Lögberg - 22.12.1938, Side 18

18
LÖGrBEBGr, FIMTUDAGINN 22. DESEMBEB 1938
Rödd að heiman
BorgarfirSi 4. nóv. 1938
Kæru BorgfirÓingar og
aSrir' vinir vestan hafs :
Það eru nú liSin alt aS því
tuttugu ár síSan eg byrjaSi á þvi
aS skrifa ykkur helztu bygSar-
fréttir héSan. Þá leit eg svo á
að mikil nauSsyn bæri til þess aS
viS ryfum þá miklu þögn, sem
lengi hafSi veriS hér rikjandi
gagnvart ykkur. Eg vissi 3S
ýrnsir ykkar hugsuðu hlýtt til
ættlandsins og þráSu aS fylgjast
meS því sem hér var aS gerast,
en fengu litlar eSa engar fréttir
um þaS. Margt hefir nú breyzt
á þessu tímabili, i þá átt aS
ryfja upp gamla og góSa kynn-
ingu. Fjöldi Vestur-Islendinga
hafa komiS heim á siSustu árum
og ferSast um landiS þvert og
^ndilangt, en aSrir fariS héðan
vestur um haf og notiS ykkar
miklu gestrisni. Þessi endur-
vakning. vináttu og góSrar kynn-
ingar hefir aS mestu leyti átt sér
staS á síðustu áratugum. VerS-
ur því þörfin minni nú en áSur
var á fréttabréfum, en þó vona
eg að þau séu, af ýmsum, enn
vel þegin. Og í þeirri von fylgi
eg uppteknum hætti og tíni sam-
an nokkra mola af helztu héraðs-
fréttum.
VeSrátta hér á landi er nú
ætíS sjálfri sér lík aS því leyti aS
hún stendur sjaldan iengi á
stöðugu, en undan óáran, hvaS
veSurfar snertir, er nú ekki á-
stæða til þess aS kvarta mikiS,
sízt er aS kvarta undan vetrar-
harðindum því hörð frost og
vetrarbyljir hafa ekki komiS hér
um mörg ár. Eftir síðastliSinn
vetur var jörðin næstum klaka-
laus. ByrjaSi því gróður úr
sumarmálum. Leit þá svo út aS
gras myndi spretta bæSi fljótt
og vel. En svo gat þó ekki orS-
ið, þvi svalir norSanstormar
tóku þá aS næða yfir landiS.
Þurkur og sólfar var flesta daga
frá morgni til kvölds en frost
um nætur. MiSaSi því gróSri
lítiS fram í miðjan júlímánuS.
Úr því breyttist til hlýrra veSurs
meS gróðrarskúrum. UrSu tún
því aS lokum sæmilega sprottin
en gras á útjörS, einkum mýr-
um, var mjög rýrt. Um slátt-
inn var nokkuS votviSrasamt, en
þó komu þurkar jafnan við og
við, serri' urSu aS góðu gagni.
Mestur hluti heyja nýttist vel, en
að vöxtum varð heyfengur und-
ir meSallagi. Heyfyrningar urSu
engar í vor, því flestir bændur
áttu lítil og léleg hey eftir hiS
hörmulega grasleysis og óþurka
sumar í fyrra, Keyptu bændur
fóSurbæti í stórum stil til þess
aS búfénaSur gæti skilaS full-
um arSi. Enginn reynir nú
-Iraigur aS svelta fénað sinn í
þeirri von að hann kunni aS
skrimta þaS af. ÞaS eru aS-
eins stóðhrossin, sem verða að
bjarga sér sjálf aS mestu leyti,
og geta verið í beztu holdum
eftir góða vetur, þótt hvorki
mmmmmmmmmmmmnmmsmmBi
hafi þau hús né hey. Þessir
síSastliðnu mörgu og mildu vet-
ur hafa teygt ýmsa bændur inn
á þá braut aS fjölga stóShross-
um og þaS svo aS jarðir má nú
finna hér um slóSir þar sem
fram er fleytt frá fimmtíu til
eitt hundraS hrossum. Gefur
sú eign nokkurn arS þar sem
litlu er kostaS til öðru en bit-
haganum. En mikill ótti stend-
ur af. þeirri eign þegar harðindi
og hagleysur dynja yfir. Nú
kappkosta líka allir eftir því sem
getan leyfir, aS fjölga nautgrip-
um og eru kúabúin að verða
næstum eini máttarstólpi undir
búum bænda. SauSféS, sem hef-
ir frá aldaöðli veriS okkar arS-
mestu húsdýr er nú eftir hina
skæðu Deildartunguveiki, mjög
gengiS til þurðar og þaS svo
að sumir bændur eru því nær
sauSlausir og fæstir eiga meira
en 1/3 eftir af fé sínu. Lömb
hafa ekki veriS sett á vetur svo
teljandi sé síðan plága þessi gaus
yfir. Nú virðist svo, að minsta
kosti í biíi, sem þaS litla brot
fénaðarins, sem nú stendur uppi
sé aS mestu heilbrigt. RáSast
bændur nú í þaS aS setja gimbr-
arlömb á vetur í þeirri von aS
meirihluti þeirra kynni aS standa
af sér pestina. Ef aS þessi sauS-
fjárpest hefSi ekki höggviS þetta
stóra skarð i bústofn bænda væri
hér öSruvísi umhorfs en nú er.
Dregur nú enginn maður það í
efa lengur, aS minsta kosti eng-
inn BorgfirÖingur, aS pest þessi
hafi fluzt hingaS frá Þýzkalandi
meS karakúlhrút sem keyptur
var aS Deildartungu. Slæmur
þótti sá búhnykkur þegar fjár-
kláðinn var fluttur til landsins,
því miklu tjóni olli hann, en þó
er hann ekki sambærilegur viS
þessa fjárpest.
Þótt voriS væri svalt og gróS-
urlítiS léiS öllum heiibrigSum
fénaSi vel og tók snemma vor-
bata. Kom þaS bezt í ljós í
haust, þegar fariS var aS slátra
dilkum aS þeir reyndust betur
’til frálags heldur en dæmi eru
áður til hér um þefesar bygSir.
Úr beztu landgæSasveitum hér,
jöfnuSu dilkar sig upp með 20
kílóa kroppþunga og vænstu
dilkar höfSu 26^2 kíló kropp.
En þó svona væri varS nú minst
af þörfum bænda borgaS með
sauðfjárafurðum sökum þeirrar
miklu fjárfæSar, sem hér er nú
alment orSin. Bændur reyna
því ýms bjargráS, sem gefa góS-
ar vonir um nokkurn hagnað.
Einkum er það refaræktin, sem
eykst hér ár frá ári. Stærstu
refabúin hér eru á Hvanneyri
og Sturlureykjum, eru þaS sam-
vinnufélagabú, en auk þeirra eru
hér mörg önnur, sem einstakir
eSa fleiri menn eiga í samein-
ingu. Eru nú einstakir refir
keyptir fyrir 1500 krónur og er
jafúvel talið happakaup þegar
um úrvalsdýr er aS ræSa. Mark-
aSsverÖ á ungum hestum var um
150 krónur, og þurfa því nú aS
seljast tíu ungir hestar til þess
aS fá verS fyrir eina tófu.
BEZTI
FJÖLEKYLDU
DRYKKUfílNN
5
STG>R GI^ÖS
8c
GróSurhús hituS upp frá hver-
um eru nú aS rísa hér upp á
ýmsum stöSum. ViS hverinn
Dynk í Reykholti voru 'bygS
fjögur gróðurhús í vor og var
hvort um' sig 25 metra langt og
6 metra breitt. Eru þau reist
og starfrækt á samvinnugrund-
velli, af meirihluta bænda í
Reykholtsdal og Lundarreykja-
dal. Eru þau einstakra manna
eign. Enn sem komiÖ er, eru
þaS einungis tamatar sem rækt-
aðir eru í húsum þessum og ná
þeir alstaðar miklum og fljótum
þroska. Tomatar eru mjög eft-
irsóttir bæÖi til matarbóta og
sem heldrimanna réttur. Eru
þvi beztu horfur á því aS þeir
verSi framleiddir meS stórum
hagnaði. JarSeplarækt undir
berum hiimni mishepnaðist hér í
sumar bæSi sökum hins kalda
vors, og ennfremur næturfrosta,
sem komu' hér síSari hluta ág.
mánaSar. Komu þá þrjár frost-
nætur sem eySilögSu kartöflu-
grasiS meS öllu. VarS því
kartöfluuppskeran hér nauSrýr.
Að þessum frostnóttum frátekn-
um var haustveðrátta svo mild
aS hvorki fraus né snjóaði alt
til veturnótta.
Auknar álögur samfara rýrn-
un á bústofni veldur þvi aS
bændur eiga erfitt meS aS rísa
undir þeim skuldaþunga, sem á
þá hefir hlaÖist viS húsa- og
jarðabætur. Fáir leggja þó árar
í bát þótt móti blási í bili.
Túnasléttur og nýrækt heldur
hér enn áfram meS miklu kappi.
Þrjár dráttarvélar hafa veriS í
gangi í alt sumar og fariö sveit
'úr sveit og bæ frá bæ um Borg-
arfjarðarhérað. Sjást hér víSa
stór svæði nýbrotin, sem veriS
er aS breyta í tún. Þessari aukn-
ingu túna fylgir mikill kostnaS-
ur, fyrst aS þurka og slétta
lndiS og þvínæst aS fullnægja
þvi meS áburði seni er orðinn
afardýr þegar búið er aS koma
honunn hingaS upp um sveitir.
En svipfríöara verSur landiS,
þegar gróSurlausir móar eru
orðnir að grösugum töSuvelli.
Alt fyrir þaS þótt margt gangi
nú skrykkjótt í bili hefir þaS
engin áhrif á skapgerS fólksins.
Menn eru glaðir og reifir og
skemta sér á ýmsa vegu. Innan
héraðs skemtanir eru haldnar
hér flesta sunnudaga meðan
sláttur stendur yfir, þangaS riS-
ur unga fólkið í stórhópum og
aSrir koma akandi á bifreiðum.
Hefir þaS viljaS viS brenna að
örlátir menn hafa raskað þar
háttprýði. Nú hefir veriS tekin
hér upp sú nýlunda, aS banna
druknum mijnnum aðgang að
öllurm skemtisamkomum. Enn-
fremur hafa lögregluþjónar úr
Reykjavik veriS skipaðir hér til
þess aS taka þá menn, sem raska
friSi meS ofstopa og gauragangi.
Hafa þessar ráðstafanir haft í
för með sér stóra breytingu til
hins betra. Og nú er að rísa
Gleðileg Jól
09
Farsœlt Nýár
Globe Bedding Co. Ltd.
274 JARVrS AVENUE
WINNIPEIG, man.

The times are moving. The gasoline
driven car has made its first appearance.
Young Thomas Edison has started work
on something he calls a “Kinematograph.”
In Winnipeg, Canada, THE GREAT-
WEST LIFE ASSURANCE COMPANY is
organized and writes its first policy on
August 18.
Oil Companies are selling kerosene and
wondering what to do with its unwanted
brother, gasoline. The Russo-Japanese
war breaks out. San Francisco suffers ífjfjr
its great disagter. I ijUU
THE GREAT-WEST LIFE, now a lusty
13-year old, has already built up a
volume of business in force amounting
to $24,216,882.
”»*** * • H’jvT
Life moves to a faster tempo. Speedy
transportation has developed in the air,
on land and sea. Crises develop. Easing
world tension finds the bonds of friend-
ship between the United States and
Canada more strongly cemented than
ever.
THE GREAT-WEST LIFE, now a finan-
cial institution of internatonal import-
ance, announced, on Octover 1 st, 1938.
that its business in force had reached
another milestone — $600,000,000.
1917
Swords are drawn all over Europe.
Troublous times are ahead. The influ-
enza epidemic is just around the corner.
The sale of life insurance takes a sharp
upward swing.
THE GREAT-WEST LIFE, growing
rapidly, finishes the year with the large
total of $152,643,165 of business in force.
1938
Otie
FOR ALL FORMS OF LIFE INSURANCE AND ANNUITIES
SEE
Bjarni Dalman - Selkirk, Man.
Umboðsmaður
CREAT-WEST LIFE ASSVRANCE COMPANV
HEAD OFFICE: WINNIPEC