Vísir - 07.03.1961, Qupperneq 7

Þriðjudaginn 7. mai-z 1961
VfSIR
%

VfSIS
Lagadeildin telur samkomulagið
viðurkenningu Breta á 12 mílum.
IUiklar icmræður á Alþingi
um landhelgistinálið.
Utanríkismálanefnd hefur
skilað áliti sínu um tillögu rík-
isstjórnarinnar varðandi lausn
landhelgisdeilunnar. Nefndin
varð ekki á eitt sátt. Meirihlut-
inn leggur til að tillaga verði
samþykkt óbreytt en minnihlut-
inn er klofinn og skilar tveim á-
litum. Framsögumenn gerðu
grein fyrir áliti nefndarmanna
á fundi sameinaðs Alþingis í
gær. Jóhann Hafstein talaði af
hálfu meirihlutans 'en Þórarinn
Þórarinsson og Einar Olgeirs-
son af liálfu minnihlutns.
í upþhafi ræðu sinnar gat Jó-
hann Hafstein þess að utanrik-
ismálanefnd hefði ekki orðið
sammála um afgreiðsiu málsins.
Ráðherrarnir Bjarni Benedikts-
son og Guðmundur í Guðmunds
son mættu á fundum nefndar-
innar ásamt Davíð Ólafssyni
fiskimálastjóra og svöruðu
ýmsum fyrirspurnum.
I nefndinni voru rædd veiga-
mikil áreiningsatriði, t. d. um
orðalag orðsendingarinnar til
utanríkisráðherra Breta. Leit
meirihluti nefndarinnar svo á
að orðin „falli frá mótmælum"
jafngiltu viðurkenningu Breta á
12-mílna landhelginni. Meðferð
málsins styður þetta svo og
orðalagið á ensku, sem er enn
skýrara.
Þá verður ekki farið fram á
framlengingu veiðiheimildar-
innar eftir hin tilskildu 3 ár
sem Brefar munu fá að veiða
innan landhelginnar. Og öllum
vafa um rétt okkar er eytt.
Þegar Danir gerðu landhelg-
issamninginn við Breta 1901 var
samið um uppsagnartíma. Báð-
ir aðilar gerðu sér ljóst að þessi
samningur mundi ekki standa
um alla eilífð. Samið var um
minnstu hugsanleg réttindi.
Nú viðurkenna Bretar óaftur-
kallanlega hina 12-míIna land-
helgi. Enginn óskar eftir því að
sú viðurkenning sé uppsegjan-
leg. Eða vill nokkur íslending-
ur að viðurkenning þeirra á nýj"
ustu grunnlínubreytingunum
verði tekin aftur síðar, með upp
sögn þessa samkomulags?
Það er misskiinmgur að við
getum ekki haldið áfram að
færa út yfirráðasvæði okkar
kringum landið. Við lýsum því
yfir <í niðurlagi orðsendingar-
innar að við munum vinna að
frekari útfærslum eða breyting
j um grunnlína. Við lofum að til-
kynna Bretum slíkar fyrirhug-
aðar breytingar 6 mánuðum áð-
ur en þær eigi að koma til fram-
kvæmda. Ef Alþjóða dómstóll-
inn á þeim tíma hefur ekki
kveðið upp úrskurð, sem bann-
ar okkur íyrirhugaða útfærslu,
kémur hún síðan til framkv.
Við höfum því aðeins skuld-
| bundið okkur til að hlýta al-
i þjóðalögum. Er það ný skuld-
binding? Við höfum áður undir-
gengist þessa skuldbindingu.
Við erum í Sameinuðu þjóðun-
um og allir meðlimir þeirra eru
háðir úrskurði Alþjóða dóm-
stólsins.
Afstaða okkar til annarra
þjóða eða þeirra til okkar hlýt-
ur að verða sú að þær fái að
veiða innan 12-mílnanna sama
tíma og með sömu skilyrðum
og Bretar.
Andstæðingar málsins hafa
lagt til að því verði vísað til
þjóðaratkvæðagreiðslu. Auðvit-
að má deila um hvenær slíkt á
að gera. En um þetta mál er
það að segja að það er helgasta
skylda Alþingis að leysa það.
Það er freistandi að láta fara
fram þjóðaratkvæðagreiðslu. En
þetta er samkomulag milli þinga
og því ber Alþingi að ráða mál-
inu til lykta.
Margar ályktanir hafa verið
gerðar um iandhelgismálið. Þær
eru fæstar, sem gerðar hafa ver
ið eftir að samkomulagið kom
til sögunnar. Afstaða fólksins
ehfur mikið breytzt síðan. En
samt hafa verið gerðar margar
ályktanir síðan. Af þeim má
ráða að almenningur skilur og
samþykkir samkomulagið.
Vélstjórafélag Vestmanna-
eyja skoraði á Alþingi að sam-
þykkja tillöguna og skoraði á
þingmenn Suðurlands að fylgja
henni. Sams konar ályktanir
bárust frá matsveinum á sjó,
stjórn farmanna- og fiskimanna
sambands íslands. Stjórn sam-
bandsins telur samkomulagið
vel heppnað, og lítur á það sem
áfanga til frekari útfærslu. —
Skipstjór- og stýrimannafélagið
Varðan í Vestmannaeyjum hef-
ur lýst samþykki sínu, svo og
Útvegsmannafélag Akraness,
S,';ómannafélag Reykjavíkur,
Félag ísl. botnvörpuskipaeig-
enda, Landssamband ísl. út-
vegsmanna og Útvegsmannafé-
lag Hafnarfjarðar.
Hins vegar hafa borizt tillög-
ur frá hinum ýmsu flokksdeild-
um í flokkum stjórnarandstöð-
^unnar t. d. frá Æ-skulýðsfylk-
ingunni. Sömuleiðis frá félög-
jum, sem starfa óskylt sjó-
mennsku og eru þessar álykt-
anir í andstöðu við samkomu-
lagið.
Viðbrögðin i Bretlandi eru
( þau að megn an'dstaða og óá-
j nægja ríkir með ríkisstjórnina
og samkomulagið. Forystumenn
brezkra sjávarútvegsins hafa
lýst óánægju sinni og blöðin í
Bretlandi telja brezku ríkisstj.
hafa gefist upp. Þau telja við-
urkenningu Breta á 12-mílun-
um ótvíræða. Fullyrða sum
blaðanna að Bretar hafi látið af
þeim kröfum, sem fyrir ári
síðan voru lágmarkskröfur og
gert sig ánægða með mun
minna.
Síðan tók til máls Þórarinn
Þórarinsson. Taldi hann að héþ
væri um að ræða stœrsta og
örlagaríkasta mál, kferri Álþingi
hefur fjallað um áratugum sam
an. Verið er að láta af hendi
réttinn til landgrunnsins alls.
Þeir sem geta gert látið slíkan
rétt af hendi er trúandi til að
láta af hendi réttinn til sjálfs
landsins.
Afstaða blaðanna í Bretlandi
er byggð á drengilegum leik-
reglum þessarar þjóðar. Bretar
sparka aldrei í fallinn andstæð
ing eða hælast um yfir sigrum
sinum. í Ijósi þessa verður að
skoða skrif brezkra blaða um
| sigur íslendinga.
Síðan talaði Einar Olgeirsson:
Brezka stjórnin hefur látið und
| an fyrir hönd brezka auðvalds-
ins, en þó með því að græða um
1 leið. Hún hefur reynt að tryggja
1 sér að við getum ekki fært frek
ar út en orðið er. Hættulegt er
að samþykkja tillögur ríkis-
stjórnarinnar, þar sem tímar og
aðstæður munu brevtast og við
vitum ekki hvað við tekur. Við
vitum ekki hvað verður um al-
þjóðadómstólinn og þróunin í
; tækni fiskveiðanna bendir til
, þess að samkomulagið geti orð-
ið okkur dýrkeypt.
Síðar í umræðunum, eftir
kvöldmat, talaði Bjarni Bene-
diktsson dómsmálaráðherra og
svaraði nokkrum atriðum, sem
komið höíðu fram í ræðum
stjórnarandstæðinga. Kvað ráð-
herrann því fara fjarri að sam-
komulagið við Breta sé fjötrar
i íslendinga í viðleitni þeirra til
að færa út grunnlínur í fram-
tíðinni. Einn ræðumanna taldi
Alþjóðadómstólinn og sam-j
komulagið slíkan fjötur að -viðj
myndum skaðast á því. En sann!
leikurinn er sá, að við þurfum \
aðeins að tilkynnaBretum hvað
við höfum í hyggju, með sex
mánaða fyrirvara og hlýta úr-|
skurði Alþjóðadómstólsins, ef
hans verður kraíizt.
Það er skoplegt að heyra
stjórnarandstæðinga tala um !
óhæfilegan langan frest, sem við
veitum Bretum. Þeir fullyrða ’
að við höfumf fengið rétt
til þeirra grunlínubreytinga, j
sem nú er verið að gera, á Gen- j
farráðstefnunni 1958. En hvefs
vegna reyndu þeir aldrei að not
færa sér þann rétt og leggja nú
til að reglugerðin um landhelg- ^
ina verði samþykkt óbreytt án
þessarra grunnlínubreytinga. — :
Þeim hefur ekki dottið í hug að
koma með breytingartillögur j
við frumvarp það, sem nú er í
efri deild um samþykkt 12- I
mílna reglugerðarinnar, og miða
frumvarpið við óbreyttar,grunn I
linur eins og þær vö'ru áður en.
hýjústu'breytingarnar komu jtil
sögunfiar.
Þeir menn, sem 'svona fára.
að, ættu ekki að setja fyrir sig-
þótt við gefum þjóðufn 6' mán-
aða frest áður en ákvafðanir
okkar taka gildi. Og Vinstri
stjórnin lét nokkra mánuði líða
frá því að hún gaf út reglugerð-
ina um 12 mílur. Þangar til hún
lét hana köma til framkvæmda.
Buðu einnig langan frest" í til-
lögum sínum til NATO um
lausn landhelgisdeilunnar. Ó-
samræmið er allt of mikið hjá
stjórnarandstæðingum og óþarfi
að fjölyrða um þetta frekar.
Fram til þessara síðustu daga
hefur Hermann Jónasson haldið
því fram, að aðgerðir okkar
ættu að byggjast á alþjóðalög-
um. Og það hefur aldrei fyrr
heyrzt í s.ölum Alþingis að við
ættum ekki að fara að alþjóða-
lögum. En enginn er betur til
þess fallinn að tryggja okkur
að við náum rétti í þessum mál-
um en Alþjóðadómstóllinn.
Ef þessi samningur væri upp-
segjanlegur væri samkomulagið
okkur einskis virði, sagði Bjarni
Benediktsson. Þá gætu Bretar
sagt upp ákvæðunum um að
hlýta betri alþjóðarétti, og tek-
ið upp gömlu baráttuaðferðirn-
ar, herskipavernd og löndunar-
bann. Þess vegna hljóta íslend-
ingar að halda fast við ákvæðin
um að ekki megi segja upp
samningnum.
Stjórnarandstæðingar tala um
að rétt sé að þjóðaratkvæða-
greiðsla verði látin fara fram
um málið. 1 stjórnarskránni er
skýrt tekið fram, að Alþingi og
ríkisstjórn skuli fara með samn
ingagerð við af hálfu þjóðar-
innar. Með þessu er sú skylda
lögð á herðar Alþingi að af-
greiða málið sjálí't og skjóta
sér ekki undan þvi.
Allt tal stjórnarandstæomga
um að alþingismenn hafi ekki
umboð til að samþykkja tillög-
ur ríkis.stjórnarinnar er fjar-
stæða. Alþingi lagði fyrir ríkis-
stj. þann 5. maí 1959 að vinna
að þessum málum og ríkisstj.
hefur farið eftir því umboði.
Sjálf hefur þjóðin staðfest þetta_
umboð í tveim þingkosningum
síðan.
Alþingi lagði fyrir ríkisstjórn-
ina að afla viðurkenningar á
landgrunninu. Sýnt hefur ver-
ið fram á, að ísland er hag-
kvæmast að gera það með sanrn-
ingum við aðrar þjóðir eða reka
réttar síns fyrir Alþjóðadóm-
stólnum. Með því að Br-etar
sætta sig við þetta hafa þeir
lýst yfir, að þeir muni ekki í
Framh. á íl. síðu.
Vörðyr —
Óðinn —
Heisndallur
Hvöt
halda S’álfsíæðisíélögln í Reykjavík í kvöld
kl. 8,30 í S:álrsiæðishússnu. Húsið opnað kl. 8.
Lokað kl. 8 30.
1. Spiluð félagsvist.
2. Ræða: Gunnar Schram, rlistjóri.
3. Spilaverðlaun a-hent.
4. Dreg'ð í happdrætti.
5. Kvikmyndasýning.
Skemmtinefndin.