Fréttablaðið - 13.08.2001, Qupperneq 10

10
FRÉTTABLAÐIÐ
13. ágúst 2001 MÁNUPAGUR
Lög um fœðingarorlof og láglaunafólk
I Rl I ! AR! A!)!!)
Útgáfufélag: Fréttablaðið ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjóri: Einar Karl Haraldsson
Fréttastjóri: Pétur Gunnarsson
Ritstjóm, auglýsingar og dreifing:
Þverholti 9, 105 Reykjavík
Aðalslmi: 515 75 00
Slmbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjom@frettabladid.is
Símbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Fréttablaðið ehf.
Plötugerð: iP-prentþjónustan ehf.
Prentun: Isafoldarprentsmiðja hf.
Dreifing: Póstflutningar ehf.
Fréttaþjónusta á Netinu: Vlsir.is
Fréttablaðinu er dreift ókeypis til allra heimila á höf-
uðborgarsvæðinu. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn
greiðslu sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskiiur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins I stafrænu fomni og I gagnabönkum
án endurgjalds.
Eitt traustasta þagnarsamsæri
síðustu ára var þegar ný lög
um fæðingarorlof voru samþykkt.
Og þögnin skal enn ríkja því um
leið og einhver dirfist að opna
munninn um afleiðingar laganna
geltir Morgunblaðið hátt og ör-
ugglega. Það sýnir viðbrögð
blaðsins í leiðara þegar minnt var
á mikinn kostnað sem lögin hafa í
för með sér við orlofstöku
slökkviliðsmanna og þegar Har-
aldur Blöndal, hæstaréttarlög-
maður, gerði athugasemd við það,
að foreldrar langveikra barna fá
einungis lítið brot af þeim bótum
sem vel stæðir foreldrar heil-
brigðra barna fá. Óréttlæti og af-
leiðingar laganna eru að koma í
ljós.
Nauðsynlegt var að tryggja
jafnan rétt foreldra til töku orlofs.
En af hverju var verið að veita
þeim, sem eru
fjárhagslega best í
stakk búin til að
ala upp barn,
hæstu félagslegu
bæturnar? Var það
markmið ríkis-
valdsins með fé-
lagslega kerfinu
að rétta þeim
hæstu styrkina
sem síst þurfa á
bótum að halda?
Annað sem er
skrítið í þessar löggjöf er þögn
verkalýðsleiðtoga og forsvars-
manna vinstri flokkanna á þingi.
Mál manna
Björgvin Guðmundsson
fjallar um félagslega aðstoð.
Samfylkingin vildi til dæmis
„jafna leikinn í samfélaginu“. Sá
leikur er ekki jafnaður með þess-
um lögum.
Þessi þögn er skerandi í eyrum
fólks sem þarf raunverulega á
þessari aðstoð að halda. Láglauna-
fólk og foreldrar langveikra
barna, sem Haraldur minntist á í
grein sinni. Af hverju er þeim
ekki hjálpað sem virkilega þurfa á
því að halda? Byggist ekki félags-
legt kerfi á því? Af hverju eru
ekki gerðar athugasemdir við
þessa útgjaldafrekustu aðgerð
stjórnvalda fyrr og síðar? Af
hverju er þessi tvískinnungur á
Alþingi íslendinga? ■
—♦—
En af hverju
var verið að
veita þeim,
sem eru fjár-
hagslega best
í stakk búin til
að ala upp
barn, hæstu
félagslegu
bæturnar?
—♦—
SJÚKRAHÚS
Árangur þess fólks er ekki mikill, allavega
er hann ekki sýnilegur. Ábyrgðin er ekki
einungis óbilgjarns ríkisvalds, hún er ein-
nig sjúkraliða sjálfra.
Hvet til
samninga
Sjúkraliði skrifar:
kjaramál Sjúkraliðar virðast ekki
eiga hljómgrunn hjá ráðamönn-
um. Samningar hafa verið lausir
svo mánuðum skiptir og ekkert
virðist vera að gerast sem bendir
til að kjaraviðræðurnar skili ár-
angri. Flestar aðrar stéttir hafa
náð samningum og það er orðið
nauðsynlegt fyrir sjúkraliða að
deilu þeirra ljúki sem fyrst.
Til þess liggja nokkrar ástæð-
ur. Ég spyr hvort ekki sé hag-
kvæmt að þeir sem hafa menntað
sig til ákveðinna starfa fáist til að
sinna þeim störfum. Svo er ekki
hvað sjúkraliða varðar. Ég spyr
einnig hvort það sé ekki betra og
öruggara fyrir sjúklinga að þeim
sinnt af fólki sem hefur menntað
sig til þess. Svo er ekki.
En hvers vegna? Hvað er það
sem gerir að sjúkraliðar flýja
starfið sitt í auknum mæli? Það
eru fyrst og fremst lág laun og
bág kjör.
Ekki hef ég trú á að þeir sem
öllu ráða beri kala til sjúkraliða -
þannig að best get ég trúað því að
opna verði augu þessa fólks. Það
vinnst enginn sparnaður með því
að trassa samningsgerð, það
hagnast enginn á að sjúkraliðar
leiti í önnur störf.
En hvers vegna er ekki samið
við sjúkraliða? Hvers vegna er
ekki komið í veg fyrir að þeir leiti
í önnur störf? Ríkið virðist ekki
hafa nokkurn áhuga á að semja.
En er þá ábyrgð öll þess? Ég er
ekki viss. Sjúkraliðafélagið hefur
stjórn og launað fólk til að vinna í
þessum málum. Árangur þess
fólks er ekki mikill, allavega er
hann ekki sýnilegur. Ábyrgðin er
ekki einungis óbilgjarns ríkis-
valds, hún er einnig sjúkraliða
sjálfra. ■
Flugslysið Skerjafirði.
Söfnunarsímar
Ef hringt er í eftirtalin númer
gjaldfærist af reikningi símans,
sem hringt er úr, sem hér segir:
Sími 907 2007 -1.000,- kr
Sími 907 2008 - 2.000,- kr
Sími 907 2009 - 5.000,- kr
Bankar. er no. 1175-05-409940
Greiðendum hátekju-
skatts fjölgar um helming
Hvorki skattleysismörk né hátekjumörk hafa fylgt launaþróun. Jaðarskattaáhrif mikil hjá skul-
dugu barnafólki. ASI segir þá lægstu bera of miklar byrðar. Tekjuskattur til ríkissjóðs vaxið um
tæpa 20 milljarða.
skattar Skatttekjur ríkissjóðs
vegna hátekjuskatts hafa aukist
um rúman milljarð á síðustu fimm
árum. Árið 1997 voru tekjur ríkis-
sjóðs af þessum skattstofni 459
milljónir en hafa vaxið í tæplega
1,6 milljarða. Á sama tíma hefur
þeim sem greiða þennan skatt
fjölgað úr 7.200 manns 1997 í
15.144 á síðasta skattaári. Fari
mánaðarlaun einstaklings yfir 280
þúsund á mánuði er greiddur
aukalega skattur upp á 7%. Um
hjón gildir að tvöföld upphæð
veldur því að menn greiða há-
tekjuskatt. Tekjur umfram þessi
mörk bera því rúmlega 45% skatt.
Við þetta bætist að vaxtabætur og
barnabætur eru tekjutengdar, auk
endurgreiðslu á námslánum.
Frá vaxtagjöldum dragast 6%
af heildartekjum og barnabætur
byrja að skerðast hjá hjónum um
5% af tekjum yfir 1.290 þúsund á
ári. Við þetta bætist svo að seinni
endurgreiðsla námsláns nemur
4,75% af útsvarsstofni. Jaðar-
skattaáhrifin af ríflegum milli-
tekjum eru því mikil og ráðstöf-
unartekjurnar aukast lítið í takt
við tekjuaukninguna.
Ástæða þess að þeim sem
greiða þennan skatt hefur fjölgað
um helming er sú að mörk há-
tekjuskattsins hafa ekki fylgt
verðlagsþróun. Miðað við óbreytt
ástand og hækkun launavísitölu
mun fjölga enn meir á næsta ári.
Rannveig Sigurðardóttir hag-
fræðingur ASÍ hefur ekki sérstak-
ar áhyggjur af hátekjuhópnum.
Hún bendir á að árið 1997 þegar
skattaprósentan hafi verið lækk-
uð hafi ríkissjóður gert gott betur
en það að borga þá skattalækkun
með því að láta ekki persónufrá-
dráttinn fylgja launaþróun. „Sam-
kvæmt útreikningum Þjóðhags-
stofnunar eykst skattbyrðin mest
hjá tekjulægstu hópunum.“ Hún
segir að hér sé dreifing skattbyrði
nokkuð flöt þannig að þeir sem
eru í lægsta hópnum beri hlut-
fallslega minnst úr býtum. Rann-
veig segir að áhrif skerðingar
barna- og vaxtabótakerfisins þýði
að skuldugt barnafólk beri
þyngstar byrðar. Þá hafi á sama-
tíma fjölgað verulega í þeim hópi
sem fer yfir skattleysismörk, en
þeir voru 112 þúsund árið 1997 en
eru rúm 135 þúsund í ár.
Árið 1997 var tekjuskattur til
ríkissjóðs rúmir 33 milljarðar en
hefur hækkað í rúma 50 milljarða
á þessu ári.
haflidi@frettabladid.is
ORDRÉTT
Björn er ekki sœrt dádýr
ágreiningur Guðmundur Andri
Thorsson skrifar í pistli á Strik.is
svar til Björn Bjarnasonar sem hafði
deilt á rithöfundinn á heimasíðu
sinni. Hér á eftir eru valdir kaflar úr
greinar Guðmundar:
„Björn Bjarnason víkur að mér í
pistli sínum þessa vikuna. Þar líkir
ráðherrann sér við næstveikasta dýr-
ið í hjörð í dýralífsmynd frá Afríku
sem hrægammurinn (ég) sé farinn að
hnita hringa yfir nú þegar Árni John-
sen n veikasta dýrið í hjörðinni n sé
fallinn. Þetta er afar sérkennilegt
myndmál sem ég á dálítið erfitt með
að lifa mig inn í. Ekki bara að vesal-
ingur minn sé hrægammur sem með
sínum máttuga og ógni helstu valda-
mönnum landsins heldur á ég alveg
sérstaklega erfitt með að sjá fyrir
mér þingflokk Sjálfstæðisflokksins
sem hóp af felmtruðum dádýrum.
Allt er þetta tal til vitnis um að
Björn og félagar telja enn að fall
Árna Johnsens eigi rætur að rekja til
umfjöllunarinnar um verk hans en
ekki til sjálfra verka hans, að harm-
leikurinn felist í því að upp komst um
svik hans fremur en svikunum sjálf-
um.
Björn kveinkar sér undan því að
ég sagði að það væri til vitnis um
dómgreindarskort hans að hafa skip-
að Árna til starfa á vegum ráðuneyt-
is síns. Svar hans er klassískt: Það
var ekki bara ég! Hann bendir m.ö.o.
á að Svavar Gestsson hafi upphaf-
lega skipað Árna til formennsku í
bygginganefnd Þjóðleikhússins og
Ólafur G. Einarsson framlengt þau
störf. Svavar Gestsson sýndi vissu-
lega dómgreindarskort en stórkost-
leg framúrkeyrsla nefndarinnar á
sínum tíma við endurbætur á Þjóð-
leikhúsinu sýnir þó að enn meira
dómgreindarleysi var að endurráða
Árna til óljósra viðhaldsverkefna.
Árni hefur vissulega haft orð á sér
fyrir dugnað og framkvæmdasemi,
en það framtak hefur ævinlega verið
á kostnað skattborgara, kostnaðarvit-
und hans þegar almannafé er annars
vegar var þá þegar orðin kunn flest-
um landsmönnum sem á annað borð
fylgdust með fréttum, þótt ekki hefði
komist enn upp um að hann sjálfur
drægi sér fé.“
Og áfram:
Ég kann því illa að vera dreginn
inn í einhverja dýralífsmynd sem
geisar í höfði Björns Bjarnasonar
fyrir það eitt að hafa orð á því að
hann sem ráðherra beri ábyrgð á
störfum þeirra manna sem hann hef-
ur skipað til verka. Sem ráðherra
verður hann að una því að vikið sé að
störfum hans með gagnrýnum hætti
án þess að hann fari að upplifa sig
sem hundeltan bamba fyrir vikið. Þá
er óviðunnanlegt að sjá hann kenna
menn sem dirfast að gagnrýna hann
við ógeðfelldustu kvikindi dýraríkis-
ins. Við erum ekki dýr. Við erum ekki
í Afríku og Richard Attenborough er
ekki að lýsa okkur. Björn Bjarnason
er ekki sært dádýr heldur einn valda-
mesti maður landsins. Árni Johnsen
er ekki fallinn hjörtur heldur valda-
maður sem komst upp að hefði dreg-
ið sér fé og bíður dóms en sást síðast
til í góðum hópi í Eyjum þar sem
hann var ákaft hylltur fyrir söng sinn
og umvafinn hlýjum eins og vera
ber.“ ■