Fréttablaðið - 12.11.2001, Blaðsíða 12

12
FRÉTTABLAÐIÐ
12. nóvember 2001 MÁNUDAGUR
PIN-númer í hraðbönkum:
Ekki eins örugg
og áður var talið
Framkvæmdaleyfis ekki
krafist:
Má rækta
sinn skóg
skipulacsmál Bóndi einn í Borgar-
firði þarf ekki sérstakt fram-
kvæmdaleyfi vegna fyrirhugaðrar
nytjaskógræktar á 26 hekturum af
landi sínu. Bóndinn hefur þegar
hafið ræktunina á 5 hekturum lands
en Skipulagsstofnun taldi áform
hans svo umfangsmikil að þau út-
heimtu sérstakt framkvæmdaleyfi
enda hefðu þau talsverð umhverfis-
áhrif. Bóndinn skaut þá málinu til
úrskurðamefndar um skipulags- og
byggingarmál sem komst að fyrr-
greindri niðurstöðu. Þess má geta
að í svæðisskipulagi er gert ráð fyr-
ir skógrækt á umræddu landi. ■
ÖRYGGISMÁL Alvarlegur galli hefur
greinst í því tölvukerfi sem notað
er til að vernda PIN-númer þeirra
fjölmörgu einstaklinga sem taka
reiðufé út úr hraðbönkum. Sam-
kvæmt öryggissérfræðingum við
háskólann í Cambridge, er auðvelt
að misnota kerfið. Vara þeir við því
að óheiðarlegir bankastarfsmenn,
geti misnotað veikleika þessa og
dregið til sín peninga af annarra
manna reikningum.
í hvert skipti sem hraðbanki er
notaður er flókinni tækni beitt til að
vernda þær upplýsingar sem ber-
ast frá bankanum til tölvunnar sem
býr yfir upplýsingum um alla
reikninga. Við þessa aðgerð er sér-
stakt dulmálskerfi notað sem rugl-
ar þær upplýsingar sem stimplaðar
eru inn í bankann þannig að ekki sé
hægt að misnota þær. Kerfið virðist
þó alls ekki vera eins öruggt og
talið hefur verið. „Það sem áður
taldist sterkasti hlekkurinn I keðj-
unni er nú orðinn einn sá veikasti,"
HRAÐBANKI
Dulmálskerfið sem notað er til að rugla PIN-númerin sem stimpluð eru inn í hraðbönkum
eru gallað.
segir Michael Bond, annar öryggis-
sérfræðinganna í samtali við BBC.
Að hans sögn er hægt að brjótast
inn í kerfið á aðeins 24 klukku-
stundum. „Dulmálskerfið er mátt-
arstoð bankaheimsins í dag,“ segir
Bond. „Flest dulmálskerfi eru búin
til eftir sömu forskrift og ættu því
að eiga við sömu vandamál að
stríða víða annars staðar,“ bætti
hann við. Iiefur hann, ásamt sam-
starfsmanni sínum, hvatt banka í
Bretlandi til að endurskoða örygg-
isráðstafanir sínar sem fyrst til að
tryggja öryggi viðskiptavina sinna í
framtíðinni. ■
KOSIÐ I BULGARÍU
Öldruð búlgörsk kona mætti á kjörstað í
gær til að velja á milli sex frambjóðenda til
forseta.
Kosningar í Búlgaríu:
Lítil kjör-
sókn tefur
niðurstöðu
SOFÍU, BÚLGflRÍu,flP. Almenningur í
Búlgaríu sýndi forsetakosningun-
um sem fram fóru í landinu í gær
lítinn áhuga. Fólk er óánægt með
svikin loforð pólitísku stéttarinn-
ar í landinu um bætt lífsskilyrði.
Talið hefur verið að Petar
Stoyanov, sitjandi forseti, ætti ör-
uggt endurkjör í vændum og héldi
þar með embætti næstu fimm
árin. Síðustu kannanir töldu hins
vegar ólíklegt að kjörsökn næði
50% eins og skilyrði er til þess að
forseti teljist rétt kjörinn í fyrstu
umferð. Gangi það eftir þarf aðra
umferð kosninga þann 18. nóvem-
ber næstkomandi. ■
Þarf að greiða 700.000
kr. til að fá lækningu
Tara Sif Þrastardóttir er efnileg í handbolta. Hún sleit krossband á vinstra hné fyrir um tveimur
árum og á hægra hné í síðasta mánuði. Það kostar 700 þúsund krónur að fá lækningu.
„Maður botnar
eíginlega ekk-
ert í hvernig
heilbrigðis-
kerfið virkar."
heilbrigðismál Þeir sem stunda
íþróttir geta alltaf lent í því að
meiðast, jafnvel illa. Tara Sif
Þrastardóttir var afar efnileg í
handbolta. Hún sleit krossband á
vinstra hné fyrir um tveimur
árum og á hægra hné í síðasta
mánuði. Krossbandsaðgerðir hafa
ekki verið gerðar á sjúkrahúsum
um skeið. Hægt er að láta gera að-
gerðina á stofu en þá kostar hún
^ 350.000 kr. á hvort
hné. Ástæðan er
sú að engir samn-
ingar gilda milli
bæklunarlækna og
Tryggingarstofn-
unar ríkisins þan-
—♦— nig að sjúklingur
þarf að greiða
kostnaðinn að fullu.Tara Sif sleit
fremra krossband vinstra megin á
íþróttaæfingu árið 1999 og nú í
október slitnaði hægra krossband
á æfingu hjá sama félagi. Slitin
krossbönd eru alvarleg meiðsl
sem ekki verða læknuð nema með
aðgerð. Krossbandsaðgerðir hafa
til skamms tíma ekki verið gerðar
á sjúkrahúsum. „Það er ekki byrj-
að að gera þessar aðgerðir en það
er víst einhver hreyfing á því,“
segir Frigg Þorvaldsdóttir, móðir
Töru. „En maður veit að það eru
biðlistar." Hinn kosturinn er að
láta gera aðgerðina á stofu en þá
þarf sjúklingur sjálfur að standa
straum að öllum kostnaði. „Mér
skilst að það séu engir samningar
milli bæklunarlækna sem starfa
utan sjúkrahúss og Trygginga-
stofnunar og mér skilst líka að
fær stúlkan ekki sömu trygging-
arvernd og þeir sem eru orðnir 16
ára. „Ef hún væri orðin 16 ára
hefði spelkan sem hún er með á
vinstri fæti verið greidd að fullu
en hún er ekki greidd nema 70%.“
Frigg undrast að svona margt
skuli miðast við 16 ára aldurinn.
„Mér finnst engin virðing vera
borin fyrir börnunum okkar,“ seg-
ir hún.
steinunn@frettabladid.is
Fjölskyldu- og slysatrygg-
ingar tryggingafélaga:
Taka ekki
til kostnaðar
ÚR LEIK - AÐ MINNSTA KOSTI í BILI
Tara Sif Þrastardóttir getur stundað neinar íþróttir núna þannig að ekki horfir vel um fram-
tíð hennar á því sviði.
þeir séu ekki að fara að semja.“
Frigg segir það koma dóttur
sinni til bjargar nú að hún hafi
verið dugleg að þjálfa upp vinstri
fótinn eftir fyrra krossbandsslit-
ið. „Það þýðir að fóturinn á henni
er þá ekki alltaf að ganga til. Sem
betur fer gerði hún þetta því hún
væri bara fótalaus í dag ef hún
hefði ekki verið svona dugleg.“
Stúlkan er nýkomin úr speglun á
hægra hné og er að sögn, móður
sinnar draghölt og gengur við
hækjur.
Frigg segir lækni dóttur henn-
ar leggja áherslu á að eitthvað
fari að gerast í málunum nú þegar
hún er meidd á báðum fótum því
þá megi engu muna. „Það þarf svo
lítið til að hnén klikki, ekki nema
bara að labba eða snúa aðeins vit-
laust.“
Frigg segir að það eina sem
hægt sé að hugga sig við í stöð-
unni sé að stelpan sé ekki enn
hætt að stækka þannig að binda
megi vonir við að kerfið verði orð-
ið aðgengilegra þegar hún getur
farið í aðgerðina. „Maður botnar
eiginlega ekkert í hvernig heil-
brigðiskerfið virkar,“ segir hún.
Til að bæta gráu ofan á svart
vegna aðgerða
tryggingar Flestar fjölskyldu-
tryggingar ná til barna yngri en
16 ára við íþróttaiðkun. Hins
vegar taka slíkar tryggingar og
aðrar frítímaslysatrygging að-
eins á fjórum bótaþáttum, dánar-
bótum, varanlegri örorku, tíma-
bundnum missi starfsorku vegna
frítímaslyss og tannbrota. Kostn-
aður vegna aðgerða er því ekki
innifalinn í fjölskyldu- og slysa-
tryggingum.
Flest íþróttafélög tryggja að-
eins meistaraflokka sína en um
þær tryggingar gildir það sama
og í fjölskyldu- og slysatrygging-
ar, að tryggingin nær ekki yfir
kostnað vegna aðgerða. ■
Misstu ekki af !
Óðum fækkar lausum tímum í
barna- og fjölskyldumyndatökur
fyrir jól.
Myndir í nýju ökuskírteinin
alla virka daga, opið í hádeginu.
Ljósmyndastofan Mynd
sími 565 4207
Ljósmyndastofa Kópavogs
Nóvembertilboð
30% afsláttur veittur
af klippingum með lit,
strípur eða permanent
Papilla
Hársnyrtistofa
Laugarvegi 25
Sími: 551-7144
Hægt að draga úr einelti um 70% með norskri aðferð:
Einelti er árás en ekki ágrc
einelti Ekki er svo langt síðan að lit-
ið var á einelti sem eðlilegan hluta
þess að vaxa úr grasi og ganga í
skóla. Augu manna eru þó stöðugt
að opnast betur fyrir því að einelti
er samfélagsmein sem leitast verð-
ur við að uppræta. Dan Olweus er
prófessor við Háskólann í Björgvin
í Noregi. Hann hefur unnið að rann-
sóknum á einelti í áratugi og er höf-
undur aðgerðaáætlunar gegn ein-
elti í skólum.
Einelti virðist, að sögn Dans
Olweus viðgangast í öllum heimin-
um, óháð menningu. Einelti er talið
vaxandi vandamál og skýrir
Olweus það með minnkandi tíma
sem fullorðnir verja með börnum
sínum og ótryggari fjölskyldubönd-
um, auk þess sem hann varar við að
gera of lítið úr áhrifum ofbeldis-
mynda sem börn horfa á.
Olweus leggur áherslu á að ein-
elti er ekki ágreiningur heldur árás
FRUMKVÖÐULL f RANNSÓKNUM Á
EINELTI
Dan Olweus hóf rannsóknir sínar á einelti
1970. Sú rannsókn er almennt talin fyrsta
vfsindalega rannsóknin á fyrirbærinu einelti
I heimi en niðurstöður hennar komu út á
bók árið 1973.
og þess vegna verður að vinna með
það sem slíkt. Ef tilraun er gerð til
að miðla málum er ekki tekin af-
staða gegn eineltinu sem að hans
mati er nauðsynleg því skólinn
verður að gefa skýr skilaboð um að
einelti sé ekki liðið.
Aðgerðaáætlun Olweus gegn
einelti varð til á níunda áratugnum
og hefur verið í þróun síðan. Hún
hefur verið notuð víða um heim og
samkvæmt rannsóknum í Noregi er
árangur frá 30 upp í 70 % þar sem
unnið hefur verið eftir áætluninni.
„Ég lít ekki svo á að ekki sé hægt að
ná meira 70% árangri," segir Dan
Olweus en hann telur að einelti
verði ekki leyst í eitt skipti fyrir öll
heldur sé það málefni sem alltaf
verði að vera til viðbrögð við.
„Þetta má því ekki vera átak heldur
verður þetta að vera hluti af dag-
legu starfi skólans."
Olweus telur mikilvægt að áður
en hafist sé handa við að vinna gegn
einelti í skóla hafi menn yfirsýn
yfir málið í hverjum skóla fyrir sig.
„Komast þarf að því hvert umfang