Breiðablik - 01.01.1910, Blaðsíða 11

BREIÐABLIK
123
Höfundur Jónasar - bókar hefir verið
stórg-áfaður maSur, sem gefiS hefir heim-
inum ógleymanlega hugvekju meS því aS
draga upp rnyndir. Hún verSur lesin og
varSveitt eins lengi og menn eru uppi.
Þeir einir, sem skýra hana bókstaflega
fyrir sér og öSrum, koma mönnum til að
hneykslast á fagnaðarerindi drottins.
Sagt er aS fæSingarstaSur þess Jónas-
ar spáman ns,sem Kongungabækur kunna
frá að segja, hafi veriS nálægt æskustöSv-
um frelsarans; þarer líka enn bent á gröf
hatis. Eina mílu suSur frá Kefr Kenna
eSa Kana er Jifta, sem er afbökun af Gat-
Hefer, og þar á hæS einni í nágrenninu
benda munnmæliri á gröf Jónasttr. Frels-
arinn hefir því hugsaS um hann sem
sveitunga sinn og lesiS bók þá, sem
viS hann er kend, meS þeim mun
meiri samúð þess vegna. Hann hefir
þar futidiS ef til vill glöggustu bending
gamla testamentsins um, aS hann væri
sendur öllum heimi. En um leiS hefir
hann fundiS þar bendingu um dauSa
sinn og upprisu.
Hann vilnar til Jónasar-ritsins án þess
aS segja nokkuS um sannsöguieik þess, á
sama hátt og vér vitnum enn til sögu,
sem til er í bókmentunum og vér vitum,
aS öllum er kunn Hið eiginlega Jónas-
arteikn er afturhvarfs préJikanin,—miklu
stærri og dýrlegri jartegn en hvalfisks
undriS. En eins og oft verSur, hefir
hiS minna og ómerkilegra gleypt hið
meira og dýrlegra. AfturhvarfiS er eina
jartegnin.sem vér eigum aS biSja um, —
líka sú eina, er gefin verSur.
Jónasar-bók hefir veriS gerS aS grýlu
í augum manna. Og um leiS er biblían
og kristindómurinn allur gerSur aS grýltt.
Fjölda margar af fegurstu frásögum ritn-
ingarinnar eru gerSar aS grýlttm meS því
aS hanga í bókstafnum. Þær eru orSn-
ar aS hrœ&um, sem festar eru upp viS
veginn til aS fæla þá burt frá landareign-
inni, sem þar eru aS leita sér skjóls og
athvarfs. Bókstafsskýringin gamla á
Jónasarbók hefir fælt margan góSan
mann frá ritningunni allri. Rétt skilin
er hún þaS orS gamla testamentisins, er
bezt svarar til : Svo elskaSi guS heim-
inn.
Skyldi þ tS eigi ó naksins vert aS kom-
ast í skilning um þetta ?
FÁTÆKLEG VÖRN.
•í október-blaði Breiðablika var minst á Galilei,
X spekinginn mikla, sem fram kom með fnll-
gildar sannanir fyrir því, að jörðin snerist kring
um sólina, en var af kaþólskri kirkju neyddur til
að taka þá vísindalegu staðhæfing sína aftur á
sjötugs aldri, af þ\ í hún áleit þá kenningu alger-
lega kollvarpa biblíunni.
Nóventber-blað Sam. gjörir þetta að umtals-
efni á fyrstu blaðsíðu í grein eftir ritstjórann
sjálfan. Samkvæmur sjálfum sér hefði nú höf-
undurmn verið, ef hann hefði sýnt fram á, að í
þessu efni hafi kaþólsk kirkja gjört alveg rétt,
því vitaskuld brjóti sú vísindalega fjarstæða al-
gjöran bág við ritninguna, þar sem hver einasti
höfundur hennar hafi þá skoðan á alheiminum,
að jörðin sé þungamiðja heimsins og sólin
hringsnúist kring um hana. Það hefði verið í
fullkomnu samrænti við aðrar staðhæfingar Sam.
um bibiíuna og þekkingu mannanna.
Samt er sú leið ekki farin. En í stað þess er
faríð að vitna í gamla ritgjörð eftir þann, sem
þetta ritar, í 2. árg. Aldamóta árið 1P92. Sú rit-
gjörð er um umburðarlyndi í trúarefnum. Belur
væri hag kirkjufélagsins komið nú, heldur en
raun er á orðin, ef það hefði fylgt þeirri stefnu,
sem þar er haldið fram, fúslega kannast við
syndir kirkjunnar á öllum tímum og syndir sjálfs
sín og leitast við að sýna kristilegt umburð-
arlyndi í hvívetna.
í áminstri Aldamóta-ritgerð er með fám orðum
vikið að Galilei og bent á, að andstæðingar
kirkjunnar geri enn meira úr sögunni um hann
en ástæða sé til, þegar þeir haldi því fram, að
ógurlegum pyndingum hafi verið beitt við hann.
Pyndingarnar hafi aldrei verið framkvæmdar.
Og jafnframt er bent á, að beinar sögulegar
sannanir sé ekki til fyrir orðum þeim, sem eítir
honum eru höfð: Samt hreyfist hún.
I Breiðablikum (okt. 1909) stendur um Galilei:
„Hann er kærður fyrir rannsóknarrétti, þá orð-
inn siötugur öldungur ogfarinn að heilsu, leidd-
ur inn í pyndingarsalinn, sýnd píslarfærin og
kúgaður til að afneita kenningum sínum. Þó
gat hann eigi að sér gjört nema bæta við, eftir