Fréttablaðið - 19.12.2001, Blaðsíða 2

KJÖRKASSINN
HEILMIKIL
INNKAUP EFTIR
Þrír af hverjum fjórum
eiga eftir að kaupa
jólagjafir og hafa til
þess sex daga.
Ertu búin/n að kaupa allar
jólagjafirnar?
Niðurstöður gærdagsins
á vwwv.visir.is
24%
Spurning dagsins I dag:
Gerði Samkeppnisstofnun rétt í aðgerð-
um sínum gagnvart olíufélögunum?
Farðu inn á vísi.is og segðu
þína skoðun
Jóhannes Gunnarsson:
Fagna
meiri
hörku
olíufélögin „Ég fagna því að sam-
keppnisyfirvöld séu farin að
beita meiri hörku, en verið hefur.
Það er lykilatriði ef fyrirtækin
eiga sjálf að
ákveða verðlag,
að gripið sé til að-
gerða í svona til-
fellum, því sam-
keppnin þarf að
vera virk,“ segir
Jóhannes Gunn-
arsson, formaður
Neytendasamtak-
anna. „Við höfum
ítrekað sent óskir
um að verðmynd-
anir á bensíni og
hugsanlegt sam-
ráð olíufélaganna
sé rannsakað,"
Viðbrögð Sam-
keppnisstofnunar
séu í samræmi
við það sem Neyt-
endasamtökin
hafi áður óskað
eftir.
„Margt er með
þeim hætti að það
bendir til samráðs olíufélaganna,
og ég er því ekki hissa á þeim að-
gerðum sem Samkeppnisstofnun
hefur hafið gagnvart þeim,“ seg-
ir Jóhannes. Samkeppnisyfirvöld
hafi undanfarið fengið vísbend-
ingar sem skapað hafi ástæðu til
aðgerða.
„Sú staðreynd að allar verð-
breytingar olíufélaganna eru
þær sömu og eru gerðar samtím-
is, hefur vakið athygli. Margt er
því með þeim hætti að ég er ekki
hissa á þeim aðgerðum sem Sam-
keppnisstofnun ræðst nú í,“ segir
Jóhannes. ■
JÓHANNES
GUNNARSSON
„Sú staðreynd að
allar verðbreyting-
ar olíufélaganna
eru þær sömu og
eru gerðar sam-
tímis, hefur vakið
athygli. Margt er
því með þeim
hætti að ég er
ekki hissa á þeim
aðgerðum sem
Samkeppnisstofn-
un ræðst nú í."
FRETTABLAÐIÐ
19. desember 2001 MIÐVIKUDAGUR
Valgerður Sverrisdóttir:
Sendi erindi áfram til
Scimkeppnisstofnunar
olíufélögin „Iðnaðar-og viðskipta-
ráðuneytinu hafa borist erindi frá
hagsmunaaðilum þess efnis að um
ólöglegt samráð geti verið að ræða
meðal olíufélaganna,“ segir Val-
gerður Sverrisdóttir, iðnaðar-og
viðskiptaráðherra, sem segir að sér
hafi meðal annars borist erindi frá
Samtökum Iðnaðarins og Neyt-
endasamtökunum varðandi samráð
olíufélaganna. „Ég hef komið þeim
erindum áleiðis til Samkeppnis-
stofnunar, en að öðru leyti tengist
VALGERÐUR
Raddir verið uppi um
það í nokkurn tíma, að
olíufélögin hafi með
sér ólöglegt samráð.
Það sé því mikilvægt
að fá úr því skorið
hvort um það sé að
ræða.
ráðuneytið ekki rannsókn málsins
þar sem Samkeppnisstofnun star-
far sjálfst'ætt, samkvæmt þeim lög-
um sem henni hafa verið sett.“
Sjálf segist hún ekki hafa vitað
af rannsókn málsins á hendur olíu-
félugunum, af hálfu Samkeppnis-
stofnunar í gærmorgun, fyrr en að-
gerðir voru hafnar.
Að sögn Valgerðar hafa raddir
verið uppi um það í nokkurn tíma
að olíufélögin hafi með sér ólöglegt
samráð. „Það er því mikilvægt að fá
úr því skorið hvort svo sé.“ segir
Valgerður. „Framhald málsins er í
höndum Samkeppnisstofnunar,
enda hefur stofnunin mikil völd.“ ■
Héraðsdómur:
Ekki gerður
opinber
samkeppnisyfirvöld Fréttablaðið
leitaði eftir því hjá Héraðsdómi
Reykjavíkur í gær að fá afhentan
dómsúrskurð, sem heimilaði Sam-
keppnisstofnun að leita eftir og
afrita gögn hjá olíufélögunum.
Svör starfsmanna Héraðsdóms
voru þau að slíkir rannsóknarúr-
skurðir væru ekki opinberir.
Samkeppnisstofnun ber að
sýna fram á sterk rök fyrir því, að
ólöglegt athæfi hafi átt sér stað til
að fá húsleitarheimild. Það eru
vægari kröfur en þarf í meðferð
opinberra mála þegar rökstuddur
grunur þarf að liggja til grund-
vallar ákvörðun dómsvalds. ■
Geðdeildir eru ekki
afplánunarstofnanir
Yfirlæknir geðdeildar Landspítalans segir að í nágrannalöndunum séu
starfræktar réttargeðdeildir fyrir sakhæfa sjúklinga. Hér á landi er ein
stofnun sem sinnir ósakhæfum einstaklingum, aðrir fara í fangelsi.
heilbrigðisimál Hlutverk geðdeilda
sjúkrahúsa er ekki að sinna örygg-
isgæslu þeirra sem komist hafa í
kast við lögin, heldur að annast
meðferð geðsjúkra, að sögn Hann-
esar Péturssonar, yfirlæknis geð-
deildar Landspítala-Háskólasjúkra-
húss. „Ef rætt er um að heilbrigðis-
kerfið ætti að taka við einstakling-
um sem eiga við vímuefnavanda-
mál að stríða, kannski meira og
minna nauðugum, þá tel ég það ekki
líklegt til árangurs," sagði hann og
taldi þann þátt geðheilbrigðisþjón-
ustunnar í raun ganga eins langt og
eðlilegt gæti talist. „Það er hlutverk
sjúkrahúsanna að annast meðferð
þessara einstaklinga eins vel og
hægt er. Bæði hvað varðar innlagn-
ir á sjúkrahús og eins eftirmeðferð
á göngudeildum. Mitt mat er að sá
þáttur sé í góðu fari og þjónustan
fyllilega sambærileg við það sem
gerist í nágrannalöndunum." Hann-
es segir það ekki hlutverk heil-
brigðiskerfisins að sinna afplánun
fanga, nema þá í samstarfi við
dóms- og lögregluyfirvöld. „Fyrir
10 árum síðan var hafist handa við
að setja upp öryggisgæslustofnun
fyrir þá sem vegna geðsjúkdóma
höfðu brotið af sér og voru ósak-
hæfir, en sllk stofnun er að Sogni í
Ölfusi. Segja má að bæta þyrfti við
slík úrræði, því sem gjarnan hefur
verið nefnt réttargeðdeildir," sagði
hann og bætti við að í nágranna-
löndunum hafi bæði verið byggðir
sérstakir öryggisgæsluspítalar og
svo í auknu mæli settar upp réttar-
geðdeildir.
LANDSPÍTALINN
Yfirlæknir geðdeildar segir Ijóst að spítalinn sé ekki afplánunarstofnun en telur jafnframt
þörf á að skoða hvort setja þurfi upp réttargeðdeild þar sem vista mætti geðsjúka af-
brotamenn sem þó teljast sakhæfir.
Haukur Valdimarsson, aðstoð-
arlandlæknir, segir heilbrigðisyfir-
völd meðvituð um vanda fólks sem
á við geðræn vandamál að stríða og
lendir ítrekað í vörslu lögreglu.
„Stundum gleymist, þegar talað er
um úrræðaleysi heilbrigðiskerfis-
ins, að oft kærir þetta fólk sig ekki
um úrræði heilbrigðiskerfisins,"
sagði hann og bætti við að sú að-
gerð að svipta fólk sjálfræði væri
mjög alvarleg og vandmeðfarin.
Haukur sagði að haldinn hafi verið
fundur meðal heilbrigðisstarfs-
manna fyrir nokkru vegna fanga
sem ekki fékkst tekinn inn á bráða-
móttöku til ástandsmats, en upp-
lýst hafi verið að um misskilning
hafi verið að ræða. Því eigi ekki að
vera neinar hömlur á að fá geðrænt
ástand fanga metið, líkt og for-
stjóri Fangelsismálastofnunar lét
liggja að í blaðinu í gær.
oli@frettabladid.is
Bókasamband Islands:
Hærra hlutfall bóka prentað erlendis
bækur Svo virðist sem hlutfall ís-
lenskra bóka sem prentaðar voru
erlendis í ár hafi aukist frá fyrra
ári, eða um tæp 5%. Þetta er
mesta aukning sem orðið hefur í
fjölda ára. Þetta þýðir að í ár
hafa um 38,3% þeirra bóka sem
birtast í Bókatíðindum Félags ís-
lenskra bókaútgefenda 2001 ver-
ið prentaðar erlendis. í fyrra var
þetta hlutfall 33,4% og 35,8%
árið 1999. Athygli vekur að fjöldi
bókatitla í ár er tæplega 12%
færri en í fyrra, eða 496 á móti
563. Þetta kemur fram í könnun
sem Bókasamband íslands gerði
á prentstað íslenskra bóka. Félag
bókagerðarmanna hefur vaxandi
áhyggjur af þessari þróun á at-
vinnuöryggi félagsmanna og seg-
ir Georg Páll Skúlason varafor-
maður félagsins að atvinnuleysi
meðal þeirra sé að aukast.
Af hálfu Bókasambandsins er
talið að þessi aukning í prentun
bóka erlendis sýni svart á hvítu
þá miklu samkeppni sem íslensk-
ar prentsmiðjur eiga í við erlend-
ar. Það sé áhyggjuefni og þá sér-
staklega í ljósi þess að prentfyr-
irtæki hafa þurft að fækka
starfsfólki verulega vegna erf-
iðrar verkefnastöðu og rekstrar-
skilyrða. Þá hefur há vaxtastefna
og óstöðugt gengi haft sitt að
segja í þessum efnum. Af ein-
stökum löndum erlendis er hlut-
fallslega mest prentað af íslensk-
um bókum í Danmörku, Lett-
landi, Portúgal, Svíþjóð og Kína.
Eftirtekt vekur að í einstökum
bókaflokkum eru meirihluti
barnabóka prentaður erlendis,
eða 76 af 135. ■
GEORG PÁLL SKÚLASON
Segir að um 20 bókagerðar-
menn séu á atvinnuleysiskrá
og nokkrir tugir séu á upp-
sagnarfresti.
ÁRNI BJARNASON
Nýkjörinn forseti Farmanna- og fiski-
mannasambands Islands komst í hann
krappan í gærkvöldi I sínum síðasta túri.
Lá við árekstri á sjónum:
Hefði mátt
mígayfir í
hann
sjávarútvegur Við stórslysi lá þegar
erlendur togari beygði í veg fyrir
Akureyrina á Skjálfandaflóa norð-
ur af Gjögri um klukkan hálf átta í
gærkvöldi. Skipstjóri á Akureyr-
inni, sem var á leið til heimahafnar
, var Árni Bjamason, nýkjörinn for-
seti Farmannasambandsins, sem
vegna nýja embættisins var í sínum
síðasta túr. „Það munaði ekki miklu
að illa færi. Ég var að mæta skipi
og þegar við áttum um tvær mílur í
hann beygði ég afgerandi í stjórn til
að sýna honum að ég ætlaði að
mæta honum eins og lög gera ráð
fyrir. Hann hélt bara sinni stefnu
þar til voru um 6-700 faðmar á milli
þá beygði hann allt í einu þvert í
bakborða og beint fyrir mig. Ég
stökk á stöngina og bakkaði eins og
ég ætti lífið að leysa. Svo fór hann
hérna hjá þannig að lá við að hefði
mátt míga yfir í hann, en hún er nú
að jafna sig pumpan," sagði Árni.
Hann bar ekki kennsl á hitt skipið
en taldi hann vera rússneskan tog-
ara. „Ætli þeir hafi ekki bara verið
að staupa sig, mér dettur það í hug.
Alla vega voru þetta ótrúlega skrít-
in viðbrögð," sagði hann. ■
Rán í Kópavogi:
Sjötug kona
rænd veski
LÖGREGLUMÁL Tveir ungir menn
rændu veski af konu á sjötugsaldri
sem boðið hafði þeim far í bíl sínum
um klukkan 5 í gærdag. Að sögn
lögreglunnar í Kópavogi voru
mennirnir, sem taldir eru u.þ.b. 18
ára, ófundnir í gærkvöldi. Konan
hafði gleymt hvar hún lagði bíl sín-
um við Kringluna í Reykjavík og
drengirnir buðust til að hjálpa
henni. Eftir að hafa fundið fyrir
hana bílinn kemur upp úr dúrnum
að konan eigi heima í Garðabæ og
þeir biðja um að fá að sitja í til
Kópavogs. Þegar komið var inn í
Kópavog á skiptistöð strætisvagna
á Kópavogshálsi gripu drengirnir
svo veski konunnar, sem í voru um
15 þúsund krónur, auk skilríkja,
bankabókar og fleira smálegs, og
tóku á rás með feng sinn. Lögregla
biður vegfarendur sem kunna að
hafa orðið einhvers varir að gefa
sig fram. ■