Alþýðublaðið - 17.12.1965, Qupperneq 8

Frá afmælisfafrnaðinum. Á myndinni sjást, tal ';ð frá vinstri: i
kletts, frú Rósa Loftsdóttir, Björn Sveinbjömssón bæjarfógeti, Kr
ráðs og frú Sólveig Eyjólfsdóttir formaður Hraunprýði. — (Mynd:
Blómleg stai
allt frá fyrs'
35 ár liðin frá stofnun Hraunprýi
i
i
Þorgeir Sveinbjarnarson:
VÍSUB UM DRAUMINN
Bókaútgáfa Menningarsjóðs,
Reykjavík 1965. 112 bls.
Tíu ár em liðin síðan Þorgeir
Sveinbjarnarson birti fyrstu ljóð
I sín. VLur Bergþóra var falleg
bók, gædd miklum en látlausum
þokka; og bókin hafði mikið nýj
ungargildi. Höfundurinn sem þar
! kom fram hafði sýnilega mótað sér
sína eigin persónulegu skáldskap
í araðferð sem hæfði mætavel geð
blæ og tilfinningu ljóða hans, og
fögnuður sá sem Vísur Bergþóra
( vöktu lesanda sínum spratt með-
al anna s af Því hver nýjung ljóð
form Þorgeirs Sveinbjarnarsonar
var. Höfundur var þá roskinn mað
ur; líklega hafá ýmsir lerendur
ályktað að hann væri einnar-
J bókar-skáld og ekki vert að vænta
! veralegs framhalds í skáldskap
hans; Vísur Bergþóra væru síð
borinn ávöxtur ævilangs skáld-
skaparáhuga og -iðkunar. Þessum
og þvilikum lesendum sýnir Þor
geir Sveinbjarnarson í tvo heim
ana með nýrri ljóðabók sinni. Vís
ur um drauminn er engin endur
tekning á Vísum Bergþóru, síður
i en svo, en nýju ljóðin eru í rök
; réttu framhaldi þeirra fyrri: Þor
j geir Sveinbjamarson fágar þar
Og fullkomnatr skáldskapatrlagið
j sem hann hóf í fyrri bók sinni.
j Vísur um drauminn hafa fæstar
i sama opinskáa þokka til að bera
! og beztu ljóðin í Vísum Bergþóra
sem m.a. var kominn undir hin
S um næmlega samspuna kímni og
j fcrega í l.ióðunum; skáldið reynir
sem sagt ekki til að endurtaka
sjálfan sig. Nýju ljóðin era dul
ari og dulbúnari en hin fyrri, en
1 tilfinning þeirra er af sama toga.
Og nýju ljóðin virðast jafnbetur
ort, bókin í heild veigameira verk
eni Vísur Bergþóru voru þrátt
fyrir alian þokka sinn. Sýnilega
eru Vísur um drauminn mótaðar
af miklum skáldlegum aga; þar
I birtist ávöxtur vandaðra skáld
legra vinnubragða. Enda gerir bók
in miklu betur en standa við þau
fyrirheit '•em Vísu- Bergþóru
gáfu vandlátum lesanda.
Þorgeir Svciinbiarnarson er
mikill sveitamaður. Hann yrkir
um land sit.t með alveg náttúr-
leeu tuneutaki — sem eerist nú
æ síaldeæfara síðan íslendineár
gpn«n~t borgarbúar. En náttúru
lýsíncrin er honum ekkert takmark
í cisifrí sér enn síður hér en
i Vísnm Re-ebóru, oe hér stað
næmict UníV bans sialdan eða
alcimi vift há einföldu hnvttni
cPm bnor léfn sér stnndum næeia.
Néff,ín.1ý«!inoin. Jvsine land'laes
vefiráffii, préfSnrs. er. honum far
veenr trerrablandinnar nersénu
leoHor Tcénndar. vitundair um
; hverfieika oe failvalfleilc. aðsteði-
andí nétf lín yitiindin um vanmát.t
oe torfao.m framundan eflir næmi
skáldsins, skyn hans á dýrð hinna
jarðnesku muna umhverfis hann,
sjálft land hans. Hjarta þú sáir
rökkri — uppsker nótt, yrkir Þor
geir. Og ennfremur: Að lifa —
er að skynja nýjan tíma. Milli
þessara tveggja skauta leikur til-
finning skáldsins í þessum kvæð
um; uggur og von vega salt í
lengsta og metnaðarmesta verk
inu í þókinni, flokknum Lands
lagi, en fögnuðutinn talar ein
skær í Kjarvalsstemmu:
Þannig vex dagur.
Stundir hækka.
Stíga eldar á blysum.
Enginn bíður hnípinn
með hendur í vösum.
Húmdrangar ljósgnúpar
logatindar
lyfta bergglösum
og brekkan daggarskál.
Heilsa Kjarval.
Myndlist hefur oft og einatt
orðið hvati markverðra bókmennta
verka, og gagnverkun þessara
Þorgeir Sveinbjarnarson.
tveggja listgreina er mikið og
flókið mál athugunar. En ég man
ekki sambærileg dæmi úr ís-
lenzkum skáldskap um beina lýs
ingu myndlistar — sem í senn er
rétt og raunhæf lýsing og full
gildur skáldskapur í eigin rétti.
Tvímælalaust er þetta kvæði með
hinu fremsta sem Þorgeir Svein
bjarnarson hefur kveðið og sömu
leiðis margt í Landslagi þó hann
jafnist varla sem heild á við
seinni flokkinn.
Þorgeir Sveinbjarnarson er mik
iil hagleiksmaður á mál, hortitt
bregður ekki fyrir í hans munni.
í Vísum Bergþóru naut hagvirkni
hans sín oftast bezt í smáum
kvæðum. Það er til marks um
skáldskaparþróun hans að nú
tekst honum einatt bezt upp þar
sem hann færist mest í fang.
Skáldskaparaðferð hans þróast til
æ meiri frjál-ræðis; hann fer til
að mynda sparlegar og enn hag
Iegar með rím í þessum Ijóðum
en áður. En hér eru mörg smá
kvæði hnitmiðuð af mikilli list.
Einvera er eitt sem mér virðist
gott dæmi um hagleik Þorgeirs
Sveinbjarnarsonar, skáldstíl og
lífssýn hans:
Þú átt heima
við hamragilið .
Þar hlurtar auðnin.
Þú kallar í irökkrið
við klettaþilið
nafnið ,
sem þögnin ljær eyra
og ein fær skilið.
Hinn tregablandni tónn sem
var auðnuminn í Vísum Bergþóru
er hér orðinn enn skírari og sár
ari en áður; skáldið hefur nú orð
ið vald þess að fara með hann.
H||nn verður éinatt jfylHtur á
mörkum hlutlægni og huglægni
eins og þessu kvæði. En hér eru
einnig kvæði sem eru með öllu
huglæg og lánast til fullnustu.
Svo sem Næturferð:
Dynur í hjatta.
Dynur í þínu hjarta.
Dauðinn hleypir myrkrinu.
Hart óg títt
ber nóttin fæturna
fyrir utan gluggana.
Dynur í hjarta.
Dynur í mínu hjarta
hófasláttur skugganna.
Hart er brjóstið troðið
af beim
sem hleypir myi-krinu.
Þorgeir Sveinbjarnarson er æði
gott skáld þar sem hann kveður
bezt, svo sem í þessum Ijóðum.
Og skáld-kapur hans er ætíð
áhugaverður. Hann á sér
nú sérstæðan svip, eigin
persónulega rödd í íslenzkum bók
menntum. Hann er síða'ta dæmi
þess live íslenzk Ijóðhefð er mátt
ug, hversu hún megnar sí og æ að
bera nýian ávöxt.
Vfsur um drauminn er ennfrem
ur mjög falleg bók að ytri gerð
og sæmir vel ríkisforlaginu sem
nú er að verða langhelzti ljóða
útgefandi okkar. — Ó.J.
Eldur í togara
Reykjavik. — ÓTJ.
ELDUR kom upp í togaranuvi
Þorkatli mána í gærdag, þar sem
hann lá við Reykjavíkurhöjn. —
Kom slökkviliðið fljótlega á vett-
vang og tókst að ráða niðurlögum
eldsins áður en teljandi skemmd-
ir urðu. Talið er að kviknap hafi
i út frá rafsuðutækjum.
í dag eru liðin 35 ár frá stofnun
Kvennadeiidar Slysavarnarfélags-
ins í Hafnarfirði, þess félagsskap-
ar, sem nú nefnist Hraunprýði.
Fyrsti stofníundur félagsins var
haldinn 7. desémber 1930 að for-
göngu slysavarnafélagskvenna í
Reykjavík, aðallega Guðrúnar Jón-
assens, og var á þeim fundi sam-
þykkt að stofna slysavarnadeild
kvenna í Hafnarfirði og kjörin
nefnd til að undirbúa þá félags-
stofnun. Tíu dögum síðar, eða 17.
desember, var svo haldinn fram-
haldsstofnfundur, lög félagsins
íl samþykkt, kosin stjórn og telst sá
dagur stofndagur félagsins. Félags-
konur voru þá orðnar 45 talsins.
Þessar upplýsingar komu fram
í viðtali, sem Alþýðublaðið átti
við tvær forystukonur í Hraun-
prýði, þær Sóiveigu Eyjólfsdóttur
formann félagsins og Huldu Sigur-
jónsdóttur í tilefni afmælisins.
Starfsémi Hraunprýði hefur
frá fyrstu tíð staðið með miklum
blóma, og félagskonum liefur fjölg-
að jafnt og þétt. Stofnendur voru
45, eins og áður segir, en nú munu
félagskonur vera um 800 talsins.
Eins og nafnið ber til kynna, þá er
Hraunprýði deilcl í Slysavarnafé-
lagi íslands, og meginhlutverk fé-
lagsins eins og annarra félags-
deilda er auðvitað að safna fé til
slysavarnamála og vinna að þeim
málum í sínu umdæmi. Þrír fjórðu
hlutar af því fé sem deildin aflar
rennur til aðaldeildar Slysavama-
félagsins í Reykjavík, en fjórða
hluta má deildin halda eftir og
ráðstafa sjálf.
Aðaifjáröílunardagur Hraun-
prýði er 11, maí ár hvert, en þá
fer fram merkjasaia og kaffisala
í samkomuhúsum bæjarins. Auk
þess hefur Hraunprýði nú um
margra ára skeið fengið ágóða af
§ kvikmyndasýningu í Bæjarbíói
þann dag. Félagið heldur einnig
áriegan bazar, og síðastliðin 17
ár hefur kvöldvaka félagsins ver-
ið árlegur viðburður í skemmtana-
lífi Hafnarfjarðar. Einnig berst
Hraunprýði mikið fé í gjöfum og
áheitum frá einstaklingum.
Kvöldvaka félagsins er venju-
iega haldin í febrúar eða marz
og er þar boðið upp á mjög fjöl-
þætta skemmtiskrá. Að sjálfsögðu
er undirbúningur undir slíka sam-
komu bæði mikill og tímafrekur,
en félagskonur hafa aldrei talið
eftir sér að leggja Hraunprýði lið
og er það starf allt unnið í sjálf-
boðavinnu af konunum sjálfum.
Fjöimargir ræðumenn og skemmti-
kraftar hafa komið fram á þessum
samkomum, en það heyrir til und-
antekninga, ef nokkur tekur gjald
fyrir íramlag sitt. Eru féiagskon-
Frá afmælisfágttaðimu
, , 8 17. des.. .1965 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ