Lögrétta - 01.07.1934, Blaðsíða 41

177
LÖGRJETTA
178
staklega að vera lág og traust af því vjer
búnm í jarðeldalandi. Hæfa rafljós og önn-
ur orkunýting hinum hagkvæmu húsum. En
allar hagsbætur eru háðar framþróun og
heimta stöðuga ú r 1 a u s n a 1 e i t. Er oss
t. d. brýn nauðsyn að efla afrakstur lands
og fiskveiða, hagnýta alt vel, vinna ull vora
og skinn, lifa skynsamlega og eins og verða
íná af öllu því, er garðyrkja, jarðrækt,
kvikfjárrækt og veiði í vötnum og sjó veit-
ir oss. En jafnframt sæmir oss að leggja
fullt kapp á, áð undirbúa hagkvæm umráð
yfir styrkum rafstraumi til þess meðal ann-
ars, að færa í horf um aðstöðu til nyt-
samra lífsþæginda, t. d. hæfilegs hita í hús-
um inni, í hlutfalli við það, er hin veður-
farshlýrri lönd láta í tje. Auðsætt að það.
verður auðveldara, ef vel er varðveittur
arður athafna vorra.
Þótt vjer búum norður undir íshafi, stæl-
ir það kjark vorn, að vjer eigum sægarpa
og ágæta veiðimenn, og að í kringum land
vort eru ein hin örlátustu fiskimið sjávar-
ins, sem framfleyta oss að mestu nú. Vjer
eigum og mikirin mátt jarðhita, þótt vjer
höfum lítið hagnýtt. oss hann ennjiá — Og
i;l pennans hef jeg’ áræít að grípa, af því
að jeg, eins og aðrir, trúi og treysti á öll
þau ágæti af vatnsafli í fossum, ám og
vötnum lands vors, sem nú falla án veru-
legra nota í hafið. En með rafmagnsfram-
leiðslu er vatnsaflið afar víða ágætlega
’næft til að gjörbreyta æ f i k j ö r u m
m a n n a t i 1 b e t r a h o r f s, og til að
a u k a á 1 i 11 e g u m starfsgreinum
við fáþætta atvinnuvegi vora.
Styrjalda- og krepputímabilin eggja oss
fast til ötulla hugleiðinga urn úrræði til að
eignast ódýrt afl — rafmagn í ríkum eða
stórum mælum — til þess að heilla hug
þeirra, er einbeittan eiga vilja og nokkuð
geta. Vil jeg þess vænta, að með hinni
fyrstu Sogsvirkjun og öðrum vatnsvirkjum
greiðist ýmsurn þeim mönnum færar leiðir
til aukinna starfa, sem eru gæddir góðum
hug, miklum dug, og ekki girnast tvo
peninga fyrir einn í upphafi starfs.
Það er eðlilegt að vor fábreytta og litla
framleiðsla eigi örðugt framdráttar um sölu
í fjarlægum löndum, þegar fjárþröng fer
sem hausthjela um hina miklu mannlífs-
akra.
Vjer þurfum að sækja fast fram um að
vi.nna prjónles og fatnaði úr ull vorri og
skinnum og sem mest af auðseldum vörum
úr frumástandi matfanga-framleiðslu vorr-
ar, t. d. með því að sjóða niður ýmiss mat-
arföng, einkum kjöt, mjólk og fisk með
h j á 1 p r a f a f 1 s. En vegna verðruglings
og ókyrðar um störf, og varanleg verðmæti,
komumst vjer eigi hjá að veita því ná-
Kvæma athygli, að starfsgreinarnar heimta
venjulega sitt uppeldis. eða þroskunartíma-
bil, oft alllangt og örðugt viðfangs.
Hraðfara breytingar með almenn skipu-
lagsmál hygg jeg yfirleitt óhentugar. —
Þjóð vor hefur frá landnámi lifað fámenn
og dreifð við vogskornar strendur og um
landflæmi mikið. Landið á sterk efnisöfl og
þjóð vor marga hæfileikamenn. En hjá oss
er eðlilega margt óframkvæmt, eða stutt á
leið leitt. Álít jeg það þjóðamauðsyn, að
vjer metum sögu vora í n ú t í ð a »
breytni og byggjum athafnir vorar á
frjálslegu vel skipulögðu ráði vorra bestu
og vitrustu manna.
Það er kunnugt hve æskilegt er að
blanda saman hinum ýmsu næringarefnum
í fæðu manna. En sennilega er fjölþætt at-
vinnulíf eins nauðsynlegt. — Oss sæmir
því, að beita óskiftu afli að þeim verkum
(framkvæmdum) er fljótt veita arð, t. d.
túnrækt, og þeim, sem eru hæf til að
hindra það, að vandræði endurtakist. En
mjer hugkvæmast helst traustari atv-innu-
umbætur handa þeim, er í bæjum lands
vors búa, með stuðningi v a t n s a f 1 s og
rafmagns, til flýtis og ljettis um þau
störf, sem oss er einna mest um vert að
efia. — Hygg jeg bráðabyrgða vinnuúr-
lausnir eiga eftir því, sem hægt er, einkum
að lúta að því, að a u k a o g b æ t a v e g a-
k e r f i n í 1 a n d i v o r u o g u n d i r b ú a
ö f 1 u g raforkuve r, k n ú ð a f
v a t n s a f 1 i, e r s t u ð 1 a m æ 11 i a ð
i ð j u o g i ð n a ð i.
Ef einn af hverjum 5—6 verkhæfurn
mönnum, er í landi voru búa, ættu þess
kost, að 10—20 árum liðnum, að vinna nær
því eingöngu að aukinni iðnframleiðslu,