Alþýðublaðið - 18.01.1963, Side 13

7 '
í##f'
■ ■ ■
Stórmynd í
Kópavogsbíói
Lionel Rogosin heitir Banda-
ríkjamaSur, aðeins 36 ára að
aldri, en hefur þegar að minnsta
kosti tvær kvikmyndir á sam-
vizkunni, sem munu tryggja hon-
um virðulegan sess í sögu kvik-
myhdarinnar. Önnur þein-a, On
the Bowery — sem lýsir lifnaðar
liáttum í fátœkrahverfi New York
borgar, hefur hlotið æðstu heið-
ursverðlaun og hefur verið of lengi
á leið hingað til lands, hin —
Come back Africa — er nú loks
komin hingað eftir sigurför um
víða veröld;, Myndin Come back
Africa er gerð í Suður-Afríku í
blóra við stjórnarvöldin, á stöð-
ugum flótta undan lögreglu og
njósnurum hinna hvítu drottnara.
Rogosin kom þar inn i landið með
leyfi stjórnarinnar undir því yfir-
skyni, að hann hyggðist taka ferða
mannakvikmynd.
í þcirri Rvikmynd hugðist !
hann meðal annars sýna dans og
sérstæða söngmennt negranna —
en forðast öll kynþáttavandamál.
Rogosin hóf starf sitt og tókst
lengi vel fullkomlega að blekkja
yfirvöldin, en þar kom, að þau
fór að gruna margt og eftir það
var honum gert lífið bölvað á all-
an hátt. Þrátt fyrir allt tókst þó
Rogosin að smygla efni kvikmynd-
arinnar út úr landinu og sjálfur
slapp hann heill á liúfi með mik-
inn feng, sem sjálfsagt hefði dug-
að honum til langrar fangelsisvist-
ar, ef náðst hefði. !
Myndin Come back Africa er án
efa raunsönn lýsing á því helvíti
á jörð, sem lítill, forhertur mimii-
hluti hvítra manna héfur búið ó-
töldum milljónum svertingja. I
Hún gerir ekki tilraun til að
kryfja til mcrgjar þau vandamál,
hún tekur aðehis dæmi, sýnir
svipmyndir, en það er nóg — og
meira en það. Áhorfandinn þarf
ekki að vera í neinum vafa um
það, að bakgrunnurinn er marg-
falt ógurlegri en það, sem hann
fær að sjá og heyra. Hið litla, sem
hann sér, hleður utan á sig, unz
hann skynjar ógnina alla.
Einfalt, tillögulega smáfellt yf-
irborð myndarinnar, er aðeins
blekking, hjúpur, sem Rogosin
hefur að vild vafið um skerandi
eymdina æpandi nektina, svo fólk
skynji betur livað á bak við býr.
Myndin er ekki stórfenglegt
listaverk á heiinsmælikvarða, ekki
að gerð. Enda aðstæður við mynda
tökú og stjórn alla, hinar verstu.
En styrkur hennar liggur í ótrú-
legum lireinleika, mikilli ein-
Framh. á 14. síðu
EINS og fram hefur komið lOlafur Þórðarson, jarnsmiður,
blöðum, hafa þau óhöpp orðið sið-
ustu mánuðina hjá íslenzka flotan-
um sem kallað hafa eftir röskleg-
um vinnubrögðum járniðnaðar-
fyrirtækja. Má nefna í því sam-
bandi Esjustrandið fyrir norðan og
þá ákvörðun Skipaútgerðarinnar
að senda skipið til útlanda til við-
gerðar. Þessi vinnubrögð voru
gagnrýnd í aðsendum greinum í
dagblöðunum og virtist það vera
skoðun höfunda, að íslenzkir járn
iðnaðarmenn hefðu nú mjög
brugðist hlutverki sínu, er þeir
gátu ekki framkvæmt nauðsyn-
legar viðgerðir á skipastólnum.
Viðbrögð járniðnaðarmanna
voru skjót og ótvíræð. Þeir lýstu
yfir, að það væri ekki þekkingar-
leysi sem ylli „landflótta“ ís-
lenzkra skipa, heldur efnisskort-
ur. Um leið kom sú skoðun fram,
að íslenzk stjórnarvöld sýndu
þessum iðnaði vítavert tómlæti
með því að hann gæti með engu
móti aflað sér nauðsynlegra hrá-
efna.
Nú hefur það gerzt að íslenzkir
járniðnaðarmenn hafa skorið upp
herör. í fréttatilkynningu, sem
blaðinu, hefur borizt, er upplýst
að nálega hvert einasta járniðn-
aðarfyrirtæki í landinu hafi und-
irritað segir m. a.: „Undirrituð
járniðnaðarfyrirtæki leggja hér
með fram þá eindregnu kröfu til
stjórnarvaldanna, að nú þegar
verði allur innflutningur gefinn
frjáls á því smíðajárni og stáli,
sem járniðnaðurinn í landinu þarf
að nota til sinna þarfa. ”
Hér fara á eftir nöfn þeirra
einstaklinga og fyrirtækja, sem
skrifa undir kröfubréfið:
Blikksmiðja Akraness, Kjartan
Guðmundsson.
Vélsmiðja Þorgeir & Ellert, Akra-
Vélsmiðjan Þorgeir & Ellert, Akra
Vélsmiðjan h.f., Akranesi, Valdi-
mar Indriðason.
Borgarnesi
Bifreiða & Trésmiðja Borgarness,
Finnbogi Guðlaugsson.
Kjartan og Ragnar, Borgarnesi,
Ragnar Jónsson.
Sindri, Ólafsvík, Guðjón Sigurðs-
son.
Vélsmiðja Grundarfjarðar h.f.,
Sofanías Cecilsson.
Vélsmiðja Kristjáns Rögnvaldsson-
ar, Stykkishólmi, Kristján Rögn-
valdsson.
Bílasmiðjan h.f., Guðmundur Krist
jánsson.
Vélsmiðjan Logi, Patreksfirði, Bogi
Þórðarson.
Vélsmiðjan á Bílududal, Magnús
Jónsson
Guðm. Sigurðsson & Co., h.f.,
Matth. Guðmundsson.
Vélsmiðjan BIossi, Flateyri, Jón A.
Vilbergsson.
Vélsmiðja Guðjóns Halldórssonar,
Súgandafirði, Egill Guðjónsson.
Vélsmiðja Bolungarvíkur, Bemó-
dus Halldórsson.
Aðalsteinn Jónsson, Hnífsdal.
Sigurleifur Jóhannsson, vélsmiður,
ísafirði
Vélsmiðjan Þór h.f., ísafirði, Ólaf-
ur Guðmundsson.
Vélaverkst. Jóh. Guðmundssonar,
Hólmavík, Jóhann Guðmundssoh,
Vélaverkstæðið Laugabakka, Karl
Guðmundsson.
Vélsmiðja Húnvetninga, Blönduósi,
Ólafur Sverrisson.
Vélsmiðjan Vísir s f., Blönduósi,
Þorvaldur Þorláksson.
Vélaverkstæði Braga Þ. Sigurðs-
sonar, Sauðárkróki, Bragi Þ. Sig-
urðsson.
Bifreiðaj}g Vélaverkstæði ICf.
Skagfirðinga, Jóhann Baldurs.
Vélaverkstæði Hofsóss, Fjólmund-
ur Karlsson.
Vélsmiðjan Vetrarbraut 14B, Siglu
firði, Guðm. Kristjánsson.
Síldarverksmiðja Siglufjarðarkaup
Framh. á 12. síðu
Framh. úr opnu.
liundraðatali til þess að þeir geti
verið verðir í kvennabúrum prins
anna cða þjónað í hinni miklu
Mosku í Mekka.
Sá þræll, sem reynir að flýja,
hefur framið ófyrirgefanlega
synd.
Fyrir nokkru síðan reyndu
12 þrælar — þar á meðal þrír, sem
tilheyrðu merkilegum sheik, —
að flýja til heimila sinna og syrgj-
andi ættingja þar.
Á tiltölulega stuttum ti'ma tókst
þeim að afla nægs fjár til að geta
keypt einn kamelúlfalda og nauð-
sýnlegar birgðir.
Strok þeirra komst fljótlega
upp. Höfðinginn á þessu svæði
sendi þegar sveit á stað til þess
að hafa hendur í hári strokumann
anna, þegár þeir voru nýlega lagð-
ir af stað heim til föðurlandsins.
Níu af þeim voru drepnir á staðn-
Um, en hinir þrír voru fluttir heim
til húsbónda síns, sem lét dæma
þá til dauða, og voru þeir háls-
höggnir af einum samstarfsmanni
sínum á torginu fyrir framan
hina konunglegu höll.
Eldgömul hefð í Saudi Arabíu
kveður svo á, að takizt flýjandi
þræli að ná að einhverju hæli
Breta á langri og^eyðilegri strönd-
inni, þá verður hann frjáls maður.
Eitthvað nálægt 12 þrælum tekst
á ári að öðlast frelsi sitt á þenn-
an hátt.
Þrælahald er látið viðgangast
enn i sumum afskekktustu nýlend-
um Breta á Arabíuskaganum, eins
og til dæmis svæðinu í kringum
Aden, sem er verndarsvæði
brezka heimsveldisins. Þar er
þrælasölum leyft að elta og
þrælka áftur flýjandi þræla svo að
segja fyrir framan nefið á brezk-
um lögreglumönnum.
Arabar hafa gaman af því þcg-
ar þeir hafa náð strokuþrælum að
ráða liljómlistarmenn til að
standa fyrir söng og dansi um
kvöldið, og koma svo með þá her-
teknu, þegar gleðin stendur sem
hæst.
Það varpaði svolitlu Ijósi á
þessi óhugnanlegu þrælamál, þeg-
ar kom nýlega til deilna milli
Saudi-Arabíu og smáhéraðs, sem
er undir vernd Breta og heitir
Muscat, soldánsdæmi við Persa-
flóa. Deilan milli þessara ríkja
reis vegna eignaréttar yfir Bur-
ami, sem er gömul leið fyrir þræla
flutninga milli Mu.scat og Riyadh.
Þá fyrst kom það upp úr kafinu,
að þrælaflutningarnir höfðu tekið
á sig nýtízkulegri blæ en svo að
þrælarnir væru fluttir eftir eyði-
mörkinni. Þeir voru fluttir f flug-
vélurn. Sá, sem fyrstur skýrði frá
þessu, er brezkur herdeildarfor-
ingi að riafni Bill' Little.
Bretár og Arabar gérðu þá sam-
þykkt með sér að hvor um sig
mættu þjóðirnar senda þrjá flug-
vélafarma til vinjanna í þessu um-
deilda héraði á mánuði. Það var
strangt tekið fram að í þessum ’
vélum mætti ekki flytja óbreytta
borgara.
Major Little veitti því bráð-
lega eftirtekt, að vélarnar, sem
Saudi-Arabar sendu lögðu alltaf
af stað skömmu eftir ljósaskipti.
Nokkrum mínútum fyrir flugtak
var nokkrum stórum flutningabif-
reiðum ekið í rykmekki upp að
vélunum og fólk rekið í snarhasti
af þeim upp í vélarnar. Little tók
eftir því, að þetta voru næstum
eingöngu börn.
Þegar hann mótmælti þessu,
var honum sagt af yfirmönnum í
Saudi-Arabíu, að þessi börn væru
að heimsækja ættingja sína í Riy-
adh, en Little vissi betur. Hann
Hafði heyrt kveinstafi þeirra og
hróp.
Þessi samningur rann út eftir
eitt ár, og á þeim tíma taldist
Little svo til, að 2.000 manns hefðu
komið í land þrælahaldsins til ævi
• langrar þrælkunar með flugvél-
um.
Nú vinna samtökin gegn þræla-
lialdi markvisst að því að koroa
á fót skrifstofu með sérfræðirig-
um, sem munu safna gögnum um
þrælahaldið, sem síðar verða send-
ar Sameinuðu þjóðunum. Það er
löng barátta fyrir hendi til að
vinna bug á þrælahaldinu, og hún
mun verða erfið. En alltaf miðar
þó heldur í áttina. Það eru nú
hundrað ár liðin síðan Lincoln
sagði að Bandaríkin gætu ekki
látið það viðgangast að helming-
ur þjóðarinnar væri frjáls og
helmingurinn í ánauð. Það hefðú
fáir trúað því þá, að þessi örð
sögð fyrir Bandaríkin myndú
gilda enn í dag, — fyrír allan
heiminn.
ALÞÝÐUBLAÐfÐ - 18. janúar 1963 13