Alþýðublaðið - 12.04.1964, Blaðsíða 7

IndSandspistlar f rá
Sigvalda Hjálmarssyni
HVAÐ er sannleikur? spurði Píl
atus.
Mér fannst það liggja bak við
orðin, að hann hafi dregið í efa, að
„sannleikurinn" út af fyrir sig
væri nokkuð annað en þjóðsaga.
Það er sjálfsagt alveg rétt, að
það er vonlítið að komast að ein-
hverri endanlegri niðurstöðu um
lífið og tilveruna, á svipaðan hátt
og maður reiknar dæmi og finn-
ur rétta útkomu, eða þá útkomu,
eem eftir okkar viti er rétt, og
mælum stytztu vegalengd milli
tveggja staða, eða þá vegalengd,
sem samkvæmt okkar skynjun er
stytzt. í mínum huga hefur sann-
nauðrakað höfuð, fámáll en ljúf
mannlegur í framkomu.
Hvers konar menn eru þetta?
Yogar geta verið sanjasar. San-
jasar eru undir flestum kringum-
stæðum yogar. Bhikku er orð Búd-
dhatrúarinnar yfir hið sama.
Yogi er maður, sem stundar hug
rænar (raja yoga) eða líkamlegar
(hatha yoga) æfingar með það fyr-
ir augum að öðlast mátt, sem
venjulegir menn ekki hafa, e.ða
viiundarstig, sem er æðra venju-
legri mannlegri vitund. Yoga þýð-
ir sameining. Sumir vilja skýra
það svo, að það þýði sameiningu
við guðdóm, en það má engu síð-
I unnið sín störf og lokið sínu hlut
verki í þjóðfélaginu, fengið allt
sitt í hendur börnum sínum og
barnabörnum og síðan farið til
hins einmanalega lífs hins and-
lega förumanns. í hinu forna ind-
verska þjóðfélagi var almennt gert
ráð fyrir, að menn gerðu það, er
þeir næðu sextugs aldri, og skyldu
þau ár ævinnar, sem eftir væru,
gefin andanum og kappkostað að
vinna að frelsun, Moksha, sem er
svipaðrar merkingar og orðið Nir
vana hjá Búddhatrúarmönnum.
Líf Sanjasans var einmannalegt
flökkulíf. Hann varð að hlýða sér-
stökum reglum. Staða hans var á-
kveðin í þjóðfélagsskipaninni.
Hann mátti fátt annað eiga en
bétliskálina. Hann mátti ekkí vinna
fyrir mat sínum. Hvergi mátti
hann dveljast lengur en þrjár næt
ur í einu. Hann átti að betla sér
viðurværi og gefa þannig góðu
fólki tækifæri til að gera gott. En
hann mátti a'drei knýja hurðir
með sína tómu skál, nema er svo
stóð á, að heimafólk var búið að
matast. Hann mátti aðeins þiggja
íeiksleitin aldrei verið það, og
mér vitanlega hafa þeir, sem langt
hafa af stað að leita sannleikans
(eins og komizt er að orði) aldrei
haft slíkt í huga. Sú hugmynd
hvarf um leið og menn hættu að
tala um, að ganga á heimsenda.
Að leita sannleikans er aðeins
algengt en töluvert útjaskað orðtak
um þá viðleitni að komast að dýpri
sannindum um sjálfan sig og til-
veruna.
Eitt er nauðsynlegt að skilja:
Maðurinn sjálfur er mælikvarð-
inn. Aðeins með því að verða að
einhverju leyti nýr maður auðn-
ast þér að uppgötva nýjan sann-
leika. Annars crtu ekki að upp-
götva neltt nýtt, heldur að'stækka
það, sem fyrir var.
Frá alda öðli hafa þeir verið með
al annars kallaðir yogar eða san-
jasar á Indlandi, sem byrjaðir eru
á þeirri viðleini, sem átt er við
með sannleiksleit. Og Bhikku,
Búddahamunkur, er í rauninni hið
sama. Þetta er að vísu losaraleg
og ófullkomin skilgreining. Nafn-
giftirnar segja ekkert. Utan þess
ara hópa er auðvitað fjölmargir
leitendur sannleikans, ef til yill
þeir beztu.
Ég hef séð fáeina yoga og san-
jasa.
Snemma morguns, er við vor-
um á leiðinni til Madra’s í haust,
sáum við út um lestargluggann á
stöð einni háváxinn mann með hár
niður á herðar. Hann vafði um
sig einhverju litlausu klæði og
hélt á hökustaf, en það er sérstak-
ur stautur, sem sumir yogar hafa
undir hökunni til að styðja höf-
uðið, þegar þeir sitja með kross-
lagða fætur og iðka æfingar sínar.
; Ungur maður með hár niður á
herðar, sólbrenndur mjög, með
lendaklæði eitt fata, skeggjaður
niður á maga, kom til að hlusta á
J. Krishnamurti a. m. k. einu sinni
er hann hélt fyrirlestraflokk í
Madras í janúar. Mér var bent á,
hð þama færi sanjasi, maður sem
sagt hefur skilið við hinn ytri
heim.
í lestinni frá Madras, er við fór
um til Norður-Indlands fyrir jól
Jn, var bhikku, á gulum kufli eins
og vera ber, hægri öxlin ber, mcð
ur komast svo að orði, að það sé
sú viðleitni að vera fullkomlega'
maður sjálfur, ekki aðeins partur
af sjálfum sér, eða í pörtum, leiða
í ljós, hvað maður er í raun og
veru og lifa þann veruleika.
Sumir yogar yfirgefa hinn ytri
heim og gerast sanjasar. En yoga
er einnig hægt að stunda í venju-
legu lífi.
Sanjasi er maður, sem hefur
yfirgefið allt og gert alla veröld-
ina að sínu heimkynni.
Af sanjösum eru tvær tegund-
ir: Þeir, sem leggja ungir inn á
þessa braut, og hinir, sem hafa
það, sem afgangs var, blessa gef-
andann og blessa líka þann, sem
ekki vildi gefa, því að hann þurfti
jafnvel meira á blessun. að halda.
í öllu þessu er ákveðin meining,
sem að vísu á ekki að sumu leyti.
við nútíma hugsun og þjóðfélags-
hætti. Sanjasi mátti ekki hafa
fasia búsetu af því, að þá yrði
hann hagvanur og færi að reiða
sig á vini/ Hann átti að vera alls-
staðar jafn kunnugur og ókunnug-
ur,- allra vinur án tillits til hins,
hvort nokkur maður væri vinur
hans, algerlega frjáls og óháður,
jafnvel Óháður nauðþurftum sín-
Þetta er Búddham — fálátur og vingjarnlegur, allra vinur án til-
' lits til þess hvort hann á nokkra vini.
Opintoer stofnun ósfear að ráða stúlku til skrif
stofustarfa. Umsókn'ir, sem greini aldur,
menntun. og fyrri störf, sendist afgreiðslu
bla’ðsins eigi síðar en 25. þ.m., merktar „Opin
ber stofnun".
STRÖMBERG-rafmötorar
Nýkomnir Strömberg raf-
mótorar í eftirtöldum stærð
um:
0,25, 0,37, 0,5, 0,75, 1,1, 2,2,
3,0, 4,0, 5,5, 7,5, 11 kw.
Málspenna: 3 x 380/220 volt.
Einnig nýkomnir I-fas.
mótorar: Vó, !4, !4>, %, 1 Hö.
— 220 volt.
Autom. gangsetjarar og
stjörnu-þríh. rofar.
Allir Strömberg rafmótorar eru vatns- og rykþéttir.
IIANNES ÞORSTEINSSON, heildverzlun.
Hallveigarstíg 10 — Sími: 2-44-55.
um, reiðubúinn að deyja sæll, hve
nær sem kallið kæmi. Lífið mátti
ekki vera þannig að hann langaði
til að njóta þess. Samt átti hann
að vera sæll eins og sá, sem nýtur
lífsins af öllum lífs og sálar kröft-
um.
Munkdómur Búddhatrúairinhar
er þróaður upp úr þessum jarð-
vegl.
Hugmyndirnar um líf sanjasans
leiddu bæði til vits og vitleysu.
Svo er enn í dag. Þeir eru fleiri,
sem þykjast, en þeir, sem eru.
Margir láta sér nægja hið ytra
form, alveg eins og sumir hafa
bara skegg, en eru ekki skáld.
Það gerist enn, að menn yfir-
gofa allt og taka að feta hina hár-
mjóu götu andlegrar þjálfunar —,
götu, sem í rauninni liggur inn á
algerlega óþekkt land.
Fyrir hefur nýlega komið, að
harðsvíraðir kaupsýslumenn hyrfu
skyndilega, þótt allt léki í lyndi,
og síðan spurzt til þeirra norður
í Himalaja, þar sem þeir búa í
fjallakyrrðinni, sáttir við guð og
menn og þó fyrst og fremst sjálfa
sig, því að það er jafnvel betra að
eiga í útistöðum við guð og menn,
heldur en vera í ósátt við sjálfan
sig.
Ég hef töluvert spurzt fyrir um
það, hvar unnt sé að finna raun-
verulega yoga og sanjasa, sem það
nafn eiga skilið. Það virðist lítill
vandi að finna menn, sem kallaðir
eru eða láta kalla sig þeim nöfn-
um.
Ég bar þetta í tal við margfróð-
an vin minn fyrir nokkru.
— Eru ekki yogar upp í Hima-
laja, raunverulegir yogar?
— Jú, svaraði hann dræmt. Þar
eða annars staðar.
— Get ég ekki farið að finna
þá? Og svo nefndi ég nokkra
’fræga staði og líka nöfn vest-
rænna manna, sem þar höfðu
setzt að.
— Ég ber ekki á móti því, að
þar séu raunvorulegir yogar, en
flestir yogar, sem yoga nafni eru
kallaðir. eru atvinnu yogar.
— Atvinnu yogar? át ég upp eft
ir honum.
— Já, atvinnuyogar. Þeir lifa
því, að vera yogar. Ekki þar fyrir,
að þeir geti ekki verið raunveru-
legir yogar.
Hann þagði um stund, en hélít
svo áfram.
— Þú getur aldrei leitað uppl
raunverulegan yoga. En l»nn get—
ur leitað þig uppi. Sannur yog%
býr ef til vill í næsta húsi við þig,
fer með sama strætisvagni, talax-
við þig á hverjum degi. Sannii'
yogar eru alltaf yogar á laun,
þekkjast ekki úr fjöldanum, leyn-
ast ef til vill með þvi að þykjast.
vera atvinnuyogar. Slíkir menn
eru ekki á hverju strái, sennilega
eins auðvelt að finna þá á Vestur-
löndum. Indland er að færast ini>
á þann kafla sögu sinnar, er tæknil
framfarir og þjóðfélagsmál hrifa
I hugi manna, en áhugi á andlegumv
I vísindum er dvínandi. Þið eruð að>
| vakna betur og betur. Vonandi,
að þið takið við forustum.i.
Þetta voru orð hans.
Eins og fram kemur hjá honum,
er það á misskilningi byggt aðíf
binha yoga of sterklega við Ins*-
land og Tíbet og önnur lönd aust-
ræn. Sú andlega viðleitni, sem þvf
nafni er nefnd, tilheyrir í raun-
inni engum sérstökum truarbrögðS'
um. Sumir kaþólskir menn eruk
farnir að tala um kristið yoga, og;
þeir eru ekki gengnir aí' trúnni.
Orðið yoga er aðein.s al-
þjóða orð yfir það, sem alltaf hefiT
ur verið til í einhverri mynd á.
öllum tímum í flestum löndumt
ræktun hins innra lífs.
: Á bak við lífshætti sanjasanss
og þjálfun yogans liggur sú skoCC
un, að handan við úiftit og yfir—
borð dyljist dýpri veruleiki, mögu—
leiki til reynslu af annarri og víð—
tækrí tegund, annað (ef til viiit
æðra) vitundarstig.
Venjulegt líf manna er glínfau
við fyrirbæri í heimi skynjananna.
Viðfangsefni hinnar andlegu við-
leitni er innri hlið mannlífsins:
tilfinningar, hugsanir, vilji mann;»
og vera.
Er ekki hvort tveggja jaL>
merkilegt?
(Framhald á 11. síðu).
ALÞYÐUBLAÐIÐ — 12 -epríl 1964 7