Lögberg - 15.12.1927, Blaðsíða 10

Bls. 18
LÖGBERG, FIMTUDAGINN
15. DESEMBER, 1927
Canada framtíðarlandið og Vestur-Islendingar.
Margir voru hinir andlegu skör-] rekstri þeirra Þorsteins Jónsson,
ungar í hópi frumbyggjanna;! ar, Halldórs Árnasonar og þeirra
einn þeirra v*r Björn Jónsson frá; félaga.-—Christian hafði um langt
Ási í Kelduhverfi í Þingeyjar-| skeið umfangsmikið bú, allerfitt
sýslu, sá sem áður var nefndur; framan af árum, eins og flestir
og eftir varð í Winnipeg um skeiðj aðrir, en með dugnaði og fyrir-
af þeim félögum Sigurði, Skafta, I by§gju varð hann með gildari
Skúla og Guðmundi Norðman. —
Björn flutti til bygðarinnar 1882;
hafði hann verið bygðarstjóri í
Nýja íslandi og allmikið við sögu
komið. Var 'hann albróðir Krist-
jáns Jónssonar Fjallaskálds, sem
um skeið var einn mesti ástmög-
ur íslenzku þjóðarinnar, fyrir
skáldskap sinn, sem svo mjög
hreif hina tilfinninganæmu strengi
þjóðarinnar.
Björn var maður stór og höfð-
inglegur á velíi og hinn sköruleg-
asti. !Man eg að eins eftir hon-
um, er eg var drengur, og þótti
mér hann allstórfengilegur, og
sopaði að honum. Björn Jónsson
var maður vel sjálfmentaður og
greindur vel. Kom hann mikið
við félagsmála sögu Vestur-ísl., á
meðan hans naut við. Sinn skerf
fékk hann allvel mældan af þraut-
um frumbyggjalífsins, bæði í
Nýja Islandi og í Argyle, en naut
á seinni árum árangurs gæða
þeirra, sem þetta kostaland geym-
ir þeim, sem til vérks gengur með
karlmannslund
Bjðrn tók ástfóstri fljótt við
hina nýju fósturjörð, Drotninguna
í Vestrinu, en um leið hélt hann
trygð við alt hið góða í íslenzkum
arfi og vildi gróðursetja það hér,
til þess að mestur yrði þroskinn,
er 'hinn íslenzki kvistur tæki ræt-
ur í útlendri mold. Til Islands
ferðaðist Björn 1901, til að heim-
sækja fornar stöðvar, og dvaldi
heima um veturinn, kom vestur
aftur í júní 1902, varð snögglega
veikur og dó eftir stutta legu.
Sonur Björns er Dr. Björn B.
Jónsson, sem um langt skeið var
prestur íslendinga i Minnesota,
var um mörg ár forseti ísl. lút.
kirkjufélagsins, og nú um mörg
ár prestur Fyrsta lút. safnaðar í
Winnipeg., Var hann einn af
fyrstu ungum íslendingum hér í
álfu, sem áræddu það að ganga
mentaveginn. Voru tvær ástæð-
ur, sem hömluðu mörgum frá því
að brjótast fram sem skyldi á
fyrstl árum, of lítið áræði og
fjárhagsþrengingin. Annar son-
ur Björns, er Christian B. Jóns-
son; hefir hann búið búi sínu í ráði og á margvíslegan hátt tekið
austurhluta Argylebygðar frá þvíþátt í opinberum málum; í all-
bændum, tók mikinn þátt í félags-
og kirkjumálum, og er kynsælast-
ur allra í Austurbygðinni; maður
vel gefinn, réttsýnn og dreng-
lundaður.—Fleiri voru börn Björns
en hér læt eg nú staðar numið.
Annar maður, sem mikið kvað
að framan af árum, var Jón ólafs-
son frá Laugalandi í Eyjafirði.
Fluttist hann til bygðarinnar á
fyrstu árum; var hann maður all-
vel mentaður og prýðilega ritfær,
hafði verið sýsluskrifari á ætt-
jörðunni og gegnt öðrum ábyrgð-
arstörfum. Nam hann land að
Brú. Varð það þá, og má heita
að ávalt hafi verið síðan höfuð-
staður Austurbygðarinnar. Þar
var sett pósthús og Jón gerðist
póstafgreiðslumaður, og síðan var
samkomuhúsið bygt þar, sem enn
þann dag í dag dregur fólk saman
úr allri bygðinni, og heldur fé-
lagsböndunum traustum. Jón
hafði leiðtoga hæfileika og var
gáfumaður, tók þátt í félags- og
kirkjumálum meðan honum entist
aldur. —
Er Jón tók að eldast, tók við
búinu sonur hans Albert (Albert
Oliver) — þau börn hafa kallað
sig Oliver t—, bjó að Brú eftir
hans dag og býr þar enn, og er nú
tekinn að eldast. Albert Oliver
hefir tekið áhrifamikinn þátt í fé-
lagslífi Argyle-bygðanna, sérstak-
lega Austurbygðarinnar, því hann
er einn af þeim mönnum, sem frá
sjónarmiði félagsmála hefir hjart-
að á réttum stað, tillögugóður og
víðsýnn, og örlátur á fé, þegar þvi
er að skifta, svo h^nn sézt tæp-
legai fyrir; er hann giftur ágætri
konu, sem beitt hefir áhrifum sín-
um ávalt til góðs í félagslífinu.
Albert Oliver var ekki einn af
frumbyggjunum; hann mun hafa
dvalið nokkur ár í Winnipeg, en
hann hefir átt þeim mun meiri
þátt í starfssögu bygðarinnar.
Hann hefir lagt mikla rækt við
söng og hljómlist, hefir stjórnað
söngflokk Austurbygðarinnar og
verið lífið og sálin í sönglífinu;
hann hefir tekið þátt í leikjum og
æft leikflokka, setið í safnaðar-
að hann gat brugðið fyrir sig
skildi, alt að síðasta ári, og hef-
ir nú brugðið búi og gefið syni
sínum í hendur, en sjálfur fluttst
tii Glenboro. Christian mun hafa
komið til nýlendnnnar með fyrstu
'landnemum, seinni hópnum, sem
þangað flutti 1881; var hann þá
unglingur að aldri; gekk hann
alla leið frá Winnipeg með gripa-
aiíiMma
ii
mörg ár Jiefir hann setið í sveit-
arráði Argyle-sveitar, og situr þar
ertn.
Guðný systir Alberts, gift Páli
Friðfinnssyni frá Þorvaldsstöð-
um í Breiðdal, er ein af mestu
myndarkonum bygðarinnar, fríð
sýnum og skörungur í öllum fé-
lagsmálum, og gáfuð vel, og minn-
ir mann á kvenskörungana ís-
lenzku, sem lifa í sögum og
kvæðum þjóðarinnar; hún hefir
staðið á sjónarhæð víðsýninnar og
beitt sér vel fyrir félagsmálunum
innan bygðarinnar; hún var um
langt skeið forseti kvenfélags Frí-
kirkjusafnaðar, sem Svo mikið
mannúðarverk hefir unnið í lið-
inni tíð.
Kristján Jónsson Björnssonar
frá Héðinshöfða, sem áður er get-
ið, var fyrir margra hluta sakir
einn af mestu afburðamönnum
landnámstíðarinnar; hann var hið
mesta glæsimenni og gleðimaður
með afbrigðum, prýðis vel máli
farinn og mannkostamaður á
margan hátt. Kristján nam land
í Vesturbygðinni, þar sem kirkja
Frelsissafnaðar nú stendur. Hann
átti mörg æfintýri frá sfnu frum-
byggjalífi, bæði í Nýja íslandi,
Winnipeg og Argyle. Kristján bjó
á landnámi sínu fyrst í stað, en
eftir nokkur ár fluttist hann til
Baldur og t<Mc fyrir hendur akur-
yrkjuverkfæra verzlun o. f 1.; farn-
aðist honum mjög vel í þeirri
stöðu, því hann var manna dug-
legastur og framsæknastur; stóðu
fáir honum á sporði. í félagsmál-
um bygðarinnar tók hann áhrifa-
mikinn þátt og myndarlegan; í
sveitarráðinu sat hann með fyrstu
íslendingum og tvívegis var hann
oddviti Argyle-sveitar, mörg ár
í síðara skiftið. — Nokkru seinna
en Kristján kom til bygðarinnar,
flutti faðir hans, Jón, þangað
(var þá kominn á efri ár), og
yngsti sonur hans Tómas; ólst
hann upp í Argyle að miklu leyti
og hóf sinn mentaferil þaðan;
hafði hann áður, 'á meðan hann
átti heima í Winnipeg, gengið út
og selt dagblöð, til þess að inn-
vinná sér nokkra skildinga.
Þessi ungi maður, sem síðar
varð Hion. Tomas H. Johnson,
ráð'herra í stjórn Manitobafylkis
og einn alþektastur af öllum Vest-
ur-íslendingum meðal hérlendra
manna og íslendinga líka, mátti
bragða á beiskjunni á frumbýl-
ings tímabilinu, ekki síður en
margir aðrir. En hann átti eld í
sál og hugsjónir, sem hann vildi
vera trúr, og hann lagði út á
mentabrautina, þegar enn þá var
tæplega dagurinn runninn í menn-
igarsögu Islendinga hér í álfu; og
þó þungbúið væri loft og illa
vörðuð heiðin, komst hann leiðar
sinnar, og vann mörg afreksverk.
Hon. Thos. H. Johnson var hinn
prúðasti maður þegar í æsku, í
orði ogí athöfnum, á margan hátt
fyrirmynd ungra manna, maður
með hreinar lifsskoðanir og sið-
ferðisþrek, sem heillaði það góða
í huga þeirra, sem álengdar stóðu.
Hann var frábærlega ákveðinn og
einarður maður, og mér fanst
hann ávalt vera hreinskilinn mað-
ur og einlægur. Spursmál held
eg það vera, hvort annar merkur
fslendingur hefir fallið frá með
hreinni skjöld eða fegurri lífs-
mynd, en Hon. Thomas H. John-
son, og má óefað þakka það mikið
heilnæmu andrúmslofti, sem hann
lifði í á æskuskeiðinu og mótaði
líf hans og krýndi það siðfágun
og göfgi. (Frh.)
Hllll
Islenzkur verksmiðju-
eigandi í Winnipeg.
Með guðshjálp og einlægri við-
leitni.
Þetta eru, ef til vill, ekki al-
geng einkunnarorð manna nú á
dögum, er þeir leggja út í einhver
vandasöm fyrirtæki. Samt er ekki
hægt að segja, að þau séu óvið-
eigandi, og eitt er víst, að þau
lýsa hreinum huga og óspiltri sál.
En hvort sem þau eru álitin við-
eigandi eða ekki, þá valdi Soffoní-
as Þorkelsson sér þau, er hann
byrjaði verksmiðjuiðn sina, árið
1919, og þau hafa verið ráðandi
aflið í allri starfsemi hans síðan,
Hún var ekki stór, byrjúnin hjá
Soffoníasi. Gamlan húsræfil
keypti hann, og flutti hann á stað-
inn, 1331 Spruce stræti, þar sem
hann/hugði að reka iðn sína. Við
þessa byggingu hugði hann að
byggja aðra, 23x50 á stærð sama
árið 1919, og gjörði hann það verk
sjálfur ásamt syni sínum Páli. —
En byggingarnar einar voru ekki
nógar. í þær þurfti vélar, ef
r.okkuð átti úr fyrirtækinu að
verða, og þó fjárhagurinn væri
fremur þröngur, þegar 'um svo
kostnaðarsamt fyrirtæki var að
ræða, og mest sökum þess að
maður, sem lofað hafði að fara í
félag, með Soffoníasi, brást, leizt
víst ekki á yrirtækið.
En Soffonías er kjarkmaður.
Hann lét þau vonbrigði ekki á sig
fá. Lagði sitt síðasta cent, $5,300,
í fyrirtækið, sem hann sjálfur
þekti ekkert inn á og hafði aldrei
fengist neitt við um dagana, með
þeirri bjargfastri trú, að Guðs-
hjálp og einlæg viðleitni hans
sjálfs, mundi fleyta sér í gegn um
blindsker, sem framundan kynnu
að vera.
Fyrsta sumarið, sem þeir feðg-
ar ráku þessa'iðn sína, voru þeir
tveir einir, og höfðu naumast nóg
að gjöra, því þó verksmiðjan væri
fengin og efniviður til vinnu, þá
voru aðrir erfiðleikar, sem á vegi
þeirra voru. Sá næsti og erfið-
asti var að fá markað fyrir vöru
sína. Báðir voru þeir feðgar ó-
þektir á meðal þeirra manna og
félaga, sem slíka vöru keyptu hér
í borg og fylki, en það eru allar
stærðir af viðarkössum; og svo
voru líka níu aðrar verksmiðjur þá
starfandi hér, sem bjuggu þá
sömu vöru til. Síðan hafa fimm
af þeim fallið í valinn.
“En þolinmæðin þrautir vinnur
allar.” Þolinmæðin og dugnað-
nrinn. Soffoníasi tókst að vinna
1 ■iiiimiHiimiiiHNmiiiHiiiiHiiHiNiHiiimiHii"’;
bug á þeim erfiðleikum, svo að
nú, eftir átta ára starf, hefir
hann 120 stöðuga viðskiftavini í
borginni og fylkinu og fer þeim
árlega fjölgandi.
Enginn skyldi ætla, að það hafi
verið létt verk að ná sér þannig
uiðri. Langljr vinnudagar og
vökunætur voru því samfara hjá
honum, eins og flestum eða öllum
öðrum, sem á þenna hátt hafa orð-
ið að ryðja sér braut. En slikir
bardagamenn telja þá erfiðleika
ekki eftir sér, þeir eru þeim eðli-
legir og máske ómissandi til sig-
urs, og þegar að menn sjá, að
þeir eru ekki að vinna fyrir gýg,
þá eykst þeim ájsmeginn við
hverja torfæru.
Viðskifti Soffoníasar uxu og
framleiðslan óx. Þeir feðgar
hættu að geta ananst um alt, sem
gera þurfti, svo hann varð að ráða
sér menn og hefir hann haft í
þjónustu sinni nú á síðari árum
30 menn hálft árið, en 50 hinn
helminginn.
í gömlu verksmiðjunni hefir
Soffonías verið þar til síðast lið-
íð sumar, eða haust, að hann
bygði nýja verksmiðju. Er sú
bygging 100 feta breið og 114 fet
á lengd, auk hitastöðvar, sem er
30x16 fet, einlyft, úr sements-
steypu, og öll hin vandaðasta, og
ekkert sparað til þess að gjöra
hana sem haganlegasta og þægi-
legasta. Hitinn er leiddur í píp-
um eftir mæni byggingarinnar, og
svo er honum dreift þaðan út um
alla bygginguna með spöðum, er
snúast fyrir rafurmagni.
Bygging þessi hefir kostað mik-
ið fé, en hún er traust og varan-
leg og Soffoníasi til stór-sóma.
Kosta mun hún um $30,000, þegar
hún er fullgerð, og hefir Soffoní-
as snarað þeim peningum fram
að mestu leyti úr vasa sínum, og
er líklegur til að svara því út öllu
sjálfur án hjálpar lánfélaganna.
Feiknin öll er af efnivið kring-
um verksmiðjuna hjá Soffoníasi,
sem er unninn að nokkru lejdi.
Efnivið sinn fær hann að með
járunbrautinni úr ýmsum áttum;
eru það trjábolir, sem sagaðir eru
í vissar lengdir í skóginum, og
svo sagaðir niður í borð, þegar
til verksmiðjunnar kemur. Síð-
astliðið ár keypti Soffonías lið-
lega 200 vagnhleðslur af trjábol-
um og má nokkuð af því ráða
hvaða umsetningu að maðurinn
er farinn að gjöra.
Það ætti að vera öllum fslend-
ingum gleðiefni, þegar einhver
þeirra ryður sér braut til vegs og
virðingar í samkepninni hér.
Soffonías Þorkelssori er einn
þeirra af þjóðflokki vorum, sem
það hefir gert, og vel sé honum
fyrir það. B. F.
asaSBSHSHFaSZffa^JSZSSHHSHSHSZSZSHSZSHSaSHSHSHSSSZSHSZSaSSSHSHSSSESSSH.^
Það er stjórn Wlpnderland leikhússins mikið á-
nægjuefni hve vel íslendingar sækja leikhúsið, og
þeim, sem það gjöra fer altaf fjölgandi. Vér metum
það og þökkum innilega.
Vér óskum yður öllum einlæglega
Gleðilegra Jóla og Farsœls Nýársl
NDERLÁNB
LEIKHÚSIÐ
Sasasaszszsaszsasasasasasasaszsasasasasasasasasasasasasasasaszsasgsasp
Heimsækið: Barna gulla-deildina!
Checker Taxi.
Barnabyssur ............
Stórar Mama brúður....
Ljómandi fallegir diskar
Raflestir á teinum .....
Leður fótboltar.........
Fyrirtaks, brúðurúm.......
ISrautklæddar brúður.......
Hundruð aí leikföngum fyrir
minna en dollar
f þeirri deild fást undrin öll af hentugum Jólagjöfum
fyrir bömin. Komið fljótt og veljið leikföng hjá
oss við hinu óviðjafnanlega verði;
29c
79c
99c
99c
85c
79c
87c
Stórar A B C Blocks............ 85c
Úrval af Jazz Sets ............ 89c
Musical Floor Chimes .......... 79c
Roling Cumbacks ............... 10c
Throwing Spinning Tops ........ 10c t
Santa Claus Stocking pokar .... 39c
(
■
|
■
|
■
T]hlorkeIss©IIl,
Box Manufactiiirers
LIMITED
Búa til umbúðakassa af öllum gerðum.
öllum pöntunum veitt sama athygli. —
Engin of smá. Engin of stór.
Gnægðir af fiski- og eggjakössum ávalt
fyrirliggjandi.
Þeir íslendingar, sem hafa nothæfan við 1
kassa, gerðu vel I því að tilkynna félaginu það.
Fljót, áreiðanleg og ánægjuleg viðskifti
ábyrgst. i
Eina íslenzka verksmiðjan í Canada.
Óskað eftir viðskiftum íslendinga.
Soffonias Thorkelsson
framkvæmdarstjóri.
1331 SPRUCE ST. — WINNIPEG
Verkst. sími: 22191 Heimili: 27 224
|
|
Ií'Hwbiiiwiiimi mmmmmmmmmmmmm
.'-■lli.BUIKiB.
:í!IBj;:b;;i!B;í'Kii!>i
lllllHIIIIBllllHiai!!
li!l!B!!!ll
ll!Hlll!HI!IIH!!lia
Smokers
Slewing
Cabinets
Lamps
Phonographs
JA.Banfie/d
limited
Hundruð af
ýmsum gjöf-
um í húsbún-
aði, sem kemur
Radio The Reliable Home Furnisher vel'
MAIN ST. PHONE 86
Byggja fyrir framtíðina
SAMLAGSBÆNDUR Jeru hluthafar í ihinu m esta samvinnufélagi, um sölu búsafurða, sem til er
í heimi. Þetta er í fyrsta sinn, sem bænd urnir hafa stofnað félagsskap og stjórnað honum sjálf-
ir, sem er nógu sterkur til þess, að þeir sjálfir hafi nokkuð að segja um sölu sinnar eigin uppskeru. Með
gamla fyrirkomulaginu að selja uppskeruna, lenti allur ágðinn hjá einstökum mönnum. MeS nýja fyrir-
komulaginu, sem ekki á skylt við gróðabrask, fær bóndinn það sem neytandinn borgar, að frádregnum
sölukostnaðinum aðeins.
Með samlags fyrirkomulaginu, eru yfirráð alls, sem að sölunni lýtur, svo sem kornhlöðum í sveit-
unum og við hafnirnar o. fl. óðfluga að lenda þar sem rétt er, nefnilega hjá framleiðandanum sjálfum.
Meir en nlu hundruð og tuttugu kornhlöður í sveitun um, sem samtals halda meir en þrjátíu miljónum mæla
hveitis og kornhlöðum við hafnirnar, sem halda tuttugu og fimm miljónum mæla, eru nú undir yfirráðum
Canada hveitisamlagsins.
Bóndinn, sem ekki tilheyrir hveitisamlaginu, stendur utan við þess heimsvíðu samtök. Hann er að
verða á eftir tímanum til að selja alla uppskeruna í samlögum, þá lætur hann sína uppskeru i hendur
þeirra, sem vinir eru samlagsins. *
Kaupsýslumenn í Canada í öllum greinum, að h veitiverzluninni fráskilinni, og í öðrum löndum, þar
sem hveitið er aðallega selt, og hagur bænda af hveiti samlaginu er alment viðurkendur, líka af hveitikaup-
mönnum stórfurða sig yfir því, að það skuli vera nokkur bóndi í Canada, sem ekki tilheyrir hveitisam-
laginu. Auðvitað er engin góð og gild ástæða fyrirþví að nokkur skynsamur bóndi skuli láta hveiti sitt
í hendur þeirra, sem eru að keppa við Hveitisamlagið.
Það er naumast nokkur bóndi, þó hann standi fyrir utan Hveitisamlagið, íem ekki srér og viðurkennir
að það hefir komið til leiðar miklum umbótum, bæði hvað snertir hveitisöluna og önnur viðskifti í Vest-
ur-Canada, en sumir bændur eru svo nærsýnir, að þeir sjá ekki það tjón, sem þeir eru að vinna sjálfum
sér og öðrum hveitibændum, með því að tilheyra ekki hveitisamlaginu. Sumir bændur eru svo eigin-
gjarnir, að þeir reyna að njóta stundar hagnaðar með því að selja hveitikaupmönnum, vitandi að enginn
getur til lengdar, borgað hærra verð en samlagið. Með þessu skaða þeir nábúa sína, þar sem samlags-
bóndinn vinnur til hagsmuna bæði sjálfum sér og öðrum. /
Síðastliðið ár hefir reynst Hveitisamlaginu vel og stendur það nú föstum fótum og er ráðandi aflið
í hveitisölunni.
Næsta ár getur þó orðið enn betra, ef enn fleiri bændur ganga í samlagið og vinna þannig með ná-
búum sínum að því að bæta hag sinnar eigin stéttar og landsins, sem þeir búa í.
$
Manitoba Wheat Pool Saskatchewan Wheat Pool Alberta Wheat Poof
Winnipeg Manitoba.
Regina, Saskatchewan.
Calgary, Alberta.