Alþýðublaðið - 27.07.1963, Blaðsíða 8

•••••»/»»•»••»•••»•••■•••►••»•••■•■••1
• (]■■».'•»•••»»»••»•»»•••■»■
-ly ■irrni~*“'~~ ■■■•>•■<• •.■•■■■■■■■■■

RÆTT VIÐ GUNNLAUG SCHEVING, LISTMÁLARA:
á::::
:::ís
\Z?.
ÞEGAR ÉG ER EKKI „I MÁLVERKINU" ER
ÉG EINS OG ÞORSKUR Á ÞURRU LANDI
Kíjj GUNNLAUGUR Scheving er
H:|: einn okkar fremstu listamanna.
■i:Í Blaðamaður Alþýðublaðsins hélt
á fund hans til að fraeðast um
[::k stöðu myndlistarinnar á íslandi
::::: og um þekkingu almennings á
:::H þessum málum. Gunnlaugur er
iiii| um þessar mundir að vinna við
að skreyta Kennaraskólann mál-
::::! verkum. Búast má við að stór
;}j[S málverk verði fest á helztu
jjjp veggi skólans næstu ár. X>rátt
Sr5: fyrir mikið annríki skýrir Gunn-
sjí; laugur okkur frá skoðunum sín-
jSj: um á þessum málum.
„Þctta er ef til vill nokkuð
jjjp viðkvæmt mál, ekki fyrir mig
iS: persónulega, en maður verður að
gæta sín á því, sem maður segir.
jyS Það hefur mér nú stundum verið
’áS Það var um stöðu myndlistar-
innar, alveg rétt, en mig langar
til að segja sérstöðu. Hér heima
þekkja listunnendur og áhuga-
menn um myndlist lítið til mál-
Ianjna. Þessu er öðruvísi farið á
sviði tónlistar, leiklistar, skáld-
asa skapar eða bókmennta. íslend-
ingar vilja kynnast erlendri
menningu frá öllum eða flestum
hliðum listarinnar — nema, þeg-
ÍHÉÍ ar um myndlist er að ræða. Þar
jjjjj viljum við vera okkur sjálfum
jjjjj nógir”.
Hingað til lands kemur árlega
erlent tónlistarfólk og flytur okk
s:j- ur verk erlendra tónskálda,
bæði eldri og ýngri. Það er hellt
yfir þjóðina óþrjótandi straumi
erlendrar tónlistarmenningar.
ils Hér er félag áhugamanna um tón
Mlist Tónlistarfél. Eftir því sem
ég bezt veit, er aðalhlutverk
::ís þessa ágæta félags það, að kynna
íslendingum erlenda menningu
jjjjj á sviði tónlistar.
Sjj: Erlend leikrit eru sýnd hér í
jjjj: miklum meirihluta. Við fáum til
jjjjj landsins erlent leiklistarfólk og
aðra krafta til þess að „stramma”
okkur upp og læra meira. Dans-
flokkar koma hingað að utan.
Segja má, að erlend leiklistar-
-jj:5 menning sé í miklum heiðri höfð
i::H 1 leikhúsum okkar.
Ijs Allir íslendingar hafa greið-
an aðgang að góðum litteratúr,
jjHj hvað viðvíkur bókmenntum og
jj:»j skáldskap. Bókabúðirnar eru vel
Ijijj birgar af erlendum bókum —
Þeir, sem eru „blankir” geta les-
ÍHO ið það sem þeir vilja fyrir ekk-
ert. í því sambandi þarf ein-
jjjjj ungis að fara upp á Landsbóka-
sáfn eða eitthvert annað bóka-
sssii safn.
Við íslendingar stöndum í
stöðugu sambandi við heims-
jjjjj menníngúna, hvað viðvíkur fyrr-
jjjjj nefnduni listgreinum. Það er
jjjH sannárlegá veí farið. Við erum
jiíij nógu skynsamir og lítillátir að
jjjji viðurkerina þá staðreynd, að
jjn: heimsmenningin er okkur nauð-
MYNDIN er af Gunnlaugi fyrir framan „skissu“ úr gamalli þulu, sem gerð var fyrir sögusýningu í
Menntaskólanum árið 1940. Á „skissunni" sést María mey til vinstri handar og kona nokkur til hægri,
sem biður móðir Jesú að blessa kýrnar sinar. Beljuhorn má sjá neðarlega hægra megin á myndinni.
Listaverk af skissu þessari mun ef til vill prýða Kennaraskólann n’æsta vetur.
synleg. Hvað myndlistinni við-
kemur hefur almenningur iítmn
áhuga á að vita eitthvað um
erlenda menningu. Það gildir
jafnt um gamla list og nýja.”
„Hvað má gera til þess að auka
áhuga almennings á erlendá
myndlist?”
„Eiginlega ekkert. Mér finnst.
einhvernveginn, að svo lengi
sem enginn finnur fyrir þvi, að
þessi mál mættu betur fara,
verði ekki gert neltt. Ég ætla að
nefna hliðstætt dæmi máii m£nu
til útskýringar. Ef allir íslend-
ingar væru sammála um, að það
eina, sem boðlegt gæti talizt
leikhúsgestum á íslandi, væru
leikritin Skuggasveinn tða
Fjalla-Eyvindur. Hver vill þá
basla við að sýna eitthvað út-
lent, sem enginn áhugi er fyrir?”
Mér hefur þó dottíð í hug, að
áhugamenn um myndlist, mynd-
uðu samtök, sem étörfuðu líkt og
Tónlistarfélagið. Þá væri mögu-
legt að sækja listina heim og
fara til annarra ianda með það
eitt fyrir augum að kynnast
myndlist. Áhugi myndi þá ef til
vill vakna á að kaupa erlend
listaverk og fjölga erlendum
sýningum.. Kaup á góðum lit-
prentunum og listabókum gæti
líka komið til greina”.
„Hvað er list? Er það list eða
ekki list, sem hefur verið til sýn-
is í Bogasalnum, Listamanna-
skálanum og á fleiri stöðum und-
anfarin ár? Getur hver einstak-
lingur sett einhverjar klessur á
dúk, verðsett þær á nokkur þús-
und og sagt, að hér sé um lista-
verk að ræða?”
„Þetta í Bogasalnum og Lista
mannaskálanum er eins og hverj-
um sýnist. Ég hef minn „smekJk”,
en hann getur breytzt frá degi
til dags — aUt í heiminum er
. hverfult. Listamaðurinn má
vinna eins og honum sýnist, og
fólkið — lært eða ólært — má
tala og skrifa eftir eigin höfði.
Mér finnst, að almenningur og
listamenn taki skriftir og tal
annarra allt of hátíðlega, þegar
listin er annars vegar. Ef ég segi
um einhverja sýningu að hún sé
slæm, þá kveð ég engan örlaga
dóm um hana. Dómur mmu gef-
ur einungis til kynna ólit eins
manns á sýningunni. Skoðanir
heildarinnar geta verið alit aðr-
ar”.
„Hvar standa ungu jistamenn
landsins á listabrautinm?”
„Þeir eru hæverskir flestir
hverjir í listinni. Ég tel það vera
mikla dyggð á þessum geypilegu
uppgangstímum, þar sem hálf-
þjóð og fátæka, á mælikvarða
stórra þjóða, að skapa sterka og
haMgóða list. Við erum líka svo
einangraðir”
„Hvað álítur þú um nútíma-
list?”
„Mér flnnst hún skemmtileg
og heillandi. Ég held mikið uppá
málara eins og Miro, Leger, Pi-
casso og fleiri. Ég er samt ekki
hrifinn af öllu, sem þeir hafa
gert. Þegar fólk á erfitt með að
skilja nútíma myndlist liggur
orsökin venjulega í því, að það
þekki ekki til beztu verka aldar-
innar. Við verðum að dæma nú-
tfmalistina eftir þeim listavcrk-
■um, sem vel hafa verið gerð”.
Hvernig og hvað hefur þú að-
allega áhuga á að mála?”
„Ég mála sjaldan eftir fyrir-
mynd, því að hún truflæ- mig.
Stundum fer ég út í sveít eða
suður með sjó, til þess að gera
„skissur”, sem ég vinn eftár. Ég
breyfci mjög fyrirmyndunwm, þar
sem ég get ekki eða leiðist að
bkida mig við „mótívið”. Ég vil
ekfei mála abstrakt, mér leiðist
það líka. Ég vil breyta fyrir-
myndinni og gera úr henni mynd
ræna og sannfærandi heild. Ég
hef ánægju af að vinna og hugsa
um listina og er algerlega áhuga
laus fyrir öðru. Þegar ég er ekki
„í málverkinu" er ég eins og fisk
ur á þurru landi.
„Er erfitt að vera listamaður
á íslandi?”
blautir menn reynast milljóner-
ar, en æskan í landinu elur sjálfa
sig upp með mikilli list og prýði.
Yngstu listamennimir eru nokk-
uð óráðnir. Það er eðlilegt, þar
sem nýjar stefnur koma og þær
gömlu eru uppurnar, stundum
eftir nokkur ár. En, snillingar
geta alltaf komið fram. Það sér
maður á gamla timanum. Ungir
menn á íslandi eru góðir drengir
og snjallir og lengi er von á ein-
um stórum.”
„Víkingarnir gömlu fóru á sín-
um tíma utan til þess að afla sér
fjár og frama. Nútíma íslending
urinn — til hvers fer hann ut-
an?”
„Ég hef lítið farið utan og
hvorki hlotið fé eða frama á er-
lendri grund. Ég hef leitað þai’
að list og menningu og fann
hvort tveggja. Listina fann ég
úti í löndum og var það mín
hamingja. Ég get ekki svarað
fyrir aðra. Menn sækja svo margt
til útlanda. Hver velur eftir sín-
um áhugamálum.”
„Hvað álítur þú um íslenzka
myndlist? Stendur hún jafnfæt-
is list annarra þjóða?”
„Það má vera, að hér hafi ver-
ið gerðar góðar myndir — ef-
laust. Ég get ekkert um það
sagt. Það er erfitt fyrir litla
„Það er erfitt fyrir fátækan
mann og allslausan að leggja út
á listabrautina hvar sem vera
skal í heiminum. Orsökln llggur
aðaliega í peningavandræðum.
Skilningur og þekking fólks ó
listinui almennt mundi skapa
heilbrigt og gott andrúmsloft
fyrir hana og gerir listamönnum
léttara fyrir við starf áitt”.
RÆTT VID
PREST UM
Maður nokkur hefur eitt sinn
á ævinni komist í þá afstöðu að
þurfa að skýra frá sviplegu á-
falli ástvinar. Þetta hefur vakið
hjá honum spurningar um það,
hvernig yfirleitt eigi að fram-
kvæmi slíkt erindi þannig, að
syrgjendum verði sem minnst
um atburðinn, og hvað sé hægt
að gera til þess að létta byrðar
fólks undir slíkum kringumstæð-
um.
Það er erfitt að svara slíkum
spurningum sem þessum, þaiinig,
•■■•■••;■■••■••■■■■•■•■■■■■■■■■••»•»■•■■••••■•■■•■■••••■«
........................................................................................
----------->#.■.»■••..■•■■i _ _
i •■••••■•.••■•■■•■■*•■•••■•••>••'
i.a..a...B■.*■■•...•• ■•■■.•■■■■r'
------------
l■••l•■ ■•■ ■■■•■■■!
••;•*;■■•»*»■•■*■••■••■•■■••■••■••■••■• ■»•••»••■•• ■■■•■•■■■•■■■■••■■■■■•■■■••■■■•■■•••■’•■•■••■■■•■■•■■■■•■■■■*■■■■•■■■■■■■■*.■■•■■■■■■■■■■■■■■■■■■■ ■■■■■•■■■••
• ■■•••••■■•••■•■■•■••■■••■•■■■••••■ .................................................................. ■■■>■•■•■•>
'•■•■•■*•■■••■•••••■•■•••■■■•■•■■••■,(■■■.■«■■••■■«• ■••■■•■•••••■■■•■■■■■••■••■■■•(■•■l>iIi...aaat.(|;aaa«a(.a,.i>II.lt;>a.,....,>.at..a.M>aaaaau «•■■■■■■■■■
i(>i»m»itirmni
> >.■> .<
t.«> ■• •i
$ 27. júlí 1963 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ