Alþýðublaðið - 27.01.1961, Blaðsíða 2

ÆDÍKOQÖBíSaP
Qlail J. Astþórasoa (át>.) o* Benedlkt GróndaL — TuHtrtar rlt-
Mðrnar: Sljvaldl Hjálmarsson og IndrlSi G. Þorsteinsson. — Fréttastjón;
MBrgvln GuBmundsson. — Slmar: 14 900 — 14 902 — 14 903. Auglýsingasimi-:
MMð. — ASsetur: AlþýSuhúsiS. — Prentsmiðja AlþýSublaSsins. Hverfia-
Jata 6—10. — Askriftargjald: kr. 45.00 á mánuSi. í lausasClu kr. 3,00 eint.
BMafardi: AlþýSuflokkurlnn. — Framkva*mda*tjóri< Sverrir Kjmrtanason.
Sýn fram um veg
1 ÞAÐ hefur verið upplýst á alþingi. að Alþjóða-
! bankinn í Washington, sem er sameiginleg stofnun
'hátt í hundrað þjóða, hafi í 4—5 ár ekki treyst
1 sér til að lána íslendingum fé til nýrra fram-
; !kvæmda sökum fjárhagsástands okkar. Það hefur
] einnig komið fram. að árið 1958 voru vinstri-
' stjórninni lokuð öil venjuleg lán af sömu ástæð-
] um. Staðfestir þetta þá staðreynd, sem raunar
ætti að vera augljós, að við vorum á þessum ár-
j um búnir að binda okkur slíka skuldabagga, að
ekki var á bætandi.
| Þegar svo er komið, er ekkert að gera annað en
hægja ferðina °g herða mittisólina, meðan skuld-
i irnar eru minnkaðar svo, að lánstraustið aukist á
i ný og hægt sé að halda áfram eðlilegum lántökum
í til framkvæmda. Þetta er núverandi stjórn að
j gera, og þjóðin 'hefur reynt, að slíkt gerist ekki
] átakalaust. Byrði áranna 1960—62 er mjÖg þung,
• en skuldabagginn léttist þá verulega.
Þegar þetta tvennt kemur saman, að greiddar
' eru skuldir í stórum stíl og efnáhagskerfilð hefur
! verið sett á eðliiegan grundvöll með réttu gengi,
] ráðstöfunum til að hindra nýja verðbólguþróun
í og afnámi uppbótakerfis, breytast aðstæður okkar
i til að haida áfram uppbyggingu fyrir erlent láns-
fé. Þetta er nú að gerast.,
Ríkisstjórnin býr sig undir næstu lotu í upp-
byggingu landsins, og hefur boðað, að hun muni
láta gera framkvæmdaáætlun fyrir mörg ár. Hér
er ekki um að ræða lista yfir röð næstu stórfram-
: kvæmda, heldur ýtariega áætlun á fjárfestingar-
þörf í vegi, hafnir, húsbyggingar, verksmiðjur,
skip og einnig nýjar atvinnugreinar. Slík áætlun-
! argerð er mikið verk »g nauðsynlegt, þannig að
; fram verði sótt skipulega, gengið að verkum í
skynsamlegri röð, unnið innan ramma þess, sem
; efnahagslífið þolir án nýrrar verðbólgu.
Slík framtíðaráætlun um framkvæmdir er
í veigamikill þáttur í áætlunarbúskap og sá, sem
. skiptir íslendinga mestu máli. Er samning slíkrar
] áætlunar í fullu samræmi við það atriði í stefnu-
skrá rí'kisstjórnarinnar að láta gera þjóðhags-
] áætlun.
Hér er horft fram um veg til nýrra stórræða.
! Allar þessar vonir byggjast þó á einni forsendu:
að viðreisnaraðgerðir stjórnarinnar fái staðizt.
1 Verði þeim umturnað dg lagt út á braut uppbóta,
! hallareksturs og margfalds gengis á ný, mun lítið
J þýða að hugsa um heilsteypta framkvæmdaáætl-
! un næstu ára.
ægra en i
MUNURINN á fiskvcrði á ís-
landi og í Noregi er tiltölu-
lega ekki mikill o# sá munur,
sem er, íslenzkum fiskimönn-
•um í vil, þegar bornir eru
saman sambærilcgir hlutir,
sagði Emil Jóns
son sjávarútvegs
málaráðherra á
fundi sameinaðs
þings í fyrradag.
Hann tók til
máls í tilefni af
tillögu tveggja
þingmanna kom
múnista, sem Emil.
halda því fram
að fiskverð sé miklu
hærra í Noregi og muni það
allt að þremur og hálfri múl-
jón fyrir meðal frystihús og
um 700 000 kr. fyrir sæmi-
legan hát.
Emil gerði grein fyrir því,
að í samanburði tillögu-
manna og tölum, sem hér
hefðu verið birtar, væru born
ir saman hlutir, sem alls ekki
eru sambæriiegir, þegar tekið
er norskt hámarksverð og ís-
lenzkt meðalverð, og hausað-
ur fiskur og slægður í Nor-
egi, en óhausaður og slægður
á íslandi.
Sjávarútvegsmálaráðherra
kvaðst hafa látið athuga mál
þetta vandlega. Hann tók
þorskinn sem dæmi og kvað
meðalverð á fyrsta flokks
þorski 1960 hafa verið 82
norskir aurar eða íslenzkar
kr. 4,35. Nú komu til niður-
greiðslur í Noregi, að meðal-
tali 11 norskir aurar á kg,
þannig að verðið, sem fisk-
kaupendur greiddu, var að-
eins 71 eyrir, sem nemur ís-
lenzkum kr. 3,77. Þetta verð
á við hausaðan fisk, en haus-
inn er lalinn fimmti hluti af
fiskinuni. Ef hausinn er tek-
inn frá til að finna verð sam-
bærilegt við íslenzka fiskinn,
fer verðið niður í íslenzkar
kr. 3,02 pr. kg.
Nú hefur verið tekin upp
flokkun á íslenzka fiskinum
og er verðið í fyrsta flokki
kr. 3,11, eða 9 aurum hag-
stæðara en norska verðið frá
kaupendum miðað við með-
ferð fiskjarins. Af þessu verð
ur augljóst, að fullyrðingap
flutningsmanna tillögunnar
um rannsókn á fiskverðinu,
þess efnis að hér sé munur,
er geti leyst allan vanda ís-
Ienzkrar útgerðar. fá ekki
staðizt.
Fyrir utan þennan tölu-
lega samanburð gat Emil þesg
að Norðmenn hefðu að ýmsiu
leyti betri aðstöðu en íslend
ingar. Þeir eru miklu nær
þeim markaði, er tekur nýjan
eða ísaðan fisk, bæði í sínu
eigin landi og Vestur-Evrópu,
Fyrir slíkan fisk fæst einmit{;
liæsta verðið. Þá taldi Emii,
að launagreiðslur væru Norð
mönnum hagkvæmari. Þeir
hafa að vísu örlítið hærra
lágmarkskaup, en mikið af
fiski er unnið í eftirvinnu og
helgidagavínnu, sem er
greidd hærra hér <?n í Nor-
egi, þannig að flutningskostn
aður yrði minni, meira um á-
kvæðisvinnu og haglcvæmara
skipulag en hér á landi.
síðan. Hér hefur því margt
s.kemmtilegt skeð, sem hvorki
er sanngjarnt né rétt að
gleyma nú, þegar nýr aðili'
á þssu sviði er upprisinn með-
al vor ogvill láta eins os ís-
lenzikir bifreiðaeigendur búi
við lítt bærilegt ófremdará-
stand í þesum málum. sem
þeir séu umkomnir að bæta
úr.
Að lokum vil ég leyfa mér
að benda á það veigamikla
atriði, að SAMVINNU-
TRYGGINGAR eru gagn-
kvæm tryggingarstofnun,
sem þýðir það blátt áfram —
eins og stendur í lögum
þeirra — að '„eigendur stofn
unarinnar eru þeir, sem á
hverjum tíma tryggja hjá
henni“.
Að þetta afgerandi ákvæði
er ékki orðin ein, má m. a.
marka af því, að fram til árs
loka 1959 höfðu Samvinnu-
tryggingar endurgreitt tryggj
endum sínum nál. 22 milj-
ónir króna. Frlá árinu 1956
hafa þessar endurgreiðslur
stöðugt farið íhækkandi —
Framh. á 14. síðu
Hugleiðing um hag-
kvæma tryggin
NOKKRIR áhugasamir bind-
indismenn hafa nýlega haft
forgöngu um stofnun nýs
tryggingafélags til umboðs-
mennsku fyrir sænskt föður-
eða móðurfélag, a. m. k. þar
til eigin fótujtn verði undir
komið. Hér er nokkuð mikið
í ráðizt af lítiTs megnugu fé-
lagi á eigin spýtur, einkum
með tilliti til hraustlega gaf-
inna framtíðarlieita þegar í
byrjun, það er a. m. k. 10—
15% lægri iðgjöld en nokkur
önnur tryggingafélög koma
til með að hafa — hiver sem
þau verða — eftir þvi, sfem
gefið er í skyn, og ekkert
tengt neinum tjónabótum al-
mennt né afkomu félagsins
ihér. Sem sagt: Hvort sem önn
ur tryggingafélög hafa ið-
gjöld sín hærri eða lægri —
hvort sem þau gefa mikinn
eða lítinn afslátt — og hvort
sem eigin tjónabætur verða
háar eða lágar — lætur þetta
undirstöðuveika fyrirtæki í
það skína, að það komi til
með að veita miklu hagfcvæm
•ari tryggingakjör fyrir bif-
reiðaeigendur. Margir spyrja:
Er þetta raunverulega hægt?
Eða: Er frúlegt, að hið
sænska ANSVAR lofi skilyrð
islaust — og standi við —
að sleppa llausu fé svo mjög
óákveðið um hendur þessara
ágætu manna, hvernig sfem
allt tautar og raular? ■ Ja,
mikið mega Svíarnir vera ó-
yarkárij- í tfjármálum, eða
hafa þeir virkilega svona
mikla trú á framtíðarmögu-
leikum sínum á íslandi vegna
tilveru þeirra ÁBYRGÐAR-
manna? Eða liggur hugsjóna-
lega séð svo mi'kið við?
Svo tekið sé innlent dæmi
um ástandið í tryggingamál-
um, má minna álþetta:
Samvinnutryggingar hófu
bifreiðatryggingar , /hér á
landi fyrir 14 árum. Þá þeg-
ar tóku þær upp.þá nýbreytni
að veita þeim ökumönnum,
isem ekki valda tjóni, sérstak
an a'fslá'tt af iðgjöldum. Upp-
hafiega var þessi afsláttur
10% fyrstu tvö árin, en 25%,
eða Va Muti iðgjalda, eftir
það — frá 1955 til 1957 Varð
hann 25% þegar eftir 1. ár-
ið, og 30% eftir fyrsta árið
27. jan. 1961 — Alþýóublaóið