Alþýðublaðið - 15.07.1964, Page 8

^uiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimii iMmimmiiiiiiimiiiiiiiiimiiimiimimiiiiimmiiiiiiiimiimimiiimiimiimiimiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiimii.i.iiiMiiMiiiiiiiiiiMiiiiisiiiiiiiiiiiiiiiiinmiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiimiii immmiiih .111111». k iiii
Rætt við Hilmar Kristjónsson,
deiildarstjóra Fiskveiðideildar FAO
'„VEIÐITÆKNI þarf að kenna
skipulega eins og aðrar starfs-
greinar”, sagði Hilmar Krist-
jónsson, deildarstjóri fiskveiða-
deildar FAO (matvælastofnun
SÞ) er blaðið náði tali af hon-
um nú í vikunni. Hilmar var
hér í stuttri heimsókn, en hann
hefur aðsetur sitt í Rómaborg.
Hilmar sagði, að nú kenndu
sjómannaskólar skipstjórnar-
mönnum nær eingöngu siglinga
fræði, reikning og tungumál,
en lítið sem ekkert er lyti að
því að finna qg veiða fisk. Fram
til þess dags hefði það þótt
sjálfsagt, að allt er máli skipti
í sambandi við fiskveiðar lærð-
ist í „skóla reynslunar”. Það er
að segja, að unglingar kæmu
sem viðvaningar um borð í skip
og yrðu með tímanum „vanir
sjómenn”. Fyrir 70 árum hefði
ríkt svipuð afstaða til margra
starfa á landi, sem nú þætti
sjálfsagt að búa menn undir
með skólanámi og 'prófum.
Síðan hélt Hilmar áfram:
„Augljóst er að alltof lengi
hefur dregizt að hefja skipu-
lega kennslu í veiðitækni, bæði
hér á landi og í öðrum þeim
löndum þar sem dýr og flókin
tæki eru notuð við veiðarnar.
Nauðsyn tæknikenslu vex með
aukinni fjárfestingu í skipum
og veiðarfærum. Við höfum
ekki lengur efni á því, að
treysta á að skipstjórarnir öðl-
ist nauðsynlega kunnáttu með
höppum og glöppum. Þegar
litið er á aflaskýrslur sést
greinilega hve mikill misbrest-
ur er á kunnáttu og hæfni hjá
miklum fjölda skipstjóranna.
Það er ekki „heppni” sem veld
ur því að sömu 15-20 skipstjór-
arnir veiða þrefalt meira en.
meðalafla, mörg ár í röð, þó
þeir séu með samskonar skip og
svipuð veiðarfæri og hinir, sem
minna afla”.
Hilmar sagði, að það þyrfti
að gera mönnum Ijóst, að það
væri ekki síður nauðsynlegt að
læra veiðitækni í skóla en
hverja aðra starfsgrein. Hann
kvaðst nú vera að undirbúa
herferð til að glæða áhuga
manna á þessu efni, og stuðla
að því að hægt verði að fram-
kvæma slíka kennslu.
— Og hann hélt áfram: „Til
þessa hafa ekki verið til
kennslubækur í þessari grein,
en veiðarfæraráðstefnurnar,
áem FAO hélt 1957 og 1963
tóku til meðferðar þessi mál.
Bækur þær, sem komið hafa út
að loknum þessum ráðstefnum,
innihalda þann efnivið, sem
nota mætti til að semja kennslu
bækur í þessari grein.. Ýmsir
þættir efnisins eru nú þegar til-
tækiíegir, svo sem um hin ýmsu
efni í veiðarfæri, veiðarfæra-
verkfræði (teikna og reikna út
stærð og gerð veiðarfæra), um
vörpur og togveiðar, fiskileitar-
tæki og fleira. Þess ber þó að
gæta, að kennslubækur í veiði-
tækni þarf að gera með tilliti
til aðferða, sem notaðar eru í
hverju landi”.
„Riissar hafa skipuiagt víð-
tæka kennslu varðandi veiði-
tækni, og er enginn vafi á því
að þetta kennsíukerfi hefur
hjálpað þeim að byggja upp á
örskömum tíma umfangsmikl-
ar og nýtízkulegar úthafsveiðar.
Ekki er þó þar með sagt að
þeirra kerfi henti á Vestur-
löndum, en það er góð hug-
vekj að kynnast þróun þessara
mála í Sovétríkjunum. Sjálfur
hef ég heimsótt skóla þeirra og
ungir rússneskir skipstjórar,
sem numið hafa í þessum skól-
um, hafa unnið undir minni um
sjá á vegum tæknihjálpar Sam-
einuöu þjóðanna. Hafa þeir
reynst hinir hæfustu, bæði á
hinu verklega og bóklega
sviði”.
„Hér á íslandi yrði slík
kennsla að fara fram á tvennan
hátt til að byrja með. Fyrst og
fremst þyrfti að auka veiði-
tæknigreinum við núverandi
námsgreinar Stýrimannaskól-
ans. í öðru lagi þyrfti að efna
til námskeiða fyrir þá, sem nú
þegar eru brottskráðir. Á þessr
um námskeiðum þyrfti að
leggja aðal-áherzlu á notkun
fiskileitartækja, hina flóknu
tækni við að kasta herpinót
með hjálp asdic-tækja. Þenn-
an lið mætti einnig æfa verk-
lega. Þá mætti fjalla um gerð
herpinóta, stærðarhlutföll, fell-
ingu, blýjun með tilliti til sökk-
hraða og fleira.
Síðan hélt Hilmar áfram
„Hér á landi verða iðnaðar-
menn, t. d. múrarar, pípulagn-
ingarmenn og smiðir, að Ijúka
4 ára iðnnámi, og er það ekki
nema rétt og sjálfsagt. Þó eru
þeirra störf ekki eins vandasöm
og margbrotin. Ef til vill gera
menn sér ekki almennt grein
fyrir því hve flókin og vanda-
söm störf skipstjóranna eru,
t. d. á síldveiðum hér við land.
Þeir þurfa að bera gott skyn á
búnað hennar, hagræðingu um
borð í skipinu, val á réttu efni
í hina ýmsu hluta veiðarfær-
anna, en þar er úr mörgum
að velja meðal hinna ýmsu
gerviefna, sem kaupmenn kepp
ast um að bjóða. Hinir feng-
sælli skipstjórar kunna að
jafnaði betur að nota fiskileit-
artækin og finna því oftar síld-
artorfur. Þá er hin afar-flókna
tækni við að kasta á djúpsynda
torfu, sem sést aðeins á asdic-
tæki. Þar þarf skipstjórinn að
„reikna út” með eldingar-
hraða dæmi, sem er mun flókn
ara en t. d. þegar sprengju er
varpað úr flugvél. Þó þótti
nauðsynlegt að hafa til þess
„vél-heila” (bomb-sight) ( síð-
asta stríði. Skipstjórinn þarf að
taka með í reikninginn vind-
hraða, og stefnu, straumhraða
og stefnu, hraða og stefnu torf-
unnar, lengd nótarinnar, hraða
skipsins og snúningsradíus og
margt fleira. Ekki er því að
furða þótt þeim beztu og æfð-
ustu misiakist oftar en þeim
tekst að ná torfunni”.
Að lokum sagði Hilmar: „í
hinum svokölluðu þróunarlönd-
um þar sem fiskveiðitækni er
enn á frumstigi er mönnum
víðast ljós nauðsyn kennslu.
Hilmar Kr
Það er hins vegar i hinum
gömlu fiskveiðilöndum að
mönnum sést yfir nauðsyn
skipulegrar kennslu. íslenzkir
fiskimenn eru efalaust meðal
hinna fengsælustu, þeir eru
fljótir að tileinka sér nýjungar
og standa nú trúíega feti fram-
ar í snurpuveiðum en nokkrir
, i .....................................................................................iiitiiiiiiiiiniiinríi,., ............................."","""fM„""",",",,m",im"",""",",,"i""""iniii,iiiiii,",7«i,ii",iMii"iii,iiiiMHiiii,i,>,miiiiViiitii,i""i*,ii,ii,,"lri'i......lliMilDimminmii
8 15. júlí 1964 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ