Heimskringla - 03.10.1928, Blaðsíða 2

Heimskringla - 03.10.1928, Blaðsíða 2
2. r.LADöIUA HEIMSKRINGLA WINNIPEG 3. OKT. 1928. Hver var sekur? A Englandi, eins og á Frakklandi, eru mjög skiftar skoöanir í hugum manna um uppruna og tildrög stríös- ins mikla. OÖrumegin er fjöldinn, í rígbundnum skoröum um það, aö tildrög stríðsins hafi verið þau sem haldið var fram á stríðsárunum; hinumegin tiltölulega fámennur, en atkvæðamikill hópur, esm bæði þor- ir og nennir að hugsa fyrir sig sjálf- an, og sem hefir dregið það í efa, að stríðið, og tildrög þess, af hálfu Englands og bandainanna, hafi verið þeim heilagleik vafið, sem almenn- ingi var gefið í skyn. Það bólar að vísu fremur lítið á, þessum skoð- unum þar, einn veg eða annan, mest fyrir þá sök, að stórblöðin þegja það fram af sér, þó að því sé vik- ið, að ekki sé með öllu hreint fyrir dyrum. Flest stórblaðanna höfðu svo rækilega lifað sig inn í það lyga kerfi, sem hrókað var upp til við- halds almennings áhuga meðan á stríðinu stóð, að þau hafa ekki enn treyst sér til að snúa við stakknum, hversu fegin sem þau annars vildu, og hversu satt sem þau nú vita. Einstaka maður, eins og t. d. Wells, hefir haft þrek til þess að af-ærast, og kannast hreinskilnislega við það, sem á daginn hefir komið um þessi mál. Liberal flokkurinn, sem að völdum sat i upphafi stríðsins og sem rnestan þátt átti í því, að hrinda þjóðinni af stað strax og stríðið skall á á meginlandinu, hafði lengi þótzt vera friðarsinnaður. Því var það, að þegar hann sór sig tíl fylgis Rússum og Frökkum, að ná Hellu- sundunum og Alsass-Lothringen, að fyrsta nauðsynin varð sú, að klæða stríðið helgisskrúða hinna göfug- ustu hvata, — nýmóðins kross- ferðar gliti ofið í réttmætið tiltekt- anna. —Yfirborðstilefnið gafst í nauðgun Belgíu, enda fljótt gripið til þess. Að vísu voru til leyni- samningar, eins og siðar varð upp- víst, sem drógu alvarlega úr gildi þessara háu hvata, og einn brezkur sannleiksvinur (Frederick Cornwall- is) hefir gengið svo langt, að segja að Bretland hafi sagt Þýzkalandi stríð á hendur með þrent fyrir aug- um; (1) Að brjóta vald þess á sjó, áður en floti þess yrði enn stærri; (2) að eyðileggja verzlun þess; (3) að ná undir sig nýlendum þess. * * * Að' teikna mynd, er með skýrum og einföldum dráttum setti fram til- efni og afstöðu bandamanna í strið- inu, þar sem ekkert sæist í hverju tilþrifi nema hæstu hvatir óeigin- girninnar, hjálpfýsinnar og trygðar- innar til þess, sem þeir vissu sann- ast og bezt, útheimti list, sem fæst- um er gefin. En með fullum huga var gengið að því verki, enda miklu afkastað. Má þar nefna Wells (með Mr. Britling) og Grey (með Tlie Conflict for Human Liberty), ásamt öðru. En öflugasta keyrið á þjóðarmeðvitundina var þó Belgia, ’kramin og blæðandi, • fyrir dyrum ; enda óspart notað. Þá var og Sir Edward Greyr, utanríkisráðherra sem átti sér þann sess í þjóðarhug- anum að hvergi bar skugga á — þessi prúða friðarhetja, sem alménn- ingsorðið hafði búið hof göfug- menskunnar — svo réttsýnn og frið- elskur, að honum var ekki annað ætlað en að hann drægi sverðið því aðeins að öll önnur ráð brygðust. Sannarleg heppni var það Englend- ingum, að sá maður var háseti, þeg- ar óveðrið skall á. Og vel hefir hann varið málstað sinn og Eng- lands í tveim þykkum bindum; meistaraleg framsetning á því, hvern ig hann og þjóðin fórnaði sér, sann- leiknum til vitnis. Þessi Grey-dýrk un er hámark enskra striðs-hyllinga, og á þann veg að vera endurgjald þess, að milj. brezkra manna mistu líf limi og lífsviðurværi fyrir málstað, sem virðist hafa fært þjóðinni lítið í aðra hönd. Það ætti því engan að hneyksla þótt Bretum hafi veitzt öðrum frem- ur erfitt að átta sig á þvi, að styrj- öldin hafi kannske átt aðrar og fleiri rætur en gefið var í skyn Þjóðin hefir fundið smyrsli sára sinna i þeirri hugsun, að hún hafi verið í krossferð til björgunar æðstu hugsjónum mannkynaius. Frakkar hugga sig við álitlegan feng: Elsass Lothringen, Italir við Týról og yfir ráð yfir Adriahafi, og er þeim því lítil vorkunn, þótt mannskaðinn væri tilfinnanlegur. Geta því bæði Frakkar og Italir látið sig litlu skifta upptökin, þar sem endirinn varð þannig, að vel má við búa. Um Breta er öðru máli að gegna! Þeir eru stórskuldugir; iðnaður og verzl- un i óreiðu Og forysta í fjármálum töpuð til Bandaríkjanna. I ofaná- lag eru þeir að vikja fyrir Frökk- um úr þeim sess, er stríðsviðbúnað- ur veitir, bæði á sjó og landi. I stað Þýzkalands hafa þeir nú Frakk- land sem keppinaut í vígbúnaði, og á þann veg sinnað að taka í sínar EF ÞÚ ÞJÁIST AF GIGT, ÞÁ KLIPPTU MYNDINA ÚT hendur yfirráðin á öllu megmland- inU. Afstaða Frakklands eftir stríðið er sú, að það er þess fyllilega umkomið, í fyrsta sinni í fleiri hundr uð ár, að taka fram fyrir hendur Bretlands í utanríkismálum í Ev- rópu. Þrátt fyrir þenna fastskorðaða á- setning fjöldans á Englandi, að við- urkenna ekkert, er hallað gæti af- stöðu og þátttöku ríkisins i stríðinu, væri það ofsagt, að ekkert hefði áunnist í þá átt að láta óvinaþjóð- irnar njóta sannmælis. Margir mikilsmetnir menn hafa unnið að því, að mýkja skap landa sinna til fyrri fjandmanna, og má telja frem- sta þá Bertrand Russell, Bernard Shaw, E. D. Morel, C. K. Ogden, Lowes Dickenson og Ramsay Mc- Donald. Miss Irene Cooper er og skrifuð fyrir einni atkvæðamestu á- rás á' gróusögur stríðsins. En til- tölulega er það litið, sem unnist hef- ir í þá átt, aö fá Breta til að við- urkenna meðsekt sína í styrjöldinni. Þó hefir stjórnin fundið sig knúða til að víkja litillega frá afstöðu Lloyd George í Versölum, og hefir að lokum levft að birta gögn frá upphafi stríðsins, 1914, og varpa þau nokkuð öðru ljósi á tildrögin heldur en Grey og fylgifiskar hans | höfðu áður gert. Ein aðal fyrirstaða þess, að sann- leikurinn um upptök stríðsins nái viðurkenningu á Englandi er sú, að pólitízku flokkarnir vilja þegja allt þesskonar fram af sér. Afturhalds flokkurinn er meðsekur i því, að hrinda þjóðinni út í stríðið, og frjáls lynda flokknum gæti það ollað kligju, reyndu þeir að éta í sig óll orð sín frá tímabilinú 1914—’18, en fjöldinn í verkamannaflokknum kýs að láta óáreitta þessa þægilegti með- vitund um fórnfýsi fyrir réttlastið, sem nú kúrir jórtrandi í Fallodon. Og þar við situr. * * * THE Vulcan Iron Works Limited WINNIPEG MANITOBA ESTABLISHBD 1874 Electric Steel Castings of all kinds Mine Car Wheels Grey Iron and Brass Castings Bolts, Nuts, Rivets, Washers, Etc. Boilers and Steel Plate Work Steel Tanks of every description Iron and Steel Forgings Fire Hydrants Structural Steel Frogs and Switches Elevator Machinery Ornamental Iron Work Machining of all kinds Fljót og fullkomin afgreiösla ACCEPT NO SUBSTITUTES Toilet Paper, ask for and insist on getting White Cross Toiiet (The 8 oz. wrapped roll) A pure white, genuine crepe tissue having all the quaiities desired in a good absorbent toilet tissue. SOFT SAFE SANITARY No injurious after effects need be feared. For Sale by Stationers, Druggists and Grocers 7f»c n.Mkja gefln hverjum mciu ]>jAÍMt* í Syracusa, New York, hefir verit5 upp fundin Iœknisat5fert5, sem hundr- ut5 þeirra, sem reynt hafa, segja: “at5 veynist ágætlega”. Mörg tilfelli hafa heimfært5 verit5, þár sem at5eins fárra daga notkun met5alsins hefir gefit5 Mjótan bata eftir allt annatS haft5i br.’gtSist. I>at5 hjálpar til at5 reka brott eitritS, sem safnast hefir í líkamann, met5 því at5 auka kraft lifrarinnar og maga- vökvans og gerir þannig reglulegar hægt5ir, er koma í veg fyrir vind- þenslu og sýru er safnast fyrir og fer út i blót5it5 og stemmir et51ilega framrás þess, um leit5 og þat5 vinn- ur skat51ega á nýrun og orsakar stirt5 leika og bólgu í útlimum. Dat5 virt5 ist at5 verkir og sárindi hverfi í svip fyrir verkun þessa mebals. Uækning þessi, sem fyrst var reynd af Mr. Delano, hefir reynst svo vel, at5 sonur hans hefir sett upp verk- stofu í Canada, og óskar eftir at5 all- ir Canadabúar, sem þjást af gigt, et5a eiga kunningja, sem hafa þann kvlla fái 75c öskju — til þess at5 færa þeim sönnur á gæt5i met5alsins — át5ur en þeir eyt5a túskildingi til met5alakaupa. Delano segir: "Til at5 lækna gigt, hvat5 þrálát og hvat5 gömul sem hún er og hvat5 illkynjut5, og jafnvel þó allar tilraunir hafi brugt5ist, þá vi) ég samt, hafir þú aldrei át5ur reynt met5alit5, senda þér 75c öskju af fullri stært5, ef þú klippir úr auglýs^ ingu þessa og sendir hana ásamt nafni og utanáskrift til okkar. Ef þér þóknast, geturt5u sent lOc frímerki til at5 hjálpa til at5 borga póstgjald og afhending Skrifit5 utan á til F." H. DELANO, 1802-B Mutual Life Bldg., 455 Craig Str. W., Montreal, Canada. — Eg get at5eins sent einn pakka til hvers eins. DELANO’S FRfTT RHEUMATIC CONQUEROR Engann þarf að furða á því, þótt Frakkland verji afstöðu sína og allt það sem fram fór í Versölum og víðar eftir striðið. Þjóðinni er það lifsnauðsyn, lxeði fjárhagsflegti og' siðferðislega. A meðan á styrj- öldinni stóð var það Frakkland sem varði fordyrin að musteri heims- menningarinnar fyrir óargadýri hnefaréttarins. • Þau laun, sem þessi afrek færðu þjóðinni, viðurkennir hún sem réttmæt. Við það bætist, að cll viðleitni í þá átt, að fá stríðs- skuldir sínar afmáðar hjá skuldu- nautum sínum (aðallega Bandaríkj- unum), er undir þeirri viðurkenn- ingu koniið, að Frakkland hafi stað- ið, flakandi í sárum, og frelsað Bandaríkin frá yfirgangi Þjoðverja. Að gangast við því, að upptök stríðs ins væri frekar að finna hjá þeim sjálfum heldur en hjá Þjóðverjum, væri rothögg allri von um fyrirgefn- ing skulda sinna. Enda til of rnik- ils ætlast af Poincare og Clemenceau, að þeir viðurkenni nokkuð í þá áttr hversu satt sem þeir vita. Er flestum leiðandi mönnum þar likt farið, að þeir hafa hvorki vilja né þrek til að grafast fyrir um orsakir að stríðinu, að Caillaux einum und- anskildum . Kommúnistaflokkurmn er að vísu reiðúbúinn að viður- kenna sekt Frakklands í þeim sökum, en lætur þar við sitja. Einstöku prívat menn, svo sem Demartial, Marchand og Barbusse, hafa ritað um þetta mál, og sumir gengið svo langt að segja að Frakkland hafi átt öflugri þátt i því að hleypa stríðinu af stokkunum en Þýzka- land. En yfirleitt er lítill áhuigi fyrir réttri úthlutun á sekt fryir stríðið. Verður sú afstaða þjóð- arinnar auðskilin þeim, sem mann- eðlið þekkja. Sigurvegarinn spyr sjaldan að sakargiftuni. * ¥ ¥ Þess er varla að vænta af Itölum, að þeir taki á sig nokkra króka til að finna sannleikann i því, hvar striðinu hafi verið ungað út. Ti! þess voru þeir um of sigursælir. Franskur sagnfræSíngur .komst að orði um Itala á þann veg, að þeirn hefði stórum aukist vígahugur eft- ir vopnahléð, og má það til sanns vegar færa. Og svo var þátttaka þeirra i stríðinu svo laus við að vera bygð á siðferðislegum hvötum, að þeir máttu nú sístir allra við því, að játa sekt sína. Þeir fáu, sem hafa dirfst að hreyfa við því, svo sem Signor Nitti, hafa tekið þann kostinn, að finna sér fyrst aðsetur í framandi löndum. ¥ * * A Rússlandi hafa þeir Rosin, “What a beautíful room” Thís ís the ímpressíon anyone has, enteríng a Sanítoned room. The attractíve color tones and soft, velvety fínish, gíve an ideal background for pictures and furníture. ©SANITONE ís the modern finísh for walls and ceilings. It is dur- able, washable, and absolutely sanitary. It is made ín twenty-four beautiful coloríngs, the selection of expert decorators. It ís made ín liquid form all ready for use, by The Canada Paínt Co. It is easy to apply and can be used on rough and smooth plaster, wall-board, canvassed walls, wood-work and metal walls and ceílings. Ask us for a color card. B.PETURSSON HftRDWARE GO. 706 Simcoe St. I I I i«j Stofnað 1882. Löggilt 1914. D.D. Wood& Sons, Ltd. KOLA KAUPMENN Vér þorum að hætta mannorði voru og1 velgengni á viðskiftin SOURIS—DRUMHELLER FOOTHILLS, SAUNDERS CREEK | POCAHONTAS, STEINKOL, 2 KOPPERS, SOLWAY EÐA FORD KÓK ALLAR TEGUNDIR ELDIVIÐAR. j Not - Gæði - Sparnaður f Þetta þrent hafið þér upp úr því að skifta við oss 3 SÍMI: 87 308 Ross Ave. and Arlington Str. Vér færum yðuir kolin hvenær sem þér viljið ifi Sj æ i 1 1 i i Office 1 Sími 37 011 Shea’s Lagfer Red Fox Stock Ale ifi SHEAS Winnipeg Brewery Ltd. Colony-Brydges Ave. ifi 901 Main St. Sími 55 622 'CICLCLCICLCLOCLCIdOCLCIJCLCLC ICIi: LCIf: LEICLCLCIX ■ VTTJ lll lll IJ lll lll |J IJIJ U lUllllLI IZJ lll IJ111111111111IIIIZII1II7 i

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.