Alþýðublaðið - 27.07.1963, Blaðsíða 4

GYLFI Þ. GÍSLASON SKRIFAR UM
I MINNiNGU
GreiBsluafgang
ríkissjóbs
Magnúsar Björnssonar
Á SYÐRA-HÓLI
NÚ kemur hann ekki oftar inn
úr dyrunum með töskuna sína.
Kominn beint að norðan, hávax-
inn og holdgrannur með hnúa-
sverar hendur eftir langt stríð
við fátækt og basl.
Hann kom alltaf suður svo sem
tvisvar á ári undir því opinbera
yfirskyni, að hann ætti erindi
við augnlækna, — og stundum
skáru þeir í augun á honum,
stundum gáfu þeir honum að-
eins ný smyrsl og nýja dropa.
En hvort heldur var, — hvort
heldur þeir skáru í annað aug-
að og lokuðu fyrir það með
hvítum bindum eða þeir slepptu
honum með smyrslin, fór hann
alltaf beint frá augnlæknunum
á SAFNH). Ég efast um, að nokk
ur maður hafi nokkurn tíma
nefnt opinbera stofnun með
meiri ástúð í röddinni en Magn-
ús á Hóli minntist ó Landsbóka-
safnið. Þangað fór hann og
grúskaði í gömlum bókum, hvort
sem sjónin leyfði eða ekki.
— Sérðu orðið mjög illa til
að lesa, var hann spurður, siðast,
þegar hann kom suður í vor.
— Já, — nema ég lesi stutt í
einu, sagði hann með sinni venju
legu hægð og æðruleysi.
En á safnið fór hann bem-
ustu leið frá lækninum daginn
eftir.
Hann var uppi árla á hverjum
morgni. Vildi taka daginn
snemma, vera með þeim fyrstu
á biðstofuna, svo að hann þyrfti
ekki að bíða af sér tímann. Safn-
ið lokar klukkan sjö, og eftir
átta er illa lesbjart fyrir þann,
sem aðeins getur lesið stutt í
einu í bjartasta dagsljósi.
Hann gerði sjaldnast boð á
undan sér, þótt haun væri að
koma suður. Hann bara kom einn
daginn og hengdi upp hatt sinn
og úlpu.
Hann hafði ekki hátt um sig,
en góður andi fylgdi korau hans
i bæinn. Það var „eitthvað svo
gott, að hafa hann í kringum
sig”.
En svo einn daginn var hann
að fara. Læknarnir gátu ekki
gert meira fyrir liann í þetta
sinn og „Jóhanna mín er ein
lieima”. — Safnið varð að bíða
þangað til næst.
Og svo var hann farinn.
★
Einu sinni sagði bókspakur mað-
ur í erindi á opinberri sam-
komu, að þegar aðrir íslenzk:r
rithöfundar tuttugustu aldar
væru gleymdir, mundi Magnús
Björnsson á Syðra-Hóli verða í
minnum hafður og skipað á bekk
með höfundi Njálu.
Ég sagði Magnúsi þetta næst,
þegar hann kom suður. Hann.
svaraði engu, — en einhver nær-
staddur sagði: „Æi, honum Magn
úsi leiðist þetta hól”.
— Já, sagði hann og var feg-
inn að tala um annað.
í vor, þegar hann var fyrir
sunnan, birtist viðtal við hann
í einu dagblaði bæjarins.
— Ertu búinn að sjá viðtalið
við þig hérna í blaðinu, sagði
ég við Magnús, þegar hann kom
heim af safninu.
— Nei, er eitthvað komið
þarna? Það getur nú ekki verið
mikið, — ég var að flýta mér
niður á Ós ...
— Jú, hann segir .... hélt ég
áfram og tók upp fyrstu lofsyrð-
in í greininni. En Magnús var
kominn inn í næstu stofu. Hon-
um leiddist hólið, — eða kann-
ski öllu fremur — ié' sér fátt
um finnast.
Magnús var þó ekki á neina
hátt leiður á tilverunni eða fyr-
irleit hana eins og nú er tízka
meðal margra „andans manna’,
sem þykjast hafa teygað til botns
úr þeim bikar, sem lífið hefur
Magnús Björnsson
úpp á að bjóða og leiðist aS
skoða tómt glasið. Ég held ég
megi fullyrða, að slíkt hafi verið
fjarri Magnúsi á Syðra-Hóli og,
að hánn hefði brosað, ef hann
hefði verið spurður, hvort hann
fyllti þann flokk. En honum
leiddist fagurgali og tildur, —
og þótt hann langaði alltaf til að
vera lengur hjá bókunum á safn-
inu, var hugurinn jafnan kom-
inn hálfa leið heim á undan
honum.
Á seinni árum átti hann inn-
angengt hjá höfðingjum, síðan
farið var að láta mikið með hann
og hossa ritstörfum hans á
hærri stöðum. En einhvern veg-
inn held ég, að honum haíi þótt
lítið að sækja til liöfuðstaðarins
nema læknana og safnið. Hann
gerði sér ekki margar ferðir í
aðrar áttir í Reykjavík.
★
Og nú er hann farinn fyrir fullt
og allt. í
í þetta sinn þurfti hann ekki
að taka hatt sinn og tösku, í
þetta sinn þarf hann ekki að
flýta sér. Landsbókasafn himins-
ins hlýtur að vera opið von úr
viti, og læknarnir þar hljóta að
gera honum fært að lesa lengi
við þau björtu ljós, sem lýsa upp
himingeiminn.
Þú þarft ekki heldur að hraða
þér norður núna, Magnús. Það
koma bráðum allir þarna suður.
Hólmfríður Gunnarsdóttir.
Það var ekki
fljúgandi diskur
LONDON 25.7 (NTB) Brezkí
herinn vísaði í dag á bng þeim
fullyrðinguni, að undarlegur gíg-
ur, sem myndast hefur skammt
frá Charlton, stafi af því, að fljúg-
andi diskur frá óþekktum piánet-
um hafi lent þar.
mWMttW-tWWHMíWWIWWWMWVWmH'tWWWWWWWWWWHWmWWWWIWW
EINN mikilvægasti þáttur
þeirrar nýju stefnu, sem nú
verandi ríkisstjórn markaði í
efnahagsmálum, var, að fjár-
hagur ríkissjóðs væri traustur.
Rikisbúskapurinn hefur geysi
víðtæk áhrif á allt efnahagskerf
ið. Það skiptir meginmáli,
hvernig ríkisteknanna er aflað
og livernig þeim er varið. Og
það hefur mikla þýðingu,
hvort greiðsluafgangur eða
greiðsluhalli er hjá ríkissjóði.
Miðað við þær aðstæður, sem
ríkjandi voru, er ríkisstjórnin
tók við völdum, og verið hafa
síðan, hlaut það að verða eitt
af höfuðtakmörkum ríkisstjórn
arinnar, að greiðsluafgangur
væri hjá rikissjóði. Þetta tak-
mark hefur náðst öll árin, síð-
an núverandi ríkisstjórn kom
til valda. Fjárhagur ríkissjóðs
hefur um áratugi aldrei verið
traustari en hann er nú og fjár
málastjórnin aldrei stcrkari.
Sézt þetta m. ,a. af tölum þeim,
sem fjármáiaráðherra liefur ný
lega skýrt frá um afkomu rík-
issjóðs á s. I. ári. Tekjur urðu
2062 millj. kr. og fóru 310 millj.
kr. fram úr áætlun, fyrst og
fremst vegna þess, að innflutn
ingur til landsins reyndist
meiri en áætlað hafði verið.
Ríkisútgjöldin urðu liins vegar
1871 milljón og var það 122
milljónum meira en áætlað
hafði verið, fyrst og fremst
venga aukningar á niðurgreiðsl
um innlendrar landbúnaðar-
vöru og útflutningsbótum
vegna útfluttrar landbúnaðar-
vöru. Greiðsluafgangnr ríkis-
sjóðs reyndist 162 millj. kr.
Þegar svo háttar í atvinnu-
málum og fjárhagsmálum, sem
nú á sér stað hér á landi, hlýt-
ur það að vera markmið fjár-
málastjórnar ríkisins, að veru-
legur greiðsluafgangur sé hjá
ríkissjóði. Slíkur greiðsluaf-
gangur stuðlar að því, að jafn
vægi haldist í fjárhagskerfinu.
Allir, sem um efnahagsmál
hiigsa af skynsemi og ábyrgð-
artilfinningu, munu gera sér
grein fyrir, að .jegar atvinna
er mikil og tekjur vaxandi, eigi
að vera grciðsluafgangur hjá
ríkissjóði, og beri að leggja
liann til hliðar. Það hlýtur því
að vera sagt gegn betri vitund,
þegar blöð stjórnarandstöðunn
ar telja það fréttnæmast við
greiðsluafgang ríkissjóðs á síð-
asta ári, að hann beri vott um,
að ríkissjóður hafi lagt of þung
gjöld á þegnana. Ef enginn
greiðsluafgangur hefði orðið
hjá ríkissjóði í fyrra, hefði
stjórnarandstaðan eflaust tal-
ið það bera vott um ógætilega
fjármálastjórn og það með
réttu. Þá hefði hún sagt, að’
í slíku árferði væri nauðsynlegt
að hafa verulegan grelðsluaf-
gang hjá ríkissjóði. En þegar
greiðsluafgangurinn reynist
verulegur, þá er hann ekki tal
inn nauðsynlegur, lieldur tal-
inn bera vott nm skattpíningu.
Allir mtuu sjá, að slíkur mál-
flutningur stenzt ekki.
Af greiðsluafganginum var
39 millj. kr. varið til þess að
grelða gamla skuld ríkissjóðs
við Seðlabankann. En 100
milljónir ákvað ríkisstjórnin að
leggja í jöfnunarsjóð, sem sett
voru lög um fyrir rúmum þrem
áratugum, en ekki hafa komið
til framkvæmda fyrr en nú. Er
hér um að ræða eitt merkasta
nýmæli í fjárstjórn ríkisins
um Iangt skeið. Það var heil-
brigð hugsun, sem lá að baki
lagasetningunni um jöfnunar-
sjóð fyrir þrem áratugum. í
góðærum skal fé lagt til hlið-
ar í jöfnunarsjóðinn, og hann
síðan notaður tU atvinnuaukn
ingar, þegar verr árar. Hér er
um að ræða viðurkennda og
heUbrigða reglu í opinberri
fjárstjórn. Það er þess vegna
merkilegt spor, sem nú hefur
verið stigið með 100 millj.
króna greiðslunni í jöfnunar-
sjóðinn. Þeirri stefnu, scm hér
hefur verið mörltuð, ber liik-
laust að fylgja áfram. Þá mun
koma í ljós, að hér var um
heillaspor að ræða.
ÞETTA er afturhlutinn af módeli af geysistóru tankskipi, sem ráðgert er að sraíða í
Bretlandi og á að ganga fyrir kjarnorku. Ekki er þetta enn annað en ráðagerðir, en ef
hafizt verður strax handa um smíðina, er gcrt ráð fyrir, að skipið getið farið á flot 1967.
4 27. júlí 1963 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ