Alþýðublaðið - 15.06.1962, Blaðsíða 4

twwwwwwwwwwwwwwwwwwwmmwww .
mér datt
hug
að það er tómt mál að fara
að tala um 17. júní. I»að verður
bráðum talað svo mikið um 17.
júní, en ég ætla samt að
Ieggrja orð í belg.
— Hvers vegna er búið að
gera allar hátíðir að barna-
skemmtunum, líka 17. júni.
Ekki svo að skilja, að börnin
séu ekki yndisleg og falleg,
þegar þau eru þæg, fín og
góð, en eins og það er of mikið
að tala tæpitungu árið um
kring, eins er það leiði
gjarnt að þurfa alltaf að verða
aftur barn á öllum stórhátíð-
um ársins. Og börnin, sem all
af eru ósköp fín á svona stór-
hátíðum, láta ísinn leka ofan
á sig, togast á um blöðrurnar
og grenja síðan hvert í kapp
við annað.
Væri ekki unnt að taka hönd
um saman og gleðjast meira
17. júní? En af hverju getum
við glaðst? Gleðjuwst við af
því að berja okkur á brjóst og
segja: þakka þér fyrir það, al-
faðir, að þú hefur gert mig svo
góðan og vitran. Að þú hefur
gert mig svo dugmikinn, svo
sérstæðan, svo framúrskarandi
í fjölskyldu þjóðanna. Þakka
þér fyrir, að við vorum svo
dugleg að vinna að frelsinu, og
þakka þér fyrir það, a® við er-
um svo einstaklega dugleg við
að missa það ekki aftur út úr
höndunum á okkur.
Var faríseinn, sem stóð við
hlið tollheimtumannsins, svo
ákaflega glaður? Og hvað
sagði Kristur: Vei, yður, þér
hræsnarar.
Við lifum í þeim draumi,
að það verði sólskin og sunn-
anvindur á þjóðhátíðardaginn.
Að við göngum út í blíðviðrið
á þeim degi með fánann í hönd
unum glöð í þeirri vissu, að
við höfðum gert allt til þess,
að frelsi fósturjarðarinnar
mætti eflast, en auðmjúk i
þeirri ákvörðun að ætla að
reyna að gera enn meira af
því, sem miðar að farsæld og
heill lands og þjóðar — fyrir
næsta þjóðhátíðardag.
Þurfum við þá nokkrar ræð
ur, sem segja okkur, að við
séum svo ákaflega góð börn,
svo skelfing þæg, stilit og dug
leg.
— Kannski er það svo með
al allra þjóða, að hverjum
þykir sinn fugl fagur. liannski
hafa allar þjóðir einhvers
konar fornsögur, sem þær geta
stáíað af, — en ekki hafa allar
þjóðir aðstöðu til að sigra með
tilliti til fólksf jölda.
En hvað er það, sem við
lireykjum okkur af? Fornsög-
urnar, sem skrifaðar voru
löngu, löngu áður en Jón Sig-
urðsson fæddist. Og sigraði
Jón Sigurðsson fyrir okkar tll-
verknað? Hvað höfum við gert
— við, sem bcrjum okkur á
brjóst 17. júní á sunnudaginu.
Víst „eigum við“ Kiljan, sem
frægur er meðal erlendra
þjóða, — en höfuin við lijálp-
að honum að skrifa, — þú og
ég? — Við getum kannski
leyft okkur að vera þakilát
fyrir, að hann skyldi sigra
heiminn, — en við getum ekki
þakkað okkur það.
Við getum ekki þakkað okk
ur fyrir „þjóðfrelsi íslands“,
sem við áttum enga hlutdeild
í að eignast, við getum einung
is strengt þess heit að stríða,
vinna vo'rri þjóð og tekið sam
an höndum til þess að reyna að
halda því sjálfstæði, sem feð
ur okkar og mæður, ömmur og
afar og þeirra forfeður færðu
okkur upp í hendurnar. — Það
er enginn kominn til með að
segja, að þetta takizt, að þetta
margumtalaða „þjóðfrelsi"
er hvílir eins og gómsæt kara
mella á tungum ræðuma-
anna 17. júní, gloprist ekki út
úr höndunum á okkur, sem
segjumst vera svo þæg og
góð og dugleg.
Það er nokkuð til í því, sem
maður nokkur sagði um dag-
inn um 17. júní og hátíðar-
höldin þá. Hann fordæmdi þau
og sagði: — Það er ekki alltaf
hægt að horfa glaður um öxl.
H.
Horft á sýningu Ólafs Túbals í Listamannaskálanum.
iWWWWHiÍWWMtMWWWMWMMMWWMWWWWWW
ÞESSA dagana sýnir Ólafur
Túbals bóndi og listmálari ná-
lega 100 málverk og teikning-
ar í Listamannaskálanum. —
Þetta er kyrrlát og yfirlætislaus
sýning, en hún er talandi vott-
ur um hið nána samband is-
lenzkrar náttúrufegurðar og ís-
lenzkrar listar. Kveðja Gunnars
á Hlíðarenda til Fljótshlíðar er
ekki aðeins perla í Njálu, heldur
nálega eina setning fornbók*
menntanna, þar sem gætir róm-
antískrar hrifningar. Hlíðin hef
ur alltaf verið fögur. Fyrir hálfri
annarri öld vakti hún til list-
rænna starfa tvítugan sýslumanns
son frá Hlíðarenda. Þá orti Bjarni
Thorarensen þjóðsöng íslendinga
og síðar á ævinni hvert stór-
kvæðið öðru fegurra. Áratugir
liðu, þá fæddist í Hlíðarenda-
koti í Fljótshlíð, annað stór-
skáld, Þorsteinn Erlingsson.
Hann virti og göfgaði þjóðvísu
íslendinga, sem hafði lýst og
liitað þjóðinni á löngum þján-
ingatímum. Þorsteinn beitti
skáldmennt sinni jöfnum hönd-
um við endurreisn þjóðvísunnar
og til að brjóta af þjóðinni hlek'
kúgunar bæði andlegrar og efna
legrar. Þriðja skáld Fljótshlíð-
ar var kona, húsfreyja í Múla-
koti og móðir margra barna.
Það var hin fræga garðyrkju og
skógræktarkona, Guðbjörg, sem
tókst með stórhug, atorku og
mikilli listagáfu að skapa fyrsta,
stærsta og einn hinn merkileg-
asta skrautgarð á íslandi. í spor
Guðbjargar munu fylgja þús-
undir kvenna og karla, sem
vefja íslenzk heimili skrúða ilm
mikilla trjáa og fjölbreyttra
blóma. Garðurinn í Múlakoti
verður lagður til jafns við stór
myndir meistarans frá aldamót-
unum síðustu.
Ásgrímur var sá fjórði í röð-
inni, þegar taldir eru listamenn
Hlíðarinnar. Þar gerðist liann
landnámsmaður. Sumar eftir
sumar dvaldi hann lengri eða
skemmri tíma í Múlakoti. Þar
málaði hann hverja myndina
annarri fegurri, jökla, fossa,
gróðurlendi, gljúfur og gil þar á
meðal hina ódauðlegu mynd, —
Bleiksárgil. í Fljótshlíðinni fann
Ásgrímur alla þá þætti íslenzkr-
ar fegurðar, sem honum var
mest unun að gera ódauðlegar
með litum og línum.
Meðan Ásgrímur starfaði í
Fljótshlíð, fæddist upp í Múla-
koti Ólafur, sonur Guðbjargar,
hinnar listrænu fóstru blóma og
mikilla trjáa. Drengurinn óx upp
við fegurð sveitarinnar, fegurð
Orlof húsmæöra aðkallandi nauösyn
Lög um orlof hús
m.æðra voru samþykkt á Alþingi
50. maí 1960 og orlofsnefnd hús-
mæðra í Reykjavík var kosin á
fundi Bandalags kvenna um haust
ið, og var það fyrsta starf nefnd-
arinnar að koma á orlofsdvöl að
Laugarvatnshóteli í fyrrasumar
dagana 28. júní til 7. júii. Fjöru-
tíu og fjórar húsmæður tóku þátt
í dvölinni og undu þær ,'iag sín
um hið bezta. Var kosin sjö
kvenna nefnd af hópnum er sjá
Lskyldi um basar til ágóóa fyrir
órlofsstarfið. Hann var svo hald
’inn október sl. Færði nefndin
formanni orloísnefr.dar 10 þús.
4 15. júní 1962 - ALÞÝÐUBLA9IÐ
4
kr. að gjöf, er varið skyidi til að
kosta konur til sumardvalar
næsta sumar. Svo skiliúngsríkar á
þörfina fyrir þetta starf, og fórn
fúsar voru þessar húsmæður. Þær
geta nú glatt sig við að vita, að í
sumar munu nokkrar húsmæður
njóta þessarar gjafar. Fyrir dyr-
um stendur nú annað orlof hús
mæðra að Laugarvatnshúsmæðra-
skóla. Hefur orlofsnefnd tekið
skólann á leigu allan júlímánuð
og munu eitt hundrað húsmæður
njóta þess. Orlofsleyfum verður
skipt í þrennt, og munu 33 hús
freyjur komast að hverju sinni.
Stendur hver orlofslvöl í tíu daga
Fyrsti. liópurinn fer austur 1.
júlí og er til 10. s.m. Annar frá
10. júlí til 20. s.m. Þriðji frá 20.
júlí til 30. s.m.
★ SAMSTARF VIÐ
MÆÐRASTYRKSNEFND
Síðastliðið sumar dvöldu 12 hús
mæður og 30 börn í 14 daga á
vegum Orlofsnefndar að Hlað-
gerðarkoti. Nú í sumar verða 3
hópar 36 húsmæður með börn sín
í júlí- og ágústmánuði á vegum
Orlofsnefndar að Hlaðgerðar
koti. Geta þær húsmæður, er
cska eft.ir að dvelja að Hlaðgerð-
arkoti, sótt um til beggja nefnd-
anna, Orlofsnefndar og Mæðra-
styrksnefndar munu þær hafa
fullt samstarf um umsóknirnar.
Orlofsnefnd mun hafa opna
skrifstofu út júnímánuð í Aðal-
stræti 4 uppi frá kl. 2-5 alla daga
nema laugardaga, sími 1-66-81,
gengið inn frá Fischersundi. Mun
þar verða tekið á móti umsóknum
um áðurnefndar orlofsdvalir.
★ ANNAÐ STARF
NEFNDARINNAR
Til að auka tekjur nefndarinn-
ar frekar, svo að sem flestar hús
freyjur geti notið þessara fríð-
Framh. á 14. síðu
garðsins, sem móðir hans plant-
aði og við kynni margra tuga
snilldar málverka, sem Ásgrím-
ur málaði á því árabili. Að sjálf
sögðu fór drengurinn nú að
mála eftir beztu getu. Ásgrímur
gaf honum efnið og veitti honum
góðfúslega margháttaða tilsögn.
Fljótshlíðar kynnin og Ásgrímur
gerðu Ólaf Túbals að snjöllum
og hugþekkum landslagsmálara,
Ólafur Túbals erfði jörð og at-
vinnu foreldra sinna. Hann gerð-
ist bóndi í Múlakoti. Þangað
sótti margt gesta, því staðurinn
er góðfrægur víða um land. —
Bóndinn í Múlakoti varð að
skipta orku sinni milli málara-
listarinnar og skyldustarfa heim-
ilisins. En hann notaði vel tím-
ann. Dvaldi af og til í öðrum
löndum til að kynnast list stærri
þjóða. Þróunin heima fyrir varð
fjölbreyttari en fyrr. Nýrra
strauma og hræringa gætti í fram
vindu málaralistarinnar. Ólafur
sá glögglega hvert stefndi, en
fylgdi í megin atriðum forgöngu
hinna snjöllu meistara alda-
mótatímans, en þokaðist þó um
litameðferð í átt til yngri sam-
ferðamanna. Ólafur Túbals hef-
ur gerzt brautryðjandi um veru-
legt atriði í lífsháttum lista-
manns. Hann sameinar sveitabú-
skap og listamannsstörf. Um síð-
ustu aldamót gerði Þorgils gjall-
andi lærdómsmenn kaupstaða
furðu lostna, þegar honum tókst
að verða einn af listsnillingum
sinnar aldar samhliða einyrkju-
búskap í Mývainssveit. Fyrr á
öldum voru allir snillingar ís-
lenzkrar listar sveitamenn að
uppruna og atvinnu, en um nokk-
ra stund var álitið ósamrýman-
legt að vera bóndi og skáld. En
Þingeyingar endurvöktu hið heil-
brigða viðhorf í þessu efni. Það
fer vel á að tvær fagrar sveitir,
Fljótshlíð og Mývatnssveit, hafi
gert snjöllum listamönnum fært
að sameina sveitahyggju og lista-
mennsku. Vel má svo fara. að 4
komandi árum verði skáld og
listamenn þjóðarinnar aðallega
búsettir í sveit, eins og Snorri
Sturluson og Ari fróði voru á
fyrri tíð.
Jónas Jónsson frá Hriflu.