Alþýðublaðið - 13.03.1965, Qupperneq 5

ÁSTÆDA TIL AF-
■IÐNI
STJÖRNMÁLADEILUR á ís-
landi hafa löngum verið taldar
illskeytnari og persónulegri en
gerist með nálægum þjóðum.
Er þessi dómur fyrst og fremst
byggður á skrifum stjórnmála-
blaðanna og opinberum um-
ræðum um stjórnmál, t. d. út-
varp umræðum á Alþingi. Ef
stjórnmálaskrif blaðanna hér
eru borin saman við skrif blaBa
í nágrannalöndum og opinber-
ar umræður hér saman við
sams konar umræður þar, þá
er það tvímælalaust rétt, að
skrifin og umræðurnar hér eru .
persónuiegri og illvígari en á
sér stað í nágrannalöndunum.
Og þó er mér til efs, að mun-
urinn sé fyrst og fremst fólg-
inn í þessu. Opinberar umræð-
ur hér á landi standast því
miður yfirleitt ekki samantiurð
við það, sem gerist í nágranna
löndunum, ■ hvað snertir þekk-
ingargrundvöll og dómgreind-
arstig, Að því er blöðin snertir
er þetta skiljanlegt og á sínar
skýringar. Eriend blöð, sem
eru yfirleitt mun stærri en hér
tíðkast, hafa efni á því að láta
sérfróða menn skrifa um hvern
málaflokk um sig, t. d. varn-
armál, efnahagsmál, menning-
armál o. s. frv. íslenzk blöð eru
yfirleitt enn svo lítil, að erfitt
er að koma við slíkri verka-
skiptingu, og þó er hún að
hefjast. í öllum nágrannalönd-
unum er það orðin föst regla að
flokkarnir liafa sér taka mál-
svara í hverjum málafiokki, og
er þá ætlazt til, að hann kynni
sér þau mál sérstaklega og
verði sérfróðir á því sviði.
Þetta tíðkast ekki enn hér,
enda auðvitað erfiðara um vik
sökum fámennis þingflokk-
anna. En flest þau mál, sem
opinberar umræður snúast um,
eru orðin svo flókin, að varla
er hægt að ræða um þau af
viti, nema einhvers konar sér-
þekking komi til.
Auk þessa er nauðsynlegt að
undirstrika, að stjórnmálaum-
ræður dagblaðanna eru í raun
og veru mjög röng mynd af
samskiptum íslenzkra sjórn-
málamanna og stjórnmála-
flokka. Ef menn hefðu ekki
annað við að styðjast um þessi
efni en stjórnmálaskrif dag-
blaðanna, þá gætu menn hæg-
lega haldið, að stjórnmála-
menn livers einstaks flokks
álitu stjórnmálamenn hinna
flokkanna allt að því fífl eða
fanta. Dagleg störf alþingis-
manna að verkefnum líðandi
stundar bera þó engin mei'ki
þess, að menn hafi þar slíkt
álit hver á öðrum. Sannleikur-
inn er sá, að daglegt samstarf
og samband t. d. stjórnarflokka
og stjórnarandstöðuflokka er
hér á íslandi nánara og hleypi-
dómailausara en víða annars
staðar. Persónuleg kynni og
persónuleg vinátta milli manna
í ólíkum stjórnmálaflokkum er
áreiðanlega miklu algengari
hér en í nágrannalöndunum. Á
þetta sér auðvitað eðlilega skýr
ingu í fámenni þjóðarinnar og
því per. ónulega nábýli, sem af
því leiðir. Þetta er engu að
síður staðreynd, sem ekki má
gleyma, þegar rætt er um þann
svip, sem hinar opinberu stjórn
máladeilur í blöðunum setja á
stjórnmálalífið hér.
Og enn er eins að geta, þeg-
ar gagnrýnt er, hversu illvíg-
ar og persónulegar opinberar
stjórnmálaumræður eru hér.
Það eru ekki aðeins stjórn-
málaumræðurnar, sem eru ill-
vígar og perrónúlegar, heldur
allar opinberar umræður hér
á landi. Það gerist ótrúlega
oft hér, að menn, sem mega
ekki vamm sitt vita og eru
hinir Ijúfustu í allri daglegri
umgengni, umhverfast^ þegar
þeir skrifa í blöð, og finnst
þeir geta sagt hvað sem er um
náungann á prenti, þótt erfitt
geti verið að trúa því, að þeir
gætu látið slíkt út úr sér
heima í stofunni sinni. Um
þetta eru því miður fjölmörg
dæmi. Og því fer víðs fjarri,
að þau séu einskorðuð við
stjórnmálaumræður. Dæmi um
slíkt átti sér stað nýlega í um-
ræðum um heiibrigðismál. Það
er kunnara en frá þurfi að
segja, að læknar um víða ver-
öld hafa á síðari árum varað
við ofneyzlu fitu úr dýrarík-
inu. Eflaust hafa menn ekki
enn komizt að öllum sannleika
uip þetta efni fremur en um
svo mörg önnur. Lækna grein-
ir enn á um ýmis atriði
á þessu sviði. Þó fer ekkert á
milli mála um það, hvaða. skoð-
anir í þessum efnum eigi nú
mest fylgi meðal vísindamanna,
og hefur einn af kunnustu
læknum landsins, prófessor
við læknadeildina, skýrt frá
þeim opinberlega. En þá ber
svo við, að blað Búnaðarfélags
Þlands og Stéttarsambands
bænda, ræðir í forystugrein um
hugsanlega mútuþægni pró-
fessorsins i þessu sambandi.
Forystugrein marzheftis búnað-
arblaðsins Freys lýkur með
þescum orðum:
„Ekki viljum við ætla, að
ofangreindum prófessor hafi
verið mútað til þess að bera
staðhæfingar sínar á borð
fyrir hlustendur, svo sem
sumir ætla, en við álítum
hann hafa við ákaflega fúið
prik að styðjast í staðhæf-
ingum sinum, og að þær séu
nánast sagt ,.markleysa“.“
Hér er glöggt dæmi um þsð,
hvernig oninberar umræður
eigi ekki að vera, og er hér bó
ekki um stiórnmál að ræða,
heidur vísindalegt atriði á
sviði heiibrigðismála, þó að bað
snerti að vísu mikilvæga hags-
muni'. Búnaðarféiag íslandq og
Stéttái'samband bænda gérðu
réttast í bví að ciá svo um. að
afsökunar væri beðið á bess
um ummælum. Það mundi hsfa
bætandi áhrif á siðferðið í oo
inberum umræðum hér á landi.
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%*%%%
Kona slasast
spítala til að athuga hvort þær
þekktu sjúklinginn.
Dr. Kjær vill túlka hin óskrif-
uðu lög þannig, að þjóð eigi rétt
til að lifa sínu eigin lífi, efla
Framhald af 18. síðu.
sér nein skilríki eða bréf, er sýndu
hver liún væri, er það á huldu
ennþá.
í slíkum tilfellum biður lögregl-
an yfirleitt átekta, þar til spurt
verður eftir hinum slasaða, og svo
var gert nú. Þegar Alþýðublaðið
talaði við Kristján um lcl. 10 voru
tvær konur á leið upp á Lands-
HANDRITIN
Eramh. af bls. 1.
Greinarhöfundur tekur fyrir
tilvitnun Starcke í „Antigone”
Sófóklesar" um ,,'hin helgu,
óskrifuðu lög guðanna,” sem
Starcke vill að tekið verði tillit
til svo að forðazt verði skrum-
menningu sína og um leið vís-
indi, og aðallega þær vísinda-
greinar, sem snerta móðurmál
þjóðarinnar, skáldskap hennar og
sögn. Dr. Kjær segir, að þetta
brjóti ekki í bága við skoðanir
Grundtvigs eins og Starcke haldi
fram. Þetta sé þvert á móti í
fullu samræmi við skoðanir hans.
PAUL LIEVEN LÁTINN
FYRRA sunnudag, hinn 28.
febrúar, lézt af hjartabilun í
París Paul Lieven, forstöðumað
ur skrifstofu þeirrar hjá Atlants
hafsbandalaginu, sem annast fyr
irlestrahald og kynningu í aðal-
stöðvum bandalagsins. Lieven,
sem orðið hefði sextugur siðar
á þessu ári, var mörgum íslend
ingum vel kunnur og átti marga
góða vini hér á landi. Hann var
einstakt ljúfmenni, afburða fyrir
lesari, bæði sakir ótrúlegrar þekk
ingar sinnar og þess hugsjóna-
elds, sem honum bjó í brjósti,
tungumálaþekkingu hafði hann
svo af bar — en var þó umfram
allt svo mannlegur og hlýr í öllu
viðmóti, að jafnvel þeim, sem á
öndverðum meiði voru, gat ekki
annað en þótt vænt um hann.
Lieven kom til íslands árið
1960 og flutti þá m.a. fyrirlestur
um Atlantshafsbandalagið á fjör
ugum fundi í Stúdentafélagi
Reykjavíkur. Var honum ætíð
mjög hlýtt til íslands, bæði
vegna kynna af landi og þjóð frá
þeirri heimsókn sinni — og vin
áttubanda sinna við marga ís-
lendinga.
Paul Lieven var af göfugum ætt
um við Eystrasalt, sjálfur borinn
til ríkiserfða í furstadæmi sem
eftir fyrri heimstyrjöldina varð
hluti af Lettilandi. Höfðu mörg
ættmenni hans komizt til hárra
metorða í Rússlandi, m a lagt
landinu til sendiherra í Lundún
um. En fliótleaa eftir byltinauna
sagði Lieven skilið við bernsku-
stöðvar sinar, stundaði nám í
Sviss og Bandaríkiunum, og gerð
ist síðan árið 1929 kanadískur
ríkisborgari.
Eftir að síðari heimsstvrjöldin
brauzt út, gekk Lieven árið
1940 í kanadiska herinn. bar sem
hann gat. sér oi-ð fyrir frábæra
frammistöðu. Hann barðist í,
Norður-Afr'ku árið 1942 og varð
f.vrsti Kanadamaðurinn. sem
sæmdur var herkrossi (Milit.ary
Cross) í styriöldinni. Árj siðar
hlaut hann enn mikla viðurkenn
ingu fyrir htmdirfsku í sérstök-
um hernaðamðaorðurn við Evia-
haf, þar sem honum tókst á ein-
stæðan hátt að komast undan
af óvinasvæði, en særðist mik-
ið.
hans á smæstu jafnt sem stærstu
atriðum í samstarfi Atlantshafs-
ríkjanna — og síðast en ekki sízt
sú ríka tilfinning, sem hannt
hafði fyrir mannlegum samskipt-
um, hafi tekið af öll tvímæli um
að þar hafi verið réttur maður
á réttum stað.
Með Paul Lieven á Atlantshafs
bandalagið á bak að sjá einum af
allra hæfustu starfsmönnum síit
um og margir íslendingar ein-
lægum vini. Hann var vaskur baí
dagamaður, glaður félagi. sann-
ur vinur og dyggur starfsmaðu?
Atlantshafsríkjanna, sem verða
mun sárt saknað af öllum þeim,
sem voru svo gæfusamir að kyn*
ast honum.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ — 13. marz 1965 ^
Að stvriöldinni lokinni varð
reynsla hans á svíði blaðamenn-
sku tiingumálalhlékkinig til
þess að hann var gerður að yfir
manni unnK’sinaamála í norð-
vestur Þvzklandi og fékk þða
verkefni að koma aftur á legg
og endurskinuleggja blaðaútgáfu
og útvarnsstarfsemi á því svæði.
Þegar herir Vestnrveldanna voru
leystir uuo. hvarf hann aftur að
fréttamennsku og upnlvsinga-
störfum. Það var svo árið 1951,
að hann tók við starfi sem for-
stöðumaður fyrirlestra- og kynn
ingarskrif stofu uoolvsin gadeild-
ar Atlantshafsbandalagsins í að
aistöðvum bess f París — starfi,
sem hann gegndi síðan i 14 ár
eða allt fram til andláts síns.
Er það samróma álit allra
þeirra, sem kvnntust Lieven í
því starfi. að Iffsreynsla hans,
tungumálakunnátta, þekking
eru
tMixumai*
W