Skólablaðið - 01.02.1920, Blaðsíða 7

SKÓLABLAÐIÐ
21
maöur þess. Jeg skal geta þess, að jeg heyrSi marga kennara
kvarta sáran undan þessari skipan, því aö gamlir prestar væru
allra manna naumastir og lengst á eftir tímanum. En tillaga
um a8 láta formannskjöriö frjálst var feld í ríkisdeginum fyr-
ir skemstu. Kirkjuvakli'ð sænska er fastheldið á rjettindi sín,
en barnafræðslumálin hafa hnigið undir kirkjuvöldin ein fram
á síðustu ár. En nú hafa margir stærri bæir fengið skólamál-
in í hendur bæjarfjelaginu, en sjálfkjörinn er presturinn (eða
einn þeirra) í skólastjórn eigi að síður; hinir eru kosnir að
jöfnu af söfnuðum og bæjarfulltrúum.
Fræðslulögin mæla svo fyrir, að hvert skólahjerað skuli koma
upp skólunum og kosta þá, og að hver barnaskóli skuli helst
vera fastur, en þó megi fyrst um sinn halda uppi fræðslu
með farskóla, þar sem sjerstakar ástæður eru fyrir hendi.
12% skólaskyldra barna naut fræöslu í farskólum 1905, en
þeim fer óðum fækkandi, og eru helst nyrst í Svíþjóö, meðal
Lappa, sem eigi halda kyrru fyrir, en fastir skólar eru þar
hvar sem vi'ð verður komið. Um fræðslu Lappa er sjerstakur
lagabálkur; þeim er kend bæði lappneska og sænska. En
þeim fer sem fleirum slíkum þjóðum: þeir veslast upp af nýju
menningunni.
Sveitaskólarnir eru heimangönguskólar, settir þar
sem þjettbýlast er, eða þá miðsveitis, og standa því oft úti
á víðavangi eða langt frá bygðu bóli. Þar er auðvitað ekki
að ræða um slíkar bæjarleiðir og hjer á landi eða um slíkt
bersvæði, þar sem skógar eru þvi nær hvarvetna til skjóls.
Skólahúsin eru auðvitað bvg'ð úr timbri, og eru hæg heima-
tökin, að gera Jrau rúmgóð og reisuleg og ætla kennurum góða
íbúð. En bústaðúrinn getur orðið einmanalegur og varhuga-
verður fyrir tvær kenslukonur t. d. eða eina, eins og víða er,
og hefir Jretta orðið mesta vandræðamál. Auðvitað getur börn-
um stundum orðið ófært í skólann veðurs vegna, en yfirleitt.
veldur það litlum erfiðleikum, þar sem svo er Jjjettbýlt, glögg-
ir vegir með skógum eða gegnum þá, og staðviðrasamt. Viða
hafa verið reyndir svo nefndir annarsdagsskólar, Jrar sem börn-