Lögrétta - 01.07.1934, Blaðsíða 25

145
LÖGRJETTA
146
rík og hámentuð, og ber glæsilegan vott um
menningarfrömuði og brautryðjendur á
mörgum sviðum. Þetta ber öll borgin vott
um h i ð y t r a, og íbúunum' er það í b 1 ó ð
r u n n i ð, enda heldur hún virðingu sinni
og viðurkenningu meðal stórborganna vegna
heirra andlegu verðmæta, sem hún sjálf
hefur þroskað og ausið út meðal allra menn-
ingarþjóða.
Jeg hef þrisvar komið til Vínarborgar og
í tvö skiftin dvalist þar meiri hluta árs í
hvort skifti, við sjernám rnitt í eyrna-, nef-
og hálssjúkdómum. Kyntist jeg þá borginni
nokkuð, en borgarbúum þó meira, sökum
sharfs míns. — Jeg kom þangað fyrst 1921,
þegar hungursneyðinni eftir stríðið var
hvergi nærri afljett til fulls. Þá var rúg-
brauðið blandað sagi til drýginda og mjólk-
ina þótti óráðlegt að drekka ósoðna, sökum
berklasmitunarhættu. Allavega limlestir
betlarar voru þá víða á fjölförnustu götum
og götuhornum, sem talandi vottur nýaf-
staðinna stríðshörmunga. — Þrátt fyrir all-
an skort og snögga lífsvenjubreytingu hvíldi
þó ekkert farg á þeim ekta Vínarbúa. Hann
er glaðlvndur og ljettlyndur og eðlisfari, og
hafði spaugsyrðin á takteinum, þótt vonir
um betri tíma virtust útilokaðar. Að vísu
var honum tamt að sökkva sjer niður í
gamlar endurminningar og segja frá glæsi-
leik og snyrtibrag borgarlífsins eins og það
var fyrir stríðið og bölva svo allrækilega
ástandinu, sem þarna rikti eftir stríðið, dá-
litla stund, en það hvarf fljótt fyrir með-
fæddu ljettlyndi og glaðlyndi. — Það þýddi
hvort sem er ekkert, að vera að ergja sig,
heldur taka lífið eins og það kemur fyrir.
Jeg varð þess strax var, að öll umgengni
manna á milli var með nokkuð öðrum hætti
en jeg hafði átt að venjast annarsstaðar,
miklu ljettari og óbundnari, meira blárt
áfram og frjálsmannlegri en tíðkast á
Norðurlöndum meðal ókunnugs fólks. Þó
voru í kveðjum manna oft notuð ýms orð,
eða runa af orðum, sem vitanlega komu
upprunalega frá hirðinni, eins og t. d. I c h
habe die Ehre — jeg hef þá æru eða
þann heiður — undirskilið að heilsa yður.
Þá eru titlar oft afar langir, og þó altaf
notaðir allir, eins og t. d. Herr 0 b e r-
landesgerichtsrat — yfirdómari í
landrjetti. Og þegar menn kvöddust var
enn meira um að vera. Meine Hoch-
aclitung — mína dýpstu lotningu —,
Gehorchsamster Diener — jeg
er yðar auðmjúkasti (hlýðnasti) þjónn —,
Empfehlen uns Ihnen — miælum
með oss — o. s. frv., stundum eitt í einu,
stundum heila romsan og fleira en hjer er
lalið. Þetta rennur upp úr þeim viðstöðu-
laust, elskulega og blátt áfram eins og sá
ailra eðlilegasti hlutur, en þegar við útlend-
ingarnir ætluðum að leika þessa alúðlegu
kurteisissiði eftir, varð úr því tómt stirð-
busalegt hnoð, laust við alla alúð og yndis-
þokka, sem Vínarbúum er svo lagið að
fljetta inn í það. öllum þessum ástúðlegu
kveðjum fylgir svo hlýtt handtak og auk
þess — ef kvenfólk á í hlut — djúp hneig-
ing og handkoss og auðvitað náðuga frú eða
ungfrú í hverri setningu. Annars tíðkast
mest kunningja á milli að heilsast bæði og
kveðjast með alúðlegu Grúsze dich
Gott eða Grusz Gott — Heilsi þjer
guð — eða þá með latnesku kveðjunni
„S e r v u s“ — þjónn — og er þá oft for-
nafni mannsins hnýtt aftan í (servus Hans),
og sumir nota vitanlega þýskar kveðjur með
góðan morgun, góðan dag, gott kvöld og
góða nótt.
Fyrstu áhrif í persónulegri viðkynningu
koma í kveðjunni. Hún er þessvegna þýð-
ingarmikill þáttur um alla frekari viðkynn-
ingu þegar marka má. Þess vegna hef jeg
einnig tekið hana svo nákvæmlega, því að
þarna er hana að marka. öll viðkynning við
Vínarbúa er ákaflega alúðleg, teprulaus,
frjálsmannleg og óþvinguð, jafnt hjá æðri
sem lægri, og jafnt hjá hreinræktuðum Vín-
arbúum og hinurn mörgu innflytjendum.
Þetta liggur í landi og jafnvel milli and-
siæðra kynflokka eins og Semita og Ger-
mana ef þeir þurfa að umgangast hverír
aöra, sem þeir oftast reyna að koma sjer
hjá.
Ef draga ætti einhverjar sameiginlega
drætti úr skapgerð hreinræktaðra Vínarbúa
í e i 11, eftir frekari viðkynningu við þá,
mætti auk þess, sem áður er sagt um Ijett-