Alþýðublaðið - 11.12.1959, Blaðsíða 4

I Útgefandl: AlþýBuflokkurlnn. — Framkvœmdastíóri: Ingóilur KrlatJinnoB.
— Ritstjórar: Benedikt Grðndal, Gisli J. Ástþórsson og Helgi SæmundnoD
! (áb.). — Fulltrúi ritstjómar: Sigvaldi Hjálmarsson. — Fréttastjóri: Björg-
| Tin Guimundsson. — Simar: 14 900 — 14 901 — 14 902 — 14 903. Auglýa-
Ingaslmi 14 908. — ABsetur: Alþýðuhúsið. — PrentsmiSja AlþýðublaBalna,
( Hveríisgata 8—10.
| Tilgátur og staðreyndir
STÓRBLAÐIÐ New York Times hefur birt ó-
staðfestar tilgátur þess efnis, að íslenzk stjórnar-
völd hafi verið mótfallin fækkun í varnarliði
Bandaríkjamanna á íslandi. Blöð stjórnarandstöð
unnar hér heima hafa tekið þessum skrifum sem
'hvalreka. Þau telja sig geta gert ríkisstjórninni ó-
gagn — og hvað kemur þá sannleikurinn málinu
við? Tíminn og Þjóðviljinn trúa betur erlendum
blaðatilgátum en yfirlýsingum íslenZkra ráðherra
á Alþingi. Það sýnir bezt þeirra innræti.
Guðmundur í. Guðmundsson skýrði Alþingi
svo frá, að viðræður um breytingar á skipun
varnarliðsins væru rétt hafnar og væru á al-
geru byrjunarstigi. Hefur ekki verið um það
rætt að draga úr vörnum landsins.
Þessi yfirlýsing tekur af öll tvímæli varð-
\\ andi frásögn New York Times um vilja íslenzkra
stjómarvalda. Sú frásögn er ekki á staðreyndum
byggð. íslendingar munu því bíða frekari fregna
frá íslenzkum aðilum, áður en þeir dæma af-
stöðu ríkisstjórnarinnar í þessu máli.
f| ’
4 íslenzkt kynþáttaliatur ?
Það voru óvænt og óvelkomin tíðindi að heyra
þá frétt, að opinber talsmaður varnarmálaráðu-
neytis Bandaríkjanna í Washington hafi lýst yfir,
að blökkumenn séu ekki í varnarliðinu á íslandi
vegna óska íslenzkra stjómarvalda. Sem 'betur
fer hefur fulltrúi í íslenzka sendiráðinu í Wash-
ington lýst yfir, að honum sé ekki kunnugt um
neitt íslenzkt bann við dvöl blökkumanna hér á
;landi.
Hér hlýtur að vera um misskilning að ræða,
enda hefur ekkert verið birt íslenzkum almenn-
ingi, er gefur ástæðu til að ætla, að nokkur ís-
lenzk yfirvöld hafi tekið svo furðulega ákvörð-
un að óska sérstaklega eftir því, áð blökkumenn
ekki kæmu til landsins.
íslendingar vilja að sjálfsögðu, að í varnar-
liðinu séu valdir menn, sem líklegir eru til góðrar
hegðunar og sem vandræðaminnstrar sambúðar
við landsfólkið. Hitt er gersamlega fjarlægt ís-
' lenzkum hugsunarhætti, að gera hörundslit
manna að mælikvarða í þeim efnum.
Vonandi gera ráðamenn hér á landi sér ljóst,
. að þær fregnir, sem bandarísk blöð hafa birt af
yfirlýsingu varnarmálaráðuneytisins í Washing-
: ton, eru alvarlegt áfall fyrir það álit, sem íslend-
;. jiigar vilja. hafa meðal annarra þjóða. Þetta mál
; verður að skýra þannig, að íslendingar hafi þar
hreinan skjöld. Þjóðin unir því ekki að vera í
heimsblöðum sett í flokk með Saudi-Arabíu hvað
snertir umburðarlyndi í kynþáttamálum.
fct^WdbMsSia^ZgBEBMBaBBHBaBBBBBBBBBBBBBBEBBMBBMBBMMBWBBBBBBMBBBI
Z' r
Dansleikur í kvöld
Grösin [ garði Valfýs Stefánssonar
Valtýr Stefánsson; Menn
ag minningar. Fimmtíu
þættir. Bókfellsútgáfan.
Prentsmiðjan Oddi.
Reykjavík 1959.
BÆKUR Valtýs Stefánssonar
eru sigur fyrir íslenzka blaða-
mennsku. Á þessu lumaði
Morgunblaðið, þegar vel var
leitað og brotunum raðað til
heildar.
Viðtöl'n hafa verið sérgrein
Valtýs, og „Menn og minn-
ingar“ ber því enn vitni. Sam-
töl hans við Fontenay sendi-
herra, séra Ólaf Magnússon í
Arnarbæli, Pétur Jónsson
óperusöngvara, Sighvat Bryn-
jólfsson tollþjón, Sigurð Þór-
arinsson jarðfræðing, Einar
Einarsson húsasmíðameistara,
F'nn Guðmundsson fugla-
fræðing og Helge Finsen arki-
tekt sýna mætavel hug-
kvæmni og leikni Valtýs á
þessu sviði blaðamennskunn-
ar, þó að erfitt sé að sundur-
liða sigurinn á reikning hans
og sögumannanna. Ágætlega
hefur bókarhöfundi og tekizt
að koma á framfæri hrakn-
ingasögum skipverjanna á
Björgu og Kristjáni, svo og
lýsingunni á björgunarafreki
Odds skipstjóra og manna
hans á togaranum Hafsteini.
Þó munu beztu greinarnar
sízt lakari þessum samtölum
bókarinnar. Bernskuminning-
in um kerruhestinn Lýsing
ætti að verða fjölær jurt. Lýs-
ingin á Heklueldinum 1947 er
eitt af því snjallasta, sem ég
man úr blaðamennsku undan-
farinna ára. Frásögnin af
Magnúsi Thorlacíusi Grön-
vold er sömuleiðis prýðilega
heppnuð. En langbezt tekst
Valtý Stefánssyni, þegar hann
leitar í átthagana og föður-
túnið. Endurminningarnar og
sögubrotin frá „brunabæl-
inu“, Möðruvöllum í Hörgár-
dal, eru dáfríðar bókmenntir.
Minningarnar um Ólaf Da-
víðsson bera samt af. Þar
reisir Valtýr Stefánsson vini
Valtýr Stefánsson
sínum fagran og óbrotgjarnan
mlnnisvarða.
Kostir bókarinnar felast
ekki í augljósri og óumdeil-
anlegri ritsnilld. Stíll 'Valtýs
Stefánssonar er raunar per-
sónulegur, en varla svo fág-
aður, ag tíðindum sæti, þrátt
fyrir góða spretti. Hæfileik-
arnir, sem reynast honum
notadrýgstir, eru samvizku-
söm nákvæmni og rík innlif-
un. Svipmyndir hans verða
sumar furðu stórar, þegar þær
eru komnar í bókarrammann.
Valtýr hefur ekki aðeins líð-
andi stund í huga, þegar hann
færir greinar sínar og samtöl
í letur. Oft skyggnist hann
aftur í fortíðina, og stundum
hvessir hann sjónir í áttina
til framtíðarinnar. Hann var
svo sem ekki barnanna bezt-
ur í skömmunum hér á árun-
um, ef ég man rétt. Eigi að
síður á hann til mannræna
hlýju, sem yljar bækur hans
og kannski sér í lagi „Menn
og minningar11. Þar kennist
jákvætt lífsviðhorf og menn-
ingarlegur áhugi. Eitt lítið
dæmi af mörgum: Valtý þyk-
ir vænt um gömlu húsin á ís-
landi. Helge Finsen hreyfir
þar máli, sem hefur ailt of
lengi legið í þagnargildi. Höf-
undurinn lætur ekki mikið á
sér bera í samtalinu, en les-
andanum dylst engan veginn
afstaða Valtýs Stefánssonar.
Hann leggur hug og hjarta í
verkið.
Auðvitað eru grösin misjöfn
í garði bókarinnar, enda
naumast frásagnarvert. Gull-
ið kemur sjaldan hreint og
skírt úr námu íslenzkrar
blaðamennsku, og svo mun
enn verða, ef að líkum lætur.
En ’Valtýr Stefánsson hefur í
dagsins önn lagt svo mörgum
góðum málum drengilegt lið,
að við stöndum í ærinni þakk-
arskuld við þennan Nestor í
ritstjórahópnum. Og fyrir það
á hann sannarlega skilið híýtt
handtak.
Helgi Sæmundsson.
Athygli skal vákin á, að við getum boðið mjög
hagkvæmar
Eru þær jafn hentugar einstaklingum, sem vilja
tryggja sér lífeyri á efri árum og fyrirtækjum eða
stofnunum, er tryggja vilja starfsmönnum sínum
eftirlaun frá ákveðnum aldri.
Skattalögin leyfa frádrátt á iðgjöldum ,af slíkum
lífeyristryggingum allt að 10% af launum, þó
ekki hærri upphæð en 7.000,00 kr. a ári, og 2.000,-
00 kr. árlegan frádrátt fyrir venjulega líftrygg-
ingu. Þeir, sem á þessu ári ætla að nota sér þess-
ar ívilnanir löggjafans verða að ganga frá trygg-
ingunum fyrir áramót. :
Sími 11700.
4 11. des. 1959 — Alþýðublaðið