Vísir - 23.06.1961, Blaðsíða 6

6
Ví SIR
Föstudagur 23. júní 1961
Berlín og Tokyo voru verst
famar allra borga að síðari
heimsstyrjöldinni lokinni —
fyrir 15^-16 árum.
Hundruð þúsunda húsa í
Tokyo voru brennt til ösku
með íkveikjusprengjum. Af
sjö milljónum íbúa Tokyo, er
þar bjuggu 1941, voru tæp-
lega þrjár miíljónir eftir í
stríðslok.
Á hinum afarstóm iðnaðar-
svæðum stóðu einungis eftir
einmanalegir reykháfar og
ein og ein skæld og af sér
gengin stálgrind.
En í dag kemur Tokyo
mönnum svo fyrir sjónir, að
styrjöldin hafi algerlega
þyrmt henni. Á fáum árum
hefur hún orðið að stærötu
borg í heimi. Hún ólgar öll af
lífi og fjöri á daginn, en um
nætur er hún uppljómuð eins
og Broadway.
Ibúafjöldi Tokyo er 8.913.
000. Fólksfjölgunin er um
250.000 á ári. Ibúar Tokyo
eru duglegir. Nú rísa upp
mörg stórhýsi í borginni.
Hús úr pappír og tré hverfa.
Hringbrautir á háum súl-
um em yfir hinum mjóu göt-
um, og hæsta sjónvarpsmast-
ur í heimi getur að líta í To-
kyo. Þetta mastur er hærra
en Effeltuminn.
Borgin er hávaðasöm, ryk-
ug, og umferðin afar mikil.
Hún er eins og hús, sem verið
er að byggja, og f jöldi smiða,
múrara, blikksmiða, raffræð-
inga og verkamanna em að
vinna við.
Þessi gauragangur,. sem
borginni fylgir dregur að
henni fjölda ferðamanna.
Lestimar flytja þrjár
milljónir manna daglega úr
úthverfunum inn í miðhlut-
ann og síðan heim aftur að
kvöldi.
Svo mikil þrengsli em í
lestunum að hafa verður kon-
ur og böm í sérstökum vögn-
um. Að öðmm kosti træðust
böm og konur undir í fólks-
mergðinni. Umferðin á göt-
unum er afskaplega mikil.
Þar er fjöldi almennings-
vagna, sporvagna, hjólhesta,
skellinaðra, leigubíla og vöm-
vagna með tréhjólum.
Árlega deyja 800 manns
vegna umferðarslysa, og
þúsundir meiðast meira og
minna.
Séð af þaki skýjakljúfs í
miðri Tokyo, virðist borgin
stórt ólögulegt hrúgald, sem
dreift hefur verið, án skipu-
lags, yfir Kwanto-sléttuna.
Skrautlegar stórverzlánir
fullar með bílífisvörur rísa
hátt við hlið húsahjalla, sem
komnir em að hmni. Ræfils-
leg tjöld með berstrípuðum
dansmeyjum, er fleygja klæð-
um sinum að sveitafólki, sem
gapir af undrun, standa við
hlið hrifandi hofa eins og t.
d. Kwannonhofsins, en Kwan-
non er gyðja miskunnseminn-
ar.
1 miðri þyrpingu eða hverfi
glæsilegra húsa getur að líta
daunillar sútunarverksmiðjur
og litunarverksmiðjur.
Þetta herfilega misræmi í
TOK YG
Harold H. Martin
útliti borgarinnar á að
nokkru leyti rót sína að rekja
til þeirrar stöðnunar, sem
átti sér stað viðvíkjandi borg-
inni eftir uppgjöf þjóðarinnar
í stríðslokin. Keisarinn bað
þjóðina að þola hið óþolandi.
Um sjö ára skeið var lítið
unnið að endurreisn borgar-
innar, sem áður hafði verið
glæsileg í augum Japana.
Friðarsamningurinn 1952
veitti Japan sjálfstæði. Þá
fengu íbúar Tokyo sinn gamla
áhuga og framtakssemi end-
urheimt. Þeir hófust handa
með endurreisn borgarinnar.
Japanir hafa í hyggju að
endurreisa stærstu borg
heimsins og hafa hana feg-
urri og bjartari en nokkur
önnur borg er. Þeir ætla
smám saman að rífa öll
gömlu og ljótu húsin og
byggja fögur hús í þeirra
stað. Tokyo ætla þeir að gera
jafnoka Parísar, Washington
og Rómar hvað glæsileik við-
víkur.
Verkefnið er margbrotið
og erfitt, sem Japanir eiga
fyrir höndum.
Tokyo var eftir stríðið
meira en pólitiskur höfuð-
staður. Hún var einnig menn-
ingarleg, vísindaleg, f járhags-
leg og iðnaðarleg miðstöð eða
brennipunktur.
Þessi margvíslegu verkefni
eiga að samræmast í eina
heild.
Ef allt gengur vel mun To-
kyo árið 1975 vera orðin fyr-
irmyndar höfuðborg, vel
skipulögð, glæsileg og alþjóð-
leð eða heimsborgaraleg.
í hjarta borgarinnar verða
bankar, skrifstofubyggingar,
hótel og gildaskálar, stór
verzlunarhús og glæsileg í-
búðarhús.
Iðnaðarreksturinn eða verk-
smiðjumar verða á afskekkt-
um svæðum svo reykur og
hávaði, sem af þeim stafa,
valdi mönnum ekki leiðind-
um.
Hin nýja Tokyo mun hafa
marga skemmtigarða og í-
þróttasvæði. Trjágróður mun
verða mikill og blómarækt.
Samgöngur munu fara fram
á þrem hæðum, (þ. e. niðri í
jörðinni á henni og yfir).
I stórum boga utan við
miðju borgarinnar verður tíu
kílómetra breitt belti með
gróðri. Þar munu sjúkrahús,
lækningastofnanir og háskól-
ar standa. Umhverfis þessar
byggingar verða skógar,
ræktuð jörð og skemmtigarð-
ar, vötn, söfn og jurtagarð-
ar. Ennfremur flugvellir.
Bak við græna beltið, er
áformað, að hinir svonefndu
„plánetu'1 bæir eða borgar-
hlutar komi. Hver iðnaðarteg-
und fær sitt afmarkaða svæði
með grænu belti umhverfis.
Upphafsmaður skipulagn-
ingarinnar álitur, að borgar-
stæði með 100 kílómetra ,,ra-
díus“ frá miðdepli borgarinn-
ar muni, er tímar líða, geta
gefið rúm fyrir tuttugu og
sex milljónir manna.
Engin borg í Asíu hefur
eins iðjusama menn og To-
kyobúa. Og á kvöldin og um
nætur er hvergi meira líf og
fjör en þar. í Tokyo eru 50
þús. knæpur, næturklúbbar
og gildaskálar.
„Býflugnadrottningin" er
víðkunnur skemmtistaður.
Til eru svo litlar ,,sake“-
knæpur í Tokyo, að þar eru
einungis þrír stólar.
Víða eru dansmeyjarnar
léttklæddar, sums staðar með
brjóstahaldara og lendaleppa
eina klæða.
I hinum glæsilegu salar-
kynnum „Sherobasha" er allt
fyrsta flokks, skreytingar
miklar og fagurt dýrindis,
gamalt franskt postulín prýð-
ir borðin.
Sama er að segja um veit-
ingastaðinn Albion. Hann er
mjög fullkominn. Þar eru af-
greiðslustúlkurnar næstum
naktar, og vagga sér eftir
hrynjandi kalypsohljómlistar
eða laga.
En í „Páfagauknum" er
klæðleysið mest. Hvergi í
Tokyo eru afgreiðslu- og
dansmeyjar eins fáklæddar
og þar. Þar eru þær ögrandi
og til í tuskið. „Páfagaukur-
inn“ er opinn alla vikuna
jafnt á sunnudögum og virk-
um dögum.
I Jajan, sem er mikið fram-
leiðsluland, er fjöldi af kaffi-
knæpum. I Tokyo eru 4000
kaffikrár. Þetta þykir ein-
kennilegt að flestra dómi. Yf-
ir kaffinu situr unga fólkið
svo klukkustundum skiptir,
og hlustar á jazz, sígilda hi-
fi,, frönsk chansons eða þýzk j
Lieder. Rock’n roll er uppá-
haldshljómlist unga fólksins.
Það parar sig á knæpunum.
I skemmtistað sem nefnist
Tennessee, er japönsk hljóm-
sveit, sem er í kúrekastígvél-
um og hefur stóra Texashatta
á höfðinu.
Allt, sem er amerískt, ep
fljótt að komast í tízku í To-
kyo. Eftir komu bumbu-
kóngsins Gene Krupa fengu
margir ungir Japanir trommu
dellu.
Eftir að Armstrong heim-
sótti Japan og lék þar, iðk-
uðu þúsundir ungra jap-
anskra manna hornablástur.
Háruppsetning sú, er Au-
drey Hepbum’ hafði, er hún
lék í kvikmyndinni „Prins-
essan tekur sér frídag“ var
stæld af fjölda japanskra
kvenna, og þúsundir ungra
Japana keyptu svarta vélhjóls
leðurjakka eins og þann, sem
Marlo Brando hafði verið í.
En þrátt fyrir ákafa stæl-
ingu á öllu amerísku kólnar
hugur Japana í garð Amerí-
kana. Himdruð af knæpum og
næturklúbbum hafa sérstakt
skilti yfir dyram, er gefur til
kynna, að Ameríkönum sé
bannaður aðgangur, eða þeir
séu ekki afgreiddir. Ef það
vill til, að Ameríkani kemur
inn í þvílíka bannkrá, er hon-
um kurteislega sagt að hypja
sig.
En þá sjaldan að gestgjafi
í einni þessara knæpa, lætur
bera veitingar fyrir Amerí-
kana til þess að losna við ill-
indi, gera hinir gestimir mik-
ið uppsteit. Taka frakka sína
og regnhlífar og fara út úr
knæpunni.
Þjóðfélagsfræðingar hafa
brotið heilann um það, hverju
það sæti, að Japanir innleiði
allt amerískt hjá sér, en sýni
Ameríkönum kulda og óvin-
gjamleik. Svar fræðimann-
anna er á þessa leið: Japanir
eru í leit að nýrri menningu
í stað hinnar gömlu siðvenju,
sem féllu í rúst, er hið nýja
lýðveldi var stofnað. Nú
fleygja Japanir öllu frá sér,
er þeir hafa lært allt frá
bamæsku. Við það kemur
fram sektartilfinning og hat-
ur til þeirra, sem þeir stæla.
Greinilegur vitnisburður
um breytingar á japönskum
lögum og réttarfari, er fylgdi
lýðveldisstofnuninni, era f jöl-
skvldudómstólamir i Tokyo.
Nú koma árlega h.u.b. 2400
hjónaskilnaðarmál fyrir dóm-
stólana. Tveir þriðju af mál-
um þessum eiga upptök sín
hjá konunum. Konur hafa
nefnilega fengið jafnrétti við
karla.
Fyrir stríðið vora allar
hjónabandsdeilur afgreiddar
af æðstu persónu í ætt hverri.
j Karlmönnum gekk greiðlega
; að skilja við konur sínar sam-
kvæmt hinum gömlu jap-
önsku lögum, en konunni var
næstum ómögulegt að fá
skilnað frá manni sínum.
„Sonur minn nýtur minna
frelsis en faðir minn hafði“,
sagði fyrrverandi dómari í
fjölskyldurétti, Ringi Kondo,
og andvarpaði.
Hinsvegar mun dóttir hans
fá meira frjálsræði, en móðir
hans hafði. I gamla daga
voru piltar og stúlkur ekki
uppalin saman — allt frá því
er bömin hófu nám í undir-
búningsskóla (forskóla) og
þar til foreldramir höfðu á-
kveðið giftingu bamanna, var
ekki um samnám kynjanna
að ræða.
Hefði ungur maður og ung
stúlka leyft sér, í gamla daga,
að leiðast á götum úti, mjmdu
þau hafa sett bæinn á annan
endann.
En nú á dögmn er það al-
gengt meðal unga fólksins 1
Tokyo, að piltar og stúlkur
leiðist úti og haldist í hend-
ur inni í veitingastöðum.
(Avec’er er það nefnt eftir
franska orðinu avex). Köku-
búðin og krár era full af pör-
um, sem sitja og „flétta fing-
ur“.
Upplausn hins gamla fjöl-
skyldukerfis, sem hin nýju
frelsishugtök hafa haft í för
með sér hefur komið mikilli
ringulreið af stað meðal ungl-
inga og æskulýðs í Japan. I
Tokyo era heilir herskarar
af ringluðum, rótslitnum
æskulýð, sem fremur lagar-
brot, og kemst í kast við lög-
regluna.
Miðað við æskulýðsafbrot
í Evrópu, era Japanir enn
langt á eftir i þessu tilliti.
Hjá þeim er aðallega um
að ræða fjarveru úr skólum
og af vinnustöðum, ólæti á
götum úti, óhlýðni við for-
eldra og hnupl. Árásir era
sjaldgæfar.
En Japanir álíta skróp og
óhlýðni afbrot, sem fara eigi
fyrir dómstólana. Við réttar-
höldin fá foreldramir ákúrar
engu síður en syndaselimir.
Það er álit manna að Jap-
anir muni, er tímar líða, sam-
lagast hinu nýja lýðveldi, en
móta það eftir sínu höfði eins
og þeir á sínum tíma not-
færðu sér hina kínversku
menningu og iðnaðarframfar-
ir Vesturlanda.
Japanir era gæddir mikilli
orku, og sameinist þeir um að
ná því marki að gera Japan
að „sterkbyggðasta" ríki í
Asíu, mun þeim takast það.
Og Tokyo munu þeir geta
gert að fegurstu höfuðborg
í heimi. (Úr Sat. Evening
Post).
Borðvín í
Færeyjum?
Fulltrúi borgarflokksins í
bæjarráði Þórshafnar í Fær-
eyjum hefur lagt fram tillögu
um, að hætt verði áfengis-
veitingum í veizlum ráðsins.
Samtök bindindismanna i
Færeyjum hafa borið fram
sömu kröfu að því er varðar
veizlur, sem stjórn eyjanna
efnir til, og hefur hún borið
þann árangur, að í þeim er
gestum nú aðeins borin borð-
vín.