Fréttablaðið - 12.06.2001, Blaðsíða 22

FRÉTTABLAÐIÐ
H RAÐSOÐIÐ
12. júní 2001 ÞRIÐIUDAGUR
II i'-Wdi
(irt H11 Víll (1:1
MTD
Fór þetta á hörkunni
HULDA HJARTARDÓTTIR
læknir
T vískinnungur
á Irlandi
HVAÐ finnst þér um fóstureyðingar
almennt?
Það á að vera sjálfsákvörðunarrétt-
ur konu hvort hún velur að fara í
fóstureyðingu, en innan þeirra lag-
aramma sem settir eru. Það er mikið
um fóstureyðingar á íslandi en ein
leiðin til að draga úr því væri að
auka fræðslu um getnaðarvarnir og
kynlíf, frekar en að setja frekari
hömlur við fóstureyðingu.
HVER er réttlætingin fyrir fóstureyð-
ingu?
Þegar konan er ekki andlega eða lík-
amlega tilbúin til að ganga með barn
og ber hugsanlega einhvern skaða
af, andlegan eða líkamlegan, þá er
fóstureyðing réttlætanleg.
HVERJAR eru neikvæðu hliðar
fóstureyðingar?
Margar konur finna fyrir eftirsjá
eða þunglyndi eftir slíka ákvörðun.
Slíkt getur til að mynda gerst þegar
konan hefur ekki hugsað út í alla
þætti ákvörðunarinnar eða gerir sér
ekki grein fyrir að kringumstæður
geta breyst. Þá má nefna að í undan-
tekningartilvikum getur aðgerðin
leitt til ófrjósemi.
HVERS VEGNA eiga fóstur-
eyðíngaskip á borð við það sem nú stefnir
að þvf að bjóða írskum konum fóstureyðing-
ar, tilverurétt, eða ekki tilverurétt?
Mér finnst að svona skip eigi rétt á
sér og vísa til þeirra sérstöku kring-
umstæðna sem eru í írlandi, það er
ákveðinn tvískinnungur í gangi.
írskar konur vilja greinilega eiga
þennan möguleika á að fara í fóstur-
eyðingu en kaþólska kirkjan og al-
menningsálitið hefur ekki viljað
samþykkja það. Það er vel þekkt að
írskar konur fara í stórum hópum í
fóstureyðingu. Fólk er fast í ákveðn-
um hlekkjum því það er hvorki
leyfilegt að nota getnaðarvamir né
fara í fóstureyðingu. Fólk er því að
eiga kannski 6-7 börn, og ásamt því
að stjómvöld viðhaldi hinu trúarlega
mynstri er fátæktinni viðhaldið líka.
Þama skapast togstreita á milli þess
sem fólkið vill og þeirra laga sem
stjómvöld fylgja.
Könnun meðal ungra kvenna:
r'
Ast og kynlíf fara saman
könnun í nýrri könnun sem Reuters
segir frá taka ungar konur ákvörðun
um það hvort þær vilja lifa kynlífi út
frá eigin persónulegri afstöðu og ekki
vegna þrýsting frá umhverfinu. Mikill
meirihluti ungra kvenna í könuninni
segja lifa kynlífi vegna þess að þeim
„falli við“ eða þær „elski“ þann sem
þær velja að vera með. Einungis þriðj-
ungur segir ástæðuna fyrir kynmök-
um hafa verið þá að þeim „þyki gott að
lifa kynlífi".
Doktor Jan E. Paradise frá Lækna-
háskólanum í Boston í Massachi-
settes, sem stjórnaði könuninni, segir
að niðurstöðurnar ættu að geta hjálp-
að til þess að meta það hvernig best sé
rFRlTTIR AF FÓLKi I
að fræða unglinga sem eru virkir á
kynlífssviðinu í því skyni að minnka
hættuna á sjúkdómum sem smitast
við kynmök. „Almennt sé er tíðni kyn-
sjúkdóma mest hjá fólki á aldrinum 15
til 30 ára“, segir Paradise sem ásamt
samstarfsfólki sínu lagði margháttað-
ar spurningar fyrir 197 stúlkur 14 ára
og eldri, sem komu á heilsugæslustöð
í borginni.
í niðurstöðum rannsóknarinnar,
sem birt var í maí hefti Tímarits um
heilsu unglinga, kemur fram að fjöru-
tíu af ungu konunum 197 sögðu að þær
héldu enn meydóminum og 25 höfðu
ekki lifað kynlífi síðustu þrjá mánuði.
Meirihluti þátttakendanna, 132, sögð-
ust stunda kynlíf. „Heinar meyjar eru
líklegri en óvirkar stúlkur til þess að
greina þrjár sérstakar ástæður fyrir
því að lifa ekki kynlífi: „Ekki rétti tím-
inn fyrir mig núna“ (82% á móti 50%),.
„bíða þar til ég er orðinn eldri" (69% á
móti 8%) og „bíða þar til ég er gift“
(67% á móti 38%)“. ■
ÁST OG KYNLÍF
I vikunni verður frumsýnd í Þýskalandi
myndin „Love and Sex" þar sem leikkonan
Famke Janssen leikur blaðamann sem á
að skrifa um „20 leiðir til þess að lifa í var-
anlegu sambandi", en sjálf hefur hún að-
eins reynslu af skammvinnum sambönd-
um. Mótleikari hennar erf Jon Favreau. Hér
er um að ræða rómantíska gamanmynd.
EHEa
HYA I\J
f n lííi iivi/xi\i
.l/M ;l IMtrsl=l\l
I tAIMtsl IIVI»=fcí
atMtAtf-BH
Skúli Björnsson í bakvarðasveit íjallgöngukappans Haraldar Arnar Ólafsssonar
segir hann hafa lagt Denali fjall að fótum sér á mettíma. Nú bíði fjallganga í
Kákasusfjöllum þar sem helsta hættan stafi af misindismönnum.
fjallasport Haraldur örn Ólafsson
pólfari og fjallagöngukappi er
kominn niður af hæsta fjalli Norð-
ur-Ameríku eftir að hafa tekið það
með sannkölluðu áhlaupi og er
væntanlegur heim á næstu dögum.
Eftir að hafa staðið á tindi hins
6194 metra háa Denali fjalls um
miðnætti aðfararnótt sunnudags að
íslenskum tíma fór hann niður í
efstu búðir í 5200 metra hæð þar
sem hann svaf áður enn hann fór til
fundar við félaga sinn Guðmund
Eyjólfsson sem beið lasinn í lækna-
búðum í 4300 metra hæð. „Þaðan
tóku þeir einfaldlega strax strikið
niður allt fjallið niður í fyrstu búð-
ir en þær eru í 2200 metra hæð,“
segir Skúli.
Það var því mikill hraði á Har-
aldi niður Denali og hæðarmunur-
inn 3000 metrar á aðeins einum
degi. Skúli viðurkennir að nokkuð
hafi verið af kappanum dregið en
að hann hafi þó látið vel af sér.
„Auðvitað var hann orðinn
þreyttur en hann gerði þetta ein-
faldlega á hörkunni. Þetta er heil-
mikið afrek hjá Haraldi að ná þessu
á svona stuttum tíma. Hann fékk
mjög stutta aðlögun því frá því
hann kom á fjallið og þar til hann
náði toppnum liðu ekki nema fjórt-
án dagar sem er alveg það minnsta
sem þekkist, “segir Skúli.
Áður hefur komið fram að innan
við fjórðungur manna sem leggja
upp Denali ná toppnum. Skúli segir
helstu erfiðleikana felast í súrefn-
isskorti og nístingskulda auk þess
Hulda Hjartardóttir er kvemjúkdómalækrtir á
Landspítalanum og hefur ásamt ððrum, séð um
að gera legvatnsástungur, hnakkaþykktarmæl-
ingar og að taka fylgjusýni á ófrfskum konum.
BAKVÖRÐURINN
„Þetta er heilmikið afrek hjá Haraldi að ná þessu á svona stuttum tfma," segir Skúli
Björnsson.
sem veður á fjallinu geti verið
allsvakaleg. Sjálf gangan sé ekki
svo flókin eða hættulega nema á
tveimur stöðum ofarlega í fjallinu
sem séu varhugaverðir. Þegar kom-
ið sé í mikla hæð geti súrefniskort-
urinn dregið úr getu manna. „Ein-
beitingin minnkar og gangan verð-
ur enn hættulegri fyrir vikið. Menn
þurfa því að hafa mikinn vara á sér
og vera þjálfaðir til að meta að-
stæður," segir Skúli.
Næsta verkefni Haraldar Arnar
er hæsta fjall Evrópu, Elbrus í
Kákasusfjölium, en það nær hæst
5642 metra yfir sjávarmál. Næsta
fjall þar á eftir er Kilmanjaro í
september, síðan heldur hann til
Nýju Gíneu þar sem bíður erfið
ganga áður en hann heldur á suður-
hvel jarðar í desember þar sem
hann ætlar að ganga á hæstu fjöli í
Antartíku og í Suður-Ameríku.
„Elbrus er ekki svo svakalegt.
Það er 5690 metrar, svipað og
Kilmanjaro. En það sem er hins
vegar aðaláhyggjuefnið er sá
rumpulýður sem þar er í landinu.
Það ber mönnum víst að fara mjög
varlega," segir Skúli. ■
sóknum og vídeóböndum sem stíluð
eru á ákveðna hópa. Á kjördag er
svo barið upp á hjá einstaklingum
og fjölskyldum sem eru í hinum
skilgreindu markhópum. Og auðvit-
að sitja liðsmenn Verkamanna-
fiokksins í kjördeildum og merkja
við þá sem kjósa eins og Sjálfstæð-
isflokkurinn gerir einn flokka á ís-
landi.
Allt frá því að Davíð Oddson lét
að því liggja í véfréttarstíl að
Halldór Ásgrímsson yrði góður for-
sætisráðherra, hefur verið þrálátur
orðrómur um hrókeringar í rfkis-
stjórninni á hausti komanda. Enginn
veit í raun hvað verið er að tala um
Avefsíðu sinni stríðir Björn
Bjarnason menntamálaráðherra
Samfylkingunni með því að ýmsir
framámenn Sam-
fylkingarinnar hafi
verið í Bretlandi og
tekið þátt í kosn-
ingastarfi með
Verkamannaflokkn-
um. „Þeir ættu að
hafa séð“, segir
Björn „að mikið
þarf til þess að
fella ríkisstjórn sem gengur sam-
hent og án stóráfalla á ferli sínum
til kosninga. Þeir ættu einnig að
hafa séð, að það skiptir máli að fylg-
ja ábyrgri stefnu og hafa forystu-
menn, sem njóta trausts. Samfylk-
ingin þarf að taka sér tak, ætli hún
að uppfylla þessi skilyrði."
Ihaldsflokkurinn í Bretlandi þarf
líka að taka sér tak. Flokkurinn er
leiðtogalaus eftir að William Hague
boðaði afsögn sína.
Það sem verra er
að enginn af nefnd-
um eftirmönnum
hans er talinn hafa
minnstu möguleika
: til þess að rétta
hlut flokksins svo
I nokkru nemur. Er
þá talið alveg sama
hvort leiðtoginn verður Anne
Witcombe, Michaei Portillo eða Ken
Clarke. Miklar deilur eru einnig um
það hvort íhaldsflokkurinn á að
halda í gamlar kennisetningar og
Evrópuf jandskap eða taka um sam-
keppni við Verkamannaflokkinn um
miðjuna.
Einn Samfylkingarmannanna í
Bretlandi var Björgvin Sigurðs-
son framkvæmdastjóri flokksins.
Það sem honum
mun hafa komið
mest á óvart var
hve lítil áhersla var
lögð á auglýsingar
og veggspjöld í
kosningabarátt-
unni. Það efni sem
lagt var fram af
hálfu flokksins var
allt í hófstilltari stíl en fyrir síðustu
kosningar þótt línurnar væru fáar
og skýrar. Hins vegar var öll áher-
sla lögð á skoðanakannanir og grein-
ingu á markhópum. Þrjú hundruð
manns starfa f fjölmiðía- og könnun-
armiðstöð flokksins og 150 sinna
stöðugum úthringingum í hópa. Síð-
an er málum fylgt eftir alveg fram
á kjördag með markpósti, heim-
nema Halldór og
Davíð, en það
breytir ekki því að
þingmenn stjórnar-
flokkanna velta því
mjög fyrir sér
hvað í vændum
kunni að vera.
Talið er ólíklegt að
forsætis- og utanríkisráðherra
hyggist hafa stólaskipti, og senni-
legra að málið tengist brotthvarfi
Davíðs úr stjórnmálum. Væntanlega
myndu þá framsóknarmenn gefa
eftir einn ráðherrastól fyrir forsæt-
isráðherrastólinn, og berast þá
böndin að Páli Péturssyni sem í vor
lagði kapp á að öll sín mál hlytu af-
greiðslu á vorþinginu. Hitt er einnig
talið koma til greina að Davíð hieypi
Geir H. Haarde í forsætisráðherra-
stólinn til þess að styrkja stöðu hans
fyrir landsfund Sjálfstæðisflokks-
ins.
ÞRÚÐA
„Ef þoð er ekki hurðin ó
isskápmim athugoðu þá
hurðino á frystínum. Það er
hefkah hérnaí Eitthvað er opjðf"
Ðalvegur 16A • 202 Kó|