburðartilraunir með
lóðréttum og láréttum sýnis-
hornatökum á átu. Vegna hinn
ar ójöfnu dreifingar átunnar
í sjónum, bæði lárétt og lóð-
rétt, er hér um töluvert vanda
mál að ræða; en það er von
okkar að geta leyst það á við
hlítandi hátt á næstunni.
Nótf hinna ...
Framhald af 5. síðu.
sína. Hánn losaði sig um
sama leyti við Strasser, en
allir voru öflugir andstæðing
ar hans. Nokkrum dögum
síðar sagði Hitler: „í 24
klukkutíma var ég hæstirétt-
ur Þýzkalands.“ Hindenburg
færði honum þakkir fyrir af-
rekið og kallaði hann „lausn-
ara Þýzkalands“. Hitler var
nú fastur í sessi. Og þegar
Hindenburg lézt í ágúst 1934
sló Hitler saman embætti
kanzlara og forseta og tók
sjálfur við þessu sameinaða
embætti. 90 af hundraði þjóð
arinnar veitti honum traust
í kosningum haustið 1934 og
hann var einvaldur. .Þá fyrst
gat hann snúið sér að endur-
hervæðingunni og undirbún-
ingi þeirra styrjalda, sem
hann síðar háði.
Tumastaðir í Fljótshlíð, plöntuuppeldisstöð Skógræktar ríkisins.
★ MENNTIR
Söngleikur Leonard Bern-
steins „West Side Story“ hef-
ur átt geysimiklum vinsæld-
um að fagna í London. Síðan
„Oklahoma“ var sýnd í Lond-
on eftir síðustu heimsstyrj-
öld, hefur enginn söngleikur
frá Broadway hlotið svo ein-
róma lof gagnrýnenda þar.
„Daily Express11 birti hálfa
síðu um leikinn, og segir með
al annars, að „þessi tilkomu-
mikli söngleikur marki þátta-
skil í leikhúsmálum11. Einnig
fer „Daily Mail“ mjög lofsam-
lpgum orðum um leikinn.
Mest hrós fékk Jerome Rob-
bins, sem sá um sviðsetningu
og samdi dansana. Arthur
Laurents samdi handritið og
Stephen Sondheim söngvana.
Leikurinn er í 15 atriðum, og
leikendur voru þeir sömu og
á Broadway, þar sem Chita
Rivers, Ken Le Roy, Don Mc
Kay oð Marlys Watters fóru
með aðaihlutverkin. „West
Side Story“ gerist meðal
Puerto Ricabúa í ú+hverfi í
vesturhluta New Yorkborgar,
og söguhetjurnar eru ungir
elskendur, Tony og María,
sem eru þau Romeo og Júlía
vorra daga.
Leikritagagnrýnendur í
Bandaríkjunum geta ekki
nógsamlega lofað hið nýja
leikrit Archibald McLeish,
„J.B.“, sem þeir telja eitt af
beztu nútímaleikritum, er
sézt hafa í bandarískum leik-
húsum. Leikrit þetta er nú
sýnt í ANTA-leikhúsinu (Am-
erican National Theatre and
Academy) í New York. Brooks
Atkinson, gagnrýnandi The
New York Times, telur það
eitt af minnisverðustu verk-
um þessarar aldar, bæði hvað
snerti hið ljóðræna og drama-
tíska gildi þess ag andlegan
boðskap — „og leikurinn er
frábær“. Gagnrýnandi „The
Daily News“ kveður leikritið
vera svo áhrifamikið á leik-
sviði, að það þoli samanburð
við „Our Town“ eftir Thorn-
ton Wilder og „On Borrowed
Time“ eftir Paul Osborne.
Söguhetja leiksins „J.B.“ er
Job vorra tíma. Leikurinn fer
fram í hringleikatjaldi. Á
palli í tjaldinu eru tveir sæl-
gætissalar með grímur fyrir
andlitin að leika guð og djöf-
ulinn. Með hlutverk sælgætis-
salanna fara þeir Ravmond
Massey og Christopher Plum-
mer. Atriði þau, er sýna þreng
ingar Jobs, fara fram á hring
sviði sirkusins. Pat Hingle
leikur Job, sem í byrjun
leiksins er velmegandi banda-
rískur kaupsýslumaður, ham-
ingjusamur eiginmaður og
fimm barna faðir.
Claude Frank, ungur banda
rískur píanóleikari hélt ■ ný-
lega hljómleika í Washington
og hlaut mikið hrós hjá gagn-
rýnendum. í apríl næstkom-
andi mun Claude Frank leggja
upp í fjórðu hljómleikaför
sína til Evrópu og halda
hljómleika í Belgíu, Englandi,
Þýzkalandi, Hollandi, Ítalíu
og Sviss.
Jerome Hines, bassasöngv-
ari við Metrópólitanóperuna í
New York, söng titilhlutverk-
ið í óperu Hándels „Seracles11
í Scalaóperunni í Mílanó við
mikinn fögnuð áheyrenda. —
Var það í fyrsta skipti, að
verk Hándels var flutt í óperu
búningi í ítölsku leikhúsi.
Leikstjóri var Herbert Graf,
sem einnig starfar við Metró-
pólitanóperuna.
Beia Kovac
Framhald af 4. síðu.
andi forsætisráðherra, var
sviptur völdum og kommún-
istum tryggð völdin í landinu
í skjóli rússneskra hersveita.
í kosningunum eftir heims-
styrjöldina síðari hlaut flokk-
ur Bela Kovacs 57 af hundraði
allra atkvæða, enda var hann
helzti foringi í ungversku and-
spyrnuhreyfingunni gegn naz-
istum.
A SÍÐASTA fundi eiturlyfja
nefndar SÞ í Genf komu fram
kröfur um strangara eftirlit
með nýjum tegundúm Tækn-
islvfja. Nefndin ákvað m. a.
að hafa bráðabirgðaeftirlit
með notkun nýs bandarísks
lyfs, NIH 7519, en kvalastill-
andi áhrif þess eru sögð véra
10 sinnum meiri en áhrif mor-
fíns.
Appelsínu-met.
Matvæla- og land'búnaðar-
stofnunin (FAO) upplýsir að
uppskeran á appelsínum og
mandarínu-m 1958—1959 verði
meiri en á undanförnum 3 ár-
um. Uppsker-an -verður 15.500.
000 tonn (Sovétríkin og Kína
ekki meðtalin), og er það millj
ón tonnum meira en í fyrra.
Hæst eru Band-aríkin með yfir
5.000.000 tonn. Þar næst Braz
ilía með 1.615.000 tonn og
Spánn með 1.300.000 tonn.
jmkiiiiiiiiiiiitiiiiiiiitikilliiiíiiíilkiiiliilillliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiriiij,
f; I
Auglýsingasítni |
j Alþýðublaðsins I
\ er 14906 I
c - =
*iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii|^rtiiiiiiiiiiiiiiiiiiilí|iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiikiiitiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiikM
Innilega þökkurn við þeim, sem sýndu okkur samúð og
vináttu við andiát og útför
HERDÍSAR SÍMONARDÓTTUR,
og heiðruðu minningu hennar.
Margrét Guðjónsdóttir,
Hólmfríður Jónsilóttir
Gunnar B. Guðnason, •».
Svanlaug Pétursdóttir.
JQ 30. júní 1959 — Alþýðublaðið