Hirðir - 30.07.1860, Blaðsíða 11

91
aö taka upp á sig ábyrgS þá, er leiBir af því, ab segja, iivab kláö-
inn væri, og hvernig hann sje undir kominn. Olium stób þá frjálst
fyrir, ab fylgja rábum þeirra, sem betur vissu, en í stab þessa gön-
ubu menn fram og gjörbu hib gagnstœba. Einstrengingsskapur og
sjervizka eru hvervetna híettuleg, en hvab háskalegust eru þau þó,
þar sem þau geta ollab lands og Iýba töpun. þab var lækna og
dýralækna ab segja, hvernig á veikinni stœbi, og hvab gjöra skyldi,
en almennings var ab hlýba, og gjöra þab, sem gjöra þurfti, án tví-
drœgnis og flokkadrátta. Svona niundu allar menntabar þjóbir hafa
ab farib, og slíkt hib sama bar Islendingum ab gjöra.
Jeg sje, ab „Islendingurinn" ybar er ab tala um einhverja „reynslu",
sem á ab vera svo mikils verb, en mjer cr spurn: hvaba reynsla er
þab? Jeg sje hingab til ekkert annab en eybileggingu á fjárstofnin-
um í þessum svo köllubu heilbrigbu ömtum, og hana svo mikla, ab
furbu gegnir á eigi lengri tíma. Jeg get varla trúab, ab eybilegg-
ing þessi inegi vera nein glebileg „reynsla" fyrir nokkurn „íslending",
eba ab henni sje þann veg varib ab hana megi uppbyggilega kalla.
Jeg sje nú á fjártöflunum, ab vestur- og norburamtib hefur í fyrra
vor í fardögum haft 57000 fjár færra en árinu ábur, og ab fjár-
talan í bábum þessum ömtum hefur hin síbari árin, frá því hún átti
ab heita skást, minnkab um libugar 112000 fjár, svo ab nú er
í þeim vart meira en a/3 partar fjár þess, sem þar var, þegar bezt
ljet, fyrir G árum síban. Mjer þykir nú alllíklegt, ab flestir kenni
þetta einhverjum felli, sem á ab hafa orbib í þessum heilbrigbu
ömtum, því þab verbur þó mjög óskiljanlegt, ab fjeb drepist af
tómri heilbrigbi; en mjer er þá spurn, livort þessir fellar komi ein-
ungis af heyleysi, eba af því, ab skepnnrnar þríflst ekki af heyjun-
um, þótt þeim sje kappgefib, og menn þess vegna verbi heyþrota,
og falli svo fjeb bæbi af veiklun og hor? þegar menn skoba fjár-
rœktarsögu Iand3 þessa, þá verbur því eigi neitab, ab þessir fellar
fara ab verba nokkub ískj'ggilegir, og sýnast efalaust ab benda á þab,
ab þessi svo kallaba „ótukt" og „óþrif" í íslenzka fjenu eigi sjeu
svo öldungis ósaknæm, sem þau eru talin. þó nokkur síbari áranna
hafl verib ströng, þá hafa þab samt engir fellivetur verib, og þab
er því meb öllu óskiljanlegt, ab hin fyrnefndu ömt hefbu þurft ab
missa þribjung fjár síns á sögbum árum af þeim orsökum einum.
þegar fjárrœktarsaga lands vors er lesin ofan í kjölinn, þá fer
hún ab verba heldur en ekki aumleg og ófrýnileg, einkum sje hún
borin saman vib fjárrœktarsögu annara landa. Menn sjá þá fyrst,