Umferð - 01.07.1958, Qupperneq 3

UMFERÐ
3
Srifhletfur
Öll þjóðin þekkir til ævi og ævi-
starfs Brynleifs Tobiassonar, mennta-
skólakennara. Hann duldist ekki. Hann
setti ekki ljósið undir mæliker. Af
ævistarfi sínu var hann kunnur, ekki
aðeins hérlendis, heldur og víða um
lönd, og hvar sem hann fór innanlands
eða utan, vakti persónuleiki hans,
virðuleg og prúðmannleg framkoma
athygli. Hann var á erlendum vett-
vangi hinn bezti landkynnir og full-
trúi þjóðar sinnar. Innanlands fengu
þúsundir ungmenna, hvaðanæva af
landinu, mjög náin kynni af þessum
röggsama, skyldurækna, mjargfróða,
virðulega og hjartahlýja kennara og
leiðbeinanda. Hann hafði aflað sér,
ekki aðeins staðgóðrar þekkingar,
heldur og þeirrar vizku, sem er
að ofan og traustasti grundvöllur-
inn undir farsælt líf. Hann gat því
miðlað öðrum bæði fróðleik og hygg-
indum. Hann hafði lagt á sig bratt-
gönguna miklu, hina ógurlegu andans-
leið upp á sigurhæðir, til þess að sækja
heilagan eld og bjart blys í guðahend-
ur, svo að hann gæti yljað ungum
hjörtum og lýst þeim á braut.
Brynleifur Tobiasson fæddist að
Geldingaholti í Skagafirði 20. apríl
1890. Varð búfræðingur frá Hólaskóla
1907. Tók kennarapróf í Reykjavik
1909. Var barnakennari í Skagafirði
1909—14. Lauk stúdentsprófi í Reykja-
vík 1918, og það ár varð hann kennari
við Gagnfræðaskóla Akureyrar, síðar
Menntaskóla Akureyrar og var það
fram til ársins 1952. Veturinn 1922—23
var hann þó við háskólanám í Dan-
mörku og Þýzkalandi. Um áratuga-
skeið gengdi hann ýmsum trúnaðar-
störfum á Akureyri, var m. a. forseti
bæjarstjórnar, amtsbókavörður, sókn-
arnefndarmaður, ritstjóri íslendings o.
fl., en langsamlega veigamesti þátt-
ydfíaMch
urinn i öllu félagsmálastarfi hans var
bindindisstarfið. Þvi vann hann á
ýmsa lund af lífi og sál um 50 ára
skeið. 13. febrúar 1912 gerðist hann
sem ungur maður félagi stúkunnar
Gleym mér eigl á Sauðárkróki og vígð-
ist þá hugsjón Reglunnar, er var hon-
um eftir það heilagt mál. Slíku málefni
er lika góðum manni auðvelt að helga
sig, því að hugsjón góðtemplararegl-
unnar er fagurt og heilbrigt manniíf í
algáðu mannfélagi og bræðralag allra
þjóða. Um hartnær 50 ár var Brynleif-
ur í fremstu sóknarlínu bindindis-
manna á Islandi, gengdi ýmsum em-
bættum í Reglunni og var tvívegis
stórtemplar. Hann skráði sögu bind-
indishreyfingarinnar á íslandi, merk-
asta heimildarritið, er við nú eigum
um hana, og margt og mikið annað
ritaði Brynleifur um þau mál fyrr og
siðar, og fróðastur allara hérlendra
manna var hann um bindindishreyf-
inguna yfirleitt, innanlands og utan.
Þegar áfengisvarnai’áðið var stofn-
að 1954 varð Brynleifur formaður þess
og áfengisvarnaráðunautur ríkisins.
Gekk hann þá að verki með sinni
venjulegu og frábæru skyldurækni,
starfselju og dugnaði að byggja upp
stai’fsemi þessarar nýju stofnunar, og
var það meira verk en margan grun-
ar. Upphafsmann að lögum um áfeng-
isvarnanefndir landsins má sjálfsagt
telja Friðrik Ásmundsson Brekkan og
vann hann fyrstur manna að þvi skipu-
lagi áfegismála um árabil, en svo kom
hálfdautt timabil á milli þess, er hann
gat sinnt því og þar til er Brynleifur
tók við og var það því mikið verk að
hafa samband við menn um allt land,
vekja til starfa þær nefndir, sem til
voru og fjölga þeim, unz þær voru í
næstum ölium eða öllum hreppum
landsins. Hann fékk til ferðalaga við
1
þetta starf dugandi menn, er fóru um
landið og skipulögðu starf nefndanna
sem bezt. Stofnuð voru i sumum sýsl-
um félög áfengisvarnanefnda, og
reglugerðir um héraðalögreglu feng-
ust staðfestar af ríkisstjórninni.
Á sama tíma sem Brynleifur vann
að þessu af miklum áhuga og skyldu-
rækni var hann einnig stórtemplar um
tveggja ára skeið, ferðaðist töluvert
til útlanda og sat þar ýms bindindis-
málaþing, og ferðaðist einnig allmikið
innanlands. 1 eðli sínu og starfi sam-
einaði Brynleifur tvennt, sem teljast
mætti eins konar arfur frá hans svip-
mikla og fagra fæðingarhéi’aði: festu
þá, er fjöllin túlka og víðsýni í sam-
ræmi við viðlendi Skagafjarðar. Hann
vildi ekki hafa neitt í lausum reipum,
en var samt frjálslyndur og viðsýnn.
Þess vegna fagnaði hann hverjum nýj-
um samtökum manna, er efla vildu
bindindi og menningu.
Þegar Bindindisfélag ökumanna
varð til, studdi Bi’ynleifur það með
ráðum og dáð, og þar var hann heið-
ursfélagi. Hann skildi vel, að þar var
í uppsiglingu félag, sem skyldi þörf
tímans og hvar vænlegt mundi til
fylgis um bindindismálið. Þetta er öld
hinna vélknúnu farartækja, sem valda
nú meira manntjóni í heiminum en
mannskæðustu styrjaldir. Slíkum
farartækjum mega aðeis algáðir menn
stjórna. Bindindi verður því einn sterk-
asti liðurinn í bættri umferðarmenn-
ingu. Þetta skildi Brynleifur auðvitað
vel og slika starfsemi vildi hann styðja