Vísir - 20.02.1959, Blaðsíða 7

Föstudaginn 20. febrúar 1959
TlSIB
71
Að vestan:
Hægt ganga greiðslur úr
Útflutningssjóði.
Eru sýslu- eða f jórðungssendíherrar í
Reykjavík nauðsynlegir?
ísafirði, í febrúar 1959.
Síðan styrkja- og uppbóta-
kerfið gekk í gildi hafa fram-
leiðendur mjög átt undir högg
að sækja með greiðslur þær, er
hið opinbera hefur tekið á sig að
annast. Hafa vandkvæði af þess-
um sökum mjög farið vaxandi,
eða í jöfnu hlutfalli við það, sem
kerfið hefur þanizt út árlega.
Má þakka það víða út um land
velvild og skilning viðskipta-
bankanna, að framleiðslan hef-
ur ekki stöðvast af þessum sök-
um. Seinagangur uppbótanna
lendir samt á framleiðendum
með stórauknum vaxtakostnaði,
því oft er um háar upphæðir að
ræða.
Nú á siðastliðnu ári námu
greiðslur útflutningssjóðs til
framleiðenda á sjávarútvegs-
80% af vöruverðinu. Valt því á
miklu, að ekki yrði dráttur á
greiðslum, en hægt hafa þær
þótt ganga út um land. Hafa
ýmsir framleiðendur mátt bíða
eftir greiðslum lengri tíma, og
liðið við það kostnað og óþæg-
indi. Orð er á þvi gert, að þeir
framleiðendur, sem sitja næstir
IJtflutningssjóði, sitji fyrir um
greiðslur, og njóti þannig að-
stöðu sinnar. Vera má að það sé
þó ímyndun ein. Um slikt hafa
aðrir ekki aðstöðu til að dæma
en þeir, sem gerþekkja af—
greiðsluhætti Útflutningssjóðs,
en að sjálfsögðu ætti þar-sú
regla að rikja, að afgreitt væri
eingöngu eftir fastri röð. Sætu
þá allir við sama borð.
Styrkja og uppbótakerfið hef-
ur að sjálfsögðu haft þær afleið-
ingar, að allir framleiðendur og
þeír, sem í framkvæmdum
standa, þurfa að hafa síaukin
samskipti við Reykjavik. Þar
sitja allir drottnarar þjóðarinn-
ar. Ráðherrar og ráðuneyti, mik
il og margvísleg, sem hafa hitt
og annað i höndum sér. Verður
oft að velta þvi milli ólíkra ráða
og ráðuneyta og nefnda, hvort
málalok fást eða ei. Verða mörg
um tafsöm lítil erindi og auð-
leyst á þennan hátt. Svo ber og
annað til. Menn utan af landi
eru lítt lærðir á kerfið, sem
kallað er, og kunna ei hin réttu
tök i völundarhúsi ráða og
nefnda. I
nefndri grein i Bergmáli, hvort'
engir hafi verið gerðir aftur-'
reka, sem komið hafi með léleg-
ar kartöflur, og er því fljót
svarað, að þvi miður hafi marg-
ur orðið að bíta í það súra eplið,
þegar flokkuninn hefur ekki
verið þannig að varan stæðist
matið.
Þá er einnig spurt um það
hvort framleiðendur fái „sömu
uppbætur á beztu kartöflur og
þær sem lélegri eru“. Því er til
að svara að framleiðendur fá
engar uppbætur á kartöflur,
heidur aðeins framleiðsluverð,
það sem ákveðið er af Fram-
leiðsluráði landbúnaðarins á
hverju hausti.
Niðurgreiðslurnar, sem spyrj-
andi á sennilega við, eru ein-
göngu til að lækka útsöluverðið.
Með þökk fyrir birtingu.
Jólurnn Jónasson.
í alvöru og gamni hefur þvi
oft borið á góma hér vestra, að
nauðsynlegt væri að eiga fasta
sýslu. eða fjórðungs-sendiherra
í Reykjavík til að reka þar er-
indi framleiðenda og fleiri, sem
i framkvæmdum standa hverju
sinni. Allir, sem hlut eiga að,
hafa játað nauðsyn slíks emb-
ættis. Hefur það ekki komizt til
framkvæmda af því einu, að
sögn kunnugra manna, að ekki
hefur verið völ þeirra til starfs-
ins, er liklegir hafa þótt til að
uppfylla þá kosti og kröfur, sem
gerðar yrðu til slíkra manna.
Er frá þessu sagt, því að það
bregður upp ljósri mynd af þvi
sovét-skipulagi, sem ríkt hefur
og ríkir enn.
Eigi að auka útflutningsfram-
leiðsluna, eins og allir tala um
að þörf sé að gera, er ekkert
jafnaðkallandi sem aukið frelsi
framleiðenda. Gera þau höft,
sem kann að vera þörf að setja,
sem þægilegust öllum, sem eiga
að bera þau, og jafnauðveld i
framkværnd, sem hægt er. Er
það svo ótrúlegt, sem verða má,
að nauðsynlegt sé að eftirlit og
umsjón slíkra ráðstafana þurfi
að vera bundið við sérstakar
starfsmanna. Ætti að vera laga-
skylda að slíkar stofnanir hefðu
umboðsmenn í öllum kaupstöð-
um og stærri kauptúnum, eða a.
m. k. einn umboðsmann i hverri
sýslu landsins, ssm væri það
valdamikill, að hann gæti alger-
lega lokið á eigin hönd öllum
smærri erindum, og gefið allar
upplýsingar um horfur á af-
greiðslu stæm erinda eða mál-
efna.
Það er ekki orðin ótíð sjón í
Reykjavík, að sjá hinar svo-
nefndu sendinefndir frá bæja-,
sýslu-, og sveitafélögum. Stund-
um eru margar sendinefndir
samtímis, og hafa ekki stærri
erindi með höndum en svo, að
manni finnst það blátt áfram
hlægilegt að ekki hafi verið hægt
að fá fulla afgreiðlu á þeim
heima fyrir, og allan kostnað og
óþægindi við Reykjavíkurför al-
gerlega sparaðan.
Það er satakaleysi framleið-
enda og dreifbýlisins, sem hefur
skapað alla þessa öfugþróun.
Hún fór hægt af stað en örugg-
lega. Var löngu byrjuð áður en
styrkja. og uppbótakerfinu var
komið á, — sem því eina nauð-
synlega og réttasta —. En hefur
hraðvaxið siðan, sem vænta
mátti. Hefur hér sannast sem
oftar, að vitleysan ríður sjaldn-
ast við einteyming.
Nú sjá flestir bráða nauðsyn
þess, að snúa við. Gerið það líka
sem fljótast, góðir menn, og
gleymið ekki að auka frelsið,
sniða af fjötrana, flesta fyrir
fullt og allt, leggja niður sem
mest af ráðum og nefndum, gera
sömu kröfur til þjónustu og fyr-
irgreiðslu opinberra stofnana,
sem hiklaust ráða í stofnunum
i eign einstaklinga og félaga.
Hættið óbærilegri og lítt gagn-
legri skriffinnsku, en hvetjið
fólk til aukinna framkvæmda.
Leikið sem styzt þann leik, að
rikið eða rikisvaldið eigi að
vera forsjá og úthlutunarskrif-
stofa til allra þegnanna. Sá leik-
ur hefur þegar gengið of lengi.
Fólkið óskar ekki að sjá hann
oftar á sviði. Flestir ef ekki all-
ir hafa löngu fengið sig full-
sadda á þessum skrípaleik.
Arn.
ÍTSALA
Karlmannaskór, svartir, brúnir
Verð frá kr. 190,00.
Kvenskór, margar gerðir
Verð frá kr. 90,00.
Kvenkuldaskór
Verð frá kr. 90,00.
Barna og unglinga inniskór
Verð frá kr. 30,00.
Notið tækifærið og gerið gcð kaup á skótaui.
Skóverzlunín Hector
Laugavegi 81.
skylda að hafa 3 lærða vélstjóra flokkum og atvinnustétta-
á togurunum, en það er nú svo skiptingu, fólksfjölgun og
komið, að varla er nokkur tog- fólksflutningum milli byggð-
ari, sem fyllir þá tölu. í við- arlaga. Jafnframt mun hanri
tali sínu við fréttamenn lagði útskýra félagsleg og efnahags-
stjórn félagsins á það mikla á- leg áhrif breytinga á þessum
herzlu, að þeir álitu nauðsyn- atriðum á næstu árum. Raun-
legt, að togararnir væru útbún- hæf þekking á þessum atriðum,
ir verkfærum járnsmiða, svo er ásamt öðru sá grundvöllur.
sem rennibekk og logsuðutækj-'Sem byggja verður á allar til-
um. | lögur um umbætur í félags- ogj
Ekki hafa vélstjórar staðið í efnahagsmálum.
verkföllum. Þeir gerðu fyrsta| si. mánudag flutti Jóhannesi
ijjarasamning árið 1916, en Zoega, verkfræðingur, 3. erindil
fyrsta og eina verkfall, sem stjórnmálaskólans. Ræddi Jó-
þeir hafa lent í í sögu félagsins,' hannes um vatns- og hitaorku
var allsherjarverkfallið 1957.' landsins og hagnýtingu henn-
Enda þótt kjör vélstjóra til sjós^ ar. Var erindi hans yfirgrips-
hafi batnað mikið, þarf að búa mikið og mjög fróðlegt og varðt
' enn betur í þeirra hag/því aðjenda tilefni fjölmargra fyrir-.
skortur vélstjóra á togurum spurna frá áheyrendum, sem:
i stafar einfaldlega af því, að voru mjög margir.
(margir kjósa heldur að vera í| Erindi Guðjóns Hansen í
, landi, þar er þægilegra að vera kvöld hefst kl. 8,30 í ValhölE
en á sjónum. Sjómenn á togur-' við Suðurgötu. ,
um og millilandaskipum hljótaj ____#_____
að vera ætíð gestir á heimilum
! sínum, dæmdir í háifgerða út-J
legð, og það verður að bæta hag
Vélstjórafélag íslands
50 ára í dag.
Vélstjórafélag íslands, eitt náðist 2 árum síðar, þegar
fjölmennasta félag ■ Farmanna-
og fiskimannasambandi íslands,
stofnuð var, fyrir tilstilli félags-
ins, vélstjóradeild Stýrimanna-
Þrír nemendur
á hálfrar aldar afmæli í dag, | skólans 1911
var stofnað 20. febrúar 1909 innrituðust þá í deildina, en
með 8 stofnendum. j það voru Bjarni Þorsteinsson
Vélstjórar minnast afmælis- ^ (sem síðar stofnaði vélsmiðj-
ins með veglegri hátíð á Hótel ^ una ,,Héðin“ með Markúsi í-
Borg í kvöld. Sljórn félagsins varssyni), Gísli Jónsson (seinna
átti fund með fréttamönnum í forstjóri og alþingismaður) og
þeirra í samræmi við það, sem Fjárhagsáætlunin -•
þeir leggja á sig til að leysa hið
nauðsynlega starf sitt af hendiJ Framh. af 12. síðu.
Vélstjórafélag íslands var' eftir því sem unnt væri.
stofnað með 8 félögum, en nú| 2- Að áætla útgjöld sem næsfl
eru félagsmenn 473. Fyrsti for- sanni. i
maður þess var Sigurjón Kristj-] 3. Að halda uppi allri nauð<
ánsson, sem enn er í starfi við synlegri þjónustu við borgaranal
Rafmagnsveitu Reykjavíkur. í ekki minni mæli en veriíS
' Annar af stofnendum, Mag'nús hefði. I
Daðason, var á togara fram á' 4. Að halda uppi verklegum'
s.l. ár. Formennsku hafa enn framkvæmdum svipað og s.l. ár.
fremur gegnt þeir Haraldurj .5. Að miða gjaldskrá bæjar-
' Sigurðsson, Ólafur . Sveinsson, fyrirtækga við það að gjöld og
Gísli Jónsson, Hallgrímur Jóns-' tekjur stæðust á til að forðast
son, Tómas Guðjónsson, Hall-' hallarekstur bæjarfyrirtækj-
dór Hafliðason, Guðmundur ant>a.
vikunni og sögðu undan og of- Hallgrímur Jónsson, sem verið áveinsson og Örn Steinsson. ! 6. Að lækka útsvarsstiganni
an af helztu atriðum úr sögu hefur formaður vélstgórafélags
þess. ins lengst allra, samfleytt í 24
Fyrstu vélbátarnir komu til ár, Nú eru nemendur í skólan-
landsins upp úr aldamótum, og um á annað hundrað. Menntun
kom reynsla sjómanna af báta- vélstjóra nær nú orðið yfir 7
vélunum í nokkrar þarfir, þeg- ár, því að fyrst þurfa þeir að
ar fyrsta togarafélagið var ljúka járnsmíðanámi, sem er
stofnað 1906, en það var ,,Alli- 4 ár, en sjálft vélskólanámið er
ance“. Nokkuð skorti þá samt 3 ár. Skólastjóri vélskólans var
á, að almennt væri talið, að Jessen frá byrjun og til ársins
sérmenntun þyrfti til að fara 1955, en þá tók við Gunnar
með vélar. Þvert á móti var það Bjarnason verkfræðingur.
allútbreidd skoðun, að vélar, Þrátt fyrir þann fjölda, sem
gengju af sjálfu sér, og þyrfti stundar nám í skólanum, er
lítið að skipta sér af þeim. Af síður en svo, að um sé að ræða
þessum sökum voru vélstjórar offjölgun í stéttinni. Þvert á
íraman af árum afskiptir um móti er skortur á vélstjórum á
Jaunakjör. En vélstjórar stofn- íslenzka fiskiflotanum. Tals-J
uðu með sér félag bæði til að vert margir starfa nú orðið sem
koma fram kjarabótum og í vélstjórar í landi, við raforku-
öðru lagi með það fyrir augum verin og verksmiðjur. En á
að koma á fót sérskóla fyrir sjálfum fiskiskipunum, einkum
vélstjóraefni. I á togurunum vantar tilfinnan-
Hið síðarnefnda markmiðAega vélstjóra. í rauninni er
Nú eru í stjórn: Örn Steins- í fyrra.
son formaður, Egill IijörvarJ Borgarstjóri sagði að sam-
Hafliði Hafliðason, Gísli Haf- kvæmt upphaflegri fjárhagsá-
liðason, Friðjón Guðlaugsson,' setlun bæjarins, eins og gengið
Andrés Andrésson og Guðmund- hafi verið frá henni í desember
ur Jónsson.
Stjcrnmáiaskéíl
Varðar.
Fjórða erindið í stjórnmála-
skóla Varðar flytur Guðjón
Hansen, tryggingafræðingur, í
kvöld.
Guðjón mun g'era grein fyr-
ir mannfjölda á íslandi, aldurs-
s.l. hafi heildarupphæð hennar
numið 275 millj. kr., en eftir
endurskoðun hennar fæið nið*
ur í 256 miilj. rílillj. kr. Nemur,
lækkunin því 19 millj. kr. eða
7%.
Upphaflega hafi verið gerti
ráð fyrir 234.6 millj. kr. út-
svörum, en við endurskoðun
lækkuð í 215 millj. kr. eða um
8.3%. Kvað borgarstjóri sýnt
að útsvarsstiginn myndi lækka
frá því í fyrra a. m. k. um 5%
eða jafnvel meira.
KAFARA-6, BJORGUNARFYRIRTÆKI SIMAR: 12731 33840
ARSÆLL JONASSON • SEGLAGERÐ