Alþýðublaðið - 08.09.1959, Blaðsíða 4

PK
Otgefandi: AlþýSuflokkurinn. — Frarakvæmdastjóri: Ingólfur Kristjánsson.
— Ritstjórar: Benedikt Gröndal, Gísli J. Ástþórsson og Helgi Sæmundsson
(áb.). — Fulltrúi ritstjómar: Sigvaldi Hjálmarsson. — Fréttastjóri: Björg-
vin Guðmundsson. — Símar: 14 900 — 14 901 — 14 902 — 14 903. Auglýs-
Ingasími 14 906. — Aðsetur: Alþýðuhúsið. — Prentsmiðja Alþýðublaðsins,
Hverfisgata 8—10.
Tímabœrt verkehú
VERK ALÝÐSHRE YFIN G nágrannaland-
anna hefur undanfarin ár komið á heildarsamn-
ingum um kaup og kjör. Sú skipun hefur gefizt
stórvel eins og öllum má raunar liggja i augum
uppi. Það segir sig sjálft, að heildarsamtökin
megi sín meira í þessu efni en einstök félög. Auk
þess er hagur samfélagsins af 'heildarsamningun-
um ótvíræður. Öryggi atvinnuveganna og þjóðar-
búskaparins verður meira, en jafnframt er unnt
að tryggja verkalýðshreyfingunni hlutdeild í
aukinni framleiðslu og bæta henni röskun á verð-
lagi án þess að segja þurfi upp gildandi samning-
um. Er líka athyglisvert, að þessi skipu-n heíur
einmitt komizt á í þeim löndum, þar sem jafn-
aðarmenn fara samtímis með völd í verkalýðs-
hreyfingunni og þjóðfélaginu.
Oft hefur verið á það minnzt, að þetta fyrir-
komulag bæri að taka upp hér á landi. Um það
eru naumast skiptar skoðanir í verkalýðshreyf-
ingunni. Samt líður og bíður án þess að af fram-
kvæmd verði. Hannibal Valdimarsson hefur til
dæmis lengi verið talsmaður þessarar hugmynd-
ar í orði. En honum virðist liggja hún í léttu
rúmi sem forseta Alþýðusambands íslands.
Ekki varð henni heldur lið að ráðherradómi
Hannihals. Virtist þó kjörið tækifæri fyrir
vinstri stjórnina að láta mál þetta til sín taka.
Og það er alveg eins tímahært nú og þá. En um
þessar mundir bregður svo við, að verkalýðs-
félögin undirhúa uppsögn kjarasamninga hvert
um sig að áeggjan alþýðusamhandsstjórnar, en
á heildarsamningana er ekki minnzt.
Alþýðublaðið telur mjög nauðsynlegt, að ís-
lendingar fari að dæmi nágrannaþjóðanna á
Norðurlöndum í þessu efni. Heildarsamningar eru
verkalýðshreyfingunni mikils virði, og þeir auð-
velda farsæla lausn efnahagsmálanna með sam-
vinnu alþýðusamtakanna og ríkisvaldsins. Sú
samvinna þarf vissulega til að koma. Ella verður
erfitt að leysa efnahagsmálin og sigrast á dýrtíð-
inni. Við hljótum að koma í veg fyrir þær stór-
sveiflur kaupgjalds og verðlags, sem hér hafa
raskað flestum hlutföllum efnahagsmálanna á
undanförnum árum, öllum aðilum til tjóns. En
þeim árangri verður bezt náð með fyrirkomulagi
heildarsamninganna.
Hér er mikið og gott verk að vinna, og um
það á íslenzk verkalýðshreyfing að sameinast. —
Frumkvæðið verður að koma frá henhi.
Tilkynning frá Háskóla
íslands
Skrásetning nýrra stúdenta fer fram í skrifstofu Há-
skólans kl. 10—12 og 2—5 (laugard. kl. 10—12) til
30. sept.
Stúdentum ber að sýna stúdentsprófsskírteini og
greiða skrásetningargjald sem er 300 kr. Þeim stúd-
entum. sem vilja leggja stund á verkfræði, tann-
lækningar eða Iyfjafræði lyfsala, er ráðlagt að láta
skrásetja sig fyrir 20. sept.
MlÐSTJÓRN kínverska
kommúnistaflokksins hefur
nú lýst yfir, að hagfræSingar
þeir, sem gerSu áætlanir um
framleiðslu ársins 1958 hafi
verið full bjartsýnir og nauð-
syn beri til að fara varlegar
í áætlanir ársins 1959. Satt að
segja hefur hið „mikla stökk
fram á við“, sem hófst með
stofnun kommúnanna, ekki
framkvæmt nein kraftaverk í
Kína.
Þær reikningsskekkjur, sem
Kínverjar eru nú að leiðrétta,
eru ekki neinar smávillur. í
fyrra var því haldið fram í
Kína, að vegna kommúnanna
væri kornframl. komin upp
í 375 milljónir tonna. Nú er
sagt að framleiðslan hafi að-
eins numið 250 milljónum
tonna. Bómullarframleiðslan
var 2,1 milljón tonna í stað
3,35 milljón tonna, sem fyrst
var gefið upp. Og stálfram-
leiðslan var 8 milljónir tonn
en ekki 11 milljónir eins og
sagt var í fyrstu.
F RAMLEIÐSLUÁÆTLUNIN
fyrir 1959 hefur verið lækk-
uð í samræmi við árangur síð-
asta árs. í stað 525 milljón
tonna af korni, sem ætlunin
var að framleiða verða Kín-
verjar að láta sér nægja 275
milljónir tonna og hafa þurrk-
ar og flóð átt stærstan Þátt í
þeirri minnkun að því er op-
’inberir aðilar segja. Fram-
leiðsluakmörkin fyrir bómull
hafa verið lækkuð úr 5,2 mill-
jónum tonna í 2,3 og stálfram-
leiðslan verður 12 milljónir
tonna í stað 18 milljóna. —
Þetta samsvarar 47 prósent
lækkun á áætlaðri framleiðlsu
korns, 55 prósent á bómull Og
33 prósént á stáli. Kolafram-
leiðslan er áætluð 11 prósent
minni en talið var í fyrstu. —
Varðandi kolaframleiðsluna
hefur ekki verið gefið neitt
upp um ranga áætlun á fyrra
árs framleiðslu.
5éRFRÆÐINGAR hafa aldr-
ei verið í vafa um, að fram-
leiðsluáætlun áranna 1958 og
1959 hefði verið fjarri öllu
lagi. Ef Kínverjar hefðu fram-
leitt 375 miljónir tonna af
korni á s. 1. ári hefði ekki kom-
ið til hin stranga skömmtun
á kornvörum í borgunum, sem
sett var í fyrravetur enda þótt
slæmu samgöngukerfi mætti
kenna um að einhverju leyti.
Það hefði þvert á .móti verið
hægt fyrir Kínverja að fylla
alla markaði af ódýrum hrís-
grjónum eins og Síamsbúar og
Burmamenn óttuðust mjög í
fyrra. Það kemur heldur ekki
á óvart að miðstjórn komm-
únistaflokksins viðurkennir
nú — að járnbræðsluof.narnir
víðsvegar í landinu hafi ekki'
framleit nothæft stái cg þar
af leiðandi hafi ekki verið
talið með 3 milljónir af „stáli“
— sem frá þeim, •—• Þessir
bræðsluofnar voru flestir lagð
ir niður í vetur.
MiSTÖKIN eru talin að
kenna óvönum verkstjórum
og eftirlitsmönnum. En sann-
leikurinn er sá. að ef hið —
„mikla stökk fram á við“ átti
að heppnast urðu allir for-
ustumenn héraða, kommúna
og verksmiðja að setja sér
hæstu hugsanleg takmörk og
básúna hina mestu fram-
leiðslusigra. Það, sem gerðist
var einfaldlega það, að ekki
var hlustað á ráðleggingar
skipuleggendanna, en hrópuð
slagprð í staðinn.
Þar sem áður var reynt að
skipuleggja á venjulegan hátt
í Kína var fundið upp hin día-
lektiska kenning „jafnvægi,
ekki jafnvægi, jafnvægi“. Það
átti aðeins að framleiða og
framleiða eins og mögulegt
var, jafnvægisleysið mundi þá
breytast með jöfnu millibili í
jafnvægi. En á s. 1. vetri var
þesis kenning sett til hliðar
og aftur farið að tala um vand
lega undirbúna skipuiagn-
ingu.
Til að undirstrika að fram-
farir hafi orðið miklar, bendir
miðstjórnin á framleðslutak-
mörkin fyrir árið 1959 og ber
þau saman við fimm ára áætl-
unina kínversku.
ESSARI fimm áraá ætlun
var vikið til hliðar í fyrra en
hin nýja áætlun gerir ráð fyr
ir að takmörkum þeim, sem
samkvæmt henni átti að ná
1962 verði nú náð 1960. í fyrra
var tilkynnt að Kínverjar
mundu ná Bretum í fram-
leiðslugetu eftir fimmtán ár
en nú er haldið fram að það
verði eftir tíu ár. En það er
ekki hægt annað en efast um
raunsæi hinna nýju áætlana
en hin algera og tillitslausa
skipulagning fólksins hefur
ekki verið ástæðulaus með
öllu.
f^) Hannes
xígf
á h o r n i n u
Að kunna að telja
fram.
★ Hver vill kenna mér
klækina?
★ Plan mitt fyrir næsta
ár.
★ Svindlið með sviðin.
AÐ KUNNA að telja fram
hlýtur að vera mikil og göfug
kúnst. Undanfarna daga hef ég
spurt menn, sem vit hafa á, —
hvernig á því geti staðið, að
menn, sem lifa ágætu lífi að
öllu leyti, fara með eignir og
geta leyft sér margskonar gæði
séu samkvæmt skattskránni al-
gerir öreigar, jafnvel tekjulaus-
ir. Gáfuðustu og reikningsskýr-
ustu mennirnir hafa svarað mér
því, að það sé ekki vegna þess,
að þessir menn hafi svo litlar
tekjur eða fari með svo litlar
eignir, að þeir séu skattfrjálsir
og jafnvel útsvarslausir, heldur
sé ástæðan sú, að þessir sörnu
menn tapi svo miklu á fyrir-
tækjum, sem þeir reka.
ÞETTA hefu vafizt fyrir mér
Mér skilst, að það sé ekki aðal-
atriðið í lífi okkar og lífsbasli að
eiga fé á banka, heldur hitt,
hverskonar lífi við lifum. Ef ég
get lifað langa ævi við allsnægt-
ir, þá skilst mér. að það sé aðat-
atriðið, en ekki reikningsleg
fjárhagsaðstaða mín. Hér hlýtur
því annað að koma fram,
SAMKVÆMT útskýringum
sérfræðinga minna get ég þótzt
ráðast í einhverskonar sýndarfyr
irtæki, við hliðina á hinnj raun-
verulegu atvinnu minni — og
við samningu skattskýrslu minn
ar sýnt og sannað, að ég hafi tap-
að svo miklu á þessu fyritæki,
að það sé ekki hægt að leggja
á mig skatta eða útsvar, en samt
sem áður geti ég átt lúxusíbúð,
lúxussumarbústað, lúxusbíl, far-
ið einu sinni á ári til útlanda og
gert annað það sem gerir lífið
glæsilegt að minnsta kosti að
ytra borði.
ÞETTA er hringavitleysa. Og
almenningur veit og skilur að
það er hringavitleysa. Hann veit
líka, að þjóðfélagið fær ekki stað
ist til lengdar ef þetta er látið
viðgangast. Á næsta ári vil ég
hvorki geiða útsvar né skatta.
Þess vegna auglýsi ég hér með
eftir einhverjum, sem getur
kennt mér klækina.
KJÖTSMATSMAÐUR skrif-
ar: „Það var ágætt hjá þér Hann
es minn, þegar þú varst að skrifa
um okrið á sviðunum, óg hvattir
til þess að þau væu lækkuð í
verði. Þetta bar líka þann árang-
ur, að fyrir helgina (þetta er
skrifað 30. ág.) var auglýst að
nú yrðu sviðin seld á kr. 12.00
kg. og var ekki annað að heyra,
en að þau myndu fást í hverri
kjötbúð. En í gærmogun, er ég
kom í kjötbúðina, sem ég hefi
skipt Við í 10 ár; var'þár engin'
svið að fá. Ég spurði hverju
þetta sætti, því það er óvanalegt
að auglýst vara fáist ekki þar
sem fil hennar er vísað.
OG ÉG fékk það svar hjá kjöt
kaupmanninum, að hann hefði
fengið einungis 70 kg. á föstu-
dagsmogun, sem voru uppseld
kl. 12 á hádegi. Síðan hefði hann
pantað viðbót, en fengið ákveðiS
afsvar. Hvað á slíkur verzlunar-
máti að þýða? Allur fjöldinn
kaupir í sunnudagsmatinn á
laugardögum, svo að sjálfsagt
var að hafa sviðin þá til sölu,
enda eru þetta ekkert annað en
hreinustu svik, þegar búið er að
auglýsa vöruna, og tilkynnt, að
hún verði til sölu í þeim kjötbúð
um, sem venjulega selja svið.
En svo var einmitt um kjötbúð
þá, sem ég skipti við“.
Hannes á liorninu. •
4 8. sept. 1959 — Alþýðublaðið