Alþýðublaðið - 22.02.1961, Page 2

Ritstjórar: Gísli J. Astþórsson (áb.) og Benedikt Gröndal. — Fulltrúar rit-
stjórnar: Sigvaldi Hjálmarsson og Indriði G. Þorsteinsson. — Fréttastjóri:
Björgvin Guðmundsson. — Símar: 14 900 — 14 902 — 14 903. Auglýsingasími
14 906. — Aðsetur: Alþýðuhúsið. — Prentsmiðja Alþýðublaðsins Hveríis-
götu 8—10. — Áskriftargjald: kr. 45,00 á mánuði. í lausasöiu kr. 3,00 eint.
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn. — Framkvæmdastjóri: Sverrir Kjartansson.
Þola Eyjar þessa
ævintýrapólitík?
TOGARAUTGERÐIN
i TOGARAFLOTI íslendinga hefur undan-farin ár
flutt að landi 40—50% af öllum fiskaflá þjóðar-
innar. Þessi fullkomnu skip, mönnuð dugmiklum
sjómönnum, reyndust um skeið hin stórvirkustu
i atvinnutæki, sem virtust hafa trygga fjárfiagslega
afkomu.
j íslendingum hættir mjög til að dæma eftir á-
standi augnabliksins, sérstaklega ef um fiskafla
er að ræða, en sýna litla fyrirhyggju. Svo hefur
þjóðinni farnast gagnvart togurunum. Árum sam
an hefur verið höggvið að þeim, unz svo er kom
ið, að þessi útgerð stenzt varla fleiri högg. Tog-
ararnir eru nú reknir með miklu tapi og mörg-
um þeirra hefur verið lagt.
j Ástæður til þess, að svona hefur farið fyrir tog
■ araútgerðinnií, eru margar, þeirra á meðal þessar:
S 1) Á uppbótatímabilinu 1951—58 var togurum
stórlega piismunað í fiskverði samanborðið við
aðra útgerð, og er sá mismunur talinn nema 5
—6 milljónum króna á hvern togara.
' 2) Vegna útfærslu landhelginnar hafa togararnir
\ orðið að færa verulegar fórnir, bæði í missi
j auðugra togmiða, löndunarbanni á einum
bezta markaði þeirra ofl.
S) íslendingar vilja tryggja sjómönnum sínum
góðar vinnuaðstæður, og íslenzkir togarar
þurfa 30—32 menn á ísfiskveiðum, meðan
brezkir hafa 20 og þýzkir 21. Sömu lög ganga
ekki yfir bátaflotann, og þjóðfélagið hefur ekk
ert gert til áð gera togurunum kleift að standa
í undir þessum kjörum.
! 4) Togararnir greiða útflutningsgjald til Fisk-
veiðasjóðs, en njóta þar ekki sama réttar til
lána og aðrir. Menn með nýja vélbáta fengu
sl. ár að jafnaði 150—200 000 kr. í atvinnubóta
fé, en nýju togararnir fengu enga aðstoð.
] Vinnulaun sjómanna einna á togaraflotanum
t riema um 150 milljónum króna. Vinnulaun við
r meðferð aflans nema meiri upphæð og þýðing tog
1 aranna fyrir þjóðarbúið hefur verið margföld. Nú
1 eru það ekki einstakir auðmenn, sem eiga þessa
1 útgerð heldur að miklu leyti bæjarfélög, svo að
[ ekkert fer milli mála um reksturinn. Þess vegna
! verður að taka viðhorf þjóðarinnar til togaraút-
: gerðar til nýrrar endurskoðunar, reyna að bjarga
henni úr núverandi ógöngum og koma henni á
réttan kjöl.
] Áskrlfiarsíml
J Alþýðublaðsint
! er 14900
ALLAR vinnudeilur hafa
nú verið leystar, nema í Vest-
mannaeyjum. Þar eru því mið
ur litlar sjáanlegar vonir um
samninga í dag, og veit enginn
hversu langt verkfallið getur
orðið.
Forseti Alþýðusambandsins,
Hannibal Valdimarsson, -hef-
ur mætt á fundi í Eyjum og
tilkynnt verkafólki þar, að nú
væri það að berjast fyrir lallan
verkalýð landsins. — Þegar
minnzt var á stuðning frá
Dagsbrún við verkfallsfólkið í
Eyjum, mátti forsetinn ekki
heyra samúðarverkfall nefnt.
Með öðrum orðum: Það er
stefna Alþýðusambandsins og
hinna kommúnistísku leiðtoga
þess, að Vestmanneyingar
skuli hcyja baráttuna fyrir
vinnandi fólk um fallt land.
I þessu sambandi er rétt að
spyrja, hvort þessir menn hafi
enga ábyrgðartilfinningu. Þeir
ata einu byggðarlagi út í slík
átök, þar að auki einangruðu
byggðarlagi, sem stöðvun
samgangna hlýtur að koma
fljótt illa við. Valinn er há
bjargræðistími Eyjanna, þeg-
(ar -skapaður er bróðurpartur
af árstekjum kaupstaðarins.
Hvað hugsa þeir menn, sem
gera slíkt? Hafa þeir enga á-
byrgðartilfinningu gagnvart
í'ólkinu í Vestmannaeyjum og
gagnvart byggðarlaginu í
heild? Af liverju brást Hanni-
bar svo reiður við og talaði um
,,skríl“ þegar Vestmanneying-'
um datt í hug samúðarverk-
fall í Reykjavík til að flýta
málinu?
Og að lokum: Kommúnistar
þykjast vera iað bcrjast fyrir
kjarabótum þeirra, sem mest
þurfa þeirra með. Betur að satt
væri. Þó leyfir Hannibal Valdi
marsson sér að segja á fjöl-
mennum fundi í Eyjum, að
mikilsverðast af öllu væri, ef
verkfallið leiddi til falls ríkis-
stjórnarinnar? Eru kjör fólks-
ins þá aukaatriði miðað við
það, að kommúnistar komizi
aftur í ráðherrastóla? Og ef
svo færi, telja þeir að kjör
fólksins mundu batna við al-
menna kauphækkun, sem tek-
in yrði aftur með verðhækk-
unum og hækkandi sköttum
og tollum innan fárra vikna?
Hvað getur eiginlega komið
út úr þessu ábyrgðarlausa æv«
intýri að eyðileggja netjaver-
tíð Vestmannaeyja?
Borgari.
Walt Whitman
Fyrirlestur um
AMERÍSKI sendikennarinrí
við Háskóla íslands, prófessor
David Clark, heldur fjórða fyr-
irlestur sinn um amerískar bók
menntir n. k. fimmtudag 23.
febrúar kl. 8,30 e. h. í 1. kennslu
stofu háskólans Fyrirlesturinn
mun fjalla um skáldlegt víð-
Framhald á 11. síðu.
ff Hannes
á h o r n i n u
'fe Hvað hafa bankar tap-
að miklu á smávíxl-
um?
ýV Spurning lögð fyrir
bankamann.
'Á' Bréf um myndina af
Bólu-Hjálmari.
EINHVERJAR breytingar eru
fyrirhugaðar á bankalöggjöf-
inni. Ég ætla mér ekki að skrifa
um þær. En af þessu tilefni
spurffi ég bankamann, sem starf-
aff hefur aff bankamálum ára-
tugum saman: „Hvaff hefur bank
inn, sem þú starfar í tapað miklu
fé á lánastarfsemi sinni undan-
farin tuttugu ár“. Hann kvaðst-
geta svarað því, en ekki fyrr en
hann væri búinn að athuga það
sérstaklega. „Jæja“, sagðj ég,
„athugaðu þá fyrir mig um leið
hvað miklu hann hefur tapað á
sama tíma á smávixlum, 2500
til 25 þúsund króna víxlum. Mig
langar til að vita það“.
ÞESSI KUNNINGI MINN
hringdi svo til mín á sunnudags-
kvöld Hann sagði mér upphæð-
ind, sem bankinn taldi sér tap-
aða á síðustu tuttugu árum. Og
hún var ekki há. Ég bjóst við að
i svo miklum peningaviðskipt-
um myndi tap alltaf vera meira.
„En vhað liefur tapaz.t af þessari
upphæð í smávíxlum, víxlum
handa smáfólki?" spurði ég.
„Ekkert“, svaraði hann, „ekki
einum einasta eyri“.
ÞAÐ ER EINMITT ÞAÐ. Þetta
grunaði mig. Skyldi það vera
vegna þess, að bankastjórar fari
svo varlega að lána smáfólki?
Ætlj það? Yfirleitt þurfa þeir
miklar vangaveltur þegar um
smáfólk er að ræða. Helst eru
það stórlaxarnir, sem fá fljóta
afgreiðslu. Margir litlir menn fá
neitun, Oft þurfa bankastjór-
ar að velta því fyrir sér svo dög-
um skiptir hvort þeir eiga að
kaupa tíu þúsund króna víxil af
eignalitlum manni, jafnvel þój
að ábekingar séu góðir. Þeir,
sem velta litlu sem engu, hugsa
um greiðslur á skuldum sínum.1
Hinir hugsa minna um það.
BREYTINGARNAR á banka-
löggjöfinni snerta þetta ekki á
neinn hátt, enda er varla hægt
að setja lög um fyrirgreiðslu og
mat í bönkunum, en sú stað-
reynd, að bankarnir tapa ekki á
smáfólkinu, en þeir geta oft
bjargað því úr vandræðum með
hjálpfýsi og skilningi, ættj að
verða tii þess, að smáfólkið
njóti þar meira trausts en sagt
er að það hafi orðið vart vic3
áður. |
i:
BALDVIN Fr. Stefánsson, Sæy
arenda í Loðmundarfirði skrifat!
mér á þessa leið: „Ég sé í þátt-
um þínum í Alþýðublaðinu, aö
verið er að þrátta um myndinal
af Bólu-Hjálmari, þá er Rikarð-
ur Jónsson gerði, sér í lagi umi
það, hvort hún sé rétt mynd aS
skáldinu. Það er ekki á míma
færi að dæma um þetta, en ég
talaði við mann fyrir nokkrunS
árum, sem hafði sérstaka mögu-
leika til að dæma um þetta, eis
þessi maður var dóttursonuij
skáldsins, sem mundi afa sinM
mjög greinilega og mun ég núj
skýra þetta nánar.
UM MARGRA ára bil bjó §
býlj út með Seyðisfirði norðan-
vert Þórarinn Jónsson, hét það
Eiríksstaðir, en hann var dótt-
ursonur Bólu-Hjálmars. Þórar-
in þekkti ég nokkuð og eit£
haust kom ég heim til hans o@
ræddum við ýmislegt. Þar á með
al spurði ég hann um myndina
af afa sínum, og hvort hanni
teldi hana líka Hjálmari. Svar-
aði hann mér á þessa leið: Já,
ég held nú það. Hún er svo lífc
að ég varð alveg undrandi þegan
Ríkarður kom með hana. og
sýndi mér. Þetta er svo lifandi
eftirmýnd þar sem hann sat á-
lútur og hugsandi á rúmi sínu,
EN Tn,DRÖG myndarinnan
kvað Þórarinn þau, að haimai
hefði verið hjá Ríkarði og lýst
Hjálmari eftir beztu getu. hefði
svo Ríkarður farið afsíðis, en
komið svo með myndina eftin
Framhald á 12. síðu.
2 22. febr, 1961 — Alþýðublaðið