Alþýðublaðið - 26.08.1961, Blaðsíða 13

Alþýðublaðið — 26. ágúst 1961
ER ÉG hafði lokið útsend-
ingu minni um eittleytið um
nóttina, ráku verðirnir mig nið
ur í loftvarnabyrgið. Ég reyndi
að lesa hina ágætu bók Four
hundred million customers
eftir Carl Crow, en tjósið var
dauft og ég varð að hætta.
Mér hundleiddist. Loks stakk
Lord Haw-Haw upp á því, að
við stælumst út. Við leiddust
fram hjá vörðunum og fundum
afskekkt jarðgöng, þar sem við
settumst og fengum okkur
brennivínstár, sem ,.Lady“
Haw-Haw hafði meðferðis
Haw-Haw er duglegur drykkju
maður, og gleymi maður því
stundarkorn, að hann er föður
landssvikari, þá er hann
skemmtilegur og jafnvel vel
gefinn maður. Þegar búið var
úr flöskunni hefðum við get
að farið í byrgið aftur. Havv-
Haw vissi um leynisti’ga og
við fórum upp í herbergi
hans Hann dró tjöldin frá
gluggunum og við horfðum á
eldglæringarnar. í suðri lýstu
skotin úr ioftvarnabyssunum
upp himininn.
Við sátum þarna í myrkrinu
og ég ræddi lengi við þennan
mann. Haw-Haw, sem heitir
réttu nafni William Joyce, en
gengur í Þýzkalandi undir
nafninu Frölich (hinn káti)
neitar eindregið að hann sé
föðurlandssvikari. Hann segist
hafa gerzt þýzkur ríkisborgari
og hann sé engu meiri svikari
en þeir Englendingar og Banda
ríkjamenn, sem gerzt hafi ríkis
borgarar í Sovétríkjunum eða
þeir Þjóðverjar, sem fluttust
tii Bandaríkjanna eftir 1848.
Ég get ekki fallizf á þessa rök-
semdafærslu, en hann er á-
nægður með hana. Hann talar
stöðugt um ,okkur‘, og ég ,Spyr
hann við hvað hann eigi.
,,Okkur Þjóðverja, auðvit-
að“, svarar hann
Hann er þrekinn og hávax-
inn, það er glampi í írskum
augum hans, og andlit hans er
.örum sett, — ekki þó eftir ein
.vígi í þýzkum háskólum, held
ur Fasistaóeirðir í enskuni borg
'um. Hann talar góða þýzku.
Ég held, að það sé tvennt, sem
hefur komið honum til að taka
að sér núverandi stöðu: Hann
hatar Gyðinga ofsaLega og
ekki síður kapitalista. Þessi
tvö hatursefni hafa verið und
irstaða alls, sem hann hefur
tekið sér fyrir hendur á full
orðinsárum Hefði Gyðingahat
ur hans ekki komið til, þá
hefði hann alveg eins getað
orðið áróðursmaður kommún-
ista. Svo furðulegt, sem það
kann að virðast, þá telur hann
nazismann öreigahreyfingu,
sem eigi eftir að frelsa heim
inn úr fjötrum „auðkýfinga
kapitalismans“. Hann lítur á
sjálfan sig fyrst og fremst sem
frelsara vinnuséttanna.
Samstarfsmaður Haw-Háw
(við útvarpssendingarnar)
heitir Jack Trevor, enskur
leikari, og hann flytur hinn
andbrezka áróður Göbbels án
þess að hafa nokkurn áhuga á
öreigunum Hann hatar bara

WILLIAM L. SHIRER er, einn frægasti blaðamaður, banda-
rískur, á vorum tímum. Hann var um árabil fréttaritari
fyrir bandarísk blöð og útvarp í Evrópu, og fylgd'ist með
öllum helztu v'iðburðum, sem leiddu t>l heimsstyrjaldaránn-
ar síðari. Shirer var í Þýzkalandi fram í desember 1940, eða
lengur en allir aðrir fréttamenn Vesturlanda. Eftirfarandi
kafli úr hinni frægu bók hans, sem hann kynntist í sam-
nokkrum föðurlandssvikurum, sem hann kynntist í sam-
bandi við starf sitt, sem stjórnandi útvarpssendinga
til bandarískra útvarpsstöðva.
Kafl'inn cr úr dagbókinni, 26. september, 1940.
tWHWWWWWWWWWWWWW
Gyðinga, það er einasta ástríða
hans. í fyrravetur sást hann
oft úti í götunni fyrir framan
útvarpsstöðina, og var hann
manninn hver nauðsyn bæri
að ræða um það við SS-varð
til að útrýma öllum Gyðing-
um. Varðmaðurinn, sem senni-
lega var enginn vinur Gyð-
inga, hugsaði þó meira um
hvenær hann yrði leystur af
verði í 'hríð og kulda, sagði
bara „já, já, já,“ og hefur á-
reiðanlega hugsað með sér, hve
Englendingar væru kolvitlaus
ir
frelsa heiminn", dæmir sig
sjálfur.
Rit Haw-Haw eru blending
ur af brjálæðishjali nazista
um England, og augljósum
sannindum um allt það, sem
verst fer þar í landi.
Haw-Haw er mjög nefmælt
ur og: fyrst í stað var hún tal-
in óhæf til þess að nota í út-
varpssendingum. Þýzkur út
varpssérfræðingur, sem dvalið
hafði í Englandi fyrir stríð, sá
möguleika hennar og gerð var
tilraun. í útvarpinu hljómar
rödd þessa harðhenta og örum
setta unga fasistaslagsmála-
Haw-Haw fæddist í New
York árið 1906 af írskum for
eldrum sem höfðu að því er
hann segir „tapað öllum pen
ingum sínum í heimalandi
sínu, vegna tryggðar sinnar
við brezku krúnuna“ Hann
lagði stund á bókmenntir, sögu
og sálarfræði við Lundúnahá-
skóla og 1923, sama árið og
Hitler gerði hið misheppnaða
Miinchen-putsch, gekk hann í
flokk brezkra fasista. Hann
kvaðst hafa unnið fyrir sér
sem stundakennari. 1933 gerð
ist hann meðlimur í fasista-
flokki Sir Oswald Mosley og
varð einn af helztu ræðumönn
um flokksins og rithöfundur.
Um þriggja ára skeið var hann
áróðursstjóri Mosleys Hann
kveðst hafa gengið úr flokkn
um 1937“ vegna deilu um
skipulagsatriði.“ Hann gekk
þá til samvinnu við John Back
ett, fyrrverandi þingmann
Verkamannaflokksins og stofn
uðu þeir nozisaflokk. Backett
gafst brátt upp á þessu sam
starfi vegna hinna ofsafengnu
aðferða Joyce.
hunds eins og kominn væri úr
kynjaður, gamall aðalsmaður,
eins og við höfum séð þá á
leiksviði. Ed Murrow sagði
mér, að könnun hefði leitt í
ljós, að helmingur útvarpshlust
enda í Bretlandi hlustaði á
Haw-Haw. En það var meðan
Englendingar voru leiðir á
þessa „heimskulega“ stríði og
fannst gaman að Joyce. Núna
held ég að hann geri sér Ijóst,
að hann hefur misst tökin á
Englendingum. Og upp á síð
kastið er hann líka farinn að
henda gaman að allri þeirri
heimsku, sem Göbbels lætur
hann flytja..
slæmur útvarpsinaður, en ég
forðast þessa svikara og hefi
aðeins séð Kaltenbaoh einu
sinni. Það var í Compíégne (er
Frakkar undirrituðu uppgjafar
skilmála Þjóðverja). Þá átti
hann rétt einu sinni í útistöð-
um við hin nazistisku yfirvöld
útvarpsins Þeir fyrirskipuðu,
að ekki mætti leyfa honum að
koma til Compiégne, en hann
fékk sér far og var viðstaddur
alla athöfnina. Það er atöðugt
verið að handtaka hann og
henda- honum út, en hann kem
ur alltaf aftur. Flestum nazist-
um finnst hann einum of mik-
ill Ameríkani, en Kaltenbach
mundi deyja fyrir nazismann.
Fyrst ég er farinn að tala
um svikara, þá er ekki úr
vegi að minnast á þá þrjá
Bandaríkjamenn, sem annast
róðurssendingar héðan fyrir
nazista.
Fred Kaltenbach. frá Water-
loo, Iowa, er sennilega búinn
beztum hæfileikum. Hann trú
ir á nazismann af ofstæki og
einlægni og berst stöðugt við
nazistabrodda, sem honum eru
ekki sammála Hann er ekki
Haw-Haw fór til Þýzka
lands 25 ágúst 1939 tii þess
að „taka þátt í hinni heilögu
baráttu til að frelsa heiminn“.
Hver, sá sem horfir á Hitler
merja hverja þjóðina á fætur
annarri undir hæli sínum, og
telur aðfarir „baráttu til að
Við útvarpsendingar sinar
á hinum ýmsu máluin hafa
nazistar ráðið undarlegt sam-
safn af fólki, Balkanmenn,
Hollendinga, Skandinava,
Spánverja, Araba og Ind-
verja Einstöku sinnum kemur
það fyrir, að þessir útvarps-
menn reynast „óráðanlegir“.
Til dæmis var það Júgóslav-
neskur þulur, sem hóf mál sitt
Framhald á 11. síðn.
frú
hin
ELSKHUGI
Chatterley,
fræga og ómerki-
lega saga D.H. Law
r,ence, hefur nú aft
ur gripið hugi fólks
vegna þeirra um-
fangsmiklu réttar
halda í London í
fyrra, er ákveðið
var, að sagan væri
ekki klámrit. Hafa
milljónir eintaka
bókarinnar selzt og
allir., sem teljast
vilja menn með
mönnum lesa hana.
Nú hefur einn
leikklúbbur í Lond
on tekið til sýning
ar leikrit, sem gert
er eftir sögunni. Er
le'ikritið aðeins
sýnt fyrir meðlimi
klúbbsins.
Myndin sýnir
amerisku leikkon-
una Jeanne Moody
og nýsjálenzka
leikarann Walter
Brown í ástaratriði
í le'ikritinu