Lögberg - 15.12.1927, Blaðsíða 6
Bls. 14.
LöGBERG, FIMTUDAGINN 15. DESEMBER, 1927
Krossinn.
Nú var iþað lokains afráð-
ið, að eg færi að heiman frá föð-
ur og móður og systkinum. Eg
var 19 ára, stór og sterkur, og
frjáls eins og fjallablærinn, er eg
bafði andað að mér öll þessi ár,
því heimili okkar var undir hlíð-
arbrún inst í dalnum, þar sem á-
in liðaðist, með \'léttu) suðandi
straumfalli á leið til sjávar.
Ó, hvað eg hafði þráð, að fá að
sjá sjóinn, hafið, með ölduróti af
æstum vindum, síbreytilegt af
báruboðum, með brimgarð við
strönd. En nú vonaði eg, að eg
fengi að sjá hafið, því eg var ráð-
inn bókhaldari hjá verzlunarfé-
laginu S. og G. Co., í þorpinu G,
er var um fjórar mílur frá sjó-
þorpinu Vogar.
Eg kvaddi systur mína Ninnu,
er var ljómandi falleg mey, 16
ára, Jón litli 12 ára og Alla 18
ára; báðir voru þeir stórir og
myndarlegir drengir; og svo móð-
ur mína, sem mér þótti fjarska
vænt um.
Eg var með tárin í augunum,
er eg kvaddi þessa ástvini mína,
er voru mér svo ósegjanlega kær-
ir; en útþráin gaf mér toyr undir
báða vængi. Eg lofaði móður
minni að eg skyldi koma heim að
sjá þau á nýárinu.
Faðir minn fór með mér alla
leið, til að setja mig í “embættið”,
eins og hann komst að orðí. Hann
var kátur og g'laður, eins og
hann var vanur. Þetta var fyrsta
nóvember og veðrið var inndælt.
Við “tókum” lestina á næstu járn-
trautarstöð, tvær milur frá heim-
ili okkar. Vegalengdin til G. var
98 Lbs.
----
•banoon AT toeoH™
^MRlTy FCOM^
Þeir,
Sem FramleiSa
Purity
FIoup
óska öllum íslenzkum sam-
borgurum sínum í Vestur-
Canada gleðilegra Jóla og
farsæls Nýárs. Þeir vona,
að árið 1928 verði þeim öll-
um farsælt og gleðiríkt.
PURIIY
er bezta hveitið til hvers
sem er.
Úr því fæst “Meira BrauS
og Betra Brauð”—og betri
kökur líka.
The
Westem Canada
Flour Mills Co.
Limited
WINNIPEÖ
um 30 mílur, og rann lestin lengst
um meðfram ánni, en stundum i
gegn um holt og hæðir. Útsýni
var fallegt, bygð á báðar hliðar.
Áðlur en eg vissi af, vorum við
komnir til G. Faðir minn fór
með mig í verzlunarbúð þeirra S.
og G. Co., og gerði mig “kunnug-
an” þeim félögum, er voru báðir
rosknir menn, vingjarnlegir í við-
móti. Sögðu þeir, að eg skyldi
byrja vinnu næsta dag.
Búð þeirra félaga var stein-
bygging, stór og falleg. Eg var
því léttur í lund, er við feðgar
fórum að finna frú Hanson. Hjá
henni átti eg að vera “í fæði”,
eins og þaðl er kallað. Hún átti
heima austarlega á Hæðarstræti;
var það þriðja stræti austur frá
búð þeirra félaga.
Frú Hansson átti myndarlegt
hús, þó það væri ekki stórt; það
stóð á hæð, og var því útsýni fall-
egt, sérstaklega af svölunum;
þaðan sást yfir þorið út til sjáv-
ar.
Frú Hansson var ekkja, átti dótt-
er Fjóla hét, er vann í pósthúsinu
í þorpinu; hún var 17 ára, smá
vexti, með laglegt andlit og
dreymandi, dökkblá augu; fanst
mér sem úr djúpi þeirra streymdu
geislar guðdómsins sjálfs.
Eg fylgdi föður mínum á járn-
brautarstöðina klukkan sjö um
kvöldið. Hann kvaddi mig mjög
innilega, og bað mig að vera trú-
an og góðan dreng, og er lesbin
rann á stað, veifaði hann til mín
rauða vasaklútnum sínum, en
hvíta hárið hans bærðist fyrir
vindblænum, eins og hvítur frið
arfáni, er fjarlægðist meir og
meir og hvarf að síðustu út í
dimmuna, eins og deyjandi vonir.
Söknuðurinn greip mig heljartök-
um, mér fanst eg einmana og ytf-
irgefinn, en lífsþráin og framþrá-
in gáfu mér kjark; eg lofaði
s.iálfum mér því, að> eg skyldi
skrifa heim tvisvar í viku, og á-
reiðanlega koma heim um nýárið.
Einn dagurinn leið eftir ann-
an. Mér leið vel, starf mitt vann
eg trúlega og verkgefendur mínír
sýndu mér traust og velvild, og
þær mæðgur voru mér sem móðir
og systir, en heimþráin læddist
að mér stundum og lét mig aldrei
gleyma að skrifa heim.
Eg hafði stytt nafn mitt og var
nú Jón Berg, en ekki Jón Berg-
þórsson. Mér fanst þessi breyt-
ing á nafninu mínu vera upp í
móðinn og fyrirmannleg, en þeg-
ar eg fékk bréf að heiman, var ut-
anáskriftin æfinlega eins og hðn
átti að vera, ekkert stytt. Eg á-
setti mér því, að ráðgast um þetta
við fólkið mitt, er eg kæmi næst
heim.
Það var kominn miður desem-
ber. Vinátta okkar Fjólu var orð-
in innileg. Það var eins og dul-
ai’fult afl drægi okkur nær og nær
einhverju sameiginlegu takmarki.
Það var eins og samvera okkar
færði okkur nær og nær einhverj-
um sæluríkum töfra heimi, er
mundi opna hlið sín fyrir okkur
þá og þegar.
Kvöld eitt stóðum við Fjóla hlið
við hlið á svölunum. Kvöldkyrðin
hefir víst haft áhrif á okkur, því
við vorum óvanalega hljóð. Það
var eins og eg gæti ekkert sagt
eða hugsað, einhver þunglamaleg
eítirvænting grúfði yfir sálu
minni. Það var sem eg vaknaði
af draumi, er Fjóla leit á mig
bláu, inndælu augunum sínum og
sagði:
“Eg ætla að heimsækja Lilju
frænku á aðfangadaginn, hún á
heima fekamt frá Þorvaldsons-
vitanum að Vógar. Eg var hjá
henni í fjögur ár; mér þykir
fjarska vænt um hana. Hún er lík
móður minni í sjón og reynd; eg
hefi skrifað henni, svo hún veit
að eg kem. --- Viltu ekki koma með
mér? Þú getur þá séð hafið og
hinar ægilegu haföldur velta sér
yfir flúðir og boða og brotna á
hamraborginni fyrir ofan. Eg
veit þér muni finnast það stór-
kostlegt. Og svo getum við séð
kveikt á öllum rafljósum vitans á
jólakvöldið. Það er það dýrðleg-
asta, er eg hefi séð. Og taktu nú
eftir: við förum gangandi þessar
tæpar fjórar mílur; það er skemti-
legast ef veðrið verður gott, sem
eg vona að verði. Við leggjum af
stað klukkan tíu að morgni, og
verðum komin til frænku fyrir
klukkan tólf. Hvað segirðu um
þessa ráðagerð? Þú segir þó ekki
nei!” og hún rétti mér nettu hönd-
ina sína, er eg þrýsti innilega.
“Eg samþykki þetta, og er þér
meira en þakklátur, kæra vina;
þú veizt, að eg vil fara með þér,
hvert sem þú ferð nú og æfin-
lega.”
Hún hló glaðlega og dró að sér
hendina og sagði:
“Þetta er nú nóg. En þú hefir
sjálfsagt ráðstafað jólagjöfunum
til vina þinna heima?”
Eg sagði, að svo væri; mér virt-
ist, sem hún hefði af ásettu ráði
breytt umtalsefninu. Eg var þó
loksins kominn rétt að því að,
segja það, sem mér bjó i brjósti.|
En nú var það alt fokið út í veð-
ur og vind. Frú Hansson kallaði
til okkar og sagði, að kominn væri
háttatími. Samtalinu var lokið.
Þessa nótt dreymdi mig ein-
kennilegan draum. Eg var stadd-
ur á sjávarhömrum og sá út á
hafið. Það var eins og æsku-
draumahafið mitt, æst og ólg-
andi. Það var ofsa rok; eg sá
skip koma siglandi, og stefndi það
í örmjótt sund; voru flúðir á aðra
hönd, en klettótt ströndin á hina.
Fyrir innan sundið var lygn sjór.
En er skipið var nærri komið í
sundið, bar hafaldan það á afar-
stóran klett, og brotnaði skipið í
spón. Eg sá menn og konur velt-
ast í sjónum. Tvær konur kom-
ust upp á stóra flúð og flagsaðist
hár þeirra sjóvott í vindinum. En
svo kom alda, er skolaði þeim burt
og þær sukku ofan í djúpið.
Eg vaknaði og fanst fátt um
draum þenna. Hélt helzt, að hann
boðaði eitthvað ilt.
En hvað mér fanst tíminn líða
seint, og þó var alt á ferð og flugi
fyrir jólin, eins og vanalegt er;
Fólk keypti jólagjafir, flest óþarfa
glingur. Verðið hækkaði, þegar
nær dró jólunum, og annríkið óx
dag frá degi, og óþreyjan að
sama skapi.
Loksins rann þó upp aðfanga-
dagurinn, heiðskír, fagur og
mildur. Við Fjóla lögðum á stað
á ákveðnum tíma. Vegurinn var
þur og gott að ganga. Við geng-
um hægt, okkur lá ekkert á; eg
bar yfirhafnirnar okkar á hand-
leggnum, en Fjóla litla körfu.
Gat eg þess til, að í henni væru
jólagjafir, því ekki vildi hún að
eg bæri hana. Við vorum í góðu
skapi, töluðum um alla heima og
geima”. Leiðin var vel hálfnuð,
er við námum staðar, og Fjóla fór
að hagræða því, sem í körfunni
var. Eg herti upp hugann og
sagði henni í fáum orðum hversu
innilega mér þætti vænt um hana
og hvort hún vildi ekki gefa mér
ast sína, og verða mér samferða
til æfiloka. “Hvað segirðu, vina
mín, er það já eða nei?”
Fjóla þagði nokkra stund, en
segir svo: “Eg vil helzt ekki
svara þessari spurningu núna; en
eg skal gefa þér svarið í kvöld,
þegair kveikt verður á Ijósum vit-
sns, þá verður heilög jólanótt.”
Eg samþykti þetta glaður í
huga, og vonaði að svarið yrði já.
Við fengum afbragðs viðtökur
hjá “Lilju frænku”, og dvöldum
hjá henni fram undir kvöld. Hún
bað okkur að koma ekki seinna
heim en klukkan ellefu, og er við
fórum, urðum við að fara í yfir-
hafnirnar okkkar, því hún sagði
að kuldagustur væri af hafinu.
Við gengum svo fram á ströndina,
og þar leit eg hafið í allri sinni
dýrð. . Ströndin var stórgrýtt,
með Ihamraborgir og þtandberg
að baki. Haföldurnar veltu sér
ein eftir aðra yfir stórgrýtið upp
að hömrunum og skvettu freyð-
andi brimlöðrinu hátt í loft upp,
soguðust svo til baka í faðm systra
sinna, er á eftir komu.
Mér kom ströndin kunnuglega
fyrir sjónir; kom mér í hug draum-
urinn ægilegi, en eg sá hvergi
sund eða lendingu. Það var sem
Fjóla læsi hugsanir mínar, því
hún sagði: “Þarna til vinstri er
sundiði inn á höfnina.”
Eg leit þangað og sá örmjótt
sund. Djúpmegin voru boðar og
sker, en til lands var stórgrýtt
ströndin. En eg sá meira: Á
einni klöppinni landmegin við
sundið stóð afar-stór kross, að
mér virtist 70 feta hár, og var
dýrðlegt að sjá hina deyjandi sól-
srgeisla sveipa stálið slæðum aft-
anroðans. Efst á krossinum log-
aði skært ljós er sendi geisla sína
út yfir hafflötinn og gætti þess
meir og meir er dimma tók. Þessi
mikli kross var Þorvaldsons vit-
inn.
“Við skulum setjast hérna á
bekkinn,” sagði Fjóla. “Viltu
ekki, að eg segi þér sögu vitans?
Auðvitað hefir þú hejrrt hans
getið og lesið um hann, en söguna
befir þú adrei heyrt, eins og hún
er. Sérðu manninn, er situr þarna
skamt frá okkur?” — Eg játti þvf.
“Hann er maðurinn, er lét reisa
þennan vita, er bjargað hefir þús-
undum skipa frá að brotna hérna
á flúðunum. Hann er ekki með
fullum sönsum. Sérðu hvernig
hann veifar stafnum sinum og
bendir út á hafið? Það er engin
furða, því einkadóttir hans drukn-
aði hérna skamt frá. Skipjð brotn-
aði á klöppunum, sem eru nú að
koma upp úr sjónum, er aldan
sogast út, þarna rétt hjá vitan-
um. Þessi klettur eða flúð er köll-
uð höllin; hún minnir mig á dans-
höllina í stórborginni V., hinu
megin við flóann. Eg hefi kom-
ið þar tvisvar; þar er vinnufólkið
fjarska fátækt, en svo eru þar
líka miljónerar. Sjáðu, þarna er
Kráin, svokallaða; hún er að
koma upp úr sjónum hérna upp
við hamrana. Er ekki þessi flúð
]ík veitingahúsinu hans Sigmund-
ar gamla í þorpinu okkar? Og
taktu nú eftir; á milli kráarinnar
og hallarinnar er pytturinn; þar
'diuknuðú flestir skipbrotsmenn,
áður en Þorvaldur gamli lét
reisa vitann. Þorvaldur átti verzl-
un í borginni V. Hann var stór-
ríkur maður, græddi of fjár á
verzlun og hlutabréfa braski;
hann átti skrautlegt skemtiskip,
cg einn góðan veðurdag bauð
hann vinum sínum og dóttur að
verða með á skemtisiglingu um
flóann; þessar skemtiferðir voru
tíðar, og ekkert slys hafði orðið.
En í þetta sinn brast á ofsa veð-
ur frá hafi, og rak skipið undan
veðrinu hérna á flúðirnar. Þeir
náðu ekki sundinu, því dimt var
af nótt; skipið brotnaði og fólkið
druknaði, nema Þorvaldur. Já,
það var kraftaverk, ein hafaídan
skolaði honum hérna upp á klett-
ana; það var stór skurður á enni
hans, hann lá veikur hjá frænku
í mánuð; þá var hann ferðafær.
Þá seldi hann allar eigur sínar
og lét reisa þenna vita, sem minn-
isvarða eftir dóttur sína. Hann
gefur fátækum meira en nokkur
annar, er eg hefi heyrt getið um.”
Fjóla þagnaði, við horfðum á
vitaljósið um stund, en myrkrið
færðist yfir hægt og hægt; þá
heyrðum við að hringt var kirkju-
klukkum.
“Nú verður kveikt á öllum vita-
ljósunum, því þetta eina ljós log-
ar dag og nótt. 'Og nú er heilög
jólanótt.” Þetta sagði Fjóla og
horfði upp í himinblámann.
Eg tók hana í faðm minn og
hvíslaði: “Hvað á það að vera:
já eða nei?”
“Já”, var svarið.
Kirkjuklukkurnar hringdu á ný,
hljómur þeirra barst <til okkar
sem ómur af engla röddum. Við
snerum okkur að vitanum; hann
var allur eitt ljóshaf; og öll voru
ljósin björt og skær, nema yzt á
örmum krossins, þay voru lítil
rauð ljós, tilsýndar sem titrandi
blóðdropar. Krossinn sendi geisla
sína í allar áttir, til að lýsa veg-
farendum. öldur hafsins brotn-
uðu á bjargi því, er hann var
reistur á. Sínar gullnu ljósörvar
sendi hann út yfir hið ólgandi,
æðandi haf.
A. E. tsfeld.
WINNIPEGBOBGAR FINASTA
SKÓBÚÐ
The Bootery
Smekklegustu Skór og Sokkar
fyrir Kvenfólk
Gleðileg Jól Farsœlt Nýár
Russell & Bender’s
Bootery
402 PORTAGE AVE.
Sími: 22 244
Hátíðaóskir
frá
Colcleusí) & Co.
limíteb
j
j
j
I
i
j
j
||
||
II
■■
■■
fii
■■
H
H
■■
n
M
■■
:■
iu'iBina ■ ■ ■ ■ ■
■■
Vorar beztu
Hátíðaóskir
til allra lslendinga
&*§§
■■
■■
li
I
- ■>. ■ ‘■VBn BrM"'Bi
iBtlBjitBIIHBtoBikBiltBHB>iB.«l: B ■- ■.■■ ■):■»■».■»_
IMMiaiMMBiWBlMHmUflBflMUMNWBííBBliaBffBmi
|f
l|
■■
II
§1
il
|l
■1
:■
TUTTUGU 0G EINS ARS
ánœgjulegar íramkvæmdir
MEIR EN FIMTÍU MILJÓN DOLLARAR t GILDANDI LIFSABYRGDUM.
fslenzkir umboðsmenn:
Frank Fredriokson, G. F. Gíslason, Winnipeg. B. M. Paulson, Somerset.
F. V. Fredrickson, Geysir. Harold Bjarnason, Baldur Jonasson, GimlL
E. F. Halldórsson, Dáuphin. Otto A. Bjornson, Margaret. J. F. Finnson,
Mozart, Sask.
The monarch life
ASSURANCE COMPANY
Aðalskrifstofa: WINNIPEG
CITY MILK’’
nnREYSITIÐ almaettinu, sem þér trúið á, og látum
oss vona að hjartans óskir yðar verði uppfylt-
ar — En treystið oss til að halda heilsu yðar í réttu
lagi, með því að láta yður hafa alt það, sem þér vilj-
ið af beztu fæðu.
Mjólk fyrir fjölskylduna
tiiiiiHiH HuwiMiiraiiHiHiittflHiniHmiiiuiHtitiiiiRiniiiiiiiiiiiiinniHniiiiiiiiimnHRnfiHfflfflMHiiiiiiiiiHiiiiHiiifflmiiiHtnmiiinHiffiiimiifflnimiiMmiflriHiHtmttimHiiimwmiíiiiiiiBuwHfliiiwmwwflMiHiwHmmttiH
Til þess að halda góðri heilsu, skyldi maður drekka
mikið af mjólk. Mjólkin veitir líkamanum hollustu og
ódýrustu næringarefni. Góð mjólk og mikið af henni
er þjóðamauðsyn.
S. F. LANGWORTHY.
Vér óskum öllum viðskiftamönnum vorum og vinum
Gleðilegra Jóla og Farsæls Nýárs.
“City Milk”
BEZTA OG ÁREIÐANLEGASTA
MJÓLK I WINNIPEG
Sími: 87 648
By Every Te§t the Very Be§t