Kirkjublaðið - 01.07.1895, Blaðsíða 5

m
skapað fleiri eða færri meinlætamenn á fyrri öldum með-
an menn voru heitari fyrir trúnni og meiri bókstafstnenn
en nú er á íslandi, og lafhægt er að sýna að við berum
enn margar rnenjar þeirra kenninga, og að þær eru enn
mjög verkandi á allt líf manna, þótt auðvitað hagi nokk-
uð öðruvisi til Víst þekkir sjera J. sögu Gvöndar bisk-
ups, sem lengi var dýrðlingur manna á Islandi. Og hafa
menn ekki gjört dýrðling sinn, Hallgrím Pjetursson, að
beiningamanni, þótt fróðir menn og vitrir segi að hann
hafl aldrei verið það? Þetta var af því menn álitu, að
slíkum einum heyrði Guðs ríki til; og hver mundi
fyrirverða sig fyrir að gera það sem gerði Hallgrímur?
Lasarus átti víst himnaríki en riki maðurinn neðri staðinn.
Það eru nægar sannanir fyrir því, að menn hafa einkum
hugsað sjer himnaríki sem bústað alls konar Lasarusa,
og ekki mun vera fjarri því að svo sje enn. Þetta heflr
auðvitað í fyrstu tniðað til að hugga þá, sem bágt áttu,
en í meðferðinni varð það til að »skapa aumingja«, Þá
minnist sjera J. á Leo Tolstoj, sem er einn hinn fræg-
asti og allra einkennilegasti rithöfundur, er nú er uppi,
En Tolstoj er skáld, og svo langt frá því að vera vís-
indamaður, að hann hikar ekki við að lýsa þvi opinber-
iega, að hann fyrirlíti af hjarta öll svo kölluð visindi.
Hann er öfgamaður hinn mesti, kennir t. d. að maðurinn
eigi alls ekki að verjast árásum annara, »ef einhver slær
Þ'g á hægri kinn þá bjóð þú honum hina vinstri«; þótt
náunginn miði hnífi á brjóst þjer, þá hreifðu ekki hönd
n.ie fót til varnar, þótt hann steli fyrir augum þínum
hinu dýrmætasta úr eigu þinni, þá hvorki reyndu að
'nndra hann sjálfur, nje kalla lögin til hjálpar. T. er
einlægur stjórnleysingi og langt frá að halda hliflskildi
fyrir hinum ríkjandi kristindóm. í fyrra eða liittifyrra
ntaði hann bók með svo svæsnum árásum á kirkjuna, að
hannað var að prenta bana í Rússlandi og varð hann að gefa
hana út annarstaðar. Allt um það er það rjett hjá sjera J. að
iann prjcdikar siðalögmál kristindómsins, en svo strang-
ega að mörgnm prestinum mundi þykja nóg um að
> gja honum. Jeg hafði sagt, að kristindómurinn styddi
ivergi þær framfaratilraunir, sem þjóðirnar nú sækjast