Skólablaðið - 01.02.1920, Blaðsíða 6

20
SKÓLABLAÐIÐ
Um alþýðufræðslu í Svíþjóð.
Framh.
Barnaskólum Svía er skift í tvær deildir, í f o r s k ó 1 a
(smáskola) ogf þjóðskóla (folkskola). Forskólinn er und-
irbúningsdeild, tveir neöstu bekkirnir, í rauninni lestrarskóli
og stofnaður til lestrarkenslu um 1864; úr honum áttu börn-
in aö koma læs í þjóöskólann, sem er aöalskólinn, og þaö er
upphaflega nafniö. Þessi tvískifting skólans kemur í ýmsu
fram. Bæöi er sitt kennaraprófiö fyrir hvora deildina, og mun-
ur á launakjörum. En einkum er munurinn í bæjunum, því aö
þar eru drengir og stúlkur æfinlega skilin aö í þjóöskólanum,
í 3. bekk og upp úr, og kenna konur stúlkunum en karlmenn
drengjunum. Þetta er sumpart gömul venja, en mestu mun
þaö ráöa, aö þetta gerir hægra fyrir um alla stjórn og aga,
og líka um þaö, aö haga kenslunni eins og hverjum flokkinum
hentar best. En margir uppeldisfræöingar telja þaö mikils-
vert, vegna óliks þroska drengja og stúlkna, að ætla þeim ekki
samstööu við námiö. Enn aðrir telja slíka sundurstíun gera
börnunum meira andlegt tjón en líkamlegt gagn, og hamla
siðferðisþroska þeirra meira en hinni hættunni svarar, að stúlk-
um, sem eru að komast á gelgjuskeiðið, verði ofætlun að
fylgjast með drengjum að námi. Og víst er um þaö, aö sund-
urstíun þessari fylgja margir meingallar, og dylst þaö ekki
Svíum sjálfum, mörgum hverjum. Óhindruð og hispurslaus
umgengni er börnum besta vörnin gegn ótímabærum kyn-
ferðisgrillum og óhollum hugsunum; hitt elur tepruskap
stúlknanna en ruddaskap og klúryröi strákanna.
Margir einkaskólar eru samskólar, en í ríkisskólunum er
yfirleitt skift eftir kynferði. Þannig eru t. d. mentaskólar og
kennaraskólar, fyrir konur einar sumir en karlmenn sumir.
í barnaskólum í sveitum og þorpum hefir þessi skifting ekki
kornist á, enda eru þar að jafnaði einn eða fáir kennarar.
I Svíþjóö er hver sókn skólahjeraö og fer söfnuðurinn með
skólamálin og kýs skólaráð, en prestur er sjálfkjörinn for-