Alþýðublaðið - 25.08.1963, Blaðsíða 5

DAGANA frá 12. til 15. ágúst
var haldið í Osló norrænt þing
um fávitaframfærslu og vanvita-
skóla. Þingið er hið 12. í röðinni,
sem haldið er um þessi mál, en
þetta er í fyrsta skipti, sem ís-
lendingar taka virkan þátt í því.
Þingið sóttu um 1000 manns frá
öllum Norðurlöndunum <pg hefur
það aldrei verið jafn fjölsótt. Frá
íslandi voru 5 þátttakendur. Ragn
hildur Ingibergsdóttir læknir og
Björn Gestsson forstöðumaður úr
Kópavogi. Frú Sigríður Ingimars-
dóttír, sem er í stjórn Lyngáss,
dagheimilis styrktarfélags vangef-
inna. Jónína Eyvindsdóttir for-
stöðukona og Kristinn Björns-
son skólasálfræcingur úr Reykja-
vík. Ávörp og kveðjur fyrir hönd
Islendinganna fluttu Ragnhildur
Ingibergsdóttir og Björn Gests-
son.
Helztu viðfangsefni þingsins
voru nýjustu rannsóknir á fá-
vitasjúkdómum, uppeldi og sál-
arfræði vangefins fólks, fræðsla,
atvinnumöguleikar vangefinna og
skipulagning framfærslu þeirra.
Framsöguerindi fluttu: Dr. Hall-
vard Vislie yfirlæknir frá Osló um
nýjustu rannsóknir á orsökum fá-
vitaháttar. Dr. Annalise Dupont,
yfirlæknir, frá Drejning' í Dan-
mörku um meðferð og horfur fá-
vitasjúkdóma. Prófessor Niilo
Maki frá Finniandi um ný sjónar-
mið í uppeldis og sálarfræöi. Ni-
els Albertssen skólastjóri í Árós-
um um félagslcgt uppeldi van-
vita. Ingrid Fröstedt skólastjóri
frá Svíþjóð um skynjunaræfing-
ar. B. Möhl-IIansen námstjóri frá
Danmörku um uppeldi fullorð-
inna. N. E. Bank-Mikkelsen frá
Danmörku um. skipulagningu.
Gestir mótsins voru A. Meuze-
laar frá Gröningen í Hollandi, sem
flutti erindi um atvinnumögu-
léika vangefins fólks og Dr. H. C.
Gunzberg frá Birmingham í Eng-
landi, sem talaði um ný sjónar-
mið varðandi félagslegt uppeldi
og verkkennslu.
Auk framsöguerinda voru flutt
tvö til fjögur styttri erindi um
hvert mál og síðan frjálsar um-
ræður.
Annan dag þingsins voru flutt
Ragnheiður Ingibergsdóttir
yfirlitserindi um það, sem gert
hefur verið í þessum málum á
Norðurlöndum frá því, að síðasta
þing var haldið. Ragnhildur Ingi-
bergsdóttir flutti erindi frá ís--
iandi. í sambandi við mótið var
sýning, sem öll Norðurlöndin tóku
þátt í. Mest bar á hælisteikningum
frá öllum Norðurlöndunum. Frá
íslandi voru sýndar teikningar frá
Lyngási, dagheimili styrktarfé-
lags vangefinna nýreistu starfs-
mannahúsi Kópavogs og fyrirhug-
uðum hælisdeildum í Kópavogi.
Frá Danmörku voru sýndar iðn-
aðarvörur unnar af vangefnu
fólki. Frá nokkrum heimilum í
Noregi var ‘sýnt föndur og handa-
vinna. Einnig voru á sýningunni
kennslutækni, kennslubækur og
fleira.
Erindi voru ekki haldin um
byggingar, en arkitektar og aðr-
ir, sem um þau mál fjalla og
mótið sóttu, hittust og ræddu hin
ar ýmsu teikningar, sem á sýning-
unni voru, sín á milli og skiptust
á skoðunum. Teikningar af fyrir-
huguðum hælisdeildum í Kópa-
vogi vöktu athygli og hlutu mjög
góða dóma. Arkitektarnir Gísli
Halldórsson og Jósef Reynis hafa
gert þær.
Flestar teikningamar, sem sýnd-
ar voru, voru af aðalhælum, en
um hlutverk þeirra fjallaði N.
E. Bank-Mikkelsen meðal annars
í framsöguerindi sínu.
Norðurlöndum er flestum skipt í
héruð og í hverju héraði er eitt
aðalhæli, en fólksfjöldinn á ís-
landi er ekki meiri en svo, að
eitt aðalhæli geti fullnægt þörf-
inni.
Aðalhæli er stofnun þar sem
hægt er að rannsaka fávita og
veita þeim þá meðferð læknis-
fræðilega og uppeldislega, sem
þeir þarfnast. Á þeim stofnunum
eru þeir fávitar vistaðir, sem
þarfnast hælisvistar.
1. Þeir, sem þarf að rannsaka.
2. Þeir, sem þarfnast sérstaks
lækniseftirlits og meðferðar.
3. Þeir, sem þarfnast uppeldis
og kennslu, að undanskildum
þeim börnum og unglingum,
sem sækja vanvitaskóla eða
aðrar heimangöngustofnanir.
Aðalhæli þarf að ná ákveðinni
stærð, svo að hægt sé að greina
vistfólkið. í samstæða hópa. Deild-
irnar verður að gera eins heimil-
islegar og hægt er, en það krefst
meðal annars, að þær séu ekki
hafðar of stórar. Aðalhæli verð-
ur að vera svo stórt, að þar sé
hægt að hafa það sérmenntaða
fólk sem þörf krefur vegna kostn-
aðar. Hæli fyrir 300 til 400 vist-
menn er yfirleitt talin heppileg-
asta stærð, en það svarar þeirri
þörf, sem vera mun hér á landi.
Á aðalhæli þarf einnig að vera
aðstaða til að mennta starfslið,
en þjálfað starfslið er frumskil-
TRÚNAÐAR
yrði þess, að hægt sé að reka
slíka stofnun sæmilega.
Þangað verða foreldrar og aðr-
ir einnig að geta leitað eftir rann
sókn og ráðlegglngum vegna
þeirra, sem heima búa.
Vísir að þessu öllu er þegar í
Kópavogi.
Aðalhæli þarf að vera nálægt
stórum spítala, sem hefur þeim
sérfræðingum og tækjum á að
skipa, sem ekki er hægt vegna
kostnaðar að hafa á hælinu sjálfu.
Öll þessi mál þróast nú mjög
ört á Norðurlöndum og í stuttu
máli má segja, að niðurstöður
þess, sem mótið f-jallaði um séu,
að ekki hefur .enn komið neitt
fram innan læknisfræðinnar, sem
leitt geti til þess að hægt sé að
lækna fávitahátt, aftur á móti er
unnið af kappi að rannsóknum á
ýmsu, sem getur komið í veg fyr-
ir, að einstaklingar verði fávitar
i vegna nokkurra meðfæddra eða
i áunninna sjúkdóma. Rétt er þó að
taka fram, að umrædd sjúkdóms-
tilfelli eru mjög sjaldgæf. Talið
er, að keppa beri að því, að allir
vanvitar fái þá fræðslu, sem þeir
geta notið bæði bóklega óg verk-
lega og þannig uppeldi, að sem
flestir þeirra verði færir um að
sjá sér farborða á vinnumarkaði.
Einnig að hálfvitum gefist kostur
á að nýta þá starfsgetu, sem þeir
kurma að hafa til þarflegra starfa,
Að ekki séu fleiri vistaðir á hæl-
um, en þeir sem nauðsynlega
þurfa þess með og að stefnt sé að
því, að líf allra vangefinna geti
verið eins eðlilegt og eins líkt lífi
almennings og kostur er.
Formaður undirbúningsnefndar
þingsins var Dr. med. Chr. Lohne
Knudsen, yfirlæknir. Heiðursgest-
ir þingsins voru prófessor Dr. med.
Asbjörn Fölling og Marie Peter-
en fyrrum fræðslumálastjóri van-
vitaskólanna í Noregi.
Danska blaðið Politiken skýrði
frá því fyrir skömmu, að allmarg-
ar fjónskar stúlkur, eða nánar til
tekið 46 hefðu verið beittar tál-
brögðum undir þvi yfirskini að
gefa ætti þeim kost á að leika í
kvikmynd.
Snemma í vor birtist auglýsing
í blöðum þess, efnis, að kvikmynda
félag eitt ætlaði að láta gera kvik
mynd eftir metsölubók, og var ósk-
að eftir stúlkum á aldrinum 20-30
ára sem áhuga hefðu á að spreyta
sig við kvikmyndaleik. Umsókn-
um skyldu fylgja ljósmyndir.
Þær 46 stúlkur, sem auglýs-
ingunni svöruðu heyrðu síðan ekki
vitund um neina kvikmyndatöku.
Sá sem sett hafði auglýsinguna í
blöðin lét síðan gera allt að 200
eintök af þeim myndum sem hon-
um þótti fallegastar. Myndirnar
voru síðan sendar út um hvippinn
og hvappinn til piparsveina, sem
leitað höfðu tiLhjúskaparmiðlara
eins, en það var einmitt hann,
sem setti þessa auglýsingu í blöð-
in. Hann hefur nú setið í fang-
elsj í töluverðan tíma, meðan lög
reglan hefur verið að rannsaka
misferli hans.
Við, sem tókum þátt í mótinu
erum mjög þakklát fyrir þá alúð
og gestrisni, sem við urðum að-
njótandi.
GRIKKLAND er eitt af þeim
löndum, sem Vesturlönd geta ekki
verið stolt af, skrifar Claus Seid-
en fyrir skömmu í danska blaðið'
Aktuelt.
í Grikklandi eru nú 1100 póli-
tískir fangar, mál- og prentfrelsl
er takmarkað og sumir íbúanna
bera þar trúnaðarkort upp á vas-
ann, aðrir ekki. Þetta gerir það a&'
verkum, að ekki er í landinu neir»
trygging fyrir því að stjórnarfar-
ið verði ekki algjört einræði.
Trúnarkortin hafa verið vi&’
lýði frá því að borgarastyrjöldinni
lyuk. Um það bil tvær og hállr
milljón íbúa landsins fá ekki slík
kort. Af þeim sökum fær þetta
fólk engin störf hjá því opin-
bera, né í bönkum eða neinni mik:
ilvægri iðngrein. Starfsfólkið £
tóbaksiðnaðinum verður t. d. allt
að hafa trúnaðarkort.
Hvað viðkemur mál og prent-
frelsi þá má segja að gríska stjórr.i
in hafi nokkuð lært af þeirri
frönsku. Dagblöðin eru öll undir
nákvæmu eftirliti. Ritstjóri einn.
var fyrir nokkru dæmdur í níia
mánaoa fangelsi fyrir að hafa
ljóstrað upp upplýsingum um kor.i
ungsfjölskylduna, sem ekki þóttu
viðurkvæmilegar. Eins og í Frakk.
landi þá er haft strangt eftirliÉ
með útsendingum útvarpsins, eci
það er bezta áróðurstæki stjórn-
arinnar. Svo langt gengur þetta
meira að segja, að í þingfréttumi
er því næstum því sleppt að minn
ast á stjórnarandstæðingana.
Stjórnarandstaðan hefur alla
tíð lialdið því fram að úrslit síð-
ustu kosninga væru fölsuð, og fá
ir eru þeir meðal stjórnarandstöðí
unnar, sem hafa nokkra trú á a£T
komandi kosningar verði öðruvísi.
Sagt er að þær muni fara fram á
sama hátt og síðustu kosningar.
En ýmislegt á sér nú stað á stjórn
málasviðinu. Talið er að gera eigi
konungholla hlutann af flokk:
Karamanlis að sérstökum flokki,
sem síðar gæti orðið þungur á meii
unum. Talið er að loiðtogi þessa
nýja flokks muni verða hershöfö
inginn Potaminao, sem hefur lýsú
því yfir að hann muni nú hefja
þátttöku í stjórnmáJum. Hann var
Framh. á 14. síðu.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ — 25. ágúst 1963 ■§