Fréttablaðið - 01.08.2001, Side 10

I l'l I IABI AOII )
10
FRÉTTABLAÐIÐ
K ágúst 2001 MIÐVIKUDACUR
Útgáfufélag: Fréttablaðið ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjóri: Einar Karl Haraldsson
Fréttastjóri: Pétur Gunnarsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Pverholti 9, 105 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Símbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Fréttablaðið ehf.
Plötugerð: iP-prentþjónustan ehf.
Prentun: Isafoldarprentsmiðja hf.
Dreifing: Póstflutningar ehf.
Fréttaþjónusta á Netinu: Vlsir.is
Fréttablaðinu er dreift ókeypis til allra heimila á höf-
uðborgarsvæðinu. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn
greiðslu sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
én endurgjalds.
| BRÉF TIL BLADSINS"]
ÝStStS skrifar:
Byrjað á
öfugum enda
iögreglumál Mig langar bara að
fá svar við því hvers vegna maður
sem uppvís verður af því að mis-
nota aðstöðu sína og draga sér fé,
reyna síðan að koma undan gögn-
um sem sanna afbrot hans er ekki
hnepptur í gæsluvarðhald eins og
aðrir grunaðir afbrotamenn?
íslenskt réttarkerfi hefur ver-
ið gagnrýnt fyrir að nota gæslu-
varðhaldsúrræðið óspart, en beit-
ing þess hefur verið réttlætt með
því að í litlu samfélagi sé nauð-
synlegt að koma í veg fyrir sam-
ræmingu á framburði og eyði-
leggingu málsgagna með því að
hneppa grunaða í gæsluvarðhald.
I máli Árna Johnsen hefur Rík-
isendurskoðun án nokkurra laga-
heimilda, eins og Fréttablaðið hef-
ur greint frá, beðið um að opin-
berar stofnanir haldi gögnum frá
fjölmiðlum meðan málið sé í
könnun. Lögreglurannsókn að
kröfu saksóknara er nú fyrst að
hefjast þessa dagana, löngu eftir
að málið komst í hámæli. Þannig
er byrjað á öfugum enda í þessu
máli, þeas það hefði átt að hefjast
á lögreglurannsókn en síðan eða
samhliða að sæta sérstakri könn-
un á samskiptum Árna Johnsen
við hið opinbera. Hætt er við að
þessi samhæfði kerfisdráttur
kunni að hafa leitt til spillingar á
málsgögnum. ■
„Camel eru afskaplega góðar sígarettur“
Idag taka gildi ný tóbaksvarn-
arlög. í þeim er kveðið á um
að öll umfjöllun í fjölmiðlum um
tóbak sé bönnuð „nema ljóst sé
að hún miði bein-
línis að því að
koma á framfæri
upplýsingum sem
draga úr skað-
semi tó-
baksneyslu".
Margir hafa
gagnrýnt þetta
ákvæði og sagt
stjórnmálamenn fara offari í
forræðishyggju sinni. Það hefti
tjáningar- og ritfrelsi manna
þótt meirihluti alþingismanna
og heilbrigðissérfræðingar séu
sammála um að reykingar séu
Það er ólýsan-
lega gott að fá
sér stóran
vindil með
kaffi og kon-
íaki eftir kraft-
mikla máltíð.
—*—
ekki af hinu góða. Það á samt
ekki að ganga svo langt að
grundvallarþáttur lýðæðisins sé
brotinn með þessum hætti.
Mannréttindi verða aldrei um-
semjanleg enda algild.
Á grundvelli laganna er til
dæmis hægt að kæra höfund
þessa pistils fyrir að segja að
reykingar séu flottar. Og þær
eru ekki einungis flottar heldur
einnig góðar fyrir þá sem vilja
svala fíkn sinni í nikótín. Enda
er það ólýsanlega gott að fá sér
stóran vindil með kaffi og kon-
íaki á góðum veitingastað eftir
kraftmikla máltíð. Þá handleik-
ur fagmaður vindilinn eftir
virðulegum lögmálum vindla-
hefðarinnar, kveikir rólega í svo
JVLáLmanaa.
Björgvin Guðmundsson
fjallar um nýju tóbakslögin
glóðin dreifist jafnt í þéttum
vindlinum. Ekkert jafnast á við
fyrsta dragið af þeim reyk.
Haraldur Blöndal hefði líka
verið lögsóttur þegar hann sagði
í grein að Camel væru afskap-
lega góðar sígarettur, bragð-
miklar og fastar. Hann átti það
líka til að fá sér Gauloises,
franskar verkamannasígarettur,
með sterkum reyk svo hann
svimaði nærri af hverju dragi.
Þær voru reyktar af þeim sem
V
þótti það gáfulegt.
Ætli margir taki ekki upp sið
Haraldar í kjölfar nýju laganna
og reyki firnasterkan Havanna-
vindil á reyklausa daginn, reyk-
inganefndinni til dýrðar? ■
P.G. Jersild læknir og rithöfundur:
Skyldur gagnvart framtíðarkynslóðum
NÝTT LÍF
Líf og heilsa framtíðarkynslóða eru í húfi
þegar ákvarðanir eru teknar I lífvísindum.
visiNDi Nú á dögum stendur
manneskjan frammi fyrir ýms-
um álitamálum þar sem í húfi eru
verðmæti fyrir framtíðarkyn-
slóðir. Ákvarðanirnar snerta ekki
aðeins okkur sjálf, heldur gætu
manneskjur framtíðarinnar litið
svo á að með því að bregðast
rangt við séum við ekki að upp-
fylla skyldur okkar gagnvart
þeim. í slíkum tilfellum geta
skammtíma og langtímasjónar-
mið stangast á, jafnt sem sjónar-
mið núlifandi kynslóða og fram-
tíðarkynslóða. Sænski læknirinn
og rithöfundurinn P.C. Jersild
hefur velt fyrir sér þeim siðferð-
isspursmálum sem menn standa
frammi fyrir hvað varðar rann-
sóknir á stofnfrumum fósturvísa
og leitast hann við að vega og
meta ávinninginn gagnvart fórn-
inni. Hann telur stærstu siðferð-
isspurningar ekki tengjast upp-
hafi lífsins; taka verði tillit til
þess þroskastigs sem fósturvísir
er á, á þessu tímabili. Frjóvgað
egg eða fósturvísir hefur á þeim
tíma ekki enn öðlast neina þá eig-
inleika sem einkenna manneskj-
ur og finnur heldur ekki til sárs-
auka. Það geri hinsvegar fólk
sem þjáist af sjúkdómum og sið-
ferðisspurningin er miklu frem-
ur endalok lífsins og gildi lífs
fullvaxta manneskja. ■
Sjónarmið páfa og strangtrúarfólks :
Mennsku lífifórnað
vísindi Skiptar skoðanir eru á rétt-
mæti rannsókna á stofnfrumum
fósturvísa í læknisfræðilegum til-
gangi. Allt bendir til þess að þær
gætu búið yfir lækningarmætti á
þeim stigum þegar þær hafa ekki
enn sérhæft sig til að gegna hin-
um ýmsu hlutverkum í líkaman-
um, til að mynda sem taugafrum-
ur, vöðvafrumur og svo framveg-
is. Vandamálið er að komast að
því hvaða boðum þessar frumur
lúta og þá er hugsanlegt að þær
geti tekið að sér endurhæfingar-
hlutverk í hinum ýmsu skemmdu
vefjum og líffærum manna, t.d.
insúlínframleiðslu í þágu sykur-
sjúkra. En til að verða ágengt þarf
að rannsaka þessar frumur. Til að
rannsaka þær þarf að fórna
mennsku lífi, en margir álíta getn-
að marka upphaf nýs einstaklings.
Þessum einstaklingi yrði þá fórn-
að í þágu einhvers annars og þar
með er ákveðnum forsendum fyr-
ir helgi mannlífsins ógnað. Auk
þess er, samkvæmt þessu sjónar-
miði, ekki réttlætanlegt að fórna
einum einstaklingi fyrir annan,
allir mennskir einstaklingar hafa
sama rétt til lífs. Bent hefur verið
á að hugsanlegt sé að nota full-
orðnar stofnfrumur í þessum
sama tilgangi og sneiða þar með
hjá siðferðisspursmálum, en langt
er frá því að slíkir möguleikar
hafi verið kannaðir til hlítar.
Skemmst er að minnast frétta af
lækningaraðferðum sem vísinda-
menn telja sig vera komna nokkuð
áleiðis með, að nota stofnfrumur
úr beinmerg til að græða skemmd
nýru. Margir vísindamenn eru þó
á þeirri skoðun að fósturvísis-
stofnfrumurnar búi yfir meiri
möguleikum. ■
VÍSINDAMENN AÐ VERKI
Ýmsir telja vísindamenn ganga of langt við inngrip I hina náttúrulegu framvindu lífsins.
ÖRÐRÉTTl
Er annar mælikvarbi um
siðferði sjálfstœðismanna ?
DAVlÐ ODDSSON
En er Davíð þá ekki sekur um þá sömu sömu hreesni og hann ásakar vinstrimenn um,
spyrja ungir framsóknarmenn?
forsætisráðherra „Við skulum
frekar reyna að rýna i þær for-
sendur sem forsætisráðherra
virðist byggja viðhorf sín til sið-
ferðilegra álitaefna.
Davíð hefur nefnilega með
ágætum árangri þvegið hendur
sínar af gjörðum Árna Johnsens
með þeim rökum að þingmannin-
um einum sé um að kenna að hann
hafi misstigið sig svo herfilega
sem raun var á. Hvorki Sjálfstæð-
isflokkurinn né menntamálaráð-
herra geti borið ábyrgð á siðferð-
isafglöpum þingmannsins. En
þessi röksemdarfærsla hvílir á
þeirri forsendu, að hver einstak-
lingur beri einn ábyrgð á siðferði-
legri breytni sinni. Þannig verði
stjórnkerfið eða einstakir stjórn-
málafiokkar ekki dregnir til
ábyrgðar þegar stjórnmálamenn
verði uppvísir af því að hafa leiðst
út af hinum þrönga vegi dyggðar-
innar.
Gott og vel. Ef við föllumst á
þessa röksemdarfærslu og kink-
um kolli þegar Davíð segir okkur
að hvorki hann, Sjálfstæðisflokk-
urinn né Björn Bjarnason geti bor-
ið ábyrgð á gjörðum Árna John-
sen, hvernig má þá vera að for-
maður Sjálfstæðisflokksins geti
talið það flokknum sérstaklega til
hróss að þingmenn flokksins axli
ábyrgð? Ef siðferði er þegar allt
kemur til alls bundið við einstak-
linginn sjálfan, hvernig stendur
þá á því að helstu foringjar vinstri
flokkanna virðast vera upp til
hópa „vafasamir karakterar", svo
notað sé orðalag Davíðs? Hvernig
getur þetta rímað saman við þá
siðferðilegu einstaklingshyggju
sem þó virðist vera grundvöllur að
siðfræði Davíðs Oddssonar.
Er það kannski hugsanlegt að
forsætisráðherra telji að leggja
eigi annan mælikvarða á siðferði-
legra breytni sinna eigin flokks-
manna en andstæðinga sinna. Á
meðan ekki megi draga ályktanir
um siðferði hans eigin flokks út
frá einum villuráfandi sauði eigi
hins vegar að fella dóm um alla
hjörð andstæðinga hans út frá ára-
tugagömlum misgjörðum þriggja
fornra fjandvina hans.
En er Davíð þá ekki sekur um
þá sömu sömu hræsni og hann
ásakar vinstrimenn um?“
Finnur Þór Birgisson á vefriti ungra
framsóknarmanna, maddaman.is