Fréttablaðið - 21.11.2001, Blaðsíða 8

FRÉTTABLAÐIÐ
Útgáfufélag: Fréttablaðið ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjóri: Gunnar Smári Egilsson
Fréttastjórar: Pétur Gunnarsson
og Sigurjón M. Egilsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Þverholti 9, 105 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Símbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Fréttablaðið ehf.
Plötugerð: ÍP-prentþjónustan ehf.
Prentun: ísafoldarprentsmiðja hf.
Fréttaþjónusta á Netinu: Vísir.is
Fréttablaðinu er dreift ókeypis til allra heimila á höf-
uðborgarsvæðinu. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn
greiðslu sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
BRÉF TIL BLAÐSINS
Þarna þarf
þá ekki að
spara við
fatlaða
Þorbjörn hafði samband
fatlaðir Ég hef fylgst af athygli
með umræðunni um Sólheima í
Grímsnesi í framhaldi af upp-
sögn framkvæmdastjórans. Eg
hef lengi heyrt mikla óánægju á
fyrrverandi starfsfólki á staðn-
um. Það er ótrúlegt hversu litla
þjónustu fatlaðir íbúar fá í raun
og veru á staðnum miðað við það
að ríkið borgar jafnmikið til Sól-
heima og t.d. Skálatúns þar sem
þjónustustigið er margfalt
hærra. Á Skálatúni starfa t.d.
um 14 þroskaþjálfar en aðeins
einn slíkur er í starfi á Sólheim-
um.
En ég varð fyrst hissa þegar
ég sá það í fjölmiðlum að það er
ekki félagsmálaráðuneytið sem
hefur verið að ausa svona mikl-
um peningum úr ríkissjóði í Sól-
heima miðað við aðrar stofnanir
fyrir fatlaða. Nei, það voru al-
þingismenn, sem ákváðu árlega
við afgreiðslu fárlaga að standa
svona að verki. Um leið og þeir
juku framlögin til Sólheima
skáru þeir niður framlög til ann-
arra mála í þágu fatlaðra. Mál-
efni fatlaðra í þessu samfélagi
eru í algjörum ólestri eins og all-
ir vita sem fylgjast með fréttum.
Víða eru fjölskyldur í hræðilega
erfiðum vanda af því að ekki er
hægt að fá peninga til þess að
bjóða lágmarksþjónustu fyrir
fatlað fólk og fjölskyldur þeirra.
En þá kemur í ljós að sömu þing-
mennirnir og ekki gátu afgreitt
fjárveitingar í málaflokkinn
töldu peningunum hins vegar vel
varið með því að borga fyrir
ekki neitt austur á Sólheimum.
Það er greinilega engu logið um
dugnað þingmannanna á Suður-
landi við að herja út peninga fyr-
ir óarðbær gæluverkefni í kjör-
dæminu. ■
Lægsta verð
frá 985 kr.
__ —CUÚKia/TT:^;
8 FRÉTTABLAÐIÐ
.teaci-f-'i^iwftj-.ix- va;r.i
21. nóvemer 2001 MIÐVIKUDACUR
Osama felldi Nyrup
Osama bin Laden virðist hafa
ráðið úrslitum í dönsku kosn-
ingunum þar sem ríkisstjórn jafn-
aðarmanna féll. Ef marka má um-
fjöllun um dönsku kosningarnar
var það öðru fremur bylgja andúð-
ar í garð innflytjenda í kjölfar
hryðjuverkaárásarinnar 11. sept-
ember sem færði borgaraflokkun-
um sigur. Danir hafa lengi viljað
bjóða af sér þann þokka að þjóðin
sé umburðarlynd gagnvart öðrum
menningarheimum og framandi
siðum. Langt er þó síðan brestirnir
í þeirri glansmynd urðu augljósir
hverjum þeim er fylgist um lengri
eða skemmri tíma með fjöl-
miðlaumfjöllun þar í landi. Dönsku
blöðin hafa lengi gert út á fréttir
um ofbeldisfulla hóphegðun ungra
innflytjenda og ekki síður afstöðu
ungra múhameðstrúarmanna í
garð kvenna. Háværar umræður
hafa verið í samfélaginu undanfar-
in misseri um skipbrot þeirrar
stefnu sem fylgt hefur verið í Dan-
mörku frá því á árunum í kringum
1970 og fólst í því að gera litlar eða
engar kröfur um aðlögun innflytj-
enda að samfélaginu. Það má ímyn-
da sér að auk umburðarlyndisins,
sem var ríkur þáttur í sjálfsmynd
þjóðarinnar, hafi búið að baki
þeirrar stefnu hrokafull sjálfs-
blekking um að svo augljósir væru
yfirburðir norrænnar menningar
og lifnaðarhátta að önnur kynslóð
innflytjenda mundi sjálfkrafa
velja hina vestrænu siði og hafna
kreddum feðranna. Reynslan sýnir
_______MáLmanna
Pétur Gunnarsson
skrifar um dönsku kosningamar
að svo er ekki og nú er komin á
legg önnur kynslóð innflytjenda,
sem er fædd og uppalin í landinu
en er uppruna foreldra sinna trú og
býður gildismati og siðum meiri-
hluta landsmanna byrginn, oft á
ögrandi hátt. Auðvitað eru dæmin
um innflytjendur sem kjósa að að-
lagast mun fleiri. Það er einmitt úr
hópi annarrar kynslóðar danskra
innflytjenda, sem hafa farið leið
aðlögunar, sem áhrifamestu radd-
irnar hafa heyrst um nauðsyn þess
að gera virkar kröfur til innflytj-
enda um aðlögun að meginreglum
samfélagsins. Almenningur í Dan-
mörku var augljóslega búinn að
missa þolinmæðina gagnvart ríkj-
andi stefnu löngu fyrir 11. septem-
ber en virðist hafa látið eftir sér að
nýta tækifærið sem þá gafst og ótt-
ann sem kviknaði til að gera eitt-
hvað í málinu. Þess vegna fengu
hugmyndir þeirra stjórnmála-
manna, sem vilja ganga lengst í því
að herða reglur um stöðu innflytj-
enda í landinu mestan hljómgrunn.
Auðvitað var maklegt að reiðin
bitnaði á jafnaðarmönnum sem
bera öðrum fremur hina sögulegu
ábyrgð á stefnunni sem danska
þjóðin hefur nú hafnað. ■
r
Aratugur þar
gefur jákvœðar
til olíuleit
niðurstöður
Tækniþróun gerir kleift að leita og jafnvel vinna olíu á miklu dýpi við Jan Mayen. Langt ferli
framundan áður en ljóst verður hvort olían er undir hafsbotni og hvort það getur svarað
kostnaði að vinna hana.
Olíuleit Allt að tíu ár munu líða
áður en það verður ljóst hvort olíu-
lindir leynast á hafsvæði íslands
norður undir Jan Mayen. Sérfræð-
ingar treysta sér ekki til að spá um
líkur af eða á. Tækniþróunin hefur
hins vegar gert að verkum að auð-
veldara og fljótlegra er orðið að
leita að olíu þar sem olíuleitar-
menn létu sig ekki dreyma um að
leita áður fyrr.
Steinar Þór Guðlaugsson, jarð-
eðlisfræðingur hjá Orkustofnun,
er helsti olíuleitarsérfræðingur
hér á landi. Hann segir að það sé
ekki gróðavonin ein sem rak ís-
lenska ríkið til þess að semja ný-
lega við norska fyrirtækið InSeis
um olíuleit norður í höfum. „Menn
líta á þetta sem hverja aðra starf-
semi sem við viljum að sé stunduð
af skynsemi og í sátt við umhverf-
ið,“ segir Steinar Þór. „Það fari
fram vandleg leit með bestu mögu-
legri tækni og svo sjáum við til
hver niðurstaðan
verður."
InSeis fékk
með samningn-
um rétt til að
rannsaka jarðlög
á 42 þúsund fer-
kílómetra stóru
íslensku yfir-
ráðasvæði. Fyr-
irtækið er í eigu
manna, sem með-
al annars tóku
þátt í olíuleit við
Færeyjar, og eru
meðal helstu sér-
fræðinga í olíu-
leit í þessum
heimshluta.
Steinar Þór segir
að ástæða þess að
svæðið þykir
fýsilegt til olíu-
Jan JvJayen
Leitarsvæðið
LEITARSVÆÐIÐ
Islendingar og Norðmenn hafa gert samn-
inga um nýtingu hafsvaeðisins norður við
Jan Mayen. Skyggða svæðið, sem er 42 þús-
und ferkílómetrar, tilheyrir (slandi en norska
fyrirætkið InSeis hefur gert samning við iðn-
aðarráðherra um rannsóknir og olfuleit þar.
leitar sé sú að menn viti að þar sé
að finna þykk setlög, skyld þeim
sem eru á olíusvæðum við Noreg.
Fyrir 16 árum
stóðu Noregur og
ísland sameigin-
lega að frum-
kortlagningu
svæðisins með
tilliti til hugsan-
legrar olíuleitar
en þá var áhugi
olíufélaga lítill.
Aðeins eitt fyrir-
tæki sýndi áhuga
á því að eignast
gögn um rann-
sóknirnar. „Núna
virðast aðstæður
hafa breyst,“ seg-
ir Steinar Þór. 01-
íuleitarfyrirtæk-
in meta það svo að þau haft fyrir
kostnaði með því að endurselja
gögnin sem þau afla. „Tækniþró-
ÍSLENSK FRAMTÍÐ?
Nú eru menn hættir að tala um að olíulindir heimsins séu að ganga til þurrðar. Framfarir i
tækni hafa gert olíuleit auðveldari og fljótlegri og olíuvinnslu ódýrari og hagkvæmari en áður.
unin og auknir viðskiptamöguleik-
ar hvetja menn nú áfram. Það hef-
ur orðið ótrúlega mikil breyting í
tækninni."
1-2000 metrar eru niður á hafs-
botn á leitarsvæðinu en rannsókn-
irnar verða stundaðar með hljóð-
endurvarpsmælingum, sem gefa
þversnið af jarðlögum. Tækni á
þessu sviði hefur fleygt hratt
fram og nú er hægt að kanna jarð-
lög á nokkurra kílómetra dýpi
sem ekki var unnt að kanna fyrir
fáum áratugum.“
Olíuvinnslan er að verða ódýr-
ari, tíminn sem líður milli rann-
sókna og framleiðslu er stöðugt að
styttast vegna bættrar tækni til
að finna olíulindir og loks hafi
menn lært að nýta lindirnar betur
en áður. „Áður var talið eðlilegt að
vinna um þriðjung úr olíulind en
nú er talið að menn geti unnið allt
að tvo þriðju hluta þess sem finnst
í lindinni. Það hefur mikið að
segja varðandi það hvað óhætt er
að kosta miklu til,“ segir Steinar
Þór.
Þess vegna tekur InSein áhætt-
una á því að ráðast í kostnaðinn
við leitina í von um að finna aðra
aðila, sem vilja hagnýta þær nið-
urstöður. Þannig er ferlið; tekin
eru stutt skref og smám saman
skýrist það hvort líkurnar á olíu-
vinnslu eru raunhæfar og hvort
íslendingar feta í fótspor Norð-
manna og raka saman olíugróða. ■
ORDRÉTTI
„Fyrr í haust hafi [...] sonur Pét-
urs Sveinbjarnarsonar haldið til
náms í Bretlandi í lífrænni rækt-
un og verði þar næsta árið. Hann
fær samkvæmt heimildum DV
mánaðarlegar greiðslur frá Sól-
heimum upp á 250 þúsund krónur.
[...] Pétur Sveinbjarnarson telur í
samtali við DV að ekkert sé óeðli-
legt við þennan samning. Þetta
séu réttindi sem Guðmundur hafi
áunnið sér eftir tíu [ára] starf á
Sólheimum. [...] Aðrir sem DV
ræddi við spyrja hinsvegar hvort
eðlilegt sé hvort Sólheimar, sem í
grunninn séu heimili fyrir fatlaða
einstaklinga, styrki fólk til náms í
að rækta lífrænt grænmeti."
DV, 20.11.
„ II a n n
Árni upplýsti
landsfund
Sjálfstæðis-
flokksins um
að kvótakerf-
ið hefði
reynst vel. Sú
y f irlýsing
stenst hvergi
nema í
Undralandi,
því áð á tíma
kvótakerfisins hefur afrakstur af
botnfiskveiðum við ísland helm-
ingast eða svo í magni. Ætli skuld-
ir útgerðar og fiskvinnslu hafi
ekki tvöfaldast á sama tíma?“
Jón Sigurðsson, Mbl. 20.11.
„Auðlindin er takmörkuð og
sóknargetan of mikil og vaxandi.
Því þarf einhverja skömmtun,
svo að veiðin verði sjálfbær.
Spurningin
er bara
hvers konar
skömmtun
v e r n d a r
s t o f n i n n
bezt, fram-
kallar fæst
lögbrot og
gefur kost á
sem ein-
f ö 1 d u s t u
skipulagi og
eftirliti. [...]
Svarið við
þessum vandamálum öllum er að
bjóða afladagana upp á almennu
útboði, þar sem allir lysthafend-
ur geti tekið þátt. Útboð eru eina
hagfræðilega leiðin til að
skammta aðgang að takmarkaðri
auðlind og afladagar eru besta
leiðin til að gera sjávarútveginn
sjálfbæran. Þetta er brýnt verk-
efni. Stunduð er glórulaus of-
veiði við ísland og hlaðið er und-
ir glórulausa glæpahneigð ís-
lenzkra sjómanna. Á endanum
neita útlendingar að kaup fisk-
inn héðan, af því að hann getur
ekki fengið alþjóðlega vottunar-
stimpla um sjálfbæran sjávarút-
veg.“
Jónas Kristjánsson, DV/, 20.11.
~+
i

1