Alþýðublaðið - 04.12.1960, Blaðsíða 8

FRÁ því hefur oft verið
skýrt í fréttum, að Fidel
Castro, einræðisherra á
Kúbu, veitist harðlega að
Bandaríkjamönnum og
saki þá um heimsvalda-
stéfnu og yfirgang í garð
Kúbu. Máli sínu til stuðn-
ing hefur hann vitnað í
stríð það, er Spánverjar
og Bandaríkjamenn háðu
með sér á Kúbu laust fyr-
ir aldamótin síðustu. Seg-
ir hann þátt Bandaríkja-
ríkjanna í stríði þessu
„freklega íhlutun“ um mál
efni Kúbu og „glæpsain-
lega árás“. Kúbumenn
hafi þegar verið búnir að
vinna sigur á Spánverjum
þegar Bandaríkjamenn
komu til skjalanna og ein-
göngu verið að gæta eigin
hagsmuna.
Þessi nýja sögutúlkun
Castros er einn liður í
hinni hatrömmu áróðurs-
herferð hans gegn Banda-
ríkjamönnum, og virðist
hún falla í góðan jarðveg
hjá landsmönnum. Til þess
að útrýma öllum öðrum
skoðunum en hans eigin,
hefur hann gripið til þess
ráðs að gefa út nýjar
kennslubækur j sögu og
eru þær í fullu samræmi
við þá skoðun Castros, að
Bandaríkin séu höfuðóvin
ur Kúbu. Rétt svar barna-
skólanemenda við þeirri
spurningu, hvað José Mar-
ti og Fidel Castro hafi af-
rekað, er á þá leið, að Mar-
ti hafi frelsað Kúbu und-
an Spánverjum, Castro
undan Bandaríkjamönn-
fim. Þann 15. febrúar hafi
Bandaríkjamenn sprengt
upp herskipið „Maine“ til
þess að fá tylliástæðu til
að fara í stríð gegn Spán-
verjum og leggja síðan Kú-
bu undir sig. — Er hér
vísvitandi farið rangt með
staðreyndir.
José Marti, frelsishetja
Kúbumanna, gerði upp-
reisn árið 1896 gegn hinum
spönsku kúgurum, sem ráð
ið höfðu Kúbu í margar
aldir. Var það engin ný
bóla, að uppreisnir væru
gerðar, þær voru einmitt
mjög tíðar seinni hluta
aldarinnar. En Marti og
einum helzta samstarfs-
manni hans, Maximo Gó-
mez, hafði hugkvæmst
nýtt herbragð. Vegna
hinna tíðu uppreisna höfðu
Spánverjar gripið til þess
ráðs, að víggirða bæi og
þorp og smala þangað sem
flestum landsbúum. Með
þessu héldu Spánverjar, að
þeir ættu auðveldara með
að hafa hemil á ástandinu.
í bæjum þessum ríkti hið
mesta eymdarástand með-
al almennings, þar geis-
uðu farsóttir og þúsundir
— mestmegnis konur og
börn, dóu úr hungri. Her-
bragð það, sem þeir Marti
og Gómez höfðu í huga,
var að eyðileggja upp-
skeruna, brenna sykur-
ekrur og myllur. Vonuðust
þeir til þess, að ef þetta
tækist, myndu Spánverjar
sjá fram á fjárhagslegt
hrun eða að Bandaríkja-
menn sæju sér ekki annað
fært en að koma hinni bág-
stöddu þjóð til hjálpar. —
Þjáningar þær, sem lands-
búar yrðu að þola vegna
þessara aðgerða létu þeir
sér í léttu rúmi liggja.
Spánverjar sendu von
bráðar liðsauka (150 þús.
CASTRO ÁÆSKULÝÐSFUNDI
THEODORE ROOSEVELT (í miðju) OG ROUGH RIDERS LEGGJ^
manns) á vettvang og
snemma á næsta ári hafði
uppreisnin verið bæld
niður að mestu. Höfðu
Spánverjar hvarvetna yf-
irhöndina nema í afskekkt-
ustu fjallahéruðum. Stang
ast þetta illilega á við þá
kenningu Castros, að upp-
reisnarmenn hafi í raun og
veru verið búnir að vinna
sigur á Spánverjum, þegar
Bandaríkjamenn skárust í
leikinn.
Það sem reið bagga-
muninn, að Bandaríkja-
menn ákváðu að koma
Kúbumönnum til hjálpar
var að bandaríska herskip-
ið „Maine“ var sprengt í
loft upp í höfninni í Ha-
vana. 'Vakti atvik þetta
mikla reiði fólks í Banda-
rikjunum og vegna at-
burðar þessa og hinnar
miklu samúðar banda-
rísku þjóðarinnar í garð
Kúbumanna, — gat Mac
Kinley Bandaríkjaforseti
ekki skorast undan þvi að
segja Spánverjum stríð á
hendur. Eflaust hafa póli-
tískir og efnahagslegir
hagsmunir átt nokkurn
þátt í því, að í styrjöldina
var ráðist — eins og í flest
um stríðum. En geta má
þó þess, að kaupsýslumenn
og iðjuhöldar í Bandaríkj-
unum voru mjög andvígir
stríðinu.
Um orsakir sprengingar-
innar í herskipinu „Maine“
er ekki kunnugt með
neinni vissu. Rannsókn
leiddi síðar í ljós, að tund
urdufl hafði sprungið við
skipshlið. Helzt er talið, að
þar hafi verið að verki ó-
ábyrgir öfgasinnar úr hópi
Spánverja eða Kúbu-
manna. En sú kenning
Castros, að Bandaríkja-
menn hafi sprengt upp
skipið af ásettu ráði til
þess að fá ástæðu til íhlut-
unar hefur við engin rök
að styðjast, enda týndi
fjöldi amerískra sjóliða
lífinu í slysi þessu.
Stríðsyfirlýsing Banda-
ríkjaforseta á hendur
Spánverjum var birt í apr
íl 1898. Staðfesti Þjóð-
þingið hana, og lýsti því
yfir, að ef Bandaríkjamenn
ynnu sigur í viðureigninni
yrði þjóðinni sjálfri fengin
stjórn og öll yfirráð lands-
ins í hendur að stríði
loknu, Það sem fyrir
Bandaríkjunum vekti væri
að leysa Kúbu undan oki
hinnar spönsku harð-
stjórnar, hér væri hvorki
um yfirgangssemi né
heimsveldisstefnu að ræða.
Þess eru áreiðanlega fá
WOOD HERSHÖFÐINGI
— yfirmaður Rough Riders
og- síðar landstjóri á Kúbu.
dæmi í sögunni,
stórþjóð hafi
styrjöld af ein
eldmóði og eins
búin og Bandai
Bandaríkjaher
þessar mundir
og illa vopnum
Forsetinn eggja?
lögeggjan að gei
sem sjálfboðalif
Mjaine“ var a?
Aður en mánuð
inn höfðu 125 J
boðið sig fran
þjónustu
Frægasti hó;
boðaliða þeirra,
á Kúbu, var i
sveitin „Rough ;
Foringjar þess
voru Wood, sí
stjóri Kúbu, og
Roosevelt, síða
Var þetta si
hópur sveitastrá
arbúa, menntar
díána og kúreka
kátur hópur og
sér margt til c
ingar, þegar fæi
Mikið var sung
sælasta lagið v;
söngurinn The
a Hot Time ir
TownTonight, se
— Það verður li
um í gamla
kvöld. Áttu Roi
eftir að vinna
afrek á San Ju;
Alls komu u
hermenn til I
ýmsar tafir.
herfararinnar v
R. Shafter hersl
ríkti mikil fc
hópnum, eins og
Ameríkumönnui
vissa. Þann 22.
kom herinn til j
tók nokkurn tin
g 4. des. 1960
Alþýðublaöið