Alþýðublaðið - 09.10.1965, Qupperneq 15

RæSa Gylfa
Pramhald af 1. síðu
miklar, að þær eru að verða lítt
bærilegur baggi fyrir ríkissjóð og
skattgreiðendur í landinu.
Til þess að skýra nokkru nánar,
í hverju þetta vandamál er fólgið,
má geta þess, að heildsöluverð-
mæti útfluttrar landbúnaðarvöru >
af framleiðslu ársins 1964—1965 !
mun hafa numið 284 milljónum |
króna, en útflutningsbætur á sömu j
afurðir 184 milljónum króna. Að-
eins rúmlega þriðjungur heildsölu-
verðmætisins fæst þannig endur-
greiddur í útflutningsverðmætinu.
Frá þjóðhagslegu sjónarmiði er
slík framleiðsla auðvitað svo ó-
hagkvæm, að hún verður að teljast
alvarlegt efnahagsvandamál. Frá j
gjaldeyrissjónarmiði er þessi út- j
flutningur þó í raun og veru enn i
óhagkvæmari en sést af þeásu, þar
eð Iandbúnaðarframleiðslan notar
auðvitað talsverðan gjaldeyri. — |
Gera má ráð fyrir því, að bein |
g.ialdeyrisnotkun í þágu landbún-!
aðarframleiðslunnar sé aldrei und-
ir 20% af söluverðmætinu frá búi. i
Gjaldeyrisnotkun 1 framleiðslu,
sem nemur 284 milljónum króna
að heiidsöluverðmæti, ætti því að
vera um 57 milljónir króna. En j
heildargjaldeyristekjurnar af þess-
ari 284 milljón króna framleiðslu !
reyndust aðeins um 100 milljónir i
króna. Hreinar gjaldeyristekjur!
þjóðarbúsins af þessari framleiðslu
réyndust þannig aðeins 43 millj-
ónir króna. Þessar 43 milljónir kr.
í gjaldeyrl fær þjóðarbúið sem
endurgjald fyrir notkun innlendra
framleiðsluafla, að upphæð 227
milljónir króna. Gjaideyristekjurn-
ar af útflutningi landbúnaðarafurð-
anna eru því ekki nema um það
bil fimmtungur innlenda kostnað-
arins við landbúnaðarframleiðsl-
una.
Þessi hei-ldarniðurstaða’ þarf
raunar engum að koma á óvart,
sem þekkir hlutfaliið milli út-
flutningsverðs helztu landbúnaðar-
afurðanna og heildsöluverðsins
innanlands. En þetta hlutfall er
þannig varðandi nokkrar helztu
afurðirnar.
Af frystu dilkakjöti er útflutn-
ingsverðið (föb-verðið) 44% af
heildsöluverðinu innanlands, af
saltkjöti 60%, af ostaefni 62%, af
45% osti 23%, af smjöri 22%, af
nýmjólkurdufti 24% og af undan-
rennudufti 24%.
Mér er ekki kunnugt um dæmi
þess frá nálægum löndum, að út-
flutningi sé til langframa haldið
ujjpi við jafn óhagstæð og erfið
skilyrði.
Eitt dæmi enn má nefna um
það, hversu útflutningur landbún-
aðarafurðanna nú er óhagkvæmur
frá gjaldeyrissjónarmiði og þá um
leið frá almennu þjóðhagslegu
sjónarmiði. í fyrra voru flutt inn
fóðurefni (maís o. fi.) fyrir um
131,7 milljónir kr., alls 32.758
smálestir. Meðalverðið var um 4
kr. á kíló. Talið er, að um 2 kíló
mjólkur fáist til viðbótar fyrir
hvert kíló fóðurbætis, sem góðri
miólkurkú er gefið. Miðað við
meðalútflutningsverð í fýrra fæst
úr 2 kílóum af mjólk, sem notuð
er í útflutningsframleiðslu, 85
gr. af smjöri á 35.13 kílóið, eða
2,99 kr. og 49 gr. ostaefni (casein)
á 16.63 kílóið, eða 0,81 kr. Sam-
tals fást þannig 3,80 kr. í gjaldeyri
fyrir þessa framleiðslu. En út-
lenda fóðurefnið eitt, sem varið
er til hennar, kostar 4 krónur.
Þessi útflutningsframleiðsla skil-
ar þannig í gjaldeyri ekki einu
sinni andvirði þessa eina kostnað-
arliðar, erlenda fóðurefnisins.
Það er svo annað mál, að hér
er um vandamál að ræða, sem
ekki verður leyst í einu vetfangi.
Framleiðsluskilyrðum í atvinnu-
vegi eins og landbúnaði verður
ekki breytt í einni svipan. Og eng-
in sanngirni væri í því, að svipta
bændur í einu vetfangi þeim
stuðningi við útflutning landbún-
aðarvöru, sem þeim hefur verið
veittur lagalegur réttur til og þeir
hafa því í góðri trú getað reiknað
með. Hins vegar verða bændur að
skilja það, að ekki er hægt að
ætlast til þess, að skattgreiðend-
ur styrki árlega með hundruð-
um milljóna króna framleiðslu,
sem er frá þjóðhagslegu sjónar-
miði jafnóhagkvæm og íslenzk | framkvæma.
landbúnaðarframleiðsla til útflutn 1 —
ings við núverandi aðstæður er.1
Auk þess er vandamál íslenzks I
landbúnaðar alls ekki eingöngu
fólgið í því, að stuðningur við út- ,
flutning íslenzkrar landbúnaðar-
vöru sé, eins og nú standa sakir,,
óhæfilega dýr. Framleiðslukostn-!
inn innanlands. En aukin fjol-
breytni í vöruvali mundi draga úr
þeirri óánægju, sem nú á sér stað
meðal neytenda með fábreytnina
í íslenzkri landbúnaðarfram-
leiðslu og þá um leið verða til
þess að hvetja íslenzka bændur
til aukinnar fjölbreytni í frarn-
leiðslu sinni og auka skilning
þeirra á nauðsyn þess að lækka
framleiðslukostnaðinn.
Eg geri mér Ijóst, að hér er
um mikið vandamál að ræða, sem
hugleiða þarf rækilega frá öllum
hliðum, áður en ákvarðanir eru
teknar, en þess vegna nefni ég
málið, að ég tel, að á vandamálum
íslenzks landbúnaðar sé ekki til
nein ein og einföld lausn, heldur
þurfi lausn þessa mikla þjóðfélags-
vanda að byggjast á margháttuð-
um sé frá því sagt. „Dagbladet”
hefur veitzt harðlega gegn öllu
pukrinu í sambandi við handtök-
una og beinir þessu skeyti að yfir-
völdunum:
„Við getum ekki sætt okkur við
það öllu lengur að öryggisþjónust-
an verði að slíku ríki í ríkinu, haf-
ið yfir eftirlit hafið yfir gagn
rýni, með vald til að handtaka,
heimta fangelsanir, neita að svara
spurningum, svara með lygum þeg
ar henni sýnist og þar að auki
krefjast að allir aðrir skipti sér
ekki af því sem þeim komi ekki við
— þetta ber vott um sjálfsdýrkun
og alveldi, sem er í fullu ósam-
ræ'mi við það, að nú er um það að
ræða, að það hafa verið þrir
njósnarar í röðum öryggisþjónust-
unnar! Okkur finnst í hreinskilni
um, vandlega undirbúnum ráðstöf- ; sagt, að ofurlítið meiri hæverska
unum, sem síðan þurfi að ætla
góðan aðlöðunartíma til þess að
Rússar vita ...
Frh. af 6. síðn.
alltaf handtöskuna á borðinu hjá
sér í skrifstofu leyniþjónustunnar.
Það hefur því verið hægðarleikur
fyrir hana að stinga þangað afrit-
og lítillæti væri viðeigandi
Patterson
Framhald af IX. síðn-
að keppnin muni ekki vekja mikla
athygli vestra. Þetta er viðureign
tveggja blökkumanna og ekki eins
spennandi, ef hvítur og svartur
berðust. Við erum ekki á sama
máli. Vel má ver-a, að keppni
tveggja beztu þungavigtarboxara í
heiminum í dag, og Patterson er
mjög vinsæll hnefaleikari.
Það er enginn vafi á, að keppn
in verður skemmtileg. Báðir eru
kappamir tekniskir og snjallin
hnefaleikarar. Clay mun áreiðan
lega verða betur á verði en gegn
Liston. Hann er mun sneggri. Það
er heldur enginn vafi á því að
mun fleiri óska Patterson sigurs
þann 22. hóvember.
um af öllu því, sem hún fékk til
aður landbúnaðarins í heild er allt meðferðar f starfi sínu.
of hár, eins og samanburðurinn á
heildsöluverðinu innanlands og út-
flutningsverðinu glögglega sýnir.
Af þessum samanburði sést, að
Garðyrkja
Framhald af 4. síðu.
ir aðhyllast enn, að taka upp all
ar rósirnar á haustin og grafa
þær niður fyrir fnost á þurrum
'stað, til næeta vors. Þetta er |
vafalaust örugg geymsluaðferð en |
hún hefur þó sína galla. Fæstir t
garðeigendun hafa heppilegan stað
fyrir slíka gryfju, verkið er erf
itt og seinlegt, og allmikið rask
verður á rótakerfi rósanna við
upptöku og endurgróðin-setningu.
Önnur aðferð, og sú sem ég held
að flestir hallist að — þeirra á með
al ég, er sú að moka blöndu af

Enn er ekki vitað hvað það var,
sem olli þvi, að upp komst um Inge
borg Lygren, en því er haldið fram
hægt væri að fá flestar af þeim f Osló, að skömmu fyrir handtök-
vörum, sem íslenzkur landbúnaður } una haf i hún sótt um að verða
framleiðir, keyptar til landsins ; flutt ennþá einu sinni til starfa í mold; safnllaugarus„ eða gömlum
fynr m.klu lægra verð en það ; norska sendiráðinu í Moskvu - að vcðruðum húsdýraáburði upp að
kostar að framleiða þær her. - , þessu sinni sem ritari hermálafuH-1 stofnunum j 15_20 cm hæð of
Framleiðslukostnaðurinn innan- trúans. Það mun hafa verið venju-1 an & þeUa get ég svo ca 10 cm
lands heizt jafnhár og raun ber leg athugun á málum hennar, sem ]ag af vel tættum mosa 'og kem
vitni 1 skjóli þess, að innflutn-1 leiddi til uppljóstrunarinnar. ]ionum einnig fyrir inn , mini
stofnanna svo hátt sem hann toll
ingur er yfirleitt bannaður á þeim | Málið hefur vakið mikinn úlfa- ................. _ _ ...................
landbúnaðarvörum, sem fram- þyt í Noregi, og Evang, yfirmaður I ir. Til þess má einnig nota viðar
leiddar eru í landinu. Engum mun | leyniþjónustunnar, hefur sætt j ull Þá er oft að lokum sett striga
þ° koma til hugar, að rétt væri i harðri gagnrýni. „Arbeiderbladet”
cða skynsamlegt að gefa innflutn- f Osló hefur það eftir góðum heim-
ing á landbúnaðarvörum til !and.s- j ildum, að „rík ástæða sé til að
ins frjálsan. Þeirri spurningu má : ætla, að kastljósið muni beinast að
þó varpa fram, hvort heppilegt sé | skipulagi leyniþjónustunnar og
eða heilbrigt, að hafa íslenzka land
búnaðarframleiðslu jafn algjörleiga
vernd«ða og nú á sér stað. Reynsl-
an af iðnaðarsviðinu hefur sýnt
það, að algjör lokun markaðsins er
ekki heppileg, hvorki fyrir atvinnu
greinina sjálfa né heldur fyrir
neytendur. Samkeppni af hálfu er-
lendrar vöru veitir heilbrigt að-
starfsmannahaldi í þessu máli”.
★ PUKUR OG UPPNÁM
Skömmu eftir handtöku Inge-
borg Lygren var orðrómur á
kreiki um, að Evang ofursta yrði
vikið úr starfi. Seinna tilkynnti
vfirmaður varnarráðsins, H. F.
Zeiner Gundersen hershöfðingi,
hlíf yfir, eða vafið lauslega gisn
um striga utan um alla plöntuna.
Viðkvæmari kbfurrósum svo
sem: Flammentantz, Hamburger
Fönix, Pauls Scarlet Climber, New
Dawn o.fl. má einnig hlífa með
strigaskýlum en þá mjög gisnum
(hessian). Þá er gott að stinga
niður t.d. birkigreinum, sem ná
upp með rósinni og haWa strig
anum frá. Það gefur bæði ljós og
loft að stiklunum.
Með tilkomu hinna ýmsu p!ast
efna, hafa nú skanast miklir mögu
Trúlofunarhringar
Sendum gegn póstkröfn r
Fljót afgrelðsla.
Guðm. Þorsteinsson
gullsmiður
Bankastrætl 11.
BRIDGESTONE
HJÓLBARÐAR
hald. Iðngreinar, sem setið hafa , að það héfði verið Evang sjálfur, ] ik ’ & g marGskonar gróður
einai- „s „rv. ___ i_______________ c , _,, - leiKar a gero maresKonar groour
einar að vernduðum markaði um | Sem farið hefði þess á leit að
langt skeið, hafa haft tilhneig-. Verða leystur frá störfum meðan
ingu til að staðna. En margföld , um málið væri f jallað, en þessu
reynsla er fengin fyrir því, að heil , hefði verlð vísað á bug þar sem
brigð erlend samkeppni hefur , það væri „hvorki nauðsynlegt né
hleypt í þær fjöri og orðið bæði æskilegt”.
þeim og neytendum til góðs. Nú
geri ég mér auðvitað fullkomlega
ljóst, að mjög variega yrði að fara
í þær sakir að hleypa erlendum
landbúnaðarvörum inn á ísienzkan
markað, einmitt vegna þess,
hversu verðmunurinn er mikill. En
Það forvitnilega atriði kemur
fram í greinargerð Gundersens
hershöfðingja, að honum var ekki
skýrt frá handtöku Ingeborg Ly-
grens fyrr en tveimur dögum eftir
að liún hafði átt sér stað. Annars
, , , hefur svo mikil leynd hvílt yfir
þess vegna nefni eg þetta vanda- ; ,, ,, , * • »
,, , , 1 „ rannsokn malsins, að meira að
segja fengelsisúrskurðurinn var
ekki birtur opinberiega. Um hand-
tökuna var ekkert vitað fyrr en
„Dagbladet” í Osló skýrði frá
henni.
mál hér, að mér finnst það vera
orðið íhugunarefni, hvort það sé
ekki landbúnaðinum sjálfum, að
ég ekkí tali um neytendur, til
góðs, að eitthvað væri fáanlegt
hér á markaðnum af erlendum
landbúnaðarvörum, t. d. kjötteg-
Aftur á móti leggur norska lög-
undum, sem alls ekki eru fram- : reglan ríka áherzlu á að komast að
leiddar á íslandi. Sjálfsagt væri því hvernig fangelsisúrskurðurinn
þá að tolla slíkan innflutning , síaðist út. í Noregi eiga menn á
þannig, að verðlag hans væri í . hættu að verða settir í allt að átta
samræmi við framleiðslukostnað-1 vikna varðhald án þess að nokkr-
skýla. Þó hafa ekki enn — að
minnsta kosti ekki hér á tandi —
komið fram verulesa handhæg smá
skýli úr þessum efnum. Þar verða
menn að biarga sér siálfir að mestu
Ieyti, eftir bví sem hugvit og
handlagni levfir. M»ð ótrúlega lít
illi fyrirhöfn, og enn minni til
kostnaði. má nú koma sér upp
smágróðurhúsum úu nlasti, þar
sem rækfa má hin fegurstu blóm
svo sem Dab'ur nu nósir. oháð öll
um veðrum. F.n hnð nr finnur saga
og verður ekki rak!n héu að sinni.
Þegar hækka for sól og hlýn
ar í veðri fvrir alvöru á vorin.
verðut’ að fiarinQuia vetrarskvlin
smám saman. ^+a hoim til hlið
ar eða losa um hau fvrsf. en ekki
^iorlpacfo >\oii olirorf T>o9C crofnr* VOT
ið gott. að hafa hau við hendina ef
aftnrkinnur konr'r í vorhlíðuna.
RHkt getur st.undum hent á landi
hér.
Ólafur Biöm Guðmundsson.
Síaukin sala
sannar gæðin.
BRIDGESTONE
veitir aukið
i
öryggi í akstri.
|BRIDGESTONE
ávallt fyrirliggjandi.
i GÓÐ ÞJÓNUSTA
Verzlun og viðgerðir.
Gúmbarðinn h.f.
Brautarholti 8
Sími 17-9-84.
SMURSTÖÐIN
Sætúni 4 — Sími 16-2-27
j Billinn er smurSur fljótt og vei.
Seljum allar teguitdir af smurolíu
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 9- okt. 1965 1$